SKKN HÓA 9 LÊ HẢI

Phần thứ nhất : Mở đầu
I. Lý do chọn đề tài
Sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nớc ta phát triển với tốc độ ngày
càng cao , với quy mô ngày càng lớn và đang đợc tiến hành trong điều kiện cách
mạng khoa học kỹ thuật phát triển nh vũ bảo ,nó đã tác động một cách toàn diện
lên mọi đối tợng , thúc đấy sự tiến bộ của toàn xã hội loài ngời một trong những
trọng tâm của sự phát triển đất nớc là đổi mới nền giáo dục , chính nhờ sự đổi mới
đó đã và đang đem lại hiệu quả cao trong việc dạy của giáo viên và học tập của
học sinh.
Để bồi dỡng cho những thế hệ của học sinh có năng lực sáng tạo , năng lực
giải quyết vấn đề . Lý luận dạy học hiện đại đã khẳng định : cần phải đa học sinh
vào vị trí chủ thể hoạt động nhận thức học sinh bằng hoạt động tự lực tích cực của
mình mà chiếm lấy lĩnh vực kiến thức quá trình này đợc lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ
góp phần vào hình thành và phát triển cho học sinh năng lực t duy sáng tạo.
Môn hoá học là môn khoa học tự nhiên hoàn toàn mới mẻ và khó đối với học
sinh trung học cơ sở , là môn khoa học mang tính thực nghiệm ứng dụng, xong
thời gian phân phối trong chơng trình lại quá ít . Mặt khác quan niệm của học
sinh và các bậc phụ huynh lại coi đây là môn ít giờ (Môn phụ) .Vì vậy việc giảng
dạy của giáo viên cũng nh việc tiếp thu kiến thức của học sinh gặp không ít khó
khăn.
Để đạt chất lợng cao trong việc dạy và học hoá học thì phơng tiện và đồ
dùng dạy học có một vai trò hết sức to lớn từ mô hình ,hình vẽ, thí nghiệm ,phim
ảnh , băng hình.. Để học sinh suy luận ,dự đoán và tự rút ta kiến thức cần
nghiên cứu thông qua phơng tiện trực quan và đồ dùng dạy học nhằm phát huy
tính tích cực tự lực,sáng tạo, t duy của học sinh trong học tập hay nói cách khác là
phát huy đợc nội lực của học sinh, điều đó cũng nói lên đợc sự đổi mới trong ph-
ơng pháp giảng dạy trong giai đoạn hiện nay là lấy học sinh làm yếu tố trung tâm
trong hoạt động dạy và học
1
Là giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn hoá học nhiều năm ,phơng tiện và
đồ dùng dạy học còn thiếu nhiều nên tôi rất trăn trở về chất lợng của các em .Xuất

phát từ tình hình đó mà tôi rất muốn nghiên cứu những vấn đề về sử dụng phơng
tiện đồ dùng dạy học , trong những giờ dạy hoá ở trờng trung học cơ sở .Nhng vì
thời gian có hạn trong đề tài tôi chỉ nghiên cứu ở một bài cụ thể trong phần hoá
học hữu cơ đó là sử dụng phơng tiện và đồ dùng dạy học trong giờ dạy bài : Me
tan ở trờng trung học cơ sở .
II. Mục đích của đề tài
Nghiên cứu việc sử dụng phơng tiện và đồ dùng dạy học trong bài
Me tan ở trờng trung học cơ sở .Từ đó vận dụng để soạn và giảng những bài có sự
dụng phơng tiện và đồ dùng trực quan đợc tốt hơn . Mục đích cuối cùng là nâng
cao chất lợng dạy và học hoá học ở trờng trung học cơ sở.
III. Nhiệm vụ của đề tài
1. Nêu lên đợc vai trò và tầm quan trọng của phơng tiện kỹ thuật và đồ dùng dạy
học .
2. Tiến hành soạn - giảng một bài cụ thể có sự dụng phơng tiện đồ dùng dạy
học là bài (Metan) ở trờng trung học cơ sở.
3. Tiến hành thực nghiệm s phạm , xử lý số liệu thu đợc khi thực nghiệm để rút
ra tính u việt của phơng tiện và đồ dùng dạy học trong giảng dạy hoá học.
IV. Ph ơng pháp nghiên cứu
- Trong đề tài này tôi đã vận dụng các phơng pháp nghiên cứu khoa học nh :
Phân tích lí thuyết, điều tra cơ bản.
- Tổng kết kinh nghiệm giảng dạy , sử dụng phơng pháp thống kê trong phân
tích kết quả thực nghiệm trong s phạm.
- Tham khảo các tài liệu , tham khảo ý kiến các thầy , cô giáo thu nhập ý kiến
của các đồng nghiệp.
Phần II : nội dung nghiên cứu
1- Thực trạng về trang bị ph ơng tiện kĩ thuật dạy học và đồ dùng dạy học ở
các tr ờng trung học cơ sở .
2
Vấn đề trang thiết bị dạy học (phơng tiện kỹ thuật và đồ dùng dạy học ,dụng
cụ thí nghiệm hoá chất( đang là một thách thức lớn đối với các trờng trung học cơ

sở đặc biệt là các trờng ở miền núi và nông thôn.
Mặc dù những năm qua ,ngân sách giáo dục còn những khó khăn ,những
công tác trang bị phơng tiện dạy học nói chung và thiết bị dạy học nói riêng đã đ-
ợc các cơ quan quản lý giáo dục có những quan tâm nhất định .Nhng nhìn chung
việc trang thiết bị đồ dùng dạy học còn đáp ứng đợc tỷ lệ thấp so với nhu cầu cần
thiết cho dạy học .Đặc biệt là các huyện miền núi.
Tình hình trang bị của thiết bị dạy học cơ bản khác nhau giữa cấc loại trờng
nh trờng chất lợng cao , trờng tiên tiến cấp tỉnh, cấp trung ơng Mà ta đã biết
môn hoá học là môn thực nghiệm nên phơng tiện dạy học và đồ dùng dạy học nó
ảnh hởng rõ rệt đến việc nắm bắt kiến thức của học sinh (chất lợng) .Vì vậy trang
thiết bị dạy học của các trờng trung học nói chung , đối với các trờng trung học cơ
sở , các trờng miền núi vùng sâu vùng xa là hết sức cần thiết và cấp bách.
II.Vai trò và tầm quan trọng của ph ơng tiện kỹ thuật và đồ dùng dạy học.
1. Giúp học sinh dễ hiểu bài,hiểu sâu hơn và nhớ bài lâu hơn.
- Khi học sinh bắt đầu nghiên cứu một môn học,các em đã tích luỹ đợc một
số biểu tợng ban đầu do quan sát thực tiễn , hoặc do trao đổi ,học tập mà có .Nhng
những biểu tợng dự trữ này không đồng đều giữa các em , mức độ chính xác và
sâu sắc của các biểu tợng ở mỗi học sinh cũng khác nhau .Vì vậy, trong trờng hợp
muốn học sinh hiểu bài một cách chính xác và sâu sắc thì phải xây dựng các khái
niệm ,các lý thuyết từ sự quan sát trực tiếp các hiện tợng .Tuy nhiên không phải
lúc nào cũng dễ dàng quan sát các hiện tợng thực tiễn .Vì vậy, ngời ta tạo ra các
hiện tợng tự nhiên bằng phơng pháp nhân tạo , hoặc cho học sinh quan sát hình
ảnh các hiện tợng ấy , nghĩa là sử dụng các phơng tiện trực quan.
- Trong dạy hoá học ,giáo viên sử dụng ĐDDH, và các DCTN để biểu diễn các
thí nghiệm hoặc hớng dẫn học sinh làm thí nghiệm , nghiên cứu, thực hành , giáo
viên đã có thể cung cấp cho học sinh những kiến thức bền vững, chính xác , giúp
3
cho học sinh kiểm tra tính đúng đắn các kiến thức đã học theo lý thuyết ,sữa
chữa,bổ sung chúng nếu không phù hợp với thực tiễn.
- Trong quá trình dạy học hoá học chúng ta còn gặp các hiện tợng , đối tợng

nghiên cứu không thể cho học sinh quan sát trực tiếp đợc: Cần phải dùng máy
móc,dụng cụ ,hoặc dựa vào hình tợng gián tiếp của các hiện tợng ,tức là dùng các
phơng tiện kỹ thuật dạy học nh máy móc, đĩa phim,băng hình..Ngời giáo viên
trong khi dạy học có thể dùng ĐDDH, các phơng tiện kỹ thuật dạy học hớng
dẫn , điều khiển các hoạt động nhận thức của học sinh.
- ĐDDH và phơng tiện kỹ thuật tạo điều kiện thuận lợi nhất cho sự nghiên cứu
dạng bên ngoài của đối tợng và các chất ; Giúp cụ thể hoá những cái trừu tợng ,
làm sáng tỏ cấu tạo của những dụng cụ máy móc phức tạp .Do đó giúp học sinh
thu nhận thông tin về sự vật ,hiện tợng một cách sinh động đầy đủ , chính xác.
2- Giúp làm sinh động nội dung học tập,nâng cao hứng thú học tập môn
học , nâng cao lòng tin của học sinh vào khoa học.
- Trong dạy hoá học,đồ dùng dạy học đợc sử dụng tốt sẽ có tác dụng kích thích
hứng thú học tập của học sinh tạo ra động cơ học tập,rèn luyện thái độ tích cực
đối với các tài liệu mới .Các phơng tiện dạy học hiện đại nh máy chiếu qua đầu
đĩa fim .Cho phép giới thiệu với học sinh những kiến thức chính xác ,mô tả một
cách sinh động các quá trình hiện tợng hoá học,kích thích học sinh chủ động tích
cực hoạt động nhận thức , làm tăng năng suất lao động của giáo viên và học sinh.
- Nh vậy,phơng tiện kỹ thuật và đồ dùng dạy học đã giúp cho các em học sinh
học tập một cách hứng thú ,nâng cao lòng tin của các em vào khoa học.
3- Phơng tiện kỹ thuật và đồ dùng dạy học giúp phát triển năng lực ,nhận
thức ,rèn luyện kỹ năng thực hành của học sinh.
- Sử dụng đồ dùng dạy học trong dạy hoá học một cách đầy đủ ,đúng mục
đích sẽ có tác động hết sức quan trọng phát huy tính tích cực t duy, phát triển trí
tuệ học sinh .Đồ dùng dạy học ,thí nghiệm hoá học trong dạy hoá học tạo điều
kiện cho phát triển các hoạt động tâm lý :Tri giác,biểu tợng trí nhớ .nhờ vậy t
duy học sinh phát triển.
4
- Cùng với lời dẫn dắt ,hớng dẫn quan sát của giáo viên ,khi sử dụng đồ dùng
dạy học ,thí nghiệm hoá học đợc sử dụng hợp lý ,các kỹ năng quan sát phân tích
,tổng hợp của học sinh đợc hình thành phát triển.Chẳng hạn các tập bản trong đồ

dùng cho máy chiếu qua đầu ,các phim giáo khoa ,các sự vật,các hiện tợng đợc
trình bày không tách rời nhau và trong sự phát triển liên tục .Điều đó ảnh hởng có
lợi cho quá trình khái quát hoá học của học sinh ;Thông qua việc trình bày các sự
kiện một cách lôgíc ,khoa học việc sử dụng các đồ dùng dạy học sẽ bồi dỡng cho
học sinh phơng pháp quan sát ,phân tích tổng hợp .
- Các phơng tiện kỹ thuật đồ dùng dạy học giúp phát triển kỹ năng thực
hành của học sinh .Trong dạy hoá học ,đồ dùng dạy học giúp phát triển kỹ năng
thực hành cho học sinh .ĐDDH còn là điều kiện ,là phơng tiện để tổ chức các
hình thức thực hành ,từ thí nghiệm biểu diễn của giáo viên ,các thao tác mẫu mức
giúp học sinh hình thành những kỹ năng thí nghiệm đầu tiên một cách chủân
xác .Sau đó học sinh đợc tự tay thực hiện những thí nghiệm nghiên cứu ,thực hành
lợng nhỏ ,các thao tác thí nghịêm nghiên cứu,thực hành lợng nhỏ ,các thao tác thí
nghiệm của các em đợc tăng dần lên.
- Qua thực hành hứng thú nhận thức của học sinh đợc kích thích khi tiếp xúc
với thực tiễn , t duy của học sinh luôn luôn đựơc đặt trớc những tình huống mới,
bắt học sinh phải suy nghĩ ,tìm tòi phát triển sáng tạo
- Qua thực hành những đặc tính kiên trì,chính xác, tính trật tự ngân nắp của
học sinh đợc rèn luyện,tình yêu lao động đợc nảy nở.Đó là những phẩm chất rất
cần thiết đối với ngời lao động cần đợc hình thành cho học sinh qua một quá trình
rèn luyện lâu dài,bằng những hoạt động lâu dài,bằng những hoạt động đa dạng.
- Sử dụng tốt phơng tiện kỹ thuật và đồ dùng dạy học giúp học sinh phát
triển năng lực nhận thức đặc biệt là năng lực quan sát,năng lực t duy( phân tích
,tổng hợp các hiện tợng, rút ra kết luận có độ tin cậy cao)
4- Phơng tiện kỹ thuật và đồ dùng dạy học giúp phát triển nhân cách học
sinh .
5
- Một trong những mặt mạnh của đồ dùng dạy học là khả năng tác động tới
việc hình thành nhân cách của học sinh .Thông qua việc sử dụng đồ dùng dạy học
( Nh thí nghiệm hoá học,phim giáo khoa,băng hình) Góp phần hình thành ở
học sinh một hệ thống các khái niệm và nhận thức về thế giới xung quanh, giúp

học sinh xác định đợc bản chất của sự vật, hiện tợng trong tự nhiên và xã hội
.Điều đó cũng cố niềm tin của học sinh vào chân lý khách quan và có tác dụng h-
ớng dẫn hành động. Có tác giả đã nhấn mạnh vai trò của đồ dùng dạy học trong
việc giáo dục t tởng chính trị,lao động,đạo đức nhân cách của học sinh.
5- Phơng tiện kỹ thuật và dồ dùng dạy học giúp giáo viên tiết kiệm đợc
thời gian trên lớp trong mỗi tiết học .
- Sử dụng hợp lý đồ dùng dạy học giúp thầy trò mất ít thời gian và công sức
vào những hoạt động phụ thứ yếu để dành thời gian vào nhgiên cứu bài học
- Việc sử dụng dụng cụ bảng đen , phấn viết ,sách giáo khoa thờng tổ chức cho
các lớp 30 - 40 học sinh. Nhng các phơng tiện kỹ dạy và học hiện đại có thể cho
phép hình thức tổ chức dạy học thay đổi , không những
số lợng học sinh mà còn ở chất lợng kiến thức truyền thụ và khả năng tích cực hoá
hoạt động của học sinh ,phơng pháp dạy học của thầy trò cũng thay đổi ,phong
cách t duy và hành động của thầy trò cũng hợp lý , hiệu quả hơn .
- Ngoài những nội dung trên ,có những tác giả đã nhần mạnh vai trò của các
phơng tiện dạy học trong việc cung cấp thông tin chính xác ,đầy đủ về hiện tợng ,
đối tợng ,giáo trình đợc nghiên cứu .Do đó nâng cao đợc chất lợng dạy và học
,khắc phục đợc chủ nghĩa hình thức trong tri thức của học sinh
- Tóm lại : Trong quá trình dạy học các phơng tiện dạy học là những công cụ
hoạt động của giáo viên và học sinh , chúng là những yếu tố không thể thiếu của
một hoạt động .Bởi vì theo Mác ,bất kỳ một hoạt động nào cũng bao gồm các yếu
tố : mục đích ,phơng tiện và kết quả.
- Phơng tiện kỹ thuật và đồ dùng daỵ học giúp giáo viên điều khiển đợc hoạt
động nhận thức của học sinh ,kiểm tra đánh giá kết quả của học sinh đợc thuận lợi
6