SKKN một số GIẢI PHÁP dạy TRẺ 5 6 TUỔI làm QUEN với CHỮ cái TRƯỜNG mầm NON HIỀN KIỆT

1. Mở đầu.
1.1. Lý do chọn đề tài
Việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen chữ cái là cơ hội tốt
để sớm hình thành ở trẻ những năng lực hoạt động ngôn ngữ thái độ, phát triển
trí tuệ và kỹ năng làm quen với chữ cái. Qua đó giáo dục tình cảm và phát triển
tư duy, mở rộng vốn hiểu biết của trẻ, góp phần vào việc phát triển nhân cách
toàn diện [1]. Chuẩn bị cho trẻ một hành trang “Tiếng Việt” vững chắc để trẻ
bước vào lớp 1. Các hoạt đông dạy trẻ nói tiếng việt phải gắn với sự hứng thú
của trẻ. Trẻ em cần có thời gian để xây dựng vốn từ vựng trong giao tiếp tiếng
việt bằng lời nói trước khi làm quen với kỹ năng viết. Trẻ dân tộc thiểu số học
nói tiếng việt là ngôn ngữ thứ hai ở thời gian đầu cần có sự kết hợp với tiếng mẹ
đẻ giúp trẻ hiểu nội dung sâu sắc hơn. Tiếng mẹ đẻ của trẻ cần được sử dụng
trong các hoạt động giáo dục và ở mọi lúc mọi nơi một cách hợp lí để làm cơ sở
cho việc học tiếng việt.
Là một giáo viên mầm non, trực tiếp đứng lớp chăm sóc và giảng dạy
trong quá trình công tác, tôi luôn cố gắng tìm tòi, học hỏi áp dụng mọi hình thức
đổi mới nâng cao phương pháp trong quá trình giảng dạy. Mục đích cho trẻ 5 - 6
tuổi làm quen chữ cái không chỉ nhằm cho trẻ biết được các mặt chữ cái để phát
âm chuẩn khi nói mà còn tạo cho trẻ hứng thú học tiếng việt, làm tiền đề cho trẻ
ứng dụng thích ứng với tập đọc, viết ở bậc học tiếp theo. Làm quen với chữ cái
không phải là một hoạt động độc lập riêng biệt mà nó là một phần, một bộ phận
của phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 - 6 tuổi trong chương trình chăm sóc giáo dục
trẻ mầm non [2]. Vì vậy nó có ý nghĩa trực tiếp trong việc phát triển ngôn ngữ
cho trẻ, giúp trẻ rèn luyện kỹ năng nghe, nói và giúp trẻ phân biệt được các âm
khó thông qua chữ cái. Cũng qua hoạt động làm quen chữ cái mà rèn luyện cho
trẻ các thao tác trí tuệ và rèn luyện cho trẻ tinh thần thích hoạt động trí óc qua đó
hình thành tính ham hiểu biết, thích khám phá những điều mới lạ trong quá trình
làm quen chữ cái [1]. Qua hoạt động hình thành và rèn luyện cho trẻ khả năng
tập trung chú ý có chủ định và sự hình thành nỗ lực chú ý để giải quyết nhiệm
vụ, tập lắng nghe sự chỉ dẫn của cô giáo. Làm thế nào để giúp trẻ hứng thú trong
việc đọc, tích cực luyện phát âm, vận dụng sự hiểu biết và khả năng của trẻ vào

hoạt động hằng ngày. Điều này làm tôi suy nghĩ cố gắng tìm tòi mọi biện pháp
như soạn giáo án điện tử, sáng tác trò chơi, sưu tầm trò chơi vận dụng vào các
hoạt động làm quen chữ cái, chuẩn bị môi trường chữ mới lạ, đẹp mắt nhằm kích
thích trẻ tự nguyện tham gia vào hoạt động làm quen chữ cái một cách tích cực,
nhẹ nhàng thoải mái. Chính vì vậy tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp dạy trẻ 5
- 6 tuổi làm quen với chữ cái trường mầm non Hiền Kiệt huyện Quan Hóa”
với mong muốn đưa những hình thức mới lạ, hấp dẫn tới trẻ, để tiếp thu chữ cái
Tiếng Việt một cách dễ dàng đạt hiệu quả tốt nhất.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi làm quen với chữ cái góp phần phát triển ngôn ngữ cũng như chuẩn bị tốt
các điều kiện cho trẻ chuẩn bị bước vào lớp 1.
1


1.3. Đối tượng nghiên cứu
Trẻ 5-6 tuổi trường Mầm non Hiền Kiệt-huyện Quan Hóa
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu cơ sở lý luận.
- Phương pháp thực tiễn.
- Phương pháp quan sát khoa học.
- Phương pháp khảo sát.
- Phương pháp thực nghiệm khoa học: Áp dụng biện pháp nâng cao chất
lượng sau đó đưa ra một số bài tập để kiểm tra kết quả hình thành kỹ năng của
trẻ.

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Như chúng ta đã biết sự lĩnh hội ngôn ngữ của trẻ ảnh hưởng đến khả
năng học tập trong Trường tiểu học, Trung học và cả trong tương lai [3], việc

cho trẻ làm quen 29 chữ cái còn mang tính chất hoạt động biệt lập chưa đáp ứng
với yêu cầu đổi mới của giáo dục mầm non trong tổ chức các hoạt động cho trẻ
làm quen với việc đọc và việc viết nhằm chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Để chuẩn bị
cho trẻ mẫu giáo học tiếng việt ở lớp 1 thì việc cho trẻ làm quen dần với chữ cái
(nhận dạng các chữ cái và phát âm được các âm đó [4]) là hết sức cần thiết. Nội
dung này chỉ có trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi. Tuy
nhiên việc trẻ hứng thú, ham thích say mê với chữ cái như thế nào còn phụ thuộc
vào hoàn cảnh sống, điều kiện gia đình, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì
vậy vấn đề đặt ra là cần tổ chức tốt các hoạt động ở trường lớp mẫu giáo mà
trong đó hoạt động làm quen với chữ cái cũng rất là quan trọng, giúp trẻ ghi nhớ
tốt các chữ cái là nền tảng vững chắc cho trẻ khi vào lớp 1. Việc tổ chức hoạt
động cho trẻ làm quen với các chữ cái ngộ nghĩnh mà trẻ chưa từng được tiếp
cận, đó cũng là một vấn đề được đề cập đến để giúp trẻ nhận biết được dễ dàng
hơn trong việc ghi nhớ mặt chữ, để cho trẻ có một kiến thức vững vàng về chữ
cái, để khi bước vào ngưỡng cửa của trường tiểu học, khi được tiếp xúc với các
chữ cái thì trẻ không phải ngạc nhiên mà lại thích thú hơn khi được tiếp xúc.
Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công công tác giảng dạy trẻ
trong độ tuổi 5 - 6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy hoạt
động cho trẻ làm quen với chữ cái không phải là việc dễ làm, nó đòi hỏi người
giáo viên phải kiên trì chịu khó, biết vận dụng những phương pháp linh hoạt
sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của hoạt động,
để từ đó trẻ có sự tập trung chú ý và thực sự có hứng thú, có kỷ luật trong học
tập. Trong quá trình trực tiếp tổ chức hoạt động, tôi thấy trẻ chưa hứng thú tham
gia hoạt động nhiều trẻ chưa nhớ chữ cái, còn nhầm lẫn chữ nọ sang chữ kia, tô
chữ còn bị ngược. Khi phát âm nhiều trẻ còn phát âm nhỏ, ngọng, chưa chính
xác. Từ thực tế đó tôi đã mạnh dạn tìm kiếm những giải pháp hữu hiệu để giúp
trẻ 5 - 6 tuổi trường Mầm non Hiền Kiệt- huyện Quan Hóa làm quen với chữ cái
một cách có hiệu quả nhất.
Làm quen chữ cái theo quan điểm tích hợp trong đổi mới phương pháp
giáo dục mầm non phải được tiến hành một cách tự nhiên, bắt đầu bằng những

2


hoạt động gần gũi và có ý nghĩa với trẻ. Để dạy trẻ làm quen chữ cái cần có sự
thay đổi cách tổ chức hoạt động trong môi trường chữ viết và ngôn ngữ nói một
cách phong phú. Giáo viên phải điều chỉnh các hoạt động giáo dục, tổ chức hoạt
động một cách linh hoạt hơn trên cơ sở kết hợp tổ chức hoạt động với các tình
huống xảy ra tình cờ, ngẫu nhiên trong cuộc sống. Giáo dục theo quan điểm tích
hợp với cách tiếp cận phát triển, lấy trẻ làm trung tâm [4]. Được sự chỉ đạo tiếp
tục thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ theo hướng đổi mới – giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm, cùng với những hoạt động dạy mẫu do tổ chuyên môn tổ
chức tôi càng cảm thấy rõ hoạt động làm quen với chữ cái có vị trí quan trọng
trong việc giáo dục trẻ phát triển toàn diện, do đó để dạy tốt hoạt động này giáo
viên phải đạt được những mục tiêu như:
- Nắm vững nội dung, phương pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ làm
quen với chữ cái.
- Biết thiết kế và tổ chức các hoạt động làm quen chữ cái theo chủ đề, chủ
điểm để phát triển kỹ năng cần thiết, chuẩn bị tốt cho việc đọc, viết trước khi
vào lớp 1 của trẻ mầm non.
- Tự tin và có ý thức sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ làm
quen chữ cái theo chủ đề chủ điểm trong phân phối chương trình của trường
mầm non.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Trường Mầm non Hiền Kiệt là trường thuộc xã biên giới nằm ở phía tây
cuối huyện Quan Hóa – tỉnh Thanh Hóa cách Trung Tâm Huyện 45km, giáp với
huyện Mường Lát – tỉnh Thanh Hóa.
-Trường có tổng số: 14 nhóm lớp.
Trong đó:
- Nhóm trẻ là: 4 nhóm lớp.
- Mẫu giáo là: 10 lớp.

-Tổng số trẻ là : 271 cháu
Trong đó:
- Nhóm trẻ là: 67 cháu
- Mẫu giáo Là: 204
Bản thân tôi trong năm học 2017 - 2018 được sự phân công của BGH nhà
trường đã phân cho tôi trực tiếp đướng lớp chăm sóc và giáo dục trẻ lớp 5-6 tuổi
tại khu Pọong, thuộc trường mầm non Hiền Kiệt- huyện Quan Hóa. Lớp tôi phụ
trách có sỉ số trẻ là 25 cháu đa số trẻ là dân tộc thái. Nhìn chung các cháu đều
khoẻ mạnh, ngoan ngoãn, các cháu có cùng một độ tuổi nên rất thuận lợi cho
việc chăm sóc và giáo dục, tuy nhiên vào đầu năm học trẻ chưa có nề nếp trong
mọi hoạt động, đa số trẻ đi học chưa hứng thú với các hoạt động nói chung và
hoạt động làm quen chữ cái nói riêng, trẻ là người dân tộc thái nên một số trẻ
chưa biết nói tiếng phổ thông khi nói còn nói ngọng, phát âm chưa chuẩn, trẻ tô
viết chữ cái sai trình tự. Nguyên nhân của thực trạng trên là do cha mẹ trẻ quá
nôn nóng trong việc cho trẻ học và tập tô, viết chữ cái nên đã dạy cho trẻ trước ở
nhà dẫn đến một số trẻ đã biết trước không còn hào hứng trong các hoạt động
còn một số trẻ khác thì phát âm sai, tô viết chữ cái không đúng do cha mẹ hướng
3


dẫn sai phương pháp, khi áp dụng nghiên cứu đề tài này bản thân đã gặp những
thuận lợi và khó khăn sau:
* Thuận lợi
Bản thân tôi đã được đào tạo qua trường lớp, được công tác cùng với
đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên có trình độ đạt chuẩn, trên chuẩn,
nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ. Đó là một môi trường thuận lợi để cho tôi nghiên
cứu và thực hiện đề tài này.
- Bản thân luôn nhiệt tình tâm huyết với nghề. Luôn gương mẫu trong
cách giao tiếp, ứng xử hàng ngày đối với trẻ và được cha mẹ học sinh tin tưởng.
- Được sự quan tâm của lãnh đạo phòng, sự chỉ đạo, hướng dẫn của Ban

Giám hiệu, tổ chuyên môn đã kịp thời giải đáp những vướng mắc trong quá trình
thực hiện chuyên môn trong chăm sóc - giáo dục trẻ.
- Bên cạnh đó trong năm học 2017 - 2018 tôi còn được tham gia các
chuyên đề do phòng, trường tổ chức bồi dưỡng về chuyên môn và tổ chức các
cuộc thi cấp trường cấp huyện như hội thi “ Xây dựng môi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm” để chị em đồng nghiệp học tập và rút kinh nghiệm.
- Nhà trường đã trang bị cơ sở vật chất khá đầy đủ để phục vụ cho việc
dạy và học trong trường như là có đủ bàn ghế cho học sinh, có màn hình ti vi để
phục vụ cho các giời dạy ứng dụng công nghệ thông tin. Tất cả cán bộ giáo viên
đều trang bị máy tính riêng và xây dựng kế hoạch trên máy tính.
- Có đồ dùng đồ chơi các cô tự tạo bằng phế thải và nguyên liệu sẵn có ở
địa phương phục vụ các hoạt động ở các góc.
- Đa số trẻ đều khỏe mạnh, đi học chuyên cần.
- Luôn nhận được sự quan tâm giúp đỡ của các bậc cha mẹ học sinh trong
việc phối kết hợp với nhà trường làm các đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt
động chơi và học để giáo dục trẻ đạt hiệu quả cao nhất.
* Khó khăn
Bên cạnh những thuận lợi trên vẫn còn tồn tại những khó khăn nhất định
ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ nói
chung và chất lượng hoạt động làm quen chữ cái của trẻ 5 – 6 tuổi nói riêng.
- Đa số trẻ là người dân tộc Thái chủ yếu nói tiếng địa phương nên việc
truyền thụ kiến thức đến trẻ gặp rất nhiều khó khăn, nhiều trẻ phát âm không
chuẩn do nói tiếng địa phương nhiều.
- Diện tích phòng học cũng như diện tích khuôn viên nhà trường đang còn
chật hẹp so với số lượng học sinh của trường, lớp.
- Còn nhiều trẻ vẫn còn nhút nhát, vốn hiểu biết về thế giới xung quanh
còn hạn chế, khả năng giao tiếp và tiếp thu kiến thức còn chậm.
- Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động tương đối đầy đủ, nhưng chưa
phong phú đa dạng, trang thiết bị hiện đại còn thiếu chưa thu hút được sự chú ý
của trẻ.

- Đa số phụ huynh là người bản địa khả năng hiểu biết còn hạn chế nhiều
phụ huynh chủ yếu nói tiếng mẹ đẻ nên sử dụng tiếng việt chưa thông thạo,
không có nhiều thời gian quan tâm đến trẻ, còn thờ ơ đến việc rèn luyện phát
4


triển ngôn ngữ nói chung và làm quen chữ cái nói riêng, chỉ coi đó là nhiệm vụ
của giáo viên.
* Khảo sát trẻ làm quen chữ cái trước khi áp dụng đề tài
TT

1
2
3
4

Nội dung khảo sát
Nhận dạng được chữ cái trong các
bảng Tiếng Việt
Biết “viết” và “tô” chữ cái theo
thứ tự từ trái qua phải, từ trên
xuống dưới
Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô chữ cái
đúng tư thế.
Thể hiện sự thích thú đối với sách

Tổng
số
trẻ
25

Đạt

Chưa đạt

Số
lượng

Tỉ lệ
(%)

Số
lượng

Tỉ lệ
(%)

12

48%

13

52%

8

32%

17

68%

8

32%

17

68%

9

36%

16

64%

25
25
25

Từ những số liệu khảo sát thực tế trẻ ở lớp tôi đã mạnh dạn áp dụng những
biện pháp nhằm nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ 5 -6 tuổi ở trường
mầm non Hiền Kiệt nói riêng và trẻ ở lứa tuổi 5 - 6 tuổi nói chung, đó cũng
chính là những kinh nghiệm mà cá nhân tôi đã đúc rút được trong quá trình công
tác để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ làm quen chữ cái, góp
phần phát triển ngôn ngữ ở trẻ và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ.
2.3. Những giải pháp đã sử dụng để nâng cao chất lượng làm quen chữ

cái ở trẻ
* Giải pháp1: Gây hứng thú cho trẻ trong mọi hoạt động làm quen
chữ cái
Như chúng ta đã biết giáo dục bắt đầu từ đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi
hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước tiên tôi phải chú ý đến đặc điểm
tâm sinh lý của trẻ và sau đó là phải nắm vững đặc điểm phát triển ngôn ngữ
theo giai đoạn lứa tuổi mà mình được phân công phụ trách bởi vì sự phát triển
ngôn ngữ của trẻ có những đạc điểm khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn lứa tuổi,
khi nắm vững những đặc điểm trên thì giáo viên sẽ có được những kiến thức và
kỹ năng tốt nhất để hỗ trợ trẻ phát triển ngôn ngữ, đưa ra nhũng phương pháp
phù hợp, linh hoạt [5]. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý chưa bền vững trẻ thích
những cái đẹp mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú cho trẻ ở hoạt động
này lại càng quan trọng hơn. Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một cách
tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một hoạt động học không có sáng tạo,
rập khuôn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ thì trẻ dễ bị uể
oải trong hoạt động, phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu kiến thức một cách
hạn chế. Và tôi đã tìm ra một số giải pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước
hết là chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho cô và trẻ vì đồ dùng rất cần thiết, trẻ mẫu
giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng, tư duy gắn liền với tình cảm.
5


Trẻ ghi nhớ những gì gây ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp dẫn hay một bức
tranh đẹp mới lạ,... Chính vì thế khi dạy một hoạt động “Làm quen chữ cái” tôi
cho rằng đồ dùng trực quan là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến sự hứng thú với
hoạt động của trẻ, yêu cầu của đồ dùng trực quan đầu tiên là phải đảm bảo an
toàn tuyệt đối cho trẻ sau đó là đảm bảo tính phù hợp (có tính giáo dục), đẹp mắt
(tuy nhiên cần tránh đưa ra cùng lúc quá nhiều đồ dùng trực quan vì như vậy sẽ
làm phân tán sự chú ý của trẻ). Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có
trong nhóm chữ và trẻ được lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh

mà trong đó có chứa một chữ cái mà chúng ta định cho trẻ làm quen.
Ví dụ 1: Trẻ làm quen với chữ cái h - k (chủ đề thế giới thực vật).
Trước tiên là cách vào bài đã gây sự hứng thú đối với trẻ, tôi đọc các câu
đố về các loài hoa cho trẻ đoán, sau mỗi đáp án đúng cô sẽ đưa ra bức tranh
tương ứng. Tranh các loại hoa, màu sắc khác nhau, tím, vàng, đỏ, trắng, ... có tên
hoa dưới bức tranh, và cho trẻ đọc tên hoa. Qua đó trẻ tri giác và hiểu rõ hơn về
các loại hoa và đặc biệt là được đọc và làm quen từng chữ cái, tiếp đến tôi đưa
bức tranh vẽ về hoa hồng và hỏi bức tranh này vẽ về cái gì? Hoa hồng có màu
gì, hình dạng đặc trưng của hoa, … qua bức tranh trẻ hiểu rõ hơn và tăng thêm
tính tò mò hấp dẫn. Sau đó cô giới thiệu dưới bức tranh có từ “hoa hồng” bạn
nào hãy lên chỉ ra 2 chữ cái giống nhau và cô cho trẻ làm quen chữ “h” in
thường.
Tiếp đến chữ k cô hỏi trẻ ngoài các loài hoa vừa được nhắc đến ra thì còn
có những loại hoa gì nữa? Trẻ sẽ trả lời theo hiểu biết của mình cô sẽ hướng trẻ
nói đến hoa loa kèn sau đó cô và trẻ cùng đàm thoại về hoa loa kèn. Tiếp theo cô
sẽ giới thiệu từ “Hoa loa kèn” yêu cầu trẻ lên rút những chữ cái đã được làm
quen ở những chủ đề trước và cho trẻ làm quen với chữ “k”.
Ví dụ 2: Để chuẩn bị cho hoạt động trò chơi với chữ cái lúc ngoài trời tôi
cùng trẻ trò chuyện về trò chơi “vườn hoa của bé” tôi huy động trẻ sưu tầm bìa
cát tông tranh ảnh, hoạ báo về các loại hoa như: hoa hồng, hoa cúc, hoa loa
kèn, … hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình ảnh đó. Khi vào trò chơi cô giới
thiệu các vườn hoa và các loại hoa nào thì phải vào đúng vườn hoa đó. Khi
được làm quen tìm tòi cắt dán sẽ tạo cho sự khéo léo ở đôi tay và thuận lợi
trong khi viết chữ, dán các chữ cái lên các loại hoa, trẻ hứng thú hơn với
chính đồ dùng mình làm ra. Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ
dùng học tập tôi thấy trẻ hứng thú hơn trong quá trình hoạt động, bản thân cô
giáo lên lớp tự tin hơn, gần gũi với trẻ hơn.
Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ làm quen với chữ cái là
các kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn tuyệt đối hình thức
tránh sự rập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một hoạt động

làm quen với chữ cái tôi phải chuẩn bị đồ dùng soạn bài nghiên cứu kỹ bài soạn.
Nắm rõ yêu cầu của bài dạy chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động tĩnh phù
hợp với chủ đề. Ngoài ra để tạo hứng thú thì cô phải có nghệ thuật lên lớp ngôn
ngữ diễn đạt ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào hoạt động. Trước khi vào bài tôi
thường kể chuyện (dựa trên chủ đề) hoặc sáng tác thơ, vè hay những trò chơi
luôn lôi cuốn, cuốn hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu, tránh gò bó.
6


* Giải pháp 2: Luyện cho trẻ phát âm chuẩn, chính xác, rõ ràng
Muốn trẻ học tốt được chữ cái thì tôi nghĩ cô giáo phải là người phát âm
chuẩn, to, rõ ràng để phát âm mẫu cho trẻ nghe. Bởi lúc này bộ máy phát âm của
trẻ chưa hoàn thiện hoặc bên cạnh còn có người lớn phát âm sai nên trẻ bắt
chước. Trong khi dạy tôi cho trẻ luyện đọc nhiều lần, trước tiên tôi cho trẻ đọc
đồng thanh vài lần sau đó cho cá nhân trẻ đọc. Để dễ theo dõi cách phát âm và
kịp thời sửa ngay cho trẻ tôi đứng đối diện với trẻ. Nếu trẻ phát âm chưa đúng,
tôi yêu cầu trẻ nhìn khuông miệng và nghe tôi phát âm sau đó phát âm lại nhiều
lần. Chẳng hạn chữ u - ư, trẻ rất khó nhận biết hay lẫn lộn nên phát âm thường
sai nên tôi hướng dẫn kỹ cách phát âm. Hoặc chữ p với chữ b trẻ rất hay đọc
nhầm và có một số trẻ phát âm sai, mang nặng cách phát âm địa phương, p trẻ
phát âm là “bờ”.
Bên cạnh những trẻ phát âm sai, còn có một số trẻ phát âm nhỏ chưa rõ
ràng. Tôi đã giúp trẻ phát âm to rõ ràng bằng cách cho những trẻ phát âm tốt
phát âm mẫu cho trẻ nghe. Lúc này với tâm lý mình cũng phải bằng bạn nên trẻ
đã cố gắng phát âm to, rõ ràng giống như bạn.
Với cách làm như vậy trẻ lớp tôi đã có những tiến bộ rõ rệt, thay vì phát
âm nhỏ chưa rõ ràng, chính xác thì đa số trẻ đã phát âm to hơn, chuẩn hơn so với
đầu năm.
* Giải pháp 3: Rèn trẻ cách tô chữ và ngồi đúng tư thế
Để trẻ thực hiện tô viết đúng, đẹp trước hết là ngồi phải đúng tư thế, đặt

vở ngay ngắn trước khi tô, khi tô không xoay vở. Vì vậy trước khi tô tôi thường
xuyên nhắc trẻ ngồi thẳng lưng đầu hơi cúi, tay trái giữ vở, tay phải cầm bút.
Vào đầu năm học tôi thấy đến 2/3 số trẻ của lớp đều cầm bút bằng 4 đầu ngón
tay và cầm sát xuống đầu bút chì để tô, vẽ. Số trẻ ngồi tô cúi sát xuống bàn cũng
còn rất nhiều. Và trong khi tô chữ còn trườm ra ngoài nhiều. Để giúp trẻ tô được
chữ đẹp và có tư thế ngồi đúng tôi đã suy nghĩ tìm biện pháp sao cho phù hợp để
trẻ dễ hiểu dễ tiếp thu và đạt hiệu quả cao.
Để khắc phục được tình trạng này không phải ngày một ngày hai là làm
được, bản thân tôi tự an ủi, động viên mình phải kiên trì. Đối với những trẻ cầm
bút chưa đúng thì tôi trực tiếp cầm tay cháu hướng dẫn trẻ tô sau đó để tự trẻ tô
nhưng phải đứng gần trẻ để quan sát, hướng dẫn. Nếu ra chỗ khác ngay lập tức
trẻ sẽ quay về cầm bút như lúc ban đầu. Điều này thật dễ hiểu vì trẻ đã có thói
quen cầm bút sai từ đầu, để sửa thói quen đó tôi quan tâm đến trẻ nhiều hơn và
động viên trẻ nhiều hơn để trẻ cố gắng.
Bên cạnh đó cũng có nhiều trẻ chưa tô trùng khít lên các chấm mờ hoặc
cách tô chưa đúng. Để phát hiện ra được những lỗi đó thì tôi đã quan tâm đến
trẻ, luôn bao quát trẻ bởi trẻ lớp tôi tương đối đông. Trong khi trẻ thực hiện tô
tôi đứng quan sát và hướng dẫn từng nhóm trẻ. Đặc biệt tôi cũng sắp xếp cho trẻ
yếu ngồi gần trẻ giỏi để học hỏi nhau. Khi quan sát trẻ tô tôi phát hiện ra có trẻ
thì tô ngược (tô chữ a thì trẻ lại tô nét móc trước sau đó tô nét cong tròn), có trẻ
thì tô rất nhanh, rất ẩu, chưa trùng khít lên các nét chấm mờ, có trẻ lại tô đi tô lại
một chữ rất nhiều lần (trong khi tô một chữ cái thì trẻ lại không tô theo như cô
đã hướng dẫn mà lại tô chưa được một nét thì đã nhấc bút lên, tiếp tục tô lại nét
7


vừa tô, có khi tô một chữ thì trẻ phải nhấc bút lên tới 4 - 5 lần). Cũng như cách
sửa cầm bút cho trẻ tôi cũng vừa cầm tay trẻ vừa hướng dẫn cách tô.(có phụ lục
dính kèm)

Hình 1: Cô đang rèn luyện cho trẻ cách tô chữ và ngồi đúng tư thế
Với sự kiên trì cố gắng của cả cô và trẻ cuối cùng đa số trẻ lớp tôi đã ngồi
đúng tư thế khi tô, tô chữ đẹp hơn, biết cách cầm bút và có hứng thú hơn trong
các giờ học chữ cái.
* Giải pháp 4: Vận dụng sưu tầm, sáng tạo các trò chơi
Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm lí ở trẻ mầm non là “Học bằng chơi,
chơi mà học” [6]. Khi trẻ chơi đùa sự tập trung chú ý, sự tự tin có thể xuất hiện
dù trẻ chỉ “đang chơi cho vui” và đó thực sự là một phần quan trọng trong quá
trình phát triển của một đứa trẻ. Vui chơi là một cách tự nhiên để trẻ học hỏi vì
trẻ sử dụng tất cả các giác quan của mình. Thời gian chơi cũng là một “bài tập”
liên quan đến nhận thức - nơi mà trẻ thực hành đưa thông tin, tổ chức nó để giải
quyết vấn đề và hiểu rõ hơn môi trường sống. Vì vậy các hoạt động khác nói
chung, hoạt động làm quen với chữ cái nói riêng, trò chơi luôn được đưa vào để
giúp trẻ củng cố sâu hơn kiến thức. Nếu trò chơi không mới lạ, không hấp dẫn
dễ gây cho trẻ cảm giác nhàm chán. Vì vậy tôi đã không ngừng đổi mới sáng
tạo, đưa các trò chơi hấp dẫn vào tiết học.
Ví dụ 1: Hoạt động làm quen với chữ a, ă, â tôi cho trẻ chơi trò chơi:“Về
đúng nhà”. Luật chơi như sau: Mỗi trẻ sẽ cầm thẻ chữ cái a, ă, â bất kỳ và cô sẽ
chuẩn bị ba ngôi nhà a, ă, â đạt ở các vị trí xa nhau, khi có hiệu lệnh tìm nhà thì
8


trẻ phải về đúng ngôi nhà tương ứng với thẻ chữ mình đang cầm trên tay. Hoặc
với hoạt động làm quen chữ cái h, k cô cho trẻ chơi trò chơi “Hái quả” với luật
chơi như sau: cô chuẩn bị một cây có gắn các loại quả có các chữ cái đã học, cô
chia lớp thành 2 đội chơi và yêu cầu một đội sẽ lấy chữ u, đội còn lại sẽ lấy chữ
ư, kết thúc đội nào lấy được đúng và nhiều hơn sẽ dành được chiến thắng.
Với những trò chơi này không chỉ giúp trẻ có biểu tượng về chữ cái mà
còn giúp trẻ có sự đoàn kết, biết phân công sắp xếp, bàn bạc theo nhóm.
Ở lứa tuổi mầm non, tư duy của trẻ phát triển rất nhanh. Trẻ nhanh nhớ

cũng nhanh quên. Có thể trẻ đã nhận biết phát âm được chữ cái khi cô đưa ra
nhưng khi cho trẻ chơi trò chơi vẫn còn một số trẻ chưa nhớ kỹ được đặc điểm
hình dạng của chữ cái. Do đó tôi đã đưa vào một số trò chơi giúp trẻ nhớ được
đặc điểm của chữ cái.
Ví dụ 2: Trò chơi củng cố tôi cho trẻ thực hiện chơi trò chơi “Ong tìm
chữ’’. Luật chơi như sau: Ở trò chơi ong tìm chữ cô chuẩn bị nhiều thẻ chữ cái
khác nhau để gắn lên các ô, khi thực hiện chơi cô yêu cầu trẻ tìm cho cô chữ cái
nào thì trẻ thao tác lấy chữ cái đó và kiểm tra kết quả, ví dụ cô yêu cầu trẻ lấy
chữ b trẻ sẽ tìm và lấy đúng chữ cái b sau đó cô kiểm tra so sánh kết quả xem trẻ
đã lấy được chữ theo đúng yêu cầu của cô chưa. Tương tự như vậy trẻ có thể
chơi trò chơi ong tìm chữ với các hoạt động trò chơi với chữ cái khác nhau mỗi
lần thực hiện chơi như vậy trẻ sẽ được tri giác, được khắc sâu hơn về các nét của
chữ cái mà trẻ đã được làm quen (có phụ lục đính kèm).

Hình 2: Cô đang tổ chức các trò chơi cho trẻ
Ví dụ 3: Trò chơi xếp chữ cái bằng hột hạt, trò chơi nặn chữ cái…
9


Ở các trò chơi này, ban đầu tôi thấy nhiều trẻ xếp, nặn chữ bị ngược chẳng
hạn như chữ: c, a, ă, â, e, ê, b, d, p, q…Sau đó được cô giáo gợi ý trẻ đã nhanh
chóng sửa sai. Không chỉ được sử dụng đất nặn trong hoạt động tạo hình mà qua
các trò chơi với chữ cái trẻ cũng được dùng tay lăn dọc, uốn chữ theo yêu cầu
của cô. Khi quan sát trẻ chơi tôi thấy trẻ rất hứng thú, say sưa. Như vậy trong
khi chơi các trò chơi này trẻ phải tư duy để xếp hoặc nặn được chữ cái. Ngoài ra
tôi còn đưa vào rất nhiều trò chơi khác như: Trò chơi tìm chữ cái còn thiếu trong
từ, gạch chân chữ cái, nối chữ cái…
* Giải pháp 5: Tạo môi trường làm quen chữ cái
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt hấp dẫn là gây được sự chú
ý của trẻ. Vì thế việc tạo môi trường làm quen chữ cái ở trường học rất cần thiết

để làm cho trẻ được học mọi lúc mọi nơi. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay
giờ rảnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để trang
trí lớp học theo chủ điểm. Cần tạo môi trường làm quen chữ cái không chỉ ở
trong lớp học mà bên ngoài lớp học cũng cần phải tạo môi trường cho trẻ được
làm quen với chữ cái.
Ví dụ 1: Ở trong lớp học có góc “Bé vui học chữ” vào chủ đề thế giới
thực vật cô giáo vẽ các hình ảnh về vườn hoa cúc mùa thu trong bài thơ “Hoa
cúc vàng” cô giáo viết chữ in thường hết cả bài thơ nhưng những chữ cái cô định
cho trẻ làm quen l, m, n thì cô tô với màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhận thấy.
Và những hình ảnh đó tôi thường thay đổi để phù hợp với chủ điểm. Không
những ở góc “Bé vui học chữ” mà xung quanh lớp tôi đều dán từ tương ứng,
như các góc chơi của trẻ, viết tên các đồ dùng vào nhãn và và dán vào. Treo
xung quanh lớp một cụm từ như bảng thời tiết, bé lên lớp, tên của trẻ, tất cả
những cái đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những bức vẽ của trẻ được
viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên hoạt động làm
quen chữ cái trẻ học đến nhóm chữ cái gì tôi cho trẻ tìm xung quanh lớp nhóm
chữ cái đó, phía dưới tôi đặt giá để đựng đồ dùng phục vụ hoạt động làm quen
chữ cái đồ dùng của cô và trẻ như bút chì màu, vở tập tô,... ngoài ra còn có đồ
dùng phục vụ cho buổi chơi như mũ đội có gắn chữ, hoa lá, hột hạt, chữ cái rời,
các chấm tròn để trẻ ghép chữ, lô tô,...Kết quả các biện pháp này theo đánh giá
đạt 90%.
Không chỉ ở trong lớp học mà ở bên ngoài lớp học có rất nhiều khu vực
có thể tạo môi trường để trẻ làm quen chũ cái như góc thiên nhiên, góc tuyên
truyền, khu vực để đồ dùng cá nhân của trẻ…
Ví dụ 2: Ở tủ đồ cá nhân của trẻ tôi sẽ viết tên của trẻ bằng những chữ in
thường sau đó dán lên tủ khi đó trẻ sẽ biết được tên của mình gồm những chữ
cái nào, biết thứ tự của những chữ cái trong tên mình, trẻ không chỉ biết được
tên của mình có những chữ cái nào mà trẻ còn biết được những chữ cái trong tên
của bạn nữa.
*Giải pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong các hoạt động

Trong một vài năm gần đây dưới sự hướng dẫn và chỉ đạo của phòng GD,
các trường mầm non trong toàn huyện nói chung và trường Mầm non Hiền Kiệt
nói riêng đã bước đầu áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Như chúng ta
10


đã biết trẻ mầm non với đặc điểm tư duy trực quan là chủ yếu, khả năng tập
trung chú ý của trẻ ngắn và chưa bền vững nhưng trẻ lại rất dễ hứng thú với các
hình ảnh trực quan minh họa gây ấn tượng, tác động đến mọi giác quan như hình
ảnh, âm thanh, màu sắc sống động. Vì thế việc ứng dụng công nghệ thông tin để
thiết kế và sử dụng giáo án điện tử sẽ kích thích sự tập trung chú ý, ghi nhớ có
chủ định của trẻ vào hoạt động [7]. Nhận thấy được sự cần thiết và ích lợi của
việc ứng dụng công nghệ thông tin, tôi đã không ngừng học hỏi bạn bè, đồng
nghiệp, qua internet để đưa công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Đặc biệt
tôi thấy hoạt động làm quen với chữ cái trước kia cần phải mất nhiều thời gian
để làm đồ dùng như vẽ tranh, cắt dán chữ phía dưới tranh, bảng gài chữ, thẻ chữ
to, nam châm, bảng cài… dễ gây cho giáo viên lúng túng trong việc sử dụng đồ
dùng. Chẳng hạn trong giờ làm quen với nhóm chữ có 3 chữ cái như: i, t, c hoặc
l, m, n thì đương nhiên cô phải dùng 3 tranh và 3 bảng gài chữ có gắn các thẻ
chữ rời tương ứng với bức tranh, lại chưa kể đến các thẻ chữ to cho trẻ nhìn rõ.
Nhưng khi ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen chữ cái thì
không chỉ giúp trẻ tiếp cận với tin học mà còn giúp tôi tiết kiệm được thời gian
và kinh phí cho việc làm đồ dùng đồ chơi, hiệu quả và chất lượng giáo dục vẫn
được đảm bảo.
Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen với chữ cái đã
mang lại cho trẻ hứng thú và kích thích thích trẻ tham gia vào hoạt động. Bởi
trên máy có các hình ảnh xuất hiện và mất đi kèm theo các hiệu ứng, âm thanh
mới lạ, hấp dẫn theo ý muốn của cô giáo. Và trẻ sẽ tập trung chú ý trước những
điều mới lạ, hoạt động càng đạt hiệu quả cao hơn (có phụ lục đính kèm).

Hình 3: Ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động dạy học
11


Ví dụ: Hoạt động làm quen với chữ cái e, ê ở chủ đề gia đình tôi coppy
hình ảnh “em bé”, “mẹ bế bé” từ mạng internet, dưới mỗi hình ảnh đó tôi đánh
chữ tương ứng. Khi dạy đến chữ nào thì hình ảnh đó xuất hiện kèm theo từ, trẻ
chọn chữ cái nào học rồi thì khi nháy chuột chữ cái đó sẽ chuyển màu. Khi tôi
gới thiệu chữ e thì hiệu ứng sẽ chuyển màu và xuất hiện ở phông chữ to. Hoặc
khi cho trẻ so sánh chữ e, ê, những nét nào giống nhau thì sẽ xuất hiện. Và mỗi
lần hiệu ứng thay đổi tôi chèn thêm âm thanh để thu hút sự tập trung, chú ý của trẻ
* Giải pháp 7: Giáo dục trẻ mọi lúc mọi nơi
Ở lứa tuổi mẫu giáo “Trẻ học bằng chơi, chơi mà học” ghi nhớ của trẻ
không có chủ định, trẻ chóng nhớ mau quên do đó việc dạy làm quen chữ cái
không dừng lại trên hoạt động học mà phải thường xuyên mọi lúc mọi nơi hoạt
động trong cuộc sống hàng ngày để củng cố thêm kiến thức kỹ năng đã học.
Ví dụ: Khi trẻ vào hoạt động góc tôi hỏi con chơi ở nhóm chơi gì đây? (trẻ
trả lời chơi xây dựng) và tôi cho trẻ quan sát chữ “góc xây dựng” chữ cái gì con
đã được học trong từ “Xây dựng” hoặc tôi lại “góc sách” hỏi con đang xem
chuyện gì? Trong chuyện có những nhận vật nào? tôi viết tên các nhận vật đó và
cho trẻ tìm chữ cái vừa học.
Một trong những biện pháp tốt nhất để nâng cao chất lượng học tập nói
chung và hoạt động làm quen chữ cái nói riêng là giúp trẻ có điều kiện học tập
mà không thấy nhàm chán. Thông qua các giờ đón trả trẻ tôi có thể cho trẻ xem
một số tranh ảnh đẹp và cho trẻ tìm chữ cái đã được học. Trong giờ hoạt động
ngoài trời cho trẻ đọc thơ ca, hò vè luyện phát âm cho trẻ.
Ở hoạt động ngoài trời để luyện phát âm r tôi cho cháu đọc bài đồng dao
“Rềnh rềnh ràng ràng”, hoặc luyện phát âm n cho trẻ chơi trò chơi “nu na nu
nống” trẻ ngồi duỗi, co chân, cô chạm vào chân từng trẻ, khi đến câu cuối tay cô
chạm vào chân bạn nào thì bạn ấy trả lời câu hỏi của cô.

Tôi thường xuyên ghi chép vào sổ để theo dõi, đánh giá quá trình phát
triển những kĩ năng cần thiết chuẩn bị cho việc đọc, viết của trẻ nhằm điều chỉnh
các biện pháp giáo dục đối với từng cá nhân trẻ.
*Giải pháp 8: Phối hợp với cha mẹ trẻ
Sự kết hợp giữa cô giáo và cha mẹ trong việc chăm sóc - giáo dục trẻ là
hết sức quan trọng và cần thiết. Giáo dục gia đình là một bộ phận hữu cơ của sự
nghiệp giáo dục chung [8]. Thấy được điều đó tôi đã giành thời gian trao đổi về
tình hình của trẻ thông qua giờ đón và trả trẻ hoặc các buổi họp cha mẹ trẻ. Hai
phía cùng cố gắng phối kết hợp giúp trẻ hứng thú và học tốt hoạt động làm quen
với chữ cái.
Hiện nay ở miền núi nói chung và ở Trường Mầm non Hiền Kiệt nói riêng
tình trạng cho con đi học, luyện viết chữ (học trước chương trình lớp 1) đã bắt
đầu xuất hiện. Nhiều cha mẹ cho con luyện chữ trước tuổi đến trường với kỳ
vọng chuẩn bị trước vì sợ con không theo kịp các bạn khi vào lớp 1. Tuy nhiên
kỳ vọng này của cha mẹ chưa rõ lợi đến đâu mà lại hại cho quá trình phát triển
của trẻ, trẻ không có hứng thú trong các hoạt động làm quen với chữ cái. Trong
giờ học khi cô giới thiệu chữ cái mới có trẻ đã khoe “con biết chữ cái này rồi”,
trong giờ học cháu không tập trung, trêu đùa bạn khác, làm ảnh hưởng đến cả
12


lớp. Với tình hình như vậy tôi đã tuyên truyền với cha mẹ trẻ về tác hại của việc
dạy trẻ học trước chương trình lớp 1. Ngoài ra tôi thường xuyên theo dõi các
chương trình về cách chăm sóc và giáo dục trẻ, vấn đề trẻ học chữ trước chương
trình lớp 1. Tôi thường trao đổi với cha mẹ học sinh về các chương trình hay để
cha mẹ trẻ biết để dành thời gian theo dõi. Được xem các chương trình đó, cha
mẹ trẻ đã có cái nhìn đúng đắn về việc cho trẻ luyện chữ trước chương trình lớp
1 và cùng với giáo viên chăm sóc - giáo dục trẻ theo chương trình GD mầm non.
Ngoài ra tôi còn vận động cha mẹ ủng hộ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương
như luồng, tre... làm nên những sản phẩm đồ chơi cho trẻ như xe ô tô, , cung tên,

kèn, khua luống....để dán tên các đồ dùng tôi thường cho trẻ cắt chữ cái đang
học từ sách báo, lịch cũ dán vào các đồ dùng. Hoặc đến chủ đề phương tiện và
luật lệ giao thông, tôi cho trẻ làm những chiếc thuyền từ chai dầu gội đầu, xốp
và để phân biệt những chiếc thuyền do tự tay trẻ làm ra, tôi đã gợi ý trẻ làm ký
hiệu cho chiếc thuyền bằng những chữ cái khác nhau. Qua những hoạt động đó
tôi thấy trẻ rất thích thú vui sướng vì tự mình đã tạo ra được sản phẩm, giúp trẻ
củng cố lại chữ cái đã học(có phụ lục đính kèm).

Hình 4: Giáo viên đang trao đổi việc chăm sóc, giáo dục và dạy chữ cái cho trẻ
Mặt khác tôi còn trao đổi với cha mẹ mua thêm cho các cháu sách, tranh
truyện hay… để dạy cho các cháu ở nhà. Để việc phối kết hợp giữa giáo viên và
cha mẹ đạt hiệu quả cao tôi đã dán kế hoạch hoạt động từng tuần ngoài cửa lớp
để cha mẹ tiện theo dõi chương trình chăm sóc - giáo dục trẻ. Như vậy khi cha
13


mẹ đến lớp thấy chương trình học của trẻ đang dạy chữ cái nào thì về nhà cha
mẹ sẽ củng cố lại chữ cái đã học ở lớp cho trẻ. Bằng hình thức đó đa số trẻ lớp
tôi đã nhận biết và phát âm đúng, có tư thế ngồi tô, viết được các chữ cái mà tôi
đã cho trẻ làm quen theo chương trình.
Những năm chưa sử dụng biện pháp phối hợp với cha mẹ một cách tích
cực dẫn đến chất lượng làm quen với chữ cái còn thấp do trẻ không được ôn
luyện thêm khi trẻ ở nhà nhưng từ khi phối hợp với cha mẹ một cách khéo léo
thì cha mẹ đã quan tâm hơn tới việc làm quen chữ cái của con em mình, tôi
thường xuyên trao đổi tình hình học tập của trẻ ở lớp để về nhà cha mẹ rèn luyện
thêm tạo cho cô giáo một điểm tựa tốt hơn.
2.4. Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng
nghiệp, nhà trường.
Qua gần một năm áp dụng các biện pháp trên, tôi thấy mình đã giảm bớt
được nhiều thời gian để làm đồ dùng phục vụ cho hoạt động làm quen chữ cái

nên tôi có thêm thời gian để trao đổi với đồng nghiệp, tìm hiểu tham khảo tư liệu
sách báo qua internet,… để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, cụ thể:
- Vận động cha mẹ ủng hộ cơ sở vật chất trong năm học 2017- 2018 cha
mẹ học sinh đã làm được “ Khu vận động ” cho trẻ ở khu Pọong và làm một số
đồ dùng đồ chơi bằng nguyên liệu sẵn có ở địa phương như xe ô tô làm bằng tre
luồng, khua luống,niếng, hông đồ xôi làm bằng gỗ các giá, sọt, nia...được đan
bằng nứa phục vụ các hoạt động học và chơi của trẻ.
- Tham gia dự giờ nhiều hoạt động dạy học của động nghiệp để học hỏi
kinh nghiệm.
- Thiết kế được nhiều hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái theo chương
trình giáo dục mầm non với chuyên đề trọng tâm của năm học 2017 - 2018 là
“ Xây dựng môi trương giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.
- Tạo môi trường về hoạt động với chữ cái ở trong và ngoài lớp phong
phú và đa dạng. Tổ chức các trò chơi mới sáng tạo, đưa các trò chơi hấp dẫn vào
tiết học để giúp trẻ nhớ được đặc điểm của chữ cái khắc sâu thêm cho trẻ về các
chữ cái đã học.
- Biết ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động làm quen chữ cái
mang lại cho trẻ hứng thú và kích thích thích trẻ tham gia vào hoạt động.
Qua những biện pháp tôi nghiên cứu áp dụng vào lớp mình trẻ đã đạt
được một số kết quả sau:
* Kết quả khảo sát trên trẻ cuối năm học 2017-2018.

TT

1
2

Nội dung khảo sát
Nhận dạng được chữ cái trong các
bảng tiếng Việt

Biết “viết” và “tô” chữ cái theo
thứ tự từ trái qua phải, từ trên

Đạt
Tổng
số
Số
Tỉ lệ
trẻ lượng (%)

Chưa đạt
Số
lượng

Tỉ lệ
(%)

25

25

100%

0

0%

25

23

92%

2

8%
14


xuống dưới.
Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô chữ cái
25
23
92%
2
8%
đúng tư thế.
4 Thể hiện sự thích thú đối với sách
25
23
92%
2
8%
Như vậy sau khi áp dụng những biện pháp, kinh nghiệm cho trẻ làm
quen với chữ cái chúng ta thấy mức độ đạt được trên trẻ đã tăng lên rõ rệt. Điều
đó khẳng định một điều rằng các biện pháp được sử dụng là đúng đắn và đem lại
hiệu quả tốt trong quá trình giáo dục.
Khi thực hiện đề tài này, với những biện pháp thực hiện và kết quả thu
được tôi rút ra bài học như sau:
Ngay từ đầu năm giáo viên phải là người nắm rõ tình hình của lớp, đặc

điểm của từng trẻ về sức khỏe, sở thích cũng như hoàn cảnh gia đình, mức độ
quan tâm của bố mẹ và tạo cho trẻ môi trường học tập và nề nếp tốt. Có như vậy
thì hiệu quả giáo dục sẽ được nâng cao.
Bản thân tôi phải luôn tìm tòi sáng tạo các hoạt động, sưu tầm tranh ảnh,
thơ ca, trò chơi để tổ chức hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ ngày càng phong
phú hơn, tôi thay đổi theo từng chủ đề để tạo sự mới lạ hấp dẫn trẻ.
Giáo viên luôn quan tâm sát sao tới từng trẻ giúp trẻ tự tin, hứng thú với
hoạt động .Cô giáo phải thật sự yêu nghề, mến trẻ, luôn giàu tình yêu thương đối
với trẻ, tạo tâm lý thoải mái, cảm giác an toàn, thân thiện với trẻ để trẻ thực sự
thích đi học, thích tham gia vào hoạt động làm quen chữ cái, hoạt động phát
triển ngôn ngữ nói riêng và tất cả các hoạt động khác ở trường mầm non nói
chung thì mới có thể góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục trẻ phát triển ở cả 5
lĩnh vực thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ, tình cảm và kỹ năng xã hội,
chuẩn bị những điều kiện tốt nhất để trẻ sẵn sàng bước vào học ở lớp 1 là cấp
học tiếp theo của hệ thống giáo dục Quốc dân.
3

3. Kết luận - Kiến nghị
3.1. Kết luận
Cho trẻ làm quen chữ cái là một hoạt động vô cùng quan trọng đối với trẻ
mẫu giáo 5 - 6 tuổi, vì thế là một giáo viên mầm non cần phải nắm được nội
dung và phương pháp tổ chức hoạt động này và đòi hỏi giáo viên phải có lòng
yêu nghề mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, đặc biệt phải có
vốn kiến thức chuyên môn, biết khai thác những nội dung thông tin cần thiết để
ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Với nội dung chuyên đề trọng tâm
của năm học này là “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” trong tất cả hoạt động làm
quen chữ cái trẻ được khám phá, trải nghiệm, dễ dàng gây hứng thú cho trẻ. Việc
lồng ghép tích hợp, cho trẻ làm quen chữ cái mọi lúc, mọi nơi giúp trẻ nâng cao
hiệu quả học tập, chất lượng cũng từ đó mà tăng lên.
Qua tìm kiếm và xây dựng tôi thấy đề tài nghiên cứu đã thu được kết quả

nhất định đối với trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi. Trẻ rất thích thú, hào hứng tham gia
hoạt động làm quen với chữ cái.
Nếu làm tốt những điều trên đây tôi tin rằng hoạt động làm quen với chữ
cái thông qua các hoạt động cho trẻ sẽ hiệu quả hơn, vốn hiểu biết về thế giới
15


xung quanh trẻ phong phú hơn, trẻ biết rung động trước cái đẹp, yêu cái đẹp.
Như vậy chúng ta đã góp phần không nhỏ vào việc giáo dục trẻ ngay từ tuổi ấu thơ.
3.2. Kiến nghị
* Đối với cấp trên:
- Tôi mong muốn được sự giúp đỡ hỗ trợ về cơ sở vật chất trang thiết bị
hiện đại để trường chúng tôi thuận lợi hơn trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ.
- Thường xuyên tổ chức nhiều hơn nữa những chuyên đề, các buổi thao
giảng để qua đó giáo viên có thể học hỏi trao đổi kinh nghiệm giảng dạy nâng
cao chất lượng dạy của mình nhất là các hoạt động làm quen chữ cái theo quan
điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.
* Đối với nhà trường:
- Ban giám hiệu cần phải tham mưu với các cấp lãnh đạo để nhà trường
có thể mua sắm thiết bị trình chiếu để giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin
vào thiết kế bài giảng điện tử, thực hành giảng dạy và tổ chức các hoạt động
bằng công nghệ thông tin cho trẻ.
- Tham mưu mua sắm thêm các loại đồ chơi về giao thông để trẻ hoạt
động một cách tích cực, sáng tạo và có hiệu quả.
* Đối với cha mẹ trẻ: Mong muốn kết hợp với cô giáo trong việc sưu tầm
các tranh ảnh, nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để làm đồ dùng, đồ chơi
phục vụ dạy và học một cách tốt nhất.
Trên đây là đề tài một số giải pháp dạy trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với chữ cái
trường Mầm non Hiền Kiệt – huyện Quan Hóa – tỉnh Thanh Hóa. Vì điều kiện
khả năng có hạn, tôi chỉ tìm hiểu, nghiên cứu và đưa ra một số giải pháp dạy trẻ

làm quen chữ cái để góp phần nâng cao chất lượng làm quen chữ cái nói riêng
và phát triển ngôn ngữ ở trẻ 5 - 6 tuổi nói chung đạt kết quả cao. Rất mong được
sự đóng góp ý kiến của lãnh đạo cấp trên và các bạn đồng nghiệp để sáng kiến
ngày càng tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Hiền Kiệt, ngày 23 tháng 04 năm 2018
Người viết sáng kiến

Lộc Thị Tưa

16


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Cuốn “Cho trẻ làm quen chữ cái” của NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
[2]. Cuốn “Chương trình giáo dục mầm non”, NXB Giáo dục Việt Nam.
[3]. Tài liệu MN1 - A xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm,
giáo dục phát triển ngôn ngữ thuộc “Dự án tăng cường khả năng sẵn sàng đi học
cho trẻ mầm non” của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
[4]. Cuốn “Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non
mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi), NXB Giáo dục Việt Nam.
[5]. Module MN 3: Đặc điểm phát triển ngôn ngữ, những mục tiêu và kết
quả mong đợi ở trẻ mầm non về ngôn ngữ - Nguyễn Thị Minh Thảo.
[6]. Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non – Nguyễn Thị Ánh Tuyết, NXB
Hà Nội.

[7]. Module MN 32: Thiết kế và sử dụng giáo án điện tử - Nguyễn Thị
Nga.
[8]. Module MN 40: Phối hợp với gia đình để giáo dục trẻ mầm non.

17