QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC VÀ QUẢN LÝ NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

KIỂM TRA GIỮA HỌC PHẦN
Môn: Quản lý hành chính nhà nước – quản lý ngành giáo dục và
đào tạo
Đề tài: Theo lộ trình của Bộ GDĐT, đến năm 2018, bậc THCS sẽ
giảng dạy theo chương trình SGK mới, theo hướng tích hợp. Ý
kiến của anh (chị) về vấn đề này?

Từ xa xưa, việc học đối với con người chúng ta là rất quan trọng.
Nó giúp chúng ta mở mang kiến thức trên nhiều lĩnh vực như
khoa học, tư tưởng, văn hóa,…và thông qua đó vận dụng những
kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống, làm cho mọi thứ trở nên
thú vị hơn, ý nghĩa hơn. Ngày nay, sự phát triển của khoa học
công nghệ, cùng với sự phát triển nhanh chóng của xã hội, mỗi
ngày có thêm một lượng kiến thức mới được phát hiện và bổ sung
vào kho tàng tri thức của con người.
Tuy nhiên, trước yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng
cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.


Trước sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ và khoa
học giáo dục, trước những đòi hỏi hội nhập quốc tế, vấn đề về
sách giáo khoa đang là nỗi lo lắng của không ít người hiện nay,
đặc biệt là đội ngũ nhà giáo. Vì theo lộ trình của Bộ GDĐT, từ
năm 2018 sẽ đổi mới sách giáo khoa và kèm theo là dạy học theo
hướng tích hợp. Ý kiến này rất hay, rất thích hợp cho xã hội hiện
đại ngày nay. Tuy nhiên quan điểm này vẫn còn có nhiều bất cập
và hạn chế.
Vậy dạy học tích hợp là gì?
Nói một cách ngắn gọn, dạy học tích hợp là định hướng dạy học
trong đó giáo viên tổ chức, hướng dẫn để học sinh biết huy động
tổng hợp kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm

giải quyết các nhiệm vụ học tập, đời sống, thông qua đó hình
thành những kiến thức, kĩ năng mới, phát triển được những năng
lực cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và
trong thực tiễn cuộc sống. Mục tiêu của dạy học tích hợp là: Hình
thành và phát triển năng lực học sinh, nhất là năng lực giải quyết
các vấn đề thực tiễn; tạo mối quan hệ giữa các môn học với nhau


và với kiến thức thực tiễn; tránh trùng lặp về nội dung thuộc các
môn học khác nhau
Tích hợp các nội dung trong một môn học, khi đó, vừa gắn kết
đảm bảo tính đồng bộ giữa các nội dung có liên quan trong một
môn học, vừa đặt ra những tình huống đòi hỏi học sinh vận dụng
các kiến thức kĩ năng môn học để giải quyết. Hoặc là lồng ghép
các nội dung giáo dục cần thiết nhưng không thành một môn học
(như các nội dung về môi trường, năng lượng, biến đổi khí hậu,
kĩ năng sống, dân số, sức khỏe sinh sản,…) vào nội dung của mỗi
môn học tùy theo đặc trưng của từng môn.
Những người giáo viên giảng dạy đúng theo phương pháp tích
hợp có những dấu hiệu: Việc thiết lập các mối quan hệ theo một
logic nhất định những kiến thức, kĩ năng khác nhau để thực hiện
một hoạt động phức hợp; lựa chọn thông tin, kiến thức, kĩ năng
cần thiết cho học sinh thực hiện các hoạt động thiết thực trong
các tình huống học tập, đời sống hàng ngày, làm cho học sinh hòa
nhập vào thế giới cuộc sống, làm cho quá trình học tập mang tính
mục đích rõ rệt; nhà trường không đặt ưu tiên truyền đạt kiến


thức, thông tin đơn lẻ, mà phải hình thành ở học sinh năng lực
tìm kiếm, quản lí, tổ chức sử dụng kiến thức để giải quyết vấn đề

trong tình huống có ý nghĩa; cùng với đó, khắc phục được thói
quen truyền đạt kiến thức, kĩ năng rời rạc, nghĩa là có thể được
nhồi nhét nhiều thông tin, nhưng không dùng được. Như vậy, dạy
học tích hợp là cách giảm tải kiến thức không thực sự có giá trị
sử dụng, để có điều kiện gia tăng kiến thức có ích. Để lựa chọn
nội dung kiến thức đưa vào chương trình các môn học, trước hết
phải trả lời kiến thức nào cần và có thể làm cho học sinh biêt huy
động vào các tình huống có ý nghĩa. Biểu hiện của năng lực là
biết sử dụng các nội sung và các kĩ năng trong một tình huống có
ý nghĩa, chứ không tiếp thu lượng tri thức rời rạc.
Ở cấp THCS, việc tích hợp các môn học, ví dụ như tích hợp các
phân môn Cơ học, Điện, Nhiệt học và Quang học trong môn Vật
lý, Đại số, Hình học, Lượng giác trong môn Toán, Hóa học hữu
cơ và vô cơ trong môn Hóa học, Địa lý tự nhiên và địa lý kinh tế xã hội trong môn Địa lý; Tiếng việt, Văn học và Tập làm văn
trong môn Ngữ văn. Tăng cường tích hợp trong nội bộ môn Toán,


Ngữ văn, Ngoại ngữ, Công nghệ, Giáo dục công dân,…và lồng
ghép các vấn đề như môi trường, biên đổi khí hậu, kĩ năng sống,
dân số, sức khỏe sinh sản,…vào các môn học và hoạt động giáo
dục.
Thế vì sao Bộ GDĐT lại đổi mới chương trình sách giáo khoa?
Lần đổi mới gần đây nhất là vào năm học 2002 – 2003, cho đến
nay đã hơn 14 năm, chương trình sách giáo khoa này còn khá
nặng về lý thuyết, chưa có thực hành, vận dụng nhiều vào thực tế.
Điều bất cập nhất là chưa đáp ứng yêu cầu mới về phát triển
phẩm chất và năng lực của học sinh, chưa chú trọng yêu cầu về
vận dụng kiến thức , rèn luyện tư duy độc lập, khả năng phản
biện, thói quen tự học, các kĩ năng thực hành, kĩ năng hợp tác –
làm việc nhóm, năng lực về ngoại ngữ của học sinh ở một số

trường còn yếu, chưa chú trọng đến việc cho học sinh giao tiếp.
Về phía người giáo viên thì còn giảng bài theo phương pháp
thuyết trình, chưa tạo hứng thú đối với học sinh, do đó học sinh
thì rơi vào tình thế bị động, thiếu tư duy, suy nghĩ, nắm bắt nội
dung bài học chưa sâu, chưa kĩ ảnh hưởng đến kết quả học tập.


Sách giáo khoa mới được xây dựng theo hướng coi trọng dạy với
người dạy chữ, rèn luyện, phát triển cả về phẩm chất và năng lực,
chú tong giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự ho dân tộc, đạo
đức, nhân cách, lối sống,…Học sinh được xác định là trung tâm,
phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo, kha năng tự học của
học sinh, tăng cường tính tương tác trong dạy và học giữa thầy
với trò, trò với trò và giữa các thầy giáo, cô giáo.
Để học sinh có thể vận dụng được tổng hợp các kiến thức một
cách hợp lý để giải quyết các vấn đề trong học tập cũng như trong
cuộc sống. Do đó khi đổi mới chương trình sách giáo khoa thì
chương trình mới phải đảm bảo tính hiện đại, hội nhập và được
sự chuyển biến căn bản về chất lượng giáo dục. Bên cạnh đó cần
phải lưu ý đến việc đổi mới thi cử, kiểm tra đánh giá chất lượng
giáo dục.
Trước đây, ở bậc THCS người giáo viên đã sử dụng được các
phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực để tổ chức hoạt động
học của học sinh, thay vì dạy học theo lối truyền thụ kiến thức thì
khó khăn có thể vượt qua. Tuy nhiên, giáo viên cần được trang bị


thêm kiến thức về những chủ đề tích hợp các môn học, nhất là
tìm hiểu về ứng dụng của những kiến thức này vào giải quyết các
tình huống thực tiễn, mỗi giáo viên cần phải tích cực tham gia

xây dựng các chủ đề dạy học, xác định những năng lực có thể
phát triển cho học sinh trong mỗi chủ đề, biên soạn các câu hỏi,
bài tập để đánh giá năng lực học của học sinh, thiết kế tiến trình
dạy học thành các hoạt động học của học sinh, tổ chức dạy học để
dự giờ, phân tích, rút kinh nghiệm. Qua các hoạt động chuyên
môn đó, năng lực chuyên môn của mỗi giáo viên từng bước được
nâng cao, đáp ứng được yêu cầu của đổi mới giáo dục hiện nay,
trong đó dạy học tích hợp là xu hướng tất yếu.
Vấn đề đặt ra là với yêu cầu dạy học phức tạp hơn, liệu cơ sở vật
chất và đội ngũ giáo viên hiện nay có thề đáp ứng được không?
Chưa nói đến những giáo viên mà không thực sự tâm huyết với
nghề thì có thể gục ngã từ những năm mới ra trường. Để có thể
khắc phục, những trường sư phạm trong điểm phải cùng tham gia
biên soạn chương trình, đồng thời nắm được cốt lõi của việc đổi
mới, điều chỉnh chương trình đào tạo, cung cấp đội ngũ giáo viên


mới bổ sung cho lực lượng dạy học các năm sau này. Cần có
thêm các khóa tổ chức bồi dưỡng các chuyên đề dạy học tích hợp
và rèn luyện kĩ năng dạy học cho giáo viên. Đối với các sinh viên
sư phạm đã tốt nghiệp, các giáo viên ở trường THCS có thể tổ
chức các lớp bồi dưỡng chuyên đề về nội dung, phương pháp và
hình thức tổ chức giảng dạy tích hợp theo nhóm phân môn: Khoa
học tự nhiên, Khoa học xã hội, Ngoại ngữ, Tin học – công nghệ.
Với việc dạy học tích hợp, nó đem lại nhiều cái hay như kích
thích giáo viên tư duy và không ngừng trau dồi kiến thức ở nhiều
lĩnh vực, bộ môn khác nhau để có thể có một nền kiến thức sâu,
rộng đủ để đáp ứng với những đòi hỏi ngày càng cao của dạy học
hiện nay. Bên cạnh đó giúp học sinh hứng thú với những tiết học
hơn, dễ hiểu và hiểu sâu nội dung bài học hơn, nắm rõ kiến thức,

thấy được mối quan hệ giữa các môn học và đặc biệt các em sẽ có
những chuyển biến rõ rệt trong khả năng vận dụng kiến thức, kĩ
năng vào thực tiễn. Chúng ta cần tích cực dạy học theo hướng
tích hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy học, từ đó khuyến khích


học sinh vận dụng kiến thức của các môn học khác nhau để giải
quyết các tình huống thực tiễn, tăng cường khả năng vận dụng
tổng hợp, khả năng tự học, tự nghiên cứu. Tạo động cơ, gây hứng
thú học tập cho học sinh, vận dụng nhiều hơn trong thực tiễn, sẽ
giảm việc học một cách máy móc cho học sinh, vừa quá tải lại
vừa nhàm chán. Còn đối với giáo viên, bậc THCS đã quen với
dạy đơn môn, giờ thì dạy tích hợp nên bước đầu sẽ gặp khó khăn
về vấn đề tìm hiểu sâu hơn những kiến thức có liên quan, nhưng
giáo viên sẽ dễ dàng vượt qua được khó khăn này vì trong quá
trình dạy học của mình, giáo viên không ngừng trau dồi thêm
kiến thức có liên quan đến môn học khác cho bản thân, khi đổi
mới phương pháp dạy học này, giáo viên bây giờ không còn là
người truyền thụ kiến thức như truyền thống mà họ là người đứng
ra tổ chức, kiểm tra, định hướng các hoạt động học của học sinh.
Do đó dạy học theo hướng tích hợp sẽ giúp bồi dưỡng, nâng cao
kiến thức và kĩ năng sư phạm cho người giáo viên, góp phần phát
triển đội ngũ giáo viên hiện nay trở thành một đội ngũ giáo viên
dày dặn kinh nghiệm.


Ngoài ra cũng không thể không nhắc đến những mặt hạn chế của
phương pháp dạy học này, để có được một tiết học tốt, giáo viên
phải dành ra nhiều thời gian để soạn giáo án, chuẩn bị bài lên lớp
thật tốt để có tiết học hiệu quả, vì là phương pháp mới nên có thể

làm học sinh thấy lạ lẫm, thấy khó vì đã quen với cách học cũ.
Giáo viên gần đây đã được học tập trong trường sư phạm, được
tập huấn, bồi dưỡng thường xuyên về các phương pháp dạy học
theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, rèn luyện
phương pháp tự học của học sinh nhưng công tác quản lý, chỉ
đạo, công tác thi, đánh giá kết quả học tập chưa tạo thuận lợi cho
họ áp dụng các phương pháp này. Nay các cấp quản lý giáo dục
và nhà trường cần phải bắt tay vào đổi mới, tạo điều kiện cho
giáo viên phát huy tính sáng tạo. Đồng thời với việc tổ chức tốt
các hoạt động tập huấn, bồi dưỡng giáo viên, cần phải biết động
viên, khích lệ kịp thời các nhân tố mới, mặc dù lúc đầu có thể đó
chưa phải là những cá nhân, giải pháp thực sự có kết quả tốt.


Do đó có thể thấy rằng việc thay đổi phương pháp dạy học đã trở
thành xu thế trong việc phát triển chương trình giáo dục trên thế
giới. Ở nước ta, điều này thể hiện qua việc dạy học tích hợp,
thông qua đó giúp cải thiện vốn kiến thức và một phần nào đó
giúp nước ta theo kịp các nước đang phát triển trên thế giới.