Một số phương pháp nâng cao hiệu quả học tập môn bóng chuyền cho học sinh lóp 10 trường THPT nguyễn thị lợi

MỤC LỤC
1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài………...…………………………………………… ...2
1.2. Mục đích, yêu cầu giới hạn của đề tài………………………….…..………..3
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu…………………………………….……..3
1.4. Phương pháp nghiên cứu……………………………….……………………3
2. NỘI DUNG CỦA SKKN
2.1. Cơ sở của SKKN……………………………………………………..………4
2.1.1. Cơ sở lí luận……………………………………………………………..…….…4
2.1.2. Cơ sở thực tiễn…………………………………………………………..……… 5
2.2. Thực trạng của việc dạy học thể thao tự chọn Bóng chuyền ở trường THPT
Nguyễn Thị Lợi………….................................…………………………..…….5
2.3. Các giải pháp đã sử dụng dể giải quyết vấn đề…………….…………..……..7
2.3.1. Giải pháp................................................................................................8
2.3.2 Kết quả thực nghiệm và hiệu quả của SKKN áp dụng trong thực tiễn hoạt
động giáo dục…........................................................................................……17
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận………………………………………………………………....19
3.2. Kiến nghị………………………………….…………………………....……..19

1


1. PHẦN MỞ ĐẦU:
1.1. Lí do chọn đề tài:
Thể dục thể thao là một bộ phận của nền văn hóa chung, là sự tổng hợp
những thành tựu khoa học của xã hội và sử dụng những biện pháp chuyên môn để
điều khiển sự phát triển thể chất con người một cách có chủ định nhằm nâng cao
sức khỏe.
Trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước Xã hội chủ nghĩa thì con
người là yếu tố quyết định mà sức khỏe là vốn quý nhất của con người. Để có con

người hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội thì giáo dục cần phải
đáp ứng được hai yêu cầu phát triển trí lực và thể lực. Vì thế, trong công tác giáo
dục hiện nay, ngoài việc trang bị cho học sinh về mặt tri thức thì việc giáo dục thể
chất trong nhà trường đóng góp một vai trò quan trọng.
Hiện nay, môn học thể thao tự chọn là nội dung được học tập xuyên suốt ở
các cấp học với số tiết được phân bố ngày một nhiều hơn, được giảng dạy nhằm đi
sâu vào sự yêu thích của học sinh và phát triển năng khiếu cá nhân. Chính vì thế thể
thao tự chọn là nội dung có tầm quan trọng trong quá trình giáo dục thể chất ở nhà
trường. Do đó, thể thao tự chọn được học sinh yêu thích và say mê tập luyện. Trong
số các môn thể thao tự chọn như bóng chuyền, bóng đá, bóng rổ, bơi, .… thì môn
bóng chuyền là môn thể thao được nhiều giáo viên lựa chọn để giảng day cho học
sinh. Bởi vì môn bóng chuyền là môn thể thao được đa số học sinh yêu thích và phù
hợp với điều kiện tập luyện của nhiều nhà trường.
Môn thể thao tự chọn Bóng chuyền có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển
của các em về mọi mặt Trí - Đức - Thể - Mỹ. Nếu tiết dạy thể thao tự chọn có chất
lượng sẽ giúp cho học sinh nắm được kiến thức từ đó hình thành kỹ năng vận động,
tạo ra những giờ học vui vẻ và bổ ích cho học sinh.
Qua thực tế giảng dạy ở trường THPT Nguyễn Thị Lợi, tôi nhận thấy cần phải
đầu tư cho môn Bóng chuyền nhiều hơn ở các mặt để góp phần nâng cao sức khỏe,
kỹ năng cho các em nói riêng và chất lượng giáo dục thể chất trong nhà trường nói
chung. Đặc biệt là đối với học sinh khối 10 là học sinh đầu cấp cần nắm vững kỹ
thuật cơ bản về môn thể thao tự chọn này là một điều kiện hết sức cần thiết thuận
lợi cho việc phát triển kỹ năng, kỹ xảo vận động làm nền tảng cho các năm học sau.
Vì lí do đó, tôi đã nghiên cứu đề tài “Một số phương pháp nâng cao hiệu
quả học tập môn bóng chuyền cho học sinh lớp 10 ở trường THPT Nguyễn Thị
Lợi ".
2


1.2. Mục đích, yêu cầu giới hạn của đề tài:

- Nghiên cứu nhằm đưa ra các phương pháp giảng dạy vào trong quá trình
dạy học, qua đó để kiểm tra đánh giá kết quả tác dụng cũng như khẳng định tính
thiết thực của nó trong quá trình giảng dạy môn thể thao tự chọn Bóng chuyền nói
riêng cũng như việc huấn luyện thể dục thể thao nói chung.
- Biết cách và thực hiện cơ bản đúng các kỹ thuật như: Tư thế chuẩn bị, một
số động tác di chuyển cơ bản, chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền
bóng thấp tay, đệm bóng.
- Nâng cao kết quả môn thể dục nói chung và môn bóng chuyền nói riêng,
bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu môn bóng chuyền.
- Thúc đẩy phong trào tập luyện môn bóng chuyền cho các em trong nhà
trường.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
+ Học sinh lớp 10A, 10C, 10G, 10E trường THPT Nguyễn Thị Lợi.
+ Tập luyện ở sân tập thể dục.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp phân tích tổng hợp số liệu: Phương pháp này sử dụng để
phân tích, tổng hợp số liệu đã thu thập được trước và sau thực nghiệm, từ đó đánh
giá sự tiến bộ của học sinh.
- Phương pháp quan sát và thực nghiệm sư phạm : Phương pháp này nhằm
quan sát và đánh giá kết quả một cách khách quan đề tài nghiên cứu, để xác định
tính khả thi của đề tài.
- Phương pháp thống kê toán học: Thống kê và xử lí kết quả điều tra thực tế,
thống kê và xử lí kết quả thực nghiệm. Để kết quả nghiên cứu chính xác và đảm
bảo độ tin cậy cao.
- Phương pháp điều tra sư phạm: Thông qua hình thức vấn đáp, phiếu trả lời
trắc nghiệm... để tìm hiểu sự hứng thú của các em, các đồng nghiệp đối với đề tài
nghiên cứu.
- Khảo sát kỹ thuật , số lần thực hiện được của học sinh thông qua kiểm tra
chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt), chuyền bóng thấp tay phát bóng
thấp tay của các em học sinh mới vào lớp 10.

3


2. NỘI DUNG CỦA SKKN:
2.1. Cơ sở của SKKN:
2.1.1. Cơ sở lí luận:
Môn thể thao tựu chọn Bóng chuyền có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển
của các em về mọi mặt Trí - Đức - Thể - Mỹ. Nếu trong tiết dạy thể thao tự chọn có
chất lượng sẽ giúp cho học sinh nắm được kiến thức từ đó hình thành kỹ năng vận
động, tạo ra những giờ học vui vẻ và bổ ích cho học sinh.
Nhiều công trình nghiên cứu khoa học đã khẳng định, quá trình hình thành kỹ
năng, kỹ xảo vận động dựa trên quá trình nhận thức “Từ trực quan sinh động đến tư
duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn”. Như vậy, tính trực quan trong
quá trình giảng dạy thể dục thể thao giữ một vai trò quan trọng. Vì hoạt động tiếp
thu kiến thức động tác của học sinh về cơ bản là mang tính chất thực tiễn vận động
phát triển các cơ quan cảm giác, từ đó học sinh hình thành thói quen vận động
đúng.
Để xây dựng kỹ năng vận động được tiến hành không chỉ bằng thị phạm
động tác, mà bằng cả lời nói và tư duy, tức là phải sử dụng các phương pháp dạy
học thể dục trong việc xây dựng kỹ năng vận động cho người luyện tập thể dục thể
thao mà đối tượng ở đây là học sinh trung học phổ thông, và người huấn luyện
hướng dẫn đó là giáo viên dạy thể dục thể thao. Trong thời gian của một tiết dạy chỉ
45 phút mà có đến hai hay ba nội dung học khác nhau đan xen vào, giáo viên phải
làm thế nào để truyền tải kiến thức giúp học sinh nhanh chóng hình thành kỹ năng
vận động, nghĩa là vừa xây dựng nhận thức cho các em về kỹ thuật động tác vừa
phải đảm bảo đủ lượng vận động cần thiết cho các em trong một tiết học, hay nói
cách khác trong một thời gian cực ngắn người giáo viên phải vừa giúp các em nắm
được yếu lĩnh kỹ thuật động tác, vừa phải hướng dẫn cho các em thực hiện động
tác.
Muốn đạt được điều này, theo tôi, người thầy phải tăng cường sử dụng các

phương pháp và các hình thức tổ chức như phương pháp sử dụng lời nói, nhóm
phương pháp trực quan, nhóm phương pháp luyện tập. Hay phải tăng cường làm
mẫu thị phạm kết hợp với sử dụng lời nói giảng giải ngắn gọn, mấu chốt, đủ ý. Hay
nói cách khác là vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực như: Dạy học vấn
đáp; Dạy và học phát hiện giải quyết vấn đề; Dạy và học hợp tác trong nhóm nhỏ
vào giảng dạy để giúp học sinh hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động.
Trong dạy học, toàn bộ hoạt động của giáo viên đều liên quan đến việc sử
dụng lời nói, bằng lời nói giáo viên truyền thụ kiến thức cho học sinh, kích thích tư
duy, giao nhiệm vụ, phân tích và đánh giá kết quả, điều chỉnh hành vi người học.
Đối với học sinh, lời nói cũng rất cần thiết trong quá trình nhận thức, tự đánh giá và
4


tự điều chỉnh hành động. Các hình thức sử dụng lời nói gồm: Thuyết trình (giảng
giải), kể chuyện và thảo luận (đàm thoại),… đôi khi giáo viên còn kết hợp sử dụng
các phương tiện trực quan, nhưng các phương tiện trực quan đóng vai trò minh họa
lời nói giáo viên.
Trong quá trình giảng dạy, người giáo viên còn dùng các động tác bổ trợ là
những động tác đơn giản hơn hoặc có kết cấu gần giống nhưng dùng sức nhẹ hơn
động tác chính. Ngoài ra chúng ta thường sử dụng thêm các phương pháp trò chơi,
thi đấu và tổng hợp,…vào giáo dục thể chất.
2.1.2. Cơ sở thực tiễn:
Trong xã hội hiện đại, tình trạng học sinh thiếu vận động và thừa chất dinh
dưỡng ngày càng nhiều, hiện tượng học sinh có trọng lượng cơ thể vượt quá mức
bình thường hoặc mắc bệnh béo phì cũng ngày càng phổ biến. Việc tập luyện
thường xuyên, liên tục sẽ giúp các em thoát khỏi tình trạng nêu trên, tiêu hao năng
lượng thừa. Bên cạnh đó tiết học thể dục thường được tiến hành ngoài trời nên học
sinh chưa tập trung vào tiếp thu bài.
Mặt khác, nội dung thể thao tự chọn Bóng chuyền các em học sinh cấp dưới
chỉ mới được tiếp xúc ít, chưa nắm được các kỹ thuật cơ bản. Nên khi lên lớp trên

các em đang còn bỡ ngỡ và khi học lại gặp điều kiện thời tiết không thuận lợi tập
luyện không được thường xuyên, điều kiện cơ sở vật chất trang thiết bị dạy và học
không đảm bảo sẽ tạo cho các em uể oải, mất hứng thú trong học tập, không chú
trọng và hình thành được kỹ năng, kỹ xảo vận động dẫn đến kỹ thuật và số lần thực
hiện động tác cũng như thành tích thấp không ổn định.
2.2. Thực trạng của việc dạy học thể thao tự chọn Bóng chuyền ở trường
THPT Nguyễn Thị Lợi.
2.2.1. Thuận lợi:
- Được sự quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện của BGH nhà trường và các
đoàn thể trong Nhà trường đã xây dựng sân bóng chuyền để giúp cho học sinh có
điều kiện tổ chức tập luyện và tổ chức thi đấu giao lưu môn bóng chuyền.
- Phần lớn học sinh đều yêu thích và nhiệt tình, hăng say tập luyện.
- Ở trong nhà trường có nhiều giáo viên yêu thích và chơi tốt môn bóng
chuyền qua đó lối cuốn nhiều học sinh chơi và tập luyện thể thao.
- Đa số giáo viên trẻ nên tích cực, nhiệt tình, ... trong công tác giảng dạy.
2.2.2. Khó khăn:

5


- Các phương tiện phục vụ cho giảng dạy và học tập như tranh ảnh, hệ thống
sân bãi chật chội không đảm bảo, dụng cụ thiếu thốn.
- Sân tập còn thiếu và chưa đạt chuẩn, nhiều giờ học gặp thời tiết không
thuận lợi như rất nắng nóng hoặc mưa nhiều dẫn đến không học được và không
gây được hứng thú cho học sinh khi tập luyện.
- Các tiết học trong nội dung thể thao tự chọn thường bị gián đoạn bởi điều
kiện thời tiết.
- Thời gian của một tiết học hạn chế , giáo viên chỉ hướng dẫn cho học sinh
tập luyện kĩ thuật và từ đó học sinh tự tập là chính, không có điều kiện để giáo viên
sửa sai nhiều cho các em, thời gian các em thi đấu tập ít và vui chơi hạn chế.

- Đa số học sinh chưa làm quen với môn bóng chuyền.
Từ những tồn tại và khó khăn đó nên công tác giáo dục thể chất nói chung và
công tác dạy và học chính khoá môn thể dục nói riêng hiệu quả không cao, chưa
đáp ứng được mục tiêu giáo dục đề ra là phát triển con người toàn diện.
Để khắc phục tình trạng trên, trong quá trình giảng dạy tôi đã trăn trở, suy
nghĩ nhằm tìm ra những phương pháp giảng dạy thích hợp để nâng cao thành tích
cũng như kỹ thuật cho các em.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng dể giải quyết vấn đề:
Khảo sát kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền bóng
thấp tay, và phát bóng thấp tay chính diện thông qua kiểm tra các em học sinh mới
vào lớp 10 Trường THPT Nguyễn Thị Lợi chưa áp dụng phương pháp gồm 4 lớp 10
A, 10 C, 10E, 10G
Kết quả đạt như sau:
 Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt
Lớp

10 A

10 C

10 E

10G

(48 HS)

(47 HS)

(48 HS)

(47 HS)

Điểm
(Đ)

12

25%

10

21,3%

13

27,1%

12

25,5%

Chưa(Đ)

36

75%

37

78,7%

35

78,9%

35

74,5%

6


Kĩ thuật chuyền bóng thấp tay
Lớp

10 A

10 C

10 E

10G

(48 HS)

(47 HS)

(48 HS)

(47 HS)

Điểm
(Đ)

10

20,8%

13

27,7%

11

22,9%

15

31,9%

Chưa(Đ)

38

79,2%

34

72,3%

37

77,1%

32

68,1%

Kĩ thuật phát bóng thấp tay
Lớp

10 A

10 C

10 E

10G

(48 HS)

(47 HS)

(48 HS)

(47 HS)

Điểm
(Đ)

17 35,3% 18

38,3%

18

37,5%

23

48,9%

Chưa(Đ)

31 64,7% 29

61,7%

30

62,5%

24

51,1%

 Ghi chú: Điểm đạt (Đ) thực hiện tương đối đúng KT động tác. Điểm chưa đạt
(CĐ) thực hiện chưa đúng KT động tác, hoặc chưa thực hiện được động tác
 Nhận xét:
Qua khảo sát ban đầu nhìn chung các em học sinh ở các lớp trên đạt kết quả

rất thấp. Về kỹ thuật chỉ được một số em thực hiện tương đối tốt, còn hầu hết các
em khác do kỹ thuật chưa có nên kết quả không cao.
Trên cơ sở tương đồng về số lượng học sinh và chất lượng của các em đối
với môn thể thao tự chọn Bóng chuyền đã được đánh giá thông qua kết quả khảo
sát ban đầu, tôi tiến hành chia các em làm 2 nhóm cụ thể như sau:
+ Lớp đối chứng (10E, 10G): sử dụng các phương pháp dạy học truyền thống
+ Lớp thực nghiệm ( 10A, 10C): sử dụng phương pháp dạy học tích cực.
2.3.1 Giải pháp:
 Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt):
7


Kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay ( trước mặt) thường được sử dụng
khi bóng có điểm rơi ngang đầu và trước mặt. Đây là cầu nối giữa phòng thủ và tấn
công, và là giai đoạn trọng tâm để điều chỉnh và tổ chức các phối hợp chiến thuật
trong tấn công cũng như trong phản công. Ở kỹ thuật này điều cốt lõi là học sinh
phải nắm và hiểu được mẫu chốt kĩ thuật động tác và thực hiện một cách cơ bản
đúng về kỹ thuật.
Dưới đây là một số hình ảnh về kỹ thuật

Khi bóng đến, tay tiếp xúc bóng ở phía sau và chếch xuống bên dưới của bóng.
Tầm tiếp xúc ngang trán, cách trán khoảng 15 – 20cm. Tầm chuyền bóng có thể
thay đổi tùy thuộc vào trình độ và đặc điểm cá nhân người tập.

 Phương pháp:
Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương
pháp luyện tập.
8

+ Giáo viên giới thiệu tên các động tác kĩ thuật, tính năng, tác dụng cho học
sinh nắm.
+ Thị phạm và phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác, những điểm cần chú ý và
những điểm sai cần chú ý trong luyện tập. Giáo viên kết hợp cho các em xem tranh
ảnh về kỹ thuật động tác, đưa ra các bài tập khắc phục, sửa sai cho các em.
+ Gọi 1 – 2 em lên làm thử, cả lớp nhận xét, giáo viên nhận xét.
+ Giáo viên triển khai tập luyện đồng loạt cho cả lớp. Sau đó giáo viên cho học
sinh thực hiện theo nhóm học tập, nhóm trưởng điều khiển nhóm luyện tập, giáo
viên theo dõi quan sát các nhóm và sửa sai cho các em. Cả lớp thực hiện theo khẩu
lệnh chung.
+ Trong quá trình luyện tập các em trong nhóm có thể tự sửa sai cho nhau, em
học khá hơn sửa cho nhưng bạn chưa tực hiện kỹ thuật động tác tốt, các em tự trao
đổi thảo luận những vấn đề đang còn thắc mắc.
+ Luyện tập hình tay chuyền bóng, tầm tiếp xúc bóng. Tập không có bóng và
có bóng.
+ Luyện tập kỹ thuật chuyền bóng mô phỏng từ hình tay tiếp xúc bóng đến
phối hợp toàn thân chuyền bóng.
+ Tự tung bóng và đón bóng theo hình tay khi tiếp xúc bóng.
+ Cầm bóng theo hình tay khi chuyền bóng, phối hợp lực toàn thân và đẩy
bóng đi theo hướng chuyền.
+ Một người tung bóng, một người đón bóng theo tư thế chuyền (yêu cầu đúng
về hình tay, tầm tiếp xúc, điểm tiếp xúc giữa các ngón tay và bóng).
+ Tự tung bóng, đón bóng đúng kỹ thuật và chuyền bóng đi.
+ Một người tung bóng, một người chuyền bóng.
+ Hai, ba người chuyền bóng cho nhau.
+ Giáo viên triển khai tập đồng loạt cả lớp (không bóng). Giáo viên chia nhóm
cho học sinh tập luyện theo đội hình từng đôi một, tập từ không bóng đến có bóng
và vào trong sân có lưới để tập. Giáo viên theo dõi quan sát sửa sai cho các em.
+ Đội hình tập luyện cả lớp (không có bóng)

9


€NT
€
€

€
€

€
€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€GV
€
€
€

€
€

€

€
€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

+ Đội hình tập với bóng theo hai người.
- Nam khoảng cách 6 - 8m
€

€

€

€

€

- Nữ khoảng cách 4 - 6m
€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

NT€

€NT

€

€

€

€

€

€

€

(Đội hình nhóm 1)

(Đội hình nhóm 2)

€GV

- Đội hình tập với bóng theo nhóm 3 người.
€NT
€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

NT€

€GV

- Đội hình chuyền bóng thay đổi cự li chuyền bóng.
Vị trí A chuyền bóng cho B, B chuyền trả bóng cho A, sau đó A chuyền bóng
cho C, C chuyền bóng lại cho A và tiếp tục lặp lại. Sau đó đổi vị trí giữa A,B,C.
A 1,5 – 2m B 2,5 – 3m

C

A 1,5 – 2m
10

B

2,5 – 3m

C


€NT

A 1,5 – 2m B 2,5 – 3m

€GV

C

€NT

A 1,5 – 2m B

2,5 – 3m

C

* Sau khi tập xong giáo viên củng cố bằng cách gọi một số em của các nhóm
lên thực hiện lại kỹ thuật động tác. Cho các em tự nhận xét bạn mức độ thực hiện
kỹ thuật (chỗ nào đúng chỗ nào đang còn sai khoảng bao nhiêu điểm,…), cho các
nhóm đánh giá sau đó các nhóm thi đua với nhau.

Giáo viên nhắc lại kiến thức, nhận xét đánh giá cá nhân và từng nhóm. Nhắc
cho học sinh những sai lầm thường mắc và cách sửa sai.
+ Chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt) sai như: Bóng đi thấp; Bóng
không đi xa; Đau ngón tay khi chuyền bóng.
Cách sửa: Tập lại hình tay khi tiếp xúc bóng. Nâng góc độ hướng chuyển động
của hai tay khi chuyền bóng. Tập lại tư thế tiếp xúc bóng, hướng phát lực đi qua
tâm bóng. Hai người tự tập, một người tung bóng một người chuyền bóng trả lại, cự
li chuyền bóng và tung bóng tăng dần. Phối hợp đạp chân, kết hợp với tay đẩy bóng
đi. Tiếp xúc bóng không đúng, cần xòe rộng bàn tay để khi tiếp xúc bóng phần
thân đốt các ngón tay ôm lấy bóng.
 Kỹ thuật đệm bóng:
Đây là kỹ thuật cơ bản được sử dụng trong phòng thủ, đồng thời cũng được
yểm hộ tấn công. Đệm bóng gồm hai kỹ thuật chính: Đệm bóng bằng hai tay và
một tay. Đệm bóng là cơ sở để phát triển thành nhiều kỹ thuật ứng dụng khác nhau:
lăn ngã cứu bóng, cá nhảy,…
Kỹ thuật cơ bản được sử dụng nhiều nhất trong thi đấu và cho những người
mới tập là kỹ thuật đệm bóng bằng hai tay.
Lực để đánh bóng tùy thuộc vào tốc độ bóng đến và cự li (khoảng cách) vị trí
cần đưa bóng đến.
Góc độ của đường bóng đến quyết định góc độ của tay (góc tạo thành giữa
cẳng tay và mặt đất) khi bóng đến.
11


 Phương pháp:
Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương
pháp luyện tập.
+ Giáo viên thị phạm, phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác ngắn gọn đủ ý,
những điểm cần chú ý (tư thế chuẩn bị, động tác tiếp xúc bóng, đệm bóng đi, kết
thúc động tác).

+ Giáo viên kết hợp cho các em xem hình ảnh minh họa, học sinh chú ý nghe,
quan sát giáo viên làm mẫu.
+ Gọi 1 – 2 em lên thực hiện lại theo động tác mẫu, cả lớp xem và nhận xét
nhanh, giáo viên nhận xét lại.
+ Một người tung cho một người đệm (tăng dần khoảng cách giữa hai người,
tăng dần lực đánh bóng).
+ Hai người cùng đệm hoặc một người chuyền, một người đệm.
.
+ Giáo viên theo dõi quan sát sửa sai cho các em và chú ý cự li tập luyện cho
hợp lí tránh xẩy ra chấn thương.
€NT
€

€

€
€

€
€

€

€
€

€

€
€

€

€GV
€
€

€

€
€

€

€

€

€
€

€
€

€
€
€
€
€
€

€
(Đội hình tập luyện chung cả lớp không bóng)

12

€
€
€
€


+ Đội hình tập với bóng theo nhóm
- Nam khoảng cách 6 - 8m
€

€

€

€

€

- Nữ khoảng cách 4 - 6m
€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

NT€

€NT

€

€

€

€

€

€

(Đội hình nhóm 1)

(Đội hình nhóm 2)

€GV

+ Đội hình đệm bóng đổi người (vị trí) thực hiện với bóng.
€€€€€€€€€€

2,5 – 3m

€€€€€€€€€€

€

€

€NT

€

€

€

€NT

€

€€€€€€€€€€

2,5 – 3m

€

€
€€€€€€€€€€

* Sau khi tập xong giáo viên củng cố gọi một số em của các nhóm lên thực
hiện lại kỹ thuật động tác. Cho các em tự nhận xét bạn mức độ thực hiện kỹ thuật
(chỗ nào đúng chỗ nào đang còn sai khoảng bao nhiêu điểm,…), cho các nhóm
đánh giá sau đó các nhóm thi đua với nhau.
Giáo viên nhắc lại kiến thức, nhận xét đánh giá cá nhân và từng nhóm.
Nhắc cho học sinh những sai lầm thường mắc và cách sửa sai.
+ Đệm bóng sai vì di chuyển chậm, không kịp đến để đệm bóng; thân ngã quá
nhiều về trước; hai tay gập ở khớp khuỷu; vị trí tiếp xúc bóng không đúng; bóng đi
thấp; bóng không đi theo ý muốn; đánh bóng không có lực.
Cách sửa: Nhắc lại những kỹ thuật cơ bản của động tác, tay đánh bóng đưa từ
dưới lên – ra trước, hạ thấp gối phối hợp đạp chân với tay đánh bóng. Tập lại tư thế
mô phỏng hình tay, tập tiếp xúc bóng cố định, một người đứng bên cạch giữ bóng,
phối hợp giữa tay và đạp chân, thân đẩy bóng đi. Một người tung bóng người kia
đệm bóng.
13

 Kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện:
Phát bóng là một trong những kỹ thuật quan trọng của bóng chuyền. Phát bóng
không chỉ đơn thuần là quả bóng khởi đầu mà nó còn là vũ khí tấn công sắc bén ở
trong một trận đấu. Vì vậy kỹ thuật phát bóng cần được chú ý và tập luyện thật tốt.
Dưới đây là một số hình ảnh về kỹ thuật.

 Phương pháp:
Giáo viên dùng phương pháp sử dụng lời nói, phương pháp trực quan, phương
pháp luyện tập.
+ Giáo viên thị phạm, phân tích cấu trúc kỹ thuật động tác ngắn gọn đủ ý, về
yêu cầu chung của từng yếu lĩnh, những điểm cần chú ý (tư thế chuẩn bị, động tác
tay tiếp xúc bóng, kết thúc động tác).
+ Bên cạch làm mẫu động tác thì giáo viên cho các em xem hình ảnh minh họa
về kỹ thuật động tác.
+ Gọi 1 – 2 em lên thực hiện lại theo động tác mẫu, cả lớp xem và nhận xét
nhanh, giáo viên nhận xét lai.
+ Luyện tập TTCB và chuyển động của tay đánh bóng (không bóng).
+ Luyện tập phối hợp kỹ thuật tung bóng và đánh bóng (không bóng).
+ Tự tung bóng theo yêu cầu kỹ thuật và để bóng rơi xuống đất, học sinh tự
kiểm tra độ cao của bóng khi tung ,độ chính xác của điểm rơi khi bóng chạm đất.
+ Tung bóng và mô phỏng kỹ thuật đánh bóng (tay không chạm vào bóng).
+ Phát bóng và tường, phát bóng cho bạn ở cự li gần, tập trung chú ý điểm tay
tiếp xúc bóng.
+ Phát bóng qua lưới từ giữa sân, sau đó lùi dần về biên ngang.
+ Luyện hoàn chỉnh kỹ thuật: khả năng dùng sức, phối hợp lực toàn thân.
+ Điều chỉnh điển rơi của bóng khi phát theo đúng ý muốn.
14

€NT
€

€

€
€

€

€

€

€
€

€
€

€

€

€GV
€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€
€
€
€
€

€
€
(Đội hình tập luyện chung cả lớp không bóng)

€

+ Giáo viên theo dõi quan sát sửa sai cho các em.
+ Đội hình tập với bóng theo nhóm
- Nam khoảng cách 13 - 15m
€

€

€

€

€

- Nữ khoảng cách 10 - 12m

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

NT€

€NT

€

€

€

€

€

(Đội hình nhóm 1)

€

€GV

(Đội hình nhóm 2)

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€
€NT

(Bên phát bóng)

€GV
Phát bóng qua lưới

(Bên phục vụ)

- Một bên phát bóng còn bên kia các bạn phục vụ nhặt bóng và lăn sang cho
bạn phát, sau đó đổi bên phát bóng.

15


* Sau khi tập xong giáo viên củng cố gọi một số em của các nhóm lên thực hiện lại
kỹ thuật động tác. Cho các em tự nhận xét bạn mức độ thực hiện kỹ thuật (chỗ nào
đúng chỗ nào đang còn sai khoảng bao nhiêu điểm,…), cho các nhóm đánh giá sau
đó các nhóm thi đua với nhau.
Giáo viên nhắc lại kiến thức, nhận xét đánh giá cá nhân và từng nhóm. Nhắc
cho học sinh những sai lầm thường mắc và cách sửa sai.
+ Những sai lầm thường mắc trong phát bóng thấp tay chính diện: Tung bóng
không đúng; điểm tiếp xúc bóng chưa đúng nên bóng chỉ bay lên cao, không đi xa,
bóng đi lệch hướng.
Cách sửa: Tại chỗ tập tư thế chuẩn bị (không bóng), tại chỗ tập động tác tung
bóng nhiều lần và thẳng hướng, tay tiếp xúc bóng đúng vị trí (đánh vào giữa sau và
dưới tâm bóng). Đứng mũi chân trước đúng hướng phát bóng. Tập phát bóng qua
lưới vào các vị trí khác nhau ở bên kia sân.
 Đấu tập, thi đấu:
- Trong quá trình giảng dạy các kỹ thuật thì giáo viên có thể vận dụng phương
pháp đấu tập và thi đấu vào tổ chức cho các em vận dụng các kỹ thuật đã học vào
thực tế, vận dụng các điểm luật vào đấu tập và tập làm công tác trọng tài, và đó

cũng là biện pháp nhằm nâng cao kỹ năng, kỹ xảo vận động, thấy được điểm mạnh
– yếu của mình. rèn luyện nâng cao sức khỏe, tinh thần đoàn kết cho các em. Ngoài
ra tạo không khí vui chơi, rèn luyện thể lực.
Phương pháp:

€ € € € €€ €
€€€€€€€€

€(Trọng tài số 2)
16


€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€

€
€€€€€€€€

€GV

€ (Trọng tài số 1)

€ € € € €€ €

Giáo viên cho các em thành lập nhiều đội để thi đấu trong thời gian ngắn nhất
định và thay nhau vào thi đấu tập.
2.3.2 Kết quả thực nghiệm và hiệu quả ứng dụng SKKN vào trong thực tiễn
giảng dạy:
Qua kết quả thu được sau khi kiểm tra đánh giá giữa các lớp thực nghiệm
nghiên cứu và các lớp đối chứng tôi thấy được sự khác biệt giữa các lớp. Lớp được
áp dụng các phương pháp vào trong quá trình giảng dạy thì các em hiểu và nắm bắt
được kĩ thuật từ đó trong quá trình học tập và kiểm tra đánh giá đạt kết quả cao hơn
và có sự khác biệt hơn so với các lớp không được vận dụng các phương pháp dạy
học tích cực vào học tập.
Kết quả đạt được như sau:
 Kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt
Lớp
Điểm
Đ

2 lớp thực nghiệm

2 lớp đối chứng

10 A

10C

10 E

10G

(48 HS)

(47 HS)

(48 HS)

(47 HS)

43 em

Chưa(Đ) 5 em

89,6% 42 em

89,4%

10,4% 5 em

10,6%

20em

41,7%

18em

38,3%

28em

58,3%

29em

61,7%

 Kỹ thuật đệm bóng
Lớp

2 lớp thực nghiệm

2 lớp đối chứng
17


Điểm

10 A

10 C

10 E

10 G

(48 HS)

(47 HS)

(48 HS)

(47 HS)

Đ

44 em

91,7% 42 em

89,4%

19 em

18,6%

20 em

42,6%

Chưa(Đ)

4 em

8,3%

10,6%

29 em

81,4%

27 em

57,4%

5em

 Kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện
Lớp
Điểm

2 lớp thực nghiệm

2 lớp đối chứng

10 A

10 C

10 E

10 G

(48 HS)

(47 HS)

(48 HS)

(47 HS)

Đ

45em

93,8%

43em

91,5%

27 em

56,3%

25 em

53,2%

Chưa(Đ)

3em

6,2%

4em

8,5%

21 em

43,7%

22 em

46,8%

Kết quả kiểm tra ở trên cho thấy kết quả của các em có sự thay đổi rõ rệt. Cụ thể
ở hai lớp 10 A và 10 C (lớp áp dụng thực nghiệm):
- Kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt:
+ Điểm (Đ): Từ 10-12 em (21,3 -25%) tăng lên 42 - 43 em (chiếm 89,4 -89,6%).
+ Điểm chưa (Đ): Từ 36 - 37 em (72,3-79,2%) giảm còn 4-6 em (chiếm 10,4 - 10,6%).
- Kỹ thuật đệm bóng:
+ Điểm (Đ): Từ 10- 13em (20,8 -27,7%) tăng lên 42 -44 em (chiếm 89,4 - 91,4%).
+ Điểm chưa (Đ): Từ 34- 38 em (72,3-79,2%) giảm còn 4 -5 em (chiếm 8,3 - 10,6%).
- Kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện:
+ Điểm (Đ): Từ 17-18em (35,3- 38,3) tăng lên 43-45 em (chiếm 91,5 -93,8%).
+ Điểm chưa (Đ): Từ 29 - 31 em (61,7-64,7%) giảm còn 3 -4 em (chiếm 6,2 - 8,5%).

18


Các lớp 10E, 10G ( lớp đối chứng) không áp dụng phương pháp vào trong quá
trình học tập thì sự chuyển biến và thay đổi về chất lượng không đáng kể, kết quả
học tập không cao.
Sau khi tiến hành thực nghiệm đạt kết quả, tôi và các đồng chí trong nhóm áp
dụng vào thực tiễn giảng dạy cho toàn khối 10 tại trường. Kết quả đạt được về mặt
thành tích và kỹ thuật đều tốt hơn so với kết quả của học sinh khối 10 năm học
trước.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
3.1. Kết luận:
Trên cơ sở tiến hành đề tài nghiên cứu, tôi rút ra được những kết luận sau:
- Việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực đem lại hiệu quả thiết thực
trong giảng dạy và học tập môn thể thao tự chọn Bóng chuyền cho học sinh lớp 10.
- Tác giả đã thực nghiệm phương pháp này tại trường THPT Nguyễn Thị
Lợi, kết quả bước đầu cho thấy học sinh lớp 10 học theo hướng đề tài nghiên cứu
đạt kết quả tốt hơn cả về kỹ thuật và thành tích so với những lớp không áp dụng.
- Đề tài có khả năng áp dụng ở nhiều trường THPT khi dạy nội dung tự chọn
Bóng chuyền cho học sinh khối 10.
3.2. Kiến nghị:
Đề nghị Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện tổ chức nhiều hội khoẻ
cấp trường, để các em có điều kiện giao lưu và học hỏi từ đó nâng cao về kỹ thuật
bóng chuyền đã được học, cũng như trong vui chơi, giải trí.
Những kinh nghiệm được trình bày trên đây là xuất phát từ thực tiễn mà bản
thân tôi và các đồng nghiệp trong nhóm đã đúc rút trong quá trình giảng dạy tại
trường THPT Nguyễn Thị Lợi. Bản thân công tác chưa lâu nên chắc chắn kinh
nghiệm còn hạn chế và thiếu sót. Rất mong được sự quan tâm và đóng góp ý kiến
chân thành từ các đồng chí, đồng nghiệp để tôi đề tài được hoàn thiện hơn và đạt
hiệu quả cao hơn , được nhân rộng nhiều hơn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của

nhiệm vụ dạy và học môn thể dục.

19


XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG

Thanh hóa, ngày 18 tháng 05 năm
2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của
người khác.

Ngô Thị Bàn

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Trong quá trình nghiên cứu và làm đề tài này tôi đã đọc và tham khảo một số
tài liệu sau:
1. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THPT môn Thể dục - NXB Giáo dục 7
-2007.
2. Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình SGK lớp 10 môn Thể dục
-NXB Giáo dục 7 - 2006.
20


4. Sách giáo viên Thể dục 10-NXB Giáo dục 6 - 2006.
6. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Thể dục trung học phổ
thông - NXB Giáo dục Việt Nam 2009.
7. Lí luận và phương pháp giáo dục thể chất.
8. Sinh lí học của BS Nguyễn Xuân Điền.

9. Báo giáo dục sức khoẻ và thể chất trong trường học.
10. 101 Bài luyện tập môn Bóng chuyền - NXB Trẻ 12 - 2005.
11. Tôi yêu thể thao Bóng chuyền - NXB Mỹ thuật 3 - 2009.
12. Cùng một số tài liệu khác có liên quan.

21