Hoan thiện mo hinh tổ chức hoạt dộng thanh toan quốc tế tại cac ngan ha

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:

HOÀN THIỆN MÔ HÌNH TỔ CHỨC
HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ
TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

Sinh viên thực hiện:

Trần Diệu Linh

Mã sinh viên:

1111120125

Lớp :

Anh 23 – K50

Giáo viên hướng dẫn: PGS.TS. Đặng Thị Nhàn

2015


MỤC LỤC

Trang

DANH MỤC BẢNG BIỂU
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
LỜI MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: Tổng quan về thanh toán quốc tế và mô hình tổ chức hoạt
động thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương mại.................................2
CHƯƠNG 2: Thực trạng mô hình tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế
tại các ngân hàng thương mại Việt Nam................................................................2
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ VÀ MÔ HÌNH TỔ
CHỨC HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI...................................................................................................................4
1. 1. Tổng quan về thanh toán quốc tế....................................................................................4
1.1.1. Khái niệm..........................................................................................................................4
1.1.2. Vai trò của hoạt động thanh toán quốc tế................................................................4
1.1.4. Các phương thức thanh toán quốc tế ở các ngân hàng thương mại..................4
1.2. Mô hình tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương mại
trên thế giới....................................................................................................................................4
1.2.1. Kinh nghiệm của các ngân hàng thương mại trên thế giới..................................4
1.2.2. So sánh ưu và nhược điểm của mô hình phân tán và mô hình tập trung..........4
1.2.3. Điều kiện áp dụng tại Việt Nam.................................................................................4

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN
QUỐC TẾ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM...............................4
2.1. Tổng quan về hoạt động thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương mại Vi ệt
Nam...................................................................................................................................................4
2.1.1. Các nghiệp vụ thanh toán quốc tế ngày càng đa dạng, gắn liền với hoạt
động tài trợ thương mại khác................................................................................................4
2.1.2. Mô hình tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế đang áp dụng tại các ngân
hàng thương mại Việt Nam.....................................................................................................5
2.2. Thực trạng tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương

mại Việt Nam..................................................................................................................................5
2.2.1. Mô hình xử lý tập trung..................................................................................................5
2.2.2. Mô hình xử lý phân tán...................................................................................................5
2.2.3. Mô hình xử lý nửa phân tán, nửa tập trung – giai đoạn hoàn thiện mô hình xử
lý tập trung..................................................................................................................................5


2.3. Đánh giá chung.......................................................................................................................5
2.3.1. Kết quả đạt được với mô hình xử lý tập trung........................................................5
2.3.2. Những khó khăn, hạn chế các ngân hàng thương mại Việt Nam còn gặp phải
........................................................................................................................................................5
2.3.3. Nguyên nhân hạn chế.....................................................................................................6

CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP HOÀN THIỆN MÔ HÌNH TỔ CHỨC HỌT ĐỌNG
THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM. . .6
3.1. Xu hướng phát triển hoạt động thanh toán quốc tế của các ngân hàng th ương
mại trên thế giới và ở Việt Nam................................................................................................6
3.1.1. Mục tiêu.............................................................................................................................6
3.1.2. Nhiệm vụ...........................................................................................................................6
3.2. Biện pháp hoàn thiện mô hình tổ chức hoạt động thanh toán qu ốc tế t ại các
ngân hàng thương mại Việt Nam...............................................................................................6

KẾT LUẬN..........................................................................................................................6
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................6


DANH MỤC BẢNG BIỂU


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

thanh toán quốc tế (TTQT)
ngân hàng thương mại


6


LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh toàn cầu hoá nền kinh tế đã và đang di ễn ra sâu r ộng
trên toàn thế giới, vấn đề hội nhập kinh tế quốc tế đã trở thành một xu thế
tất yếu của các nền kinh tế. Kinh tế thế giới đã tác động mạnh mẽ đ ến s ự
phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia, vào tất cả các ngành ngh ề, trong đó
có ngành tài chính ngân hàng. Song song với xu hướng hi ện nay, ho ạt đ ộng
giao thương giữa các quốc gia ngày càng được mở rộng, thanh toán qu ốc tế và
tài trợ thương mại đã trở thành một hoạt động cơ bản, không th ể thiếu của
các ngân hàng, là mắt xích, công cụ cơ bản để xuất nhập khẩu hàng hóa. Ho ạt
động thanh toán quốc tế giúp ngân hàng đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của
khách hàng trong các mối quan hệ giao thương cũng như đem l ại ngu ồn thu
đáng kể về lợi nhuận.
Các NHTM Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế chung. Như một hệ
quả, mô hình tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế cũng đã có nhi ều thay đổi,
phát triển và hoàn thiện nhưng vẫn còn bộc lộ rất nhiều hạn chế. Bên cạnh
đó, các NHTM nước ta lại bắt gặp sự cạnh tranh gay gắt từ các ngân hàng
nước ngoài. Việc tìm ra những biện pháp khắc phục các hạn chế còn tồn tại là
vô cùng cần thiết.
Từ những lý do trên, tác giả luận văn đã lựa chọn đề tài: “ Hoàn thiện
mô hình tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương
mại Việt Nam” làm nội dung nghiên cứu của khóa luận tốt nghiệp.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất một số bi ện pháp nhằm c ải
thiện hoạt động thanh toán quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh c ủa các
NHTM Việt Nam.

7


Để đạt được mục đích trên, tác giả luận văn cần hoàn thành các nhiệm
vụ:
- Đưa ra lý luận chung về thanh toán quốc tế và mô hình tổ ch ức ho ạt
động thanh toán quốc tế mà một số ngân hàng trên thế giới đang áp dụng
- Khảo sát, đưa ra được cái nhìn tổng quan về thực trạng các mô hình tổ
chức thanh toán quốc tế mà NHTM Việt Nam đang áp dụng. Đánh giá về thành
tựu đạt được cũng như các mặt còn hạn chế.
- Đề xuất một số biện pháp nhằm hoàn thiện mô hình tổ chức thanh toán
quốc tế tại các NHTM Việt Nam.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng: các NHTM Việt Nam bao gồm ngân hàng qu ốc doanh, ngân
hàng 100% vốn tư nhân, ngân hàng 100% vốn nước ngoài, ngân hàng liên
doanh.
Phạm vi nghiên cứu: các NHTM nằm trên lãnh thổ Việt Nam, về thực
trạng hiện nay trong lĩnh vực thanh toán quốc tế.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình hoàn thiện luận văn, tác giả có sử dụng các ph ương pháp
nghiên cứu sau đây:
- Nghiên cứu lý thuyết: phương pháp luận duy vật biện chứng - coi sự
vật trong trạng thái luôn phát triển và xem xét trong mối quan hệ v ới các s ự
vật khác và phương pháp luận duy vật lịch sử: tìm ra quy lu ật chung nh ất cho
sự phát triển,
- Nghiên cứu thực nghiệm: khảo sát , phỏng vấn thực tế để nghiên cứu

thực trạng, sau đó tổng hợp, phân tích, so sánh để đánh giá, k ết h ợp s ử d ụng
các bảng biểu để minh họa rồi rút ra kết luận
8


5. Kết cấu của khóa luận
Ngoài Lời mở đầu và Kết luận, khóa luận tốt nghi ệp này g ồm có 3
chương:
CHƯƠNG 1: Tổng quan về thanh toán quốc tế và mô hình tổ ch ức ho ạt đ ộng
thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương mại
CHƯƠNG 2: Thực trạng mô hình tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế tại các
ngân hàng thương mại Việt Nam
CHƯƠNG 3: Biện pháp hoàn thiện mô hình tổ chức hoạt động thanh toán
quốc tế tại các ngân hàng thương mại Việt Nam
Tác giả luận văn xin gửi lời cám ơn chân thành nhất tới PGS.TS. Đ ặng
Thị Nhàn, người đã định hướng con đường nghiên cứu, hỗ trợ những lúc cần
thiết để có thể hoàn thành luận văn. Đồng thời xin cám ơn tất cả nh ững người
thân, bạn bè, những người làm thanh toán quốc tế trong các NHTM đã dành
thời gian hỗ trợ tác giả trong quá trình thực hiện khảo sát, mặc dù có nh ững
người chưa từng gặp mặt bao giờ.
Sinh viên
Trần Diệu Linh

9


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ VÀ MÔ HÌNH TỔ
CHỨC HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI
1. 1. Tổng quan về thanh toán quốc tế

1.1.1. Khái niệm
Theo GS.Đinh Xuân Trình đưa ra khái niệm về TTQT:“Thanh toán
quốc tế là tổng hợp các yếu tố cấu thành cơ chế thanh toán giữa các qu ốc
gia như quy định về chủ thể tham gia thanh toán, lựa chọn ti ền tệ, các
công cụ và các phương thức đòi và hoặc chi trả tiền tệ. Tổng hợp các y ếu
tố cấu thành cơ chế đó tạo thành thanh toán quốc tế giữa các quốc gia.”
Tác giả Nguyễn Văn Tiến, trong cuốn sách Thanh toán quốc tế và
tài trợ ngoại thương, theo đó “Thanh toán quốc tế là việc thực hiện các
nghĩa vụ chi trả và quyền hưởng lợi về tiền tệ phát sinh trên c ơ s ở các
hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa các tổ chức, cá nhân n ước này v ới
tổ chức cá nhân nước khác, hay giữa một quốc gia với tổ chức quốc tế
thông qua quan hệ giữa các ngân hàng của các nước liên quan”
Như vậy, có thể thấy, yếu tố quốc tế đóng vai trò quan tr ọng để
giải thích khái niệm TTQT: quan hệ diễn ra giữa các qu ốc gia khác nhau,
đồng tiền thanh toán là ngoại tệ với ít nhất m ột bên, có s ự tham gia c ủa
luật pháp hoặc tập quán quốc tế.
1.1.2. Vai trò của hoạt động thanh toán quốc tế
1.1.2.1. Đối với nền kinh tế:
TTQT góp phần mở rộng và thúc đẩy quan hệ kinh tế đối ngoại, tăng cường vị
thế kinh tế của mỗi quốc gia trên thị trường quốc tế, tạo cầu nối giữa các quốc gia
trong quan hệ thanh toán.
10


1.1.2.2. Đối với các doanh nghiệp kinh doanh XNK:
TTQT phục vụ nhu cầu thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ XNK của doanh
nghiệp.
1.1.2.3. Đối với các ngân hàng thương mại:
TTQT tạo doanh thu dịch vụ, thúc đẩy các hoạt động khác của ngân hàng
phát triển. TTQT là hoạt động cơ bản nhất và giữ vai trò quan tr ọng trong

hoạt động kinh doanh đối ngoại của các NHTM mà ngày nay nó được g ọi
là một bộ phận quan trọng trong nghiệp vụ ngân hàng quốc t ế của các
NHTM.

1.1.3. Đặc điểm của hoạt động thanh toán quốc tế
1.1.4. Các phương thức thanh toán quốc tế ở các ngân hàng thương mại
1.2. Mô hình tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế tại các ngân hàng
thương mại trên thế giới.
1.2.1. Kinh nghiệm của các ngân hàng thương mại trên thế giới
Citi Bank (Mỹ)
HSBC ( Trung Quốc)
1.2.2. So sánh ưu và nhược điểm của mô hình phân tán và mô hình t ập
trung
Đứng góc độ người tiêu dùng dịch vụ và ngân hàng
1.2.3. Điều kiện áp dụng tại Việt Nam
Về cơ sở vật chất, công nghệ
Về nhân lực
11


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN
QUỐC TẾ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
2.1. Tổng quan về hoạt động thanh toán quốc tế tại các ngân hàng
thương mại Việt Nam
2.1.1. Các nghiệp vụ thanh toán quốc tế ngày càng đa dạng, gắn liền v ới
hoạt động tài trợ thương mại khác.
2.1.2. Mô hình tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế đang áp dụng tại các
ngân hàng thương mại Việt Nam
Tên

ngân Loại hình doanh Mô hình tổ chức Năm tham gia mô

hàng

nghiệp

TTQT

hình xử lý tập
trung

2.2. Thực trạng tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế tại các ngân hàng
thương mại Việt Nam
2.2.1. Mô hình xử lý tập trung
2.2.2. Mô hình xử lý phân tán
Quy trình các phương thức thanh toán quốc tế phổ biến theo mô hình x ử
lý tập trung
2.2.2.1. Chuyển tiền
2.2.2.2. Thư tín dụng chứng từ
2.2.2.3. Nhờ thu
2.2.2.4. Bảo lãnh
2.2.3. Mô hình xử lý nửa phân tán, nửa tập trung – giai đoạn hoàn thiện
mô hình xử lý tập trung.
12


2.3. Đánh giá chung
2.3.1. Kết quả đạt được với mô hình xử lý tập trung
2.3.1.1. Về quy trình nghiệp vụ thanh toán
2.3.1.2. Uy tín của ngân hàng

2.3.1.3. Sự tăng lên về lợi nhuận
2.3.2. Những khó khăn, hạn chế các ngân hàng thương mại Việt Nam còn
gặp phải
2.3.2.1.Về cơ sở vật chất, công nghệ
Security Fax
Internet Banking
Scan Imaging
2.3.2.2.Về nhân lực
Nhân viên
Cấp quản lý
2.3.3. Nguyên nhân hạn chế
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP HOÀN THIỆN MÔ HÌNH TỔ CHỨC HỌT Đ ỌNG
THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
3.1. Xu hướng phát triển hoạt động thanh toán quốc tế của các ngân
hàng thương mại trên thế giới và ở Việt Nam
3.1.1. Mục tiêu
3.1.2. Nhiệm vụ

13


3.2. Biện pháp hoàn thiện mô hình tổ chức hoạt động thanh toán quốc tế
tại các ngân hàng thương mại Việt Nam
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

14