Quyền tự định liệu và kiểm soát tư pháp việc sử dụng quyền tự định liệu trong hoạt động hành chính nhà nước

nghiên cứu - trao đổi

(1)

TS. Nguyễn Văn Quang *

1. t vn
i vi phỏp lut ca nhiu quc gia trờn
th gii, quyn t nh liu(2) v kim soỏt t
phỏp vic s dng quyn t nh liu trong
hot ng hnh chớnh nh nc khụng phi
l vn mi bi õy l ni dung mang tớnh
ph bin.(3) Tuy nhiờn, quyn t nh liu v
kim soỏt t phỏp vic s dng quyn t
nh liu trong hot ng hnh chớnh nh
nc li c xem l mt trong nhng ni
dung phc tp nht ca phỏp lut hnh
chớnh. Vỡ vy, khi nghiờn cu lớ lun cng
nh thc tin ỏp dng phỏp lut hnh chớnh
ca bt kỡ quc gia no, quyn t nh liu
luụn l ch c bn lun nhiu khớa
cnh ni dung khỏc nhau.
gúc chung nht, trong ting Anh,
quyn t nh liu (discretion) c T in
Macquarie nh ngha l quyn quyt nh
hoc hnh ng cn c vo phỏn quyt ca
chớnh bn thõn; t do phỏn quyt hoc la
chn.(4) T in Oxford nh ngha quyn
t nh liu l t do quyt nh cỏi gỡ cn
lm trong mt tỡnh hung c th.(5) Vit
Nam, trong T in ting Vit thụng dng

cng nh t in phỏp lut, khụng tỡm thy
thut ng no tng ng vi thut ng
quyn t nh liu theo ỳng ngha chớnh
thng nh ó cp trờn. Thut ng t
liu c i t in ting Vit nh ngha
l t mỡnh lo toan, t nh ot cho

20

mỡnh(6) tng i gn vi thut ng quyn
t nh liu nhng cng khụng din t
c trn vn ng ngha ca thut ng ny.
Nhỡn t gúc phỏp lut, cú th hiu
quyn t nh liu l quyn m phỏp lut cho
phộp ch th cú thm quyn c t mỡnh
la chn cỏch thc x s c cho l phự
hp trong nhng tỡnh hung c th gii
quyt cỏc cụng vic thuc thm quyn. V lớ
thuyt, tng ng vi vic thc hin hot
ng lp phỏp, hnh phỏp v t phỏp s cú
quyn t nh liu ca cỏc ch th cú thm
quyn khi thc hin cỏc hot ng ny.
Trong hot ng hnh chớnh nh nc,
i vi ch th cú thm quyn, quyn t
nh liu cho phộp h t la chn ban
hnh quyt nh hnh chớnh hoc thc hin
hot ng hnh chớnh c cho l phự hp
trong nhng tỡnh hung c th. Vi cỏch tip
cn nh vy, khi bn v quyn t nh liu
v kim soỏt vic s dng quyn t nh liu

trong hot ng hnh chớnh nh nc núi
chung, cn lu ý mt s vn sau:
Th nht, vic trao quyn t nh liu
cho cỏc ch th cú thm quyn trong hot
ng hnh chớnh nh nc l iu cn thit.
Mc dự c thc hin trờn c s tuõn th
cht ch cỏc quy nh ca phỏp lut nhng
qun lớ hnh chớnh nh nc vn l hot
* Trng i hc Lut H Ni

tạp chí luật học số 2/2014


nghiên cứu - trao đổi

ng mang tớnh cht ch ng, sỏng to v
iu ny ũi hi phi trao quyn t nh liu
cho cỏc ch th cú thm quyn, h cú th
thc hin cụng vic ca mỡnh mt cỏch mm
do, linh hot.
Th hai, quyn t nh liu gn vi cỏc
ch th qun lớ hnh chớnh nh nc thc
hin cụng vic ca mỡnh trong nhng tỡnh
hung xỏc nh. Do vy, vn quan trng
t ra l khi no, trong trng hp no, phỏp
lut cn trao quyn t nh liu cho cỏc ch
th cú thm quyn trong qun lớ hnh chớnh
nh nc.
Th ba, cỏc quy phm phỏp lut trao
quyn t nh liu cho cỏc ch th cú thm

quyn c thit k di dng d nhn bit.
Thụng thng, cỏc quy phm mụ t trong
phn quy nh cỏc ni dung m ch th cú
th c thc hin trờn c s cú nhng iu
kin, hon cnh nh ó ghi nhn phn gi
nh; hoc trong phn gi nh nờu ra nhng
iu kin, hon cnh m vic xỏc nh nhng
iu kin, hon cnh ny tu thuc vo vic
gii thớch ca ch th cú thm quyn ỏp
dng phỏp lut.
Th t, t nh liu l quyn gn vi cỏc
ch th qun lớ hnh chớnh nh nc nờn
vic s dng quyn ny cú nhng im cn
c c bit lu ý. Mc dự quyn t nh
liu l s t do la chn quyt nh trờn
c s phỏn quyt ca chớnh bn thõn ch th
qun lớ hnh chớnh nh nc nhng trong
nh nc phỏp quyn, vic s dng quyn t
nh liu bao gi cng nm trong gii hn
ca phỏp lut. Vi tớnh cht nh vy, kim
soỏt vic s dng quyn t nh liu luụn
c phỏp lut t ra. Kim soỏt vic s
dng quyn t nh liu trong hot ng
tạp chí luật học số 2/2014

hnh chớnh nh nc c thc hin thụng
qua cỏc c ch kim tra, giỏm sỏt hot ng
hnh chớnh nh nc, trong ú kim soỏt t
phỏp luụn gi v trớ trung tõm. Tuy nhiờn
cng cn lu rng phõn quyn hoc phõn

cụng, phõn nh gia cỏc c quan nh nc
trong vic thc hin quyn lp phỏp, hnh
phỏp v t phỏp luụn t ra vn l to ỏn c quan thc hin quyn t phỏp s kim
soỏt mc no vic s dng quyn t
nh liu ca cỏc ch th qun lớ trong hot
ng hnh chớnh nh nc, vỡ nu khụng quy
nh cht ch vn ny s d dn n tỡnh
trng t phỏp can thip quỏ sõu vo cụng
vic ca hnh phỏp.
Th nm, kim soỏt vic s dng quyn
t nh liu trong hot ng hnh chớnh nh
nc l mt trong nhng ni dung phc tp
nht ca phỏp lut hnh chớnh. iu ny xut
phỏt t lớ do cn bn l rt khú cú th nh
lng mt cỏch rừ rng, c th bng cụng
thc chung nhng cn c xỏc nh ch th
cú thm quyn ó s dng phự hp quyn t
nh liu ca mỡnh v vic ỏnh giỏ ny c
cõn nhc da trờn nhiu yu t khỏc nhau,
ph thuc vo tng trng hp c th. Vỡ
vy, i vi cỏc quc gia khụng nm trong
h thng thụng lut, vai trũ ca phỏn quyt
do to ỏn a ra v v vic liờn quan cng
nh cỏc bỡnh lun, bi vit mang tớnh hc
thut ca cỏc nh khoa hc v quyn t nh
liu v kim soỏt vic s dng quyn t nh
liu cú ý ngha ht sc quan trng trong vic
xỏc nh cn c ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca
vic s dng quyn t nh liu.
Trờn c s ca nhng nhn nh ban u

nờu trờn, bi vit ny s b phõn tớch mt s
ni dung liờn quan n quyn t nh liu v
21


nghiên cứu - trao đổi

kim soỏt t phỏp quyn t nh liu trong
phỏp lut hnh chớnh ca Cng ho Liờn
bang c (CHLB c), mt trong nhng
quc gia cú h thng phỏp lut hnh chớnh
phỏt trin m cỏc quc gia ang trong giai
on chuyn i nh Vit Nam cú th hc
hi kinh nghim. Trờn c s nhng phõn tớch
ny, bi vit liờn h vi phỏp lut v thc
tin phỏp lớ Vit Nam v quyn t nh
liu v kim soỏt t phỏp quyn t nh liu
cú nhng ỏnh giỏ ban u v a ra mt
s xut cú liờn quan n vn phỏp lớ
khỏ phc tp ny trong iu kin c th ca
Vit Nam hin nay.
2. Quyn t nh liu v kim soỏt t
phỏp vic s dng quyn t nh liu trong
phỏp lut hnh chớnh ca CHLB c
Xột v lch s, do du n ca ch phỏt xớt
c ti nờn quyn t nh liu (Ermessen) ca cỏc
ch th cú thm quyn trong hot ng hnh chớnh
nh nc c b gii hn hn so vi cỏc
quc gia chõu u khỏc.(7) Mt khỏc, trong
bi cnh phỏt trin ca nguyờn tc nh nc

phỏp quyn (Rechtsstaat) sau Chin tranh th
gii ln th II c, cỏc c quan nh nc
c yờu cu trit tụn trng v ch thc
hin nhng gỡ m phỏp lut cho phộp, kim
soỏt t phỏp c c bit coi trng, vỡ vy,
quyn t nh liu v vic s dng quyn t
nh liu ca cỏc ch th qun lớ vỡ th cng
b bú hp.(8) Tuy nhiờn, hin nay, phỏp lut
v quyn t nh liu v kim soỏt vic s
dng quyn t nh liu ó tr thnh ch
nh rt phỏt trin trong h thng phỏp lut
hnh chớnh ca CHLB c, m im ni bt
ca nú chớnh l tớnh cht phc tp, c th l:
Th nht, mc dự s tn ti quyn t
nh liu v vic s dng quyn t nh liu
22

c coi l khụng trỏi vi nguyờn tc nh
nc phỏp quyn nhng chỳng ch c
tha nhn khi ó ghi nhn rừ rng trong cỏc
quy nh ca phỏp lut. Tt nhiờn, vic xỏc
nh th no l quy nh rừ rng trong
phỏp lut v quyn t nh liu v s dng
quyn t nh liu nhm bo m rng vic
s dng quyn ny l phự hp vi phỏp lut
l nhng vn mang tớnh tranh lun phc
tp trong thc tin v phỏp lut CHLB
c.(9) iu 40 Lut th tc hnh chớnh
(Verwaltungsverfarhrensgesetz) ca CHLB
c quy nh: Khi ch th cú thm quyn

c trao quyn s dng quyn t nh liu,
ch th ny s dng quyn ú phự hp vi
mc ớch ca vic trao quyn v tụn trng
nhng gii hn phỏp lut i vi quyn t
nh liu.(10) Ngoi ra, iu 117 Lut t tng
hnh chớnh (Verwaltungsgerichtsordnung) ca
CHLB c cng quy nh: Khi ch th cú
thm quyn qun lớ hnh chớnh nh nc
c trao quyn s dng quyn t nh liu,
to ỏn phi xem xột vic a ra cỏc quyt
nh hnh chớnh hoc vic khụng thc hin
hoc t chi khụng thc hin hot ng
qun lớ cú bt hp phỏp hay khụng do ó
vt quỏ gii hn phỏp lut khi s dng
quyn t nh liu hoc ó thc hin khụng
ỳng ni dung quyn c trao. Ch th
qun lớ hnh chớnh nh nc cú thm quyn
cú th a ra nhng lớ do cho vic s dng
quyn t nh liu ngay c trong quỏ trỡnh
gii quyt v kin hnh chớnh ti to ỏn.(11)
Th hai, lớ thuyt v quyn t nh liu
v kim soỏt vic s dng quyn t nh liu
trong phỏp lut hnh chớnh ca CHLB c
ó phõn nh ba trng hp s dng quyn
t nh liu ca cỏc ch th qun lớ hnh
tạp chí luật học số 2/2014


nghiên cứu - trao đổi

chớnh nh nc cú thm quyn:(12)
- Trng hp s dng quyn t nh
liu thụng thng l trng hp cho phộp
s dng quyn t nh liu thụng qua vic
quy nh ch th cú thm quyn c la
chn cỏch thc x s trong nhng iu
kin, hon cnh c th m phỏp lut quy
nh. Cụng thc chung ca cỏc quy phm
phỏp lut cho phộp vic s dng quyn t
nh liu trong trng hp ny l nu ... thỡ
cú th .... Vớ d: iu 15(ii) Lut v biu
tỡnh ca CHLB c quy nh: C quan cú
thm quyn cú th gii tỏn cuc biu tỡnh
nu khụng c thụng bỏo.(13) Nh vy,
nu iu kin nh quy nh ca phỏp lut
c thit lp (khụng thụng bỏo v vic
biu tỡnh), phỏp lut trao cho ch th qun lớ
cú thm quyn quyn gii tỏn cuc biu tỡnh
thỡ vic cú thc hin iu ny hay khụng s
hon ton tu thuc vo s t nh liu ca
ch th cú thm quyn.
- Quyn t nh liu cng cú th c
trao cho cỏc ch th qun lớ cú thm quyn
trong nhng trng hp phc tp hn. Theo
ú, mc dự ch th cú thm quyn ch cú
mt cỏch thc x s nhng vic cú thc hin
cỏch thc x s ú hay khụng li tu thuc
vo vic gii thớch ca h i vi nhng iu
kin, hon cnh m phỏp lut ó quy nh.
Trong nhng trng hp ny, vic gii thớch

ca cỏc ch th thng liờn quan n nhng
thut ng khú xỏc nh c ni dung mt
cỏch c th, rừ rng nh li ớch cụng, an
ton ca cng ng, cú tin cy...
Vic xỏc nh ngha ca cỏc thut ng ny
tu thuc vo s nh liu ca ch th cú
thm quyn ỏp dng phỏp lut. Phỏp lut
hnh chớnh ca CHLB c cng ó xõy
tạp chí luật học số 2/2014

dng khỏi nim Beurteilungsspielraum
(thut ng ting Anh tng ng l margin
of appreciation tm dch l khung hoc
ranh gii ỏnh giỏ). Vớ d, iu 41(1) Lut
v cp phộp kinh doanh quỏn ru ca CHLB
c quy nh: Cp cú thm quyn phi t
chi vic cp phộp nu cú cn c cho rng
ngi xin phộp khụng cú tin cy
thc hin hot ng kinh doanh ny.(14)
Nh vy, trong trng hp ny vic xỏc nh
th no l khụng cú tin cy ph
thuc vo vic s dng quyn t nh liu
ca ch th cú thm quyn ỏp dng phỏp
lut. Bng kin thc chuyờn mụn nghip v
ca mỡnh, trờn c s nghiờn cu v vic c
th, ch th cú thm quyn ỏp dng phỏp
lut s cú cỏch gii thớch phự hp lm c
s cho vic a ra quyt nh ca mỡnh.
- Loi quyn t nh liu th ba trong
phỏp lut hnh chớnh ca CHLB c gn vi

mt lnh vc qun lớ nh nc c th - lnh
vc quy hoch. Trong lnh vc qun lớ nh
nc c bit ny, phỏp lut ó trao cho cỏc
ch th qun lớ quyn t do tng i rng
rói h quyt nh cỏc ni dung liờn quan
n lnh vc quy hoch. iu ny xut phỏt
t lớ do cn bn l cỏc quyt nh liờn quan
n lnh vc quy hoch gn lin vi nhiu
ni dung mang tớnh cht chuyờn mụn, k
thut v vic a ra nhng quyt nh ny
ph thuc vo kin thc chuyờn mụn ca
nh qun lớ. Cỏc quyt nh hnh chớnh liờn
quan n vic s dng quyn t nh liu
trong lnh vc quy hoch khụng phi c
ban hnh trờn c s cỏc quy nh phỏp lut
theo mụ hỡnh nu ... thỡ cú th ... m chỳng
c a ra trờn c s cõn nhc, tớnh toỏn
nhng li ớch cú liờn quan thc hin
23


nghiên cứu - trao đổi

nhng quy nh phỏp lut liờn quan n lp
v thc hin quy hoch, k hoch, chng
trỡnh phự hp vi nhng mc tiờu ó c
nh trc.(15) Trong cụng trỡnh nghiờn cu
so sỏnh phỏp lut hnh chớnh ca Anh v
CHLB c, tỏc gi Martina Kỹnnecke ó
vin dn v kin Wyhl (BverwGE 72, 300,

312) minh ho cho loi quyn t nh liu
trong quy hoch theo quy nh ca phỏp lut
CHLB c. Trong v kin ny, b n kin
c quan cú thm quyn ó cp phộp xõy
dng nh mỏy in ht nhõn gn khu vc
dõn c, cú kh nng gõy nh hng n tớnh
mng v sc kho ca con ngi. To ỏn
hnh chớnh s thm sau khi nghiờn cu h s
ó a ra phỏn quyt hu giy phộp xõy
dng nh mỏy in ht nhõn ny. V kin
tip tc c a ra gii quyt to ỏn hnh
chớnh cp cao hn v cui cựng l To ỏn
hnh chớnh Liờn bang. To ỏn hnh chớnh
Liờn bang nhn nh rng to ỏn ch ỏnh giỏ
tớnh hp phỏp ca quyt nh hnh chớnh v
khụng th thay th cỏc c quan qun lớ trong
vic a ra quyt nh hnh chớnh liờn quan
n chuyờn mụn qun lớ. Trong trng hp
ny, cn c vo iu 7(2) Lut nguyờn t
ca CHLB c, c quan cú thm quyn cp
phộp phi chu trỏch nhim v vic nghiờn
cu, xem xột nhng ri ro liờn quan cú th
xy ra v quyt nh vic cp giy phộp xõy
dng nh mỏy. Vic cp giy phộp v xõy
dng nh mỏy thuc quyn t nh liu ca
ch th qun lớ cú thm quyn trong lnh vc
quy hoch v to ỏn tng i hn ch vic
kim soỏt thc hin quyn t nh liu trong
nhng trng hp nh vy.(16)
Th ba, so vi vic xỏc nh cỏc trng

hp c s dng quyn t nh liu trong
24

qun lớ hnh chớnh nh nc, vn kim
soỏt t phỏp vic s dng quyn t nh liu
trong hot ng hnh chớnh nh nc cú tớnh
cht phc tp hn nhiu. iu ny c
phn ỏnh rừ nột trong phỏp lut v thc tin
thi hnh phỏp lut CHLB c. Nh ó nờu
phn trờn, dự c trao quyn t nh liu
gii quyt cỏc cụng vic thuc thm quyn
nhng vic s dng quyn ny vn phi thc
hin trong nhng gii hn c phỏp lut
quy nh. V i th, phỏp lut hnh chớnh
ca CHLB c xỏc nh nhng trng hp
di õy l vi phm phỏp lut:
- Khụng s dng quyn t nh liu
(Ermessensnichtgebrauch - non-use of discretion):
Ch th c phộp s dng quyn t nh
liu nhng cho rng mỡnh khụng cú quyn
ú v a ra quyt nh mt cỏch cng nhc,
khụng cn c vo cỏc iu kin, hon cnh
c th liờn quan n vic quyt nh ú;(17)
- Vt quỏ quyn t nh liu (Ermess
ensỹberschreitung - exceeding discretion);
- S dng khụng ỳng hay lm dng
quyn t nh liu (Ermessensfehlgebrauch
misuse or abuse of discretion).
Tuy nhiờn, vic ch ra nhng cn c c
th xỏc nh cho tng trng hp l iu

khỏ phc tp. Chng hn, trong nghiờn cu
ca mỡnh, trờn c s tng kt cỏc phỏn quyt
ca to ỏn, tỏc gi Mahendra P. Singh ó a
ra danh mc cỏc cn c lm c s cho vic
ỏnh giỏ cú lm quyn khi s dng quyn t
nh liu gm: 1) S dng quyn t nh liu
khụng hp lớ (cõn xng); 2) S dng quyn
t nh liu vi mc ớch khụng ỳng n;
3) Cú nhng cõn nhc khụng phự hp khi s
dng quyn t nh liu; 4) S dng quyn
tạp chí luật học số 2/2014


nghiên cứu - trao đổi

t nh liu khụng khỏch quan; 5) Khụng
bo m nguyờn tc mong i hp lớ ca i
tng tỏc ng; 6) Khụng i x cụng bng
khi s dng quyn t nh liu.(18)
Cỏc quy nh ca phỏp lut khụng th
a ra mt cỏch chi tit cỏc cn c c th
da vo ú a ra cỏc phỏn quyt v tớnh hp
phỏp ca vic s dng quyn t nh liu ca
cỏc ch th cú thm quyn. Nhng cn c chi
tit ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca vic s
dng quyn t nh liu c hỡnh thnh v
phỏt trin thụng qua cỏc bn ỏn ca to ỏn,
bỡnh lun khoa hc ca cỏc chuyờn gia phỏp
lut v nh khoa hc. Mc dự l quc gia ca
truyn thng phỏp lut chõu u lc a, ni

m vic phỏp in hoỏ phỏp lut di dng
cỏc b lut v lut c c bit coi trng
nhng cỏc phỏn quyt ca to ỏn cú vai trũ
quan trng i vi vic ỏp dng phỏp lut,
dự nú khụng c tha nhn l ngun phỏp
lut ca CHLB c.(19) Thụng qua cỏc bn
ỏn ca to ỏn (to ỏn hin phỏp v to ỏn
hnh chớnh) cng nh bỡnh lun khoa hc
ca cỏc chuyờn gia phỏp lut v nh khoa
hc, n nay, phỏp lut hnh chớnh ca CHLB
c ó tha nhn danh mc chi tit cỏc cn
c ỏnh giỏ tớnh hp phỏp vic s dng
quyn t nh liu ca ch th qun lớ.(20)
hiu rừ ni dung ca mi cn c c
th ny l thỏch thc ln i vi bt c ai
khi nghiờn cu phỏp lut hnh chớnh ca
CHLB c, c bit l nhng ngi cũn xa
l vi h thng phỏp lut ca quc gia ny.
Chng hn, trong cỏch phõn loi cỏc trng
hp vi phm liờn quan n s dng quyn t
nh liu, cú th d dng t cõu hi rng
liu cú s khỏc bit gia vt quỏ gii hn
s dng quyn t nh liu v lm dng
tạp chí luật học số 2/2014

quyn t nh liu hay thc cht vt quỏ
gii hn s dng quyn t nh liu l mt
trng hp ca lm dng quyn t nh
liu? Trờn thc t, theo cỏch gii thớch ca
cỏc to ỏn CHLB c, vt quỏ gii hn

s dng quyn t nh liu liờn quan n
cỏc li phỏt sinh trong quỏ trỡnh a quyt
nh hnh chớnh cũn vic lm dng quyn
t nh liu th hin nhng li liờn quan
n ni dung thc cht ca cỏc quyt nh
hnh chớnh.(21) Hoc hiu c nhng
cn c ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca vic s
dng quyn t nh liu, cn phi nm c
nhng nguyờn tc ó nh hỡnh rừ nột trong
phỏp lut cụng núi chung v phỏp lut hnh
chớnh núi riờng. Nguyờn tc cõn bng, tng
xng (Verhọltnismọòigkeit - proportionality)
trong phỏp lut cụng ca CHLB c l vớ d
in hỡnh. õy l nguyờn tc tr ct lm c
s ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca vic s dng
quyn t nh liu trong hot ng hnh
chớnh nh nc. Nguyờn tc ny ũi hi ch
th mang quyn lc nh nc khi thc hin
hot ng cú th nh hng, tỏc ng n
cỏc quyn, li ớch hp phỏp c phỏp lut
bo v thỡ nhng hot ng ny ng thi
phi ỏp ng cỏc yờu cu: 1) Phi phự hp
vi mc tiờu t ra; 2) Phi cn thit t
c mc tiờu ny; 3) Phi c cõn nhc,
tớnh toỏn da trờn li ớch (quyn c bn) ca
cỏ nhõn c phỏp lut bo v.(22) Trờn c s
ỏnh giỏ vic a ra quyt nh hnh chớnh
cú cõn bng, tng xng hay khụng s cú kt
lun v tớnh hp phỏp ca vic s dng
quyn t nh liu.

Th t, vic kim soỏt thc hin quyn
t nh liu cú th thc hin thụng qua cỏc
c ch kim tra, giỏm sỏt khỏc nhau. Khi to
25


nghiên cứu - trao đổi

ỏn thc hin cụng vic ny, phự hp vi
nguyờn tc phõn chia quyn lc, to ỏn kim
tra, ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca vic s dng
quyn t nh liu m khụng trc tip thay
th ch th qun lớ iu chnh vic s dng
quyn t nh liu. Vỡ vy, cỏc to ỏn ca
CHLB c ó hỡnh thnh danh mc cỏc v
vic m to ỏn s khụng can thip vo vic
s dng quyn t nh liu ca cỏc ch th
qun lớ m dnh vic kim soỏt ny cho cỏc
thit ch, kim tra giỏm sỏt, do e ngi vic
can thip nh vy s lm cho t phỏp ln
sõn sang hnh phỏp.(23) Cỏc cn c phỏn
quyt nh khụng phự hp, bt hp lớ,
khụng tng xng... u nhm khng
nh quyt nh hnh chớnh ú trỏi phỏp lut
v to ỏn s ra phỏn quyt hu b ch khụng
ban hnh quyt nh hnh chớnh thay th.
Trong trng hp thy rng vic thc hin
quyn t nh liu a ra cỏc quyt nh
hnh chớnh l hon ton phự hp vi phỏp
lut, to ỏn s phỏn quyt gi nguyờn cỏc

quyt nh hnh chớnh ny.
Túm li, vi truyn thng ca quc gia
cú h thng phỏp lut hnh chớnh phỏt trin,
quyn t nh liu v kim soỏt quyn t
nh liu ó tr thnh mt trong nhng ni
dung c quan tõm trong phỏp lut hnh
chớnh ca CHLB c. õy cng l mt
trong nhng ni dung tng i phc tp
ca phỏp lut hnh chớnh v n nay, nhiu
vn liờn quan vn cũn l ch ang
c gii khoa hc v nhng ngi thc
hnh lut tranh lun. t trong bi cnh ca
quỏ trỡnh chõu u hoỏ phỏp lut hnh chớnh
ang din ra CHLB c, nhng vn
trờn li cng tr nờn quan trng v c
quan tõm hn quc gia ny.
26

3. Quyn t nh liu v kim soỏt t
phỏp quyn t nh liu trong phỏp lut
hnh chớnh Vit Nam
V phng din lớ lun, nhng vn
liờn quan n quyn t nh liu cng khụng
phi l ch mi trong phỏp lut hnh
chớnh Vit Nam. Khi bn v khỏi nim qun
lớ nh nc, qun lớ hnh chớnh nh nc nhng khỏi nim c bn liờn quan n ni
dung ca ngnh lut ny, cỏc giỏo trỡnh lut
hnh chớnh nc ta, k c nhng giỏo trỡnh
c xut bn vo nhng nm 1980 u nhn
mnh rng dự qun lớ hnh chớnh nh nc l

hot ng mang tớnh cht chp hnh - iu
hnh thỡ chỳng vn cú tớnh ch ng, sỏng
to. Trong phm vi quyn hn ca mỡnh, ch
th qun lớ hnh chớnh cú thm quyn c
ch ng, sỏng to a ra quyt nh qun lớ
phự hp nhm hon thnh nhim v c
giao.(24) Chớnh ni dung lớ lun nn tng ny
ó t nn múng cho vn quyn t nh
liu v s dng quyn t nh liu trong
phỏp lut hnh chớnh Vit Nam. Tuy nhiờn,
cho n thi im hin nay cú rt ớt cỏc cụng
trỡnh nghiờn cu ca cỏc tỏc gi Vit Nam
khai thỏc khớa cnh ny trong phỏp lut hnh
chớnh Vit Nam.
Cng trờn phng din lớ lun, khi nghiờn
cu v cỏc yờu cu t ra i vi quyt nh
(hnh vi) hnh chớnh, cỏc giỏo trỡnh, ti liu
v lut hnh chớnh cng cp yờu cu v
tớnh hp phỏp v tớnh hp lớ ca quyt nh
(hnh vi) hnh chớnh. V ni dung, khi cp
tớnh hp lớ ca quyt nh (hnh vi) hnh
chớnh, chng mc nht nh, nhng khớa
cnh liờn quan n vic s dng quyn t
liu trong qun lớ hnh chớnh nh nc ó
c bn n. Tuy vy, nhng bn lun v
tạp chí luật học số 2/2014


nghiªn cøu - trao ®æi

tính hợp lí của các quyết định (hành vi) hành
chính trong các giáo trình, tài liệu về luật
hành chính ở nước ta dường như lại nghiêng
về khía cạnh của quản lí đơn thuần chứ
không nhìn nhận tính hợp lí như là những
tiêu chuẩn cần được xác định trong pháp
luật. Điều này cũng có thể xuất phát từ lí do
không phân biệt rõ ràng nội dung yêu cầu
hợp lí được pháp luật quy định với những
yêu cầu hợp lí được đặt ra từ góc độ quản lí.
Nói cách khác, quan niệm rằng khi những
yêu cầu hợp lí được ghi nhận trong các văn
bản quy phạm pháp luật thì chúng đã trở
thành những tiêu chuẩn đánh giá về tính hợp
pháp (về nội dung) của các quyết định (hành
vi) hành chính là quan niệm khá phổ biến.
Về phương diện pháp luật, việc cho phép
các chủ thể quản lí hành chính nhà nước
được sử dụng quyền tự định liệu có thể dễ
dàng nhận thấy trong hệ thống văn bản quy
phạm pháp luật hành chính của Việt Nam.
Về mặt lịch sử, trong thời kì tồn tại chế độ
quản lí tập trung quan liêu bao cấp mà đặc
trưng là cơ chế xin-cho, quyền tự định liệu
và sử dụng quyền tự định liệu của các chủ
thể có thẩm quyền quản lí hành chính nhà
nước là điều không cần phải tranh luận.
Trong giai đoạn xây dựng và hoàn thiện
pháp luật của thời kì chuyển đổi hiện nay,
các văn bản pháp luật hành chính thể hiện rõ

ràng việc cho phép các chủ thể quản lí có
thẩm quyền được sử dụng quyền tự định liệu
trong hoạt động hành chính nhà nước. Nếu
theo cách phân loại quyền tự định liệu như
pháp luật hành chính của CHLB Đức, pháp
luật hành chính của Việt Nam phản ánh đầy
đủ các loại quyền tự định liệu, cụ thể là:
- Quyền tự định liệu thông thường:
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2014

Nhiều văn bản quy phạm pháp luật hành
chính đã cho phép các chủ thể quản lí có
thẩm quyền được lựa chọn để đưa ra các
quyết định quản lí phù hợp nhằm thực hiện
nhiệm vụ của mình. Ví dụ: Điều 119 Luật xử
lí vi phạm hành chính quy định: “Trong
trường hợp cần ngăn chặn kịp thời vi phạm
hành chính hoặc để bảo đảm việc xử lí vi
phạm hành chính, người có thẩm quyền có
thể áp dụng các biện pháp sau đây theo thủ
tục hành chính:
1. Tạm giữ người;
2. Áp giải người vi phạm;
3. Tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm
hành chính, giấy phép, chứng chỉ hành nghề;
4. Khám người”.
- Quyền tự định liệu liên quan đến việc
giải thích pháp luật để đưa ra các quyết định
áp dụng pháp luật phù hợp: Trong những
trường hợp này, pháp luật trao cho chủ thể

có thẩm quyền được giải thích pháp luật và
đưa ra quyết định áp dụng pháp luât trên cơ
sở của việc giải thích này. Ví dụ: Khoản 3
Điều 38 Luật đất đai quy định cơ quan có
thẩm quyền tiến hành việc thu hồi đất nếu sử
dụng đất không có hiệu quả. Như vậy, quyết
định thu hồi đất được ban hành trên cơ sở của
việc giải thích cụm từ “sử dụng đất không có
hiệu quả” và cụm từ này được giải thích trên
cơ sở quyền tự định liệu của chủ thể áp dụng
pháp luật. Tương tự như vậy, việc quyết định
áp dụng tình tiết tăng nặng trong quyết định
xử phạt vi phạm hành chính theo quy định
của điểm d khoản 1 Điều 10 Luật xử lí vi
phạm hành chính phụ thuộc vào việc giải
thích thế nào là “lăng mạ, phỉ báng người
đang thi hành công vụ” hoặc hiểu thế nào là
hành vi “vi phạm hành chính có tính chất
27


nghiên cứu - trao đổi

cụn ca ch th cú thm quyn ỏp dng
phỏp lut. Trong khi ú, ỏp dng bin phỏp
tm ỡnh ch vic thi hnh quyt nh hnh
chớnh b khiu ni theo quy nh ca iu 35
Lut khiu ni ph thuc vo vic xột thy
vic thi hnh quyt nh hnh chớnh b khiu
ni s gõy hu qu khú khc phc.(25)

- Quyn t nh liu trong vic thc hin
cỏc cụng vic liờn quan n quy hoch, xõy
dng cỏc nh mỏy, cụng trỡnh giao thụng h
tng phc v li ớch cụng cng u cú th d
dng nhn ra trong cỏc quy nh ca phỏp
lut Vit Nam.
Nu nh vic ghi nhn trong phỏp lut
hnh chớnh v quyn t nh liu ca cỏc ch
th cú thm quyn trong hot ng hnh
chớnh l iu ó tng i rừ rng thỡ vn
kim soỏt, c bit l kim soỏt t phỏp vic
thc hin quyn t nh liu trong hot ng
hnh chớnh nh nc l ni dung cha c
bn lun nhiu trong lớ lun v thc tin ỏp
dng phỏp lut hnh chớnh Vit Nam.
Kim soỏt hot ng hnh chớnh nh
nc c thc hin thụng qua nhiu c ch
kim tra, giỏm sỏt khỏc nhau. Thụng qua cỏc
c ch kim tra, giỏm sỏt ngoi t phỏp nh
khiu ni hoc thanh tra, cỏc quyt nh hnh
chớnh cú th b sa i, hu b v cú th b
thay th bng nhng quyt nh hnh chớnh
khỏc. Tuy nhiờn, trong quỏ trỡnh ỏnh giỏ tớnh
hp phỏp ca cỏc quyt nh (hnh vi) hnh
chớnh b kin, vn to ỏn cú kim soỏt
vic thc hin quyn t nh liu hay khụng
l ni dung cn c c bit quan tõm.
Trờn thc t, Vit Nam, khi bn v
nhng cn c ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca
quyt nh (hnh vi) hnh chớnh ó cú tỏc gi

cp vn tớnh hp lớ v lm th no
28

kim soỏt c tớnh hp lớ ca ca cỏc quyt
nh (hnh vi) hnh chớnh b khiu kin.(26)
cp nhng cn c ỏnh giỏ tớnh hp phỏp
ca quyt nh hnh chớnh khi xột x, cng
ó cú tỏc gi cp cn c lm quyn. (27)
khớa cnh nht nh, tt c nhng ni dung
ny u liờn quan n vn kim soỏt t
phỏp vic s dng quyn t nh liu trong
hot ng hnh chớnh nh nc.
Tuy nhiờn, cho n nay, v c lớ lun v
thc tin, vn kim soỏt t phỏp i vi
vic s dng quyn t nh liu Vit Nam
thc cht vn cũn b b ng, bi l:
- Cỏc bn lun liờn quan nh ó nờu trờn
mi ch gii hn trong phm vi lớ lun. Ngay
c trong phm vi lớ lun, vic phõn bit vn
kim soỏt s dng quyn t nh liu
gúc qun lớ vi kim soỏt s dng quyn
t nh liu ca to ỏn nhm bo m tớnh
hp phỏp ca cỏc quyt nh (hnh vi) hnh
chớnh cng cha thc s rch rũi;
- Dự ó cp cn c ỏnh giỏ tớnh
hp phỏp gn vi kim soỏt t phỏp vic s
dng quyn t nh liu (cn c lm quyn)
nhng cn c ny vn cha c xỏc nh c
th v ni dung. Vỡ trờn thc t, n nay
cha cú v vic hnh chớnh no c xột x

ti to ỏn cú liờn quan n cn c ny. Do
vy, vic cp ỏnh giỏ tớnh hp phỏp
ch mang tớnh cht lớ lun n thun.
4. Mt s ý kin xut liờn quan n
kim soỏt t phỏp vic s dng quyn t
nh liu trong hot ng hnh chớnh nh
nc Vit Nam
Trong nh nc phỏp quyn, kim soỏt
t phỏp vic s dng quyn t nh liu
trong hot ng hnh chớnh nh nc l ũi
hi khỏch quan, bi l nu thiu hot ng
tạp chí luật học số 2/2014


nghiên cứu - trao đổi

ny s d xy ra nguy c lm quyn, s dng
quyn hn khụng ỳng n, nh hng n
quyn, li ớch hp phỏp ca cỏc cỏ nhõn, t
chc cú liờn quan. Vỡ vy, phỏp lut ca cỏc
quc gia ang trong giai on chuyn i
nh Vit Nam cn c bit quan tõm n vn
ny. Vi cỏch tip cn nh vy, vic tham
kho kinh nghim phỏp lut ca cỏc quc gia
phỏt trin nh CHLB c thit lp v
hon thin vn phỏp lớ khỏ phc tp núi
trờn trong lớ lun v thc tin phỏp lut hnh
chớnh ca nc ta c xem l gii phỏp tớch
cc v hiu qu.(28)
Th nht, v mt thut ng, cn chớnh

thc hoỏ cỏc cm t quyn t nh liu,
s dng quyn t nh liu trong phỏp lut
cng nh thc tin ỏp dng phỏp lut Vit
Nam. Hin nay, chng mc nht nh,
thut ng quyn t nh liu hay s dng
quyn t nh liu ó c cp trong
mt s ti liu, sỏch bỏo nghiờn cu. Tuy
nhiờn, cỏc thut ng ny cn c chớnh
thc s dng vi t cỏch l nhng thut ng
phỏp lớ. Chớnh vỡ vy, vn bn phỏp lut ca
c quan nh nc cú thm quyn cn ghi
nhn cỏc thut ng ny. iu ny hon ton
phự hp vi mt khỏi nim cũn tng i
mi m v phc tp i vi phỏp lut Vit
Nam nh quyn t nh liu. Hin ti, Vit
Nam ang xõy dng D tho Lut ban hnh
cỏc quyt nh hnh chớnh. Cú l õy l vn
bn quy phm phỏp lut phự hp nht quy
nh chớnh thc thut ng quyn t nh
liu. V k thut lp phỏp, vic thc hin
cụng vic ny tng i n gin, vỡ trong
iu khon gii thớch thut ng ca lut,
cỏc nh lm lut cú th a ra nh ngha v
quyn t nh liu v trờn c s ú xõy dng
tạp chí luật học số 2/2014

cỏc ni dung quy nh cú liờn quan v quyn
t nh liu v s dng quyn t nh liu
trong hot ng hnh chớnh nh nc. Tuy
nhiờn, khụng n gin nh khớa cnh k

thut, vic xõy dng khỏi nim v quyn t
nh liu ũi hi phi nghiờn cu, tham kho
k lng cỏc vn cú liờn quan thỡ mi cú
th a ra c nh ngha phự hp, ỏp ng
vi yờu cu ca lớ lun v thc tin.
Th hai, tha nhn quyn t nh liu v
vic s dng quyn t nh liu trong hot
ng hnh chớnh, phỏp lut hnh chớnh ca
Vit Nam cng cn quy nh s dng ỳng
quyn t nh liu l yờu cu ỏnh giỏ tớnh
hp phỏp ca cỏc quyt nh (hnh vi) hnh
chớnh. Vn quy nh ca iu 40 Lut th
tc hnh chớnh ca CHLB c cú th c
xem l vớ d cỏc nh lm lut Vit Nam
tham kho. Cng liờn quan n ni dung ny,
v phng din phỏp lut, nh tỏc gi ó nờu
trong mt s bi vit trc õy,(29) cn cú quy
nh phỏp lut c th ghi nhn cỏc yờu cu v
tớnh hp phỏp ca quyt nh (hnh vi) hnh
chớnh, lm c s cho vic tuõn th v ỏp dng
phỏp lut trong hot ng hnh chớnh nh
nc. Lut ban hnh cỏc quyt nh hnh
chớnh cng l vn bn quy phm phỏp lut
phự hp ghi nhn cỏc yờu cu v tớnh hp
phỏp ca quyt nh (hnh vi) hnh chớnh,
trong ú cú yờu cu liờn quan n vic s
dng quyn t nh liu.
Th ba, vn phc tp nht liờn quan
n ch quyn t nh liu v s dng
quyn t nh liu l kim soỏt t phỏp vic

s dng quyn t nh liu. cú th thc
hin c kim soỏt t phỏp vic s dng
quyn t nh liu, vn mu cht l hỡnh
thnh cỏc cn c ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca
29


nghiên cứu - trao đổi

vic s dng quyn t nh liu trong hot
ng hnh chớnh nh nc. Trong thc tin
thc hin phỏp lut Vit Nam, mt s cn
c c th ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca vic
s dng quyn t nh liu ó tng i rừ
rng. Mc dự quyn t nh liu hay s dng
quyn t nh liu cha tr thnh nhng
thut ng phỏp lớ chớnh thc thỡ chỳng ó
c to ỏn s dng ỏnh giỏ tớnh hp
phỏp ca quyt nh (hnh vi) hnh chớnh
di nhng cn c vi tờn gi khỏc. Vớ d:
Cỏc vn nh khụng s dng quyn t
nh liu hoc vt quỏ quyn t nh liu.
Bờn cnh ú, vic xỏc nh nhng cn c
cho rng ó cú vic lm dng quyn t nh
liu hoc s dng quyn t nh liu khụng
ỳng, trờn c s ú kt lun rng quyt nh
(hnh vi) hnh chớnh l bt hp phỏp l cụng
vic khụng n gin. iu ny xut phỏt t
nhng lớ do sau õy:
- Cỏc cn c xỏc nh cú s lm

quyn hay s dng khụng ỳng quyn t
nh liu cú ni dung khỏ rng v nhng quy
nh phỏp lut khụng th bao hm c tt
c cỏc ni dung chi tit, m thụng thng ch
dng li nhng quy nh chung. To ỏn
trờn c s s dng quyn t nh liu ca
mỡnh s a ra nhng gii thớch trong tng
v vic c th, phỏn quyt v vic cú hay
khụng s lm quyn hay s dng khụng
ỳng quyn t nh liu. Nh vy, iu ny
ũi hi to ỏn khi thc hin quyn t phỏp
ca mỡnh phi ch ng trong vic lp lun,
gii thớch phỏp lut cú th a ra cỏc phỏn
quyt liờn quan. Thc tin t phỏp ca Vit
Nam cho thy khú cú th kỡ vng rng cỏc
thm phỏn nc ta s nhanh chúng cú
c k nng chuyờn mụn ny.
30

- Vic kim soỏt t phỏp khng nh
cú lm quyn hoc s dng khụng ỳng
quyn t nh liu hay khụng d dn n
vic ln sõn ca t phỏp i vi hnh
phỏp. Vỡ vy, thụng thng phỏp lut xỏc
nh mt s lnh vc hot ng hnh chớnh
nh nc to ỏn s khụng c can thip vo
vic ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca vic s dng
quyn t nh liu m cỏc c ch kim tra,
giỏm sỏt hnh chớnh s thc hin cụng vic
ny. Khi ú cú c tớnh hp phỏp v tớnh hp

lớ trong vic thc hin quyn t nh liu ca
cỏc ch th cú thm quyn.
Xut phỏt t nhng phõn tớch trờn, cú th
thy rng trong iu kin hin nay ca Vit
Nam, cú th kim soỏt t phỏp vic s
dng quyn t nh liu trong hot ng
hnh chớnh nh nc cn lu ý mt s ni
dung quan trng sau õy:
- Cn thit lp nhng cn c lm c s
ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca vic s dng
quyn t nh liu trong hot ng hnh
chớnh. Nhng cn c chi tit quy nh trong
phỏp lut ca CHLB c cú th c xem
l ngun tham kho. Tuy nhiờn, cn
lu ý rng do phỏp lut hnh chớnh ca
CHLB c ó phỏt trin mc cao,
trỡnh dõn ch, phỏp quyn CHLB c
cng cú s khỏc bit ln so vi Vit Nam
nờn vic xỏc nh nhng cn c c th
ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca vic s dng
quyn t nh liu cn c c bit cõn nhc.
(Xem tip trang 53)
(1). Bi vit c hon thnh trờn c s kt qu
nghiờn cu ti i hc tng hp Giessen, CHLB c,
thỏng 7, thỏng 8/2013. Tỏc gi bi vit trõn trng cm
n Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) ó cp hc bng

tạp chí luật học số 2/2014

nghiên cứu - trao đổi

thc hin khoỏ nghiờn cu ngn hn ny. Tỏc gi
chõn thnh cỏm n GS.TS. Franz Reimer (Giỏo s
lut cụng v lớ lun phỏp lut, i hc tng hp
Giessen) ó cú nhng ý kin trao i lm sỏng rừ
nhng ni dung so sỏnh phỏp lut hnh chớnh ca
CHLB c v Vit Nam
(2). Hin ti, trong mt s ti liu ting Vit, thut
ng quyn tu nghi c s dng thay cho thut
ng quyn t nh liu.
(3).Xem: Mahendra P. Singh, German Administrative
Law in Common Law Perspective, Berlin, 2001, tr. 151.
(4).Xem: Macquarie Dictionary, Australias National
Dictionary Online, ti website: www.macquarie
dictionary.com.au, truy cp ngy 15/01/2014.
(5).Xem: Oxford Dictionaries, ti website: www.oxford
dictionaries.com, truy cp ngy 15/01/2014.
(6).Xem: Nguyn Nh í (ch biờn), i t in ting
Vit, H Ni, 1998, tr. 1763.
(7).Xem: Magdalena Forowicz, State Discretion as
Paradox of EU Evolution, tr. 5, ti website: http://cadmus.
eui.eu/bitstream/handle/1814/18835/MWP_Forowicz_2
011_27.pdf?sequence=1, truy nhp ngy 15/01/2014.
(8).Xem: Michal Bobek, Reasonableness in
Administrative Law: A Comparative Reflection on
Functional Equivalence, tr. 6, ti website: http://www.
ericsteinpapers.eu/images/doc/eswp2008-02-bobek.
pdf, truy nhp ngy 15/01/2014.
(9).Xem: Martina Kỹnnecke, Tradition and Change in

Administrative Law - An Anglo - German Comparison,
Berlin Heidelberg, 2007, tr. 78. Ni dung tng t
cng c cp trong phỏp lut hnh chớnh chõu
u. Xem: Paul Craig, EU Administrative Law, Oxford
University Press, 2012, tr. 403 - 405.
(10). Dch t bn ting Anh Lut th tc hnh chớnh
ca Cng ho Liờn bang c. Xem bn dch ny ti
website: Docs/Downloads/
EN/Gesetzestexte/VwVfg_en.pdf?__blob=publication
File, truy cp ngy 15/01/2014.
(11). Dch t bn dch ting Anh ca Luõt t tng hnh
chớnh. Xem bn dch ny ti website: http://www. gesetzeim-internet.de/englisch_vwgo/englisch_vwgo.html#
p0535, truy cp ngy 15/01/2014.
(12). Chi tit v ba trng hp s dng quyn t nh
liu ca cỏc ch th cú thm quyn qun lớ hnh chớnh
tạp chí luật học số 2/2014

nh nc theo quy nh ca phỏp lut hnh chớnh ca
Cng ho Liờn bang c, xem: Martina Kỹnnecke,
tld, tr. 78 - 82.
(13). Vớ d ny c trớch dn theo Nigel Foster,
Satish Sule, German Legal System and Law, New
York, 2010, tr. 292.
(14).Xem: Nigel Foster, Satish Sule, tld, tr. 293.
(15).Xem: Martina Kỹnnecke, tld, tr. 80.
(16).Xem: Martina Kỹnnecke, tld, tr. 80.
(17).Xem: Mahendra P. Singh, tld, tr. 156.
(18).Xem: Mahendra P. Singh, tld, tr. 159 - 76.
(19).Xem: Gerhard Robers, An Introduction to German
Law, Baden-Baden, 2012, tr. 18 - 19.

(20).Xem: Martina Kỹnnecke, tld, tr. 89 - 91, 110 - 131.
(21).Xem: Martina Kỹnnecke, tld, tr. 89.
(22).Xem: Nigel Foster, Satish Sule, tld, tr. 185.
(23). Vớ d, Martina Kỹnnecke, tld, tr. 81 ch ra rng
cỏc quyt nh hnh chớnh liờn quan n quy hoch
xõy dng nh mỏy, cụng trỡnh ng st, ng b
phc v mc ớch cụng cng l nhng quyt nh m
to ỏn khụng can thip vo vic s dng quyn t
nh liu ca cỏc ch th qun lớ cú thm quyn.
(24).Xem: Trng i hc Lut H Ni, Giỏo trỡnh
lut hnh chớnh Vit Nam, Nxb. Cụng an nhõn dõn,
H Ni, 2011, tr. 14.
(25).Xem: iu 35 Lut khiu ni nm 2011.
(26).Xem: V Th, Tớnh hp phỏp v tớnh hp lớ ca
vn bn phỏp lut v cỏc bin phỏp x lớ cỏc khim
khit ca nú, Tp chớ nh nc v phỏp lut, s
1/2003, tr. 8.
(27).Xem: o Kim Cng, Mt s cn c hu
quyt nh hnh chớnh b khiu kin, c quan nh
nc ban hnh quyt nh hnh chớnh ban hnh chớnh
trỏi phỏp lut bi thng thit hi cho cụng dõn, Tp
chớ to ỏn nhõn dõn, s 2/2001, tr. 18.
(28). Phỏp lut hnh chớnh ca Trung Quc cng i
theo hng tip cn ny khi hc hi v tip thu kinh
nghim ca phỏp lut phng Tõy v quyn t nh
liu v kim soỏt vic s dng quyn t nh liu
trong hot ng hnh chớnh nh nc. Xem: Lin
Feng, Administrative Law Procedures and Remedies
in China, Hong Kong, 1996, tr. 216.
(29).Xem: Nguyn Vn Quang, V xỏc nh cỏc cn

c ỏnh giỏ tớnh hp phỏp ca quyt nh hnh chớnh
trong xột x hnh chớnh, Tp chớ lut hc, s 4/2004,
tr. 46.
31


nghiên cứu - trao đổi

hiu ny thng kh nhn bit nu khụng
thc s kim tra ti c s) thỡ cú th b lt
nhiu hnh vi vi phm. o , nờn quy nh
s n thanh tra ti thiu, thay vỡ quy nh s
n thanh tra ti a nh hin nay. C th quy
nh s l n kim tra, thanh tra v bo v mụi
trng ớt nht l hai l n trong nm i vi
mt i tng thanh tra.
3.2. uy nh
ph i hp trong
thanh tra vi c th c hi n phỏp lut bo v
mụ trng cũn cha c th
Quy nh c ch phi hp trong thanh tra
vic thc hin phỏp lut bo v mụi trng
hin hnh cũn thiu c th, cha rừ rng v
trỏch nhim ca cỏc ch th cú liờn quan.
Ti khon 2 iu 126 Lut bo v mụi
trng quy nh: C qu qun lớ
c
cỏc c
qu
uy mụ u quan cú

trỏch nhi m ỳ , ph i hp vi thanh tra
bo v mụ trng trong quỏ trỡnh thanh tra,
kim tra vi c th c hi n bo v mụ trng
tro trng hp cú yờu c u. Quy nh ny
khụng c th v cha ch rừ trỏch nhim ca
mt s c quan phi hp thng uyờn nh
c quan cụng an, c quan thanh tra chuyờn
ngnh khỏc nờn d dn n tỡnh trng n
y, thiu trỏch nhim trong quỏ trỡnh tin
hnh cỏc hot ng thanh tra. ic quy nh
rừ trỏch nhim ca c quan cụng an, vin
kim sỏt nhõn dõn, c quan thanh tra nh
nc v cỏc c quan, t chc liờn quan khỏc
trong phm vi nhim v, quyn hn ca
mỡnh, phi hp v trao i thụng tin vi
Thanh tra nh nc v bo v mụi trng
trong vic phũng nga, phỏt hin v x lớ cỏc
hnh vi vi phm phỏp lut v bo v mụi
trng s khc phc c tỡnh trng ny./.
tạp chí luật học số 2/2014

QUYN T NH LIU V KIM SOT
T PHP... (t t eo tr
30)
Gii phỏp tt nht u tiờn ghi nhn nhng
cn c n gin, rừ rng trc, c n nhng
ni dung phc tp s c a vo khi c c
iu kin thớch hp. Chng hn, yờu c u
v cõn b ng tng ng khi s dng quyn
t nh iu nh quy nh trong phỏp ut ca

CHL c ni dung khỏ phc tp thỡ vi
trỡnh phỏp ut nh hin nay it Nam,
vn ny c ng s rt phc tp nu c ghi
nhn trong phỏp ut;
- n gii thớch phỏp ut ca to ỏn
c n phi c chỳ trng. thc hin iu ny,
vic tng cng cht ng cỏc ngh quyt gii
thớch, hng dn ỏp dng phỏp ut ca Hi
ng thm phỏn To ỏn nhõn dõn ti cao
yờu c u quan trng c n c kin ton. ờn
cnh , cht ng cỏc bn ỏn ca to ỏn,
trong c nhng ni dung p un thuyt
phc c ng s c s thit p v phỏt trin
nng c gii thớch phỏp ut ca to ỏn. C ng
vi iu ny, vic ng ti cỏc bn ỏn, quyt
nh ca to ỏn nh oi ngun tham kho
cho h thng to ỏn khi ột
c ng cỏch
thc quan trng ngy cng hon thin hot
ng gii thớch phỏp ut ca to ỏn.
- o kim soỏt t phỏp vic s dng
quyn t nh iu d dn n vic can thip
sõu vo hot ng hnh phỏp nờn phỏp ut
it Nam c ng c n phi ỏc nh nhng
trng hp to ỏn khụng c can thip vo
vic s dng quyn t nh iu ca cỏc ch
th c thm quyn trong hot ng hnh
chớnh nh nc. iu ny c th thc hin
b ng vic ghi nhn trong cỏc hng dn ca
Hi ng thm phỏn To ỏn nhõn dõn ti cao

hoc chớnh t thc ti n ột

ca to ỏn./.
53