I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”
Trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của đất nước.
Những người làm cha, làm mẹ sẽ hạnh phúc biết bao khi con của mình là những
đứa trẻ khỏe mạnh, thông minh, chủ động sáng tạo tự tin trong mọi tình huống. Vì
vậy bảo vệ và chăm sóc trẻ em là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn xã hội
và của mỗi gia đình. Do đó sự nghiệp giáo dục được Đảng và nhà nước ta xem là
quốc sách hàng đầu. Đây chính là nền tảng hình thành và phát triển nhân cách của
con người mới trong xã hội mới.
Giáo dục Mầm non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân,
chiếm vị trí quan trọng trong ngành giáo dục. Giáo dục Mầm non có nhiệm vụ xây
dựng những cơ sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người.
Chính vì vậy việc bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm mỗi
gia đình mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội.
Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo (5-6 tuổi) nói riêng, ở độ tuổi
này trẻ rất hiếu động, thích tò mò, khám phá những cái mới lạ nhưng lại mau quên
vì vậy việc phát triển tính tích cực cho trẻ không hề đơn giản. Đối với trẻ hoạt động
vui chơi là hoạt động chủ đạo, trẻ học mà chơi - chơi mà học, trẻ tiếp thu những
kiến thức, kinh nghiệm khi được truyền đạt một cách dễ hiểu, gần gũi với trẻ. Đặc
biệt là thông qua các hoạt động để tổ chức trò chơi học tập mới tạo ra hứng thú kích
thích trẻ tìm tòi, khám phá giúp trẻ hình thành, phát triển nhân cách toàn diện về
mọi mặt và trẻ tích lũy thêm những kinh nghiệm sống, những kỹ năng học tập mới
tốt hơn. Trò chơi học tập không chỉ có nguồn sống nuôi dưỡng trẻ về cả thể chất lẫn
tâm hồn mà là nguồn thông tin vô tận, là điều kiện thuận lợi để phát huy khả năng
độc lập, óc sáng tạo của trẻ. Mong muốn của giáo viên là rất lớn nhưng tùy thuộc
vào nhận thức của trẻ, mỗi cháu có trình độ nhận thức khác nhau. Là giáo viên
đang trực tiếp dạy lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi tôi băn khoăn suy nghĩ phải thế nào để
trẻ phát huy được tính tích cực nhận thức của mình. Đó chính là lý do tôi chọn đề
tài “Một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ 5 - 6 tuổi qua trò
chơi học tập”
2. Điểm mới của đề tài
Trẻ 5 - 6 tuổi là những chủ thể của hoạt động nhận thức, trẻ có năng lực riêng,
có khả năng tư duy, thích khám phá thế giới xung quanh. Chúng rất thích được thực
hành, trải nghiệm qua các đồ dùng đồ chơi, qua các trò chơi. Bởi lẽ qua đó không
những giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu chơi mà còn thỏa mãn cả nhu cầu nhận thức, trẻ
tham gia chơi sẽ giải quyết được các vấn đề cùng cô cùng bạn.
Trong xu thế phát triển của toàn cầu, đất nước ta đang trên đà phát triển ngày
càng đổi mới về mọi mặt của toàn xã hội. Là một giáo viên tôi luôn mong muốn
dạy dỗ các cháu sao cho các cháu theo kịp với sự phát triển chung của đất nước.
Chính vì vậy việc phát huy tính tích cực nhận thức cho trẻ thông qua trò chơi học
tập có vị trí rất quan trọng góp phần phát triển toàn diện và chuẩn bị tâm thế cho trẻ
bước vào lớp một. Trong các trò chơi đặc biệt là trò chơi học tập, đòi hỏi sự hoạt
động trí tuệ rất phức tạp, trẻ phải huy động trí tuệ của mình tới mức tối đa để giải
quyết nhiệm vụ nhận thức mà trò chơi đặt ra. Vì thế, nó tạo điều kiện để nâng cao
tính tích cực nhận thức của trẻ.
Hiện nay chúng ta thực hiện theo mục tiêu giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, tạo
điều kiện thuận lợi cho giáo viên hướng dẫn, tổ chức cho trẻ chơi ở mọi lúc mọi nơi
và có thể tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau tùy theo điều kiện, nhận thức của
trẻ. Qua trò chơi trẻ được học cùng cô, cùng bạn, cùng tham gia khám phá, giải
quyết các vấn đề để đi đến những kết luận cụ thể. Sử dụng trò chơi làm phương tiện
giáo dục thiết thực phù hợp với từng cá nhân, tạo điều kiện cho trẻ phát triển về
mọi mặt “đức, trí, thể, mĩ”
* Phạm vi áp dụng của đề tài:
“Một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ 5 - 6 tuổi qua trò
chơi học tập” của trường tôi được áp dụng rộng rãi trong toàn trường mầm non từ
lứa tuổi nhà trẻ đến mẫu giáo và đặc biệt là trẻ 5 - 6 tuổi.
II. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng tình hình
Năm học 2018 - 2019 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo lớn.
Lớp có 2 giáo viên, 2/2 giáo viên đạt trình độ trên chuẩn. Trong lớp có số lượng 29
trẻ: 15 nam, 14 nữ, trong số đó có nhiều trẻ được bố mẹ nuông chiều từ nhỏ nên
dẫn đến tính ỷ lại và một số trẻ lại nhút nhát, thiếu tự tin không dám tham gia vào
các hoạt động cùng các bạn, hoạt động của lớp.
Với đặc điểm tình hình như vậy khi thực hiện đề tài này tôi thấy có một số
thuận lợi và khó khăn sau:
a. Thuận lợi:
Được Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm giúp đỡ, chỉ đạo sâu sát về bồi
dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm và đầu tư trang thiết bị đầy đủ, cơ
sở vật chất ngày càng tăng trưởng.
Bản thân cũng được nhà trường tạo điều kiện đi dự các lớp tập huấn, bồi
dưỡng kiến thức chuyên môn thông qua các đợt chuyên đề do phòng, trường tổ
chức và được học hỏi qua thăm lớp, dự giờ của đồng nghiệp nên đã tích lũy một số
kiến thức nhất định khi tổ chức cho trẻ hoạt động vui chơi, đặc biệt là các trò chơi
học tập. Bản thân luôn hiểu rõ được đặc điểm tâm lý, nhận thức của trẻ. Ở trường
cô giáo với vai trò là người mẹ hiền thứ hai của trẻ tôi luôn có tấm lòng bao dung,
độ lượng phải coi trẻ như con của mình, luôn tâm huyết với nghề, có ý thức học tập
nâng cao trình độ chuyên môn về mọi mặt, luôn tìm tòi nghiên cứu các tài liệu,
sáng tạo linh hoạt trong việc giảng dạy, có ý thức phấn đấu vươn lên.
Phụ huynh quan tâm, đặc biệt là phụ huynh nhận thức rõ tầm quan trọng của
việc phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ 5 - 6 tuổi qua trò chơi học tập và rất
quan tâm đến việc học tập của các cháu.
Môi trường tập thể chị em đoàn kết, yêu thương, quan tâm giúp đỡ lẫn nhau
trong công việc. Cùng nhau trao đổi kinh nghiệm từ đó rút ra những bài học kinh
nghiệm cho bản thân.
b. Khó khăn:
Phần đông gia đình trẻ làm nghề nông, cuộc sống còn nhiều khó khăn, mọi
người bận bịu với công việc đồng áng nên việc chăm sóc, giáo dục trẻ chưa được
coi trọng. Việc giáo dục trẻ còn theo lối cứng nhắc, gò bó khô khan tạo cho trẻ sự
nhàm chán vì vậy trẻ chưa thực sự tham gia hoạt động, chưa tích cực chủ động thực
hiện các nhiệm vụ của mình để tìm ra kết quả, còn phụ thuộc vào cô giáo.
Một số phụ huynh chưa hiểu được tầm quan trọng của giáo dục mầm non,
chưa thực sự quan tâm đến việc tổ chức cho trẻ chơi, chưa biết được lợi ích của trò
chơi học tập đối với trẻ.
Diện tích phòng học còn chật hẹp.
Qua khảo sát tình hình đầu năm để biết được mức độ khả năng của trẻ khi
tham gia vào hoạt động nhằm phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ, kết quả như
sau:
* Trình độ nhận thức của trẻ:
Qua khảo sát thực tế ban đầu tôi nhận thấy việc phát huy tính tích cực nhận
thức của trẻ qua trò chơi học tập còn nhiều hạn chế, cụ thể như sau:
Trẻ tuy cùng độ tuổi nhưng có cháu sinh đầu năm, cháu sinh cuối năm nên
nhận thức của trẻ chưa đồng đều, hoạt động của nhiều trẻ còn chậm, nhút nhát,
chưa tự tin.
- 55 - 60% trẻ có kỹ năng nghe, hiểu lời của người khác và nói cho người khác
hiểu.
- 47 % trẻ có hứng thú với nhiệm vụ nhận thức, thể hiện lòng ham hiểu biết về
thế giới xung quanh, thích khám phá, tham gia, hoạt động cùng cô và các bạn.
- 45% trẻ có một vài biểu hiện của tính tự chủ và có sáng kiến, chủ động tìm
kiếm, lựa chọn phương thức giải quyết những nhiệm vụ đặt ra.
- 40 - 42% trẻ có kỹ năng vận dụng những điều đã biết vào trong điều kiện,
hoàn cảnh mới và xử lý thông tin nhận được bằng các thao tác tư duy như so sánh,
phân tích, tổng hợp và khái quát hóa.
- 45 - 47% trẻ biết tập trung chú ý để hoàn thành nhiệm vụ được giao.
* Trình độ nhận thức của phụ huynh
Nhận thức về tầm quan trọng trong việc giáo dục trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non
của phụ huynh chưa đồng đều.
Phụ huynh chưa chú ý đến việc phát huy tính tích cực cho trẻ thông qua trò
chơi học tập.
Với tình hình thực tế của lớp tôi phụ trách như vậy nên tôi băn khoăn lo lắng
suy nghĩ, tìm tòi “Một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ 5 - 6
tuổi qua trò chơi học tập”
Xuất phát từ tình hình trên của lớp nên bản thân tôi mạnh dạn đưa ra một số
giải pháp như sau:
2. Các giải pháp:
2.1. Xây dựng môi trường chơi đa dạng, hấp dẫn và mang tính phát triển:
Để xây dựng môi trường chơi mang tính phát triển thì giáo viên xây dựng môi
trường sao cho đảm bảo an toàn, vệ sinh, thuận tiện, hấp dẫn có sức lôi cuốn trẻ
tham gia chơi, thường xuyên thay đổi, bổ sung, làm mới phù hợp với nội dung chơi
của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ bộc lộ tính chủ động, độc lập, sáng tạo của trẻ trong
khi chơi. Nhờ có sự bổ sung, thay đổi đồ chơi, vật liệu chơi cho trẻ một cách
thường xuyên giúp trẻ có điều kiện tiếp xúc với đồ chơi, tạo cho trẻ cơ hội được
chơi, được biến đổi vật liệu chơi, tạo ra đồ chơi cho mình, cho nhóm chơi. Chính
cái đó tạo cho trẻ có hứng thú chơi, giúp trẻ tích cực, chủ động tham gia vào trò
chơi góp phần phát triển tính tự lập và sáng kiến của trẻ trong trò chơi.
Về việc xây dựng môi trường chơi cho trẻ tôi luôn bố trí chổ chơi rộng rãi, hợp
vệ sinh, có lối đi lại để trẻ có thể chơi một mình hoặc chơi theo nhóm. Tôi luôn sưu
tầm, cung cấp cho trẻ nguyên vật liệu, đồ dùng, đồ chơi, tài liệu học tập, phương
tiện máy móc để phục vụ trò chơi một cách sinh động.
Đồ chơi ở các góc phải để vừa tầm với trẻ để trẻ dễ lấy, thuận tiện cho trẻ sử
dụng. Đặc biệt là đồ dùng đồ chơi phải đảm bảo toàn với trẻ, sắp xếp đồ chơi theo
trạng thái mở để kích thích trẻ hứng thú chơi. Đồ dùng đồ chơi có ký hiệu kèm
theo, cô bố trí các đồ dùng đồ chơi, tài liệu đa dạng phong phú, sinh động tránh bày
quá niều làm phân tán trẻ khi chơi.
2.2. Sưu tầm và xây dựng nguồn trò chơi học tập phong phú, đa dạng phù
hợp với trẻ theo chủ đề.
Như chúng ta đã biết trò chơi học tập đóng vai trò quan trọng trong quá trình
nhận thức của trẻ. Qua trò chơi trẻ được cũng cố kiến thức trên tiết học một cách tự
nhiên, nhẹ nhàng. Chính vì vậy trò chơi càng nhiều, càng đa dạng phong phú thì
càng tạo điều kiện cho trẻ được chơi, được trải nghiệm, khám phá, cung cấp cho trẻ
những biểu tượng về cuộc sống xung quanh, tạo hứng thú cho trẻ và kích thích trẻ
cố gắng, nổ lực hoàn thành nhiệm vụ được giao. Khi lựa chọn trò chơi học tập tôi
chú ý các điều kiện sau:
+ Trò chơi phải mang tính học mà chơi, chơi mà học.
+ Trò chơi phải phù hợp với lứa tuổi, phù hợp với nhận thức của trẻ.
+ Trò chơi phải tạo điều kiện tốt cho trẻ phát triển trí tuệ
+ Trò chơi đưa ra đòi hỏi sự cố gắng về trí tuệ, nổ lực vượt qua một số khó
khăn để hoàn thành nhiệm vụ được giao.
+ Trò chơi thoải mái, hấp dẫn có sức cuốn hút với trẻ.
Ví dụ: Qua đề tài “Làm quen một số loại quả” ở chủ đề thế giới thực vật tôi lựa
chọn trò chơi “Chiếc túi kỳ lạ”. Với trò chơi này tôi cho trẻ chỉ sờ tay vào túi và
chọn quả theo yêu cầu của cô, qua yêu cầu như vậy trẻ sẽ tư duy, suy nghĩ, sờ mó
để cho quả theo yêu cầu của cô.
+ Giáo viên tự nghĩ ra trò chơi học tập hoặc sưu tầm chúng trong dân gian,
trong các tài liệu mầm non theo các chủ đề
Ví dụ: Trò chơi câu đố và giải đáp (Hãy hãy đoán xem, tìm ra chổ nào sai….)
Trò chơi ghép tranh hoàn chỉnh từ nhiều phần theo mẫu cho trước hoặc theo trí
tưởng tượng, sáng tạo của trẻ (Ghép tranh theo mẫu, ghép tranh tự do theo ý thích,
trò chơi kể chuyện theo tranh…)
2.3. Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý, nhu cầu nhận thức của trẻ.
Trong năm học này trẻ của lớp tôi có nhiều cháu nhút nhát, không tự tin tham
gia các hoạt động ở trong lớp. Để thu hút sự chú ý của các cháu, trước tiên chúng
tôi tìm hiểu mong muốn, sở thích của các bé và cùng bé đề ra những quy định
chung của lớp như “Mạnh dạn tham gia chơi với bạn, đoàn kết với các bạn, nhường
đồ chơi cho bạn”. Đến cuối tuần chúng tôi tập trung trẻ lại cho trẻ tự nhận xét xem
mình đã thực hiện tốt nội quy chưa. Bé nào tiến bộ sẽ được một phiếu bé ngoan,
được cô ghi tên ở bảng vàng bé ngoan của lớp, còn những bé chưa thực hiện được
tốt nội quy thì vẫn phải phấn đấu bao giờ ngoan mới được thưởng.
Lớp tôi cũng có một số trẻ sức khỏe yếu, hay nghỉ dài ngày. Vì vậy, trẻ không
mạnh dạn tham gia vào các trò chơi cùng các bạn. Để giúp các cháu mạnh dạn,
thích đi học đến lớp, chúng tôi lôi cuốn trẻ vào các hoạt động tập thể, khéo léo gợi
ý những trẻ mạnh dạn tham gia vào trò chơi cùng các bạn như cùng vẽ tranh, cùng
chơi, làm đồ chơi…dần dần các bé đã quen hơn với môi trường tập thể và thích đi
học….
Bên cạnh đó để phát huy được tính tích cực nhận thức của trẻ thì trước hết mỗi
giáo viên phải hiểu đươc đặc điểm tâm lý, nhu cầu nhận thức và hoàn cảnh của trẻ.
Vào đầu năm học, tôi đã tổ chức nhiều hoạt động, nhiều trò chơi và theo dõi quá
trình hoạt động của trẻ, đặt ra câu hỏi để trẻ trả lời, quan sát sự hứng và tập trung
của trẻ và kết quả của trẻ đạt được bao nhiêu.
Ví dụ: Khi cho trẻ chơi trò chơi với các con vật, cô chú ý quan sát xem trẻ có
hứng thú chơi hay không. Cô đặt ra câu hỏi để trẻ phát triển nhận thức, tư duy của
mình và tìm ra câu trả lời: Các con đang chơi với các con vật gì? Con vật đó sống ở
đâu ? Con vật đó đẻ con hay đẻ trứng ?...Qua câu trả lời của trẻ tôi có thể phân tích
cho trẻ hiểu thêm và từ đó trẻ khắc sâu được kiến thức của mình.
Đặc biệt hoàn cảnh gia đình có vai trò rất quan trọng đối với trẻ, những trẻ
được sống trong gia đình đầy đủ vật chất, được sự quan tâm chăm sóc giáo dục thì
trẻ có điều kiện phát triển về đặc điểm tâm sinh lý, phát triển nhận thức, tư duy. Từ
đó trẻ chủ động thực hiện công việc, tính tích cực nhận thức của trẻ được nâng lên.
Những trẻ có hoàn cảnh khó khăn, ít được quan tâm chăm sóc của người lớn hoặc
quan tâm chưa đúng khoa học nên khả năng thụ động, tính tích cực nhận thức của
trẻ còn nhiều hạn chế.
Để tạo điều kiện cho trẻ phát huy tính tích cực trong mọi hoạt động làm tiền đề
cho trẻ phát triển tâm sinh lý của trẻ sau này tôi đã vạch ra kế hoạch tổ chức nhiều
trò chơi, khuyến khích trẻ tham gia nhằm góp phần phát triển cho trẻ một cách toàn
diện.
2.4. Lập kế hoạch tổ chức cho trẻ chơi
Việc lập kế hoạch cho trẻ chơi là khâu đầu tiên không thể thiếu được trong
công tác tổ chức trò chơi học tập, nó có vai trò định hướng trong hoạt động của cô
và trẻ nhằm phát huy tính độc lập chủ động của trẻ. Dựa vào tình hình của lớp và
kế hoạch chung của nhà trường, tôi đã xây dựng kế hoạch cả năm, tháng, chủ đề,
tuần, ngày cụ thể. Được sự đồng ý của ban giám hiệu tôi phân công cụ thể nội
dung, phần hành công việc cho giáo viên trong lớp. Dựa vào những nội dung đã đề
ra để đánh giá lại những việc đã làm được và chưa làm được để rút kinh nghiệm
cho các chủ đề sau.
Khi lập kế hoạch tổ chức chơi cho trẻ ở lớp cần đảm bảo một số yếu tố sau:
Xác định mục đích yêu cầu của trò chơi. Đây là phần quan trọng nhất và căn cứ vào
khả năng chơi thực tế của trẻ. Lựa chọn nội dung, hình thức chơi linh hoạt phù hợp
mục đích, yêu cầu đặt ra. Sắp xếp nội dung chơi có hệ thống, nâng dần mức độ khó
của chúng đối với trẻ. Phương tiện cần thiết như địa điểm chơi, thời gian chơi và đồ
dùng đồ chơi, vật liệu chơi…
Điều đáng lưu ý là việc lập kế hoạch tổ chức cho trẻ chơi nhằm phát triển khả
năng chơi, phát huy được tính tích cực tham gia chơi của trẻ.
Ví dụ: Chủ đề “Phương tiện giao thông” chọn trò chơi “Về đúng bến”. Qua trò
chơi này giúp trẻ biết được nơi hoạt động của xe máy, xe ô tô, xe đạp đi trên đường
bộ, ca nô, tàu thủy đi lại dưới nước và máy bay bay trên trời…
2.5. Kết hợp biện pháp dùng lời với biện pháp trực quan và biện pháp thực
hành trong quá trình tổ chức cho trẻ chơi.
Như chúng ta đã biết việc kết hợp các biện pháp bằng lời nói với biện pháp trực
quan cùng với thực hành trải nghiệm đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc tổ
chức cho trẻ chơi trò chơi học tập ở trường mầm non. Cần có sự kết hợp các biện
pháp để có sức lôi cuốn trẻ, tạo hứng thú, giúp trẻ dễ dàng lĩnh hội nhiệm vụ nhận
thức từ đó góp phần phát triển nhận thức cho trẻ.
Giáo viên là người chỉ dẫn, giảng giải bằng ngôn ngữ nhẹ nhàng tác động sâu
sắc đến suy nghĩ và hành động của trẻ, lời nói của cô giáo tạo cho trẻ có khả năng
nghe và hiểu người khác nói và dạy cho trẻ cách nói chuyện cho người khác hiểu ý
của mình.
Bản thân tôi không chỉ cung cấp đầy đủ cho trẻ về điều kiện cơ sở vật chất mà
còn tổ chức hướng dẫn trẻ cách chơi, cùng tham gia chơi với trẻ, khuyến khích,
động viên giúp trẻ phát triển, tìm tòi, giải quyết vấn đề trong khi chơi.
Khi tổ chức trò chơi cô có thể đứng ngoài bao quát trẻ, nếu trẻ khá thì cô chỉ
cần dùng lời gợi ý để trẻ tự kiểm tra, tự làm. Còn trẻ yếu thì cô cùng hoạt động với
trẻ, không được làm thay trẻ.
Ví dụ: Cho trẻ chơi “Đoán các con vật qua sự miêu tả bằng lời”
Mục đích trẻ biết được đặc điểm cấu tạo, và tên gọi của một số con vật quen
thuộc. Qua trò chơi này trẻ sẽ nhớ lâu hơn về đặc điểm, cấu tạo, môi trường sống…
2.6. Tăng cường tổ chức cho trẻ chơi với các hình thức chơi khác nhau (cá
nhân, nhóm, tập thể) và cho trẻ tự tổ chức chơi dưới nhiều hình thức.
Việc tăng cường cho trẻ chơi với nhiều loại trò chơi học tập với các hình thức
chơi khác nhau nhằm thực hiện một số mục tiêu giáo dục nhất định như cũng cố
kiến thức, hình thành kỹ năng thực hành chơi, phát triển tính độc lập, phát triển
năng lực nhận thức, tư duy của trẻ.
Mặt khác cần cho trẻ chơi trò chơi dưới nhiều hình thức khác nhau nhằm hình
thành và phát triển kỹ năng chơi của trẻ. Có kỹ năng chơi trẻ mới tự chơi, tự vận
dụng những cái đã biết vào hoàn cảnh mới. Từ đó trẻ lĩnh hội được những kiến
thức, kinh nghiệm tạo điều kiện tích cực cho trẻ chủ động và có sáng kiến trong khi
chơi.
Giáo viên cần xác định rõ mục tiêu của buổi chơi, tạo môi trường chơi và chọn
thời điểm thích hợp, thời gian cho trẻ chơi. Lựa chọn trò chơi phù hợp với các
nhóm, cá nhân… Trước khi chơi cô giáo cần cung cấp thêm kinh nghiệm bằng cách
trò chuyện, đàm thoại giúp trẻ có một số biểu tượng về thế giới xung quanh.
2.7. Phối hợp với phụ huynh
Có thể nói rằng biện pháp phối hợp với phụ huynh là một biện pháp hết sức
quan trọng nhằm đem lại hiệu quả cao đối với sự nhận thức của trẻ. Thông qua việc
trò chuyện với gia đình khi đón trẻ, trả trẻ, trong các buổi họp phụ huynh tôi đã trao
đổi để phụ huynh biết tầm quan trọng của việc phát huy tính tích cực nhận thức
thông qua trò chơi học tập, nó góp phần phát triển trí tuệ, qua đó trẻ học được
những cái hay, cái đẹp, biết yêu lối sống lành mạnh, ghét những thói hư tật xấu,
giúp trẻ phát triển một cách toàn diện, hài hòa, tích lũy được những kinh nghiệm
sống, làm nền tảng vững chắc cho trẻ bước vào lớp một.
Trong bảng thông tin của lớp tôi tuyên truyền với phụ huynh về những nội
dung, yêu cầu của giờ hoạt động nói chung và trò chơi học tập nói riêng. Phụ huynh
cần tổ chức cho trẻ những trò chơi học tập đơn giản cũng góp phần phát huy tính
tích cực nhận thức cho trẻ.
Hiểu được ý nghĩa của hoạt động này phụ huynh sẽ tạo mọi điều kiện tốt nhất
như đóng góp nguyên vật liệu phục vụ cho việc làm đồ dùng đồ chơi, tạo điều kiện
tốt nhất cho trẻ chơi và vui chơi cùng trẻ.
2.8. Thường xuyên kiểm tra, đánh giá kết quả chơi
Đánh giá kết quả chơi trò chơi học tập của trẻ có một vai trò quan trọng then
chốt của quá trình tổ chức trẻ chơi. Dựa trên kết quả đánh giá đó giáo viên có thể
xác định được chất lượng và hiệu quả của những biện pháp sử dụng, phát hiện ra
những thiếu sót, tồn tại của chúng để từ đó điều chỉnh và khắc phục, đưa ra kế
hoạch mới.
Khi đánh giá kết quả chơi, bản thân tôi đã xây dựng những tiêu chí đánh giá
trẻ nhất định. Thu thập thông tin xác định những hiểu biết, kỹ năng chơi của trẻ. So
sánh kiến thức và kỹ năng hiện tại của trẻ với mức độ trước đó.
3. Kết quả đạt được
Với những biện pháp như vậy cuối học kỳ I lớp tôi đã đạt được kết quả đáng
phấn khởi:
a. Đối với trẻ: Chất lượng giáo dục trên trẻ tăng lên rõ rệt. Tỷ lệ trung bình trở
lên đạt 97%. Trong đó, tỷ lệ khá giỏi chiếm 70 - 75%
95% trẻ trẻ có hứng thú với nhiệm vụ nhận thức, thể hiện lòng ham hiểu biết
về thế giới xung quanh, thích khám phá, tham gia, hoạt động.
90 - 92% trẻ có biểu hiện của tính chủ động và tự lập như có sáng kiến, chủ
động tìm kiếm, lựa chọn phương thức giải quyết những nhiệm vụ đặt ra, biết tự
kiểm tra kết quả của trò chơi.
100% trẻ có kỹ năng nghe, hiểu lời người khác nói và nói cho người khác hiểu
tốt hơn.
85% trẻ có kỹ năng vận dụng những điều đã biết vào trong điều kiện, hoàn
cảnh mới và xử lý thông tin nhận được bằng các thao tác tư duy như so sánh, phân
tích, tổng hợp và khái quát hóa
85% trẻ tập trung chú ý và nổ lực cố gắng vượt qua khó khăn để hoàn thành
nhiệm vụ được giao.
b. Đối với giáo viên:
Nắm chắc phương pháp, tự tin, linh hoạt hơn trong các tiết dạy. Bản thân biết
lập kế hoạch và thực hiện phù hợp với độ tuổi mà mình phụ trách, nắm vững đặc
điểm tâm sinh lý của trẻ lớp mình phụ trách để từ đó đưa ra những biện pháp giáo
dục trẻ tốt hơn.
Có được nhiều trò chơi sinh động, hấp dẫn để tổ chức cho trẻ chơi
Đúc rút được nhiều kinh nghiệm cho bản thân, được phụ huynh và đồng
nghiệp tin tưởng.
c. Đối với phụ huynh:
Bản thân tôi cũng đã nâng cao nhận thức cho phụ huynh về việc giáo dục cho
trẻ theo nguyên tắc “Học mà chơi, chơi mà học” và nhận thức được vai trò của trò
chơi trong việc giáo dục phát triển nhân cách cho trẻ. Phụ huynh rất quan tâm, phấn
khởi, thường xuyên chăm lo, trao đổi hỏi thăm tình hình của con em mình, làm cho
phụ huynh tin tưởng yên tâm khi đưa con đến trường
* Bài học kinh nghiệm
Qua việc thực hiện đề tài “Một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức
của trẻ 5 - 6 tuổi qua trò chơi học tập”, bản thân tôi rút ra một số kinh nghiệm sau:
Xây dựng kế hoạch tổ chức cho trẻ chơi phải đảm bảo các yêu cầu giáo dục có
tính mục đích, tính định hướng, tính phát triển, tính thực tiễn.
Phải nắm vững đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để chọn trò chơi phù hợp với độ
tuổi, phù hợp với nhận thức của trẻ.
Giáo viên không ngừng học tập, bồi dưỡng kiến thức về chuyên môn nghiệp
vụ.
Chuẩn bị đầy đủ các điều kiện, phương tiện để tổ chức trò chơi học tập một
cách có hiệu quả.
Tích cực lồng ghép tổ chức cho trẻ học mà chơ qua trò chơi học tập ở mọi lúc,
mọi nơi vào tất cả các giờ hoạt động.
Giáo viên phải linh hoạt sáng tạo tạo ra những tình huống có vấn đề, tính tìm
kiếm và cuốn hút trẻ vào trò chơi ấy.
Thường xuyên sưu tầm và xây dựng nguồn trò chơi đa dạng, phong phú theo
chủ đề.
Phối hợp, thống nhất với phụ huynh về nội dung, cách tổ chức hoạt động vui
chơi cho trẻ. Đồng thời phối hợp với phụ huynh để sưu tầm các nguyên vật liệu,
phế thải làm đồ chơi cho trẻ.
Thường xuyên đánh giá, kiểm tra kết quả chơi.
Làm được những điều trên thì mới nâng cao việc phát huy tính tích cực nhận
thức cho trẻ 5 - 6 tuổi qua trò chơi học tập.
III. PHẦN KẾT LUẬN
1. Ý nghĩa của đề tài:
Có thể nói rằng việc “Phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ 5 - 6 tuổi
thông qua trò chơi học tập” là sự kết hợp của nhiều biện pháp, chúng hoàn thiện và
hỗ trợ cho nhau. Đó là mối quan hệ hợp tác giữa cô và trẻ, giữa các trẻ với nhau,
phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, đặc biệt là hoạt động nhận thức của trẻ 5 - 6 tuổi,
từ đó giúp trẻ hoàn thành nhiệm vụ đã được đặt ra.
Qua trò chơi học tâp trẻ được học mà chơi, chơi mà học. Đặc biệt nhờ có sự hỗ
trợ tích cực của cô giáo mà trẻ có thể tự giải quyết những vấn đề mà trẻ không thể
tự làm được. Những niềm vui vô bờ do kết quả chơi mang lại giúp trẻ phát triển
toàn diện nhân cách của mình. Chỉ có trò chơi trẻ mới phát huy hết tính tích cực,
chủ động của mình một cách toàn diện. Thông qua đó trẻ vươn lên khám phá tìm
tòi thế giới xung quanh để làm thỏa mãn nhu cầu nhận thức và nhu cầu chơi của trẻ.
Việc phát huy tính tích cực nhận thức cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua trò chơi học
tập có ý nghĩa vô cùng quan trọng và hết sức cần thiết. Trò chơi học tập không chỉ
dạy cho trẻ trí thông minh, lòng dũng cảm mà còn giáo dục trẻ tự tin vào bản thân,
tính hài hước, tính tổ chức, tính kỷ luật cao.
2. Kiến nghị, đề xuất:
Với việc phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi qua trò
chơi học tập là việc làm thật không hề đơn giản. Để trẻ đạt được kết quả như mong
muốn tôi mạnh dạn đề xuất một số vấn đề sau:
* Đối với giáo viên:
Giáo viên phải thực sự yêu nghề mến trẻ. Nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý của
trẻ ở độ tuổi mà mình phụ trách.
Lập kế hoạch tổ chức cho trẻ khám phá khoa học một cách cụ thể rõ ràng và
phù hợp với độ tuổi và có sự phối hợp với các giáo viên khác trong lớp.
Sưu tầm nguồn trò chơi phong phú, thường xuyên làm mới trò chơi, đồ dùng
đồ chơi phải đẹp hấp dẫn lôi cuốn được sự chú ý của trẻ.
Tổ chức cho trẻ chơi ở mọi lúc mọi nơi.
* Đối với phụ huynh:
Cần quan tâm hơn nữa đến việc phát huy tính tích cực nhận thức của con
mình, thường xuyên trao đổi với giáo viên về khả năng nhận thức của trẻ để cùng
với giáo viên thực hiện tốt các hoạt động giáo dục cho trẻ..
Phụ huynh quan tâm đóng góp nguyên vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi phục
vụ cho các hoạt động của trẻ.
* Đối với phòng - sở:
Tổ chức các buổi tập huấn về chuyên môn cho giáo viên
Cung cấp thêm các trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi phục vụ công tác giáo dục
trẻ.
Với nhận thức của tôi trong khi viết đề tài không tránh khỏi những thiếu sót.
Tôi kính mong sự góp ý giúp đỡ tận tình của các đồng chí trong hội đồng khoa học
nhà trường, phòng giáo dục để bản thân tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong việc
phát huy tính tích cực nhận thức cho trẻ 5 - 6 tuổi qua trò chơi học tập, đáp ứng với
nhu cầu giáo dục trong giai đoạn hiện nay.