SKKN một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 3a trường tiểu học ngọc phụng 1, huyện thường xuân

MỤC LỤC
Nội dung
1-MỞ ĐẦU:

Trang
1

1.1-Lý do chọn đề tài:

1

1.2-Mục đích nghiên cứu:

1

1.3-Đối tượng nghiên cứu:

1

1.4-Phương pháp nghiên cứu:

2

2-NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:

2

2.1-Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:

2

2.2-Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:

2

2.3-Các biện pháp đã tổ chức thực hiện:

3

2.4-Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:

14

3- KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ :

15

3.1-Kết luận :

15

3.2-Kiến nghị:

15

1


1. MỞ ĐẦU:
1.1. Lý do chọn đề tài:
Cấp Tiểu học là cấp học tạo cơ sở, tiền đề cho học sinh phát triển và hoàn

thiện một số kiến thức cơ bản, sơ giản và những kĩ năng sống ban đầu cho bản
thân. Do đó, bên cạnh việc trang bị cho học sinh những vốn kiến thức kĩ năng cơ
bản trong học tập, lao động còn cần phải chú ý đến việc rèn kĩ năng sống cho
học sinh, dạy học sinh cách “làm người”, để học sinh có thêm kinh nghiệm thích
nghi với môi trường sống.
Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là rất cần thiết phù hợp với mục
tiêu giáo dục, nhằm góp phần đào tạo “con người mới” với đầy đủ các mặt “đức,
trí, thể, mĩ” để học sinh được phát triển toàn diện đáp ứng những yêu cầu mới
của xã hội.
Rèn kĩ năng sống cho học sinh là giúp cho học sinh thích ứng được với
môi trường xã hội, tự giải quyết được một số vấn đề thiết thực trong cuộc sống
như vấn đề sức khoẻ, môi trường, tệ nạn xã hội,... để các em có thể tự tin, chủ
động không bị quá phụ thuộc vào người lớn mà vẫn có thể tự bảo vệ mình, tự
đem lại lợi ích chính đáng, điều kiện thuận lợi cho bản thân mình rèn luyện, học
tập phấn đấu vươn lên.
Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có ý nghĩa vô cùng quan trọng
đối với sự phát triển của giáo dục trong giai đoạn nước ta đang tiến lên công
nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Mỗi giáo viên chúng tôi và những
người làm công tác giáo dục cần hiểu rõ tầm quan trọng về giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh để đáp ứng mục tiêu giáo dục đó là đào tạo ra những con
người Việt Nam phát triển toàn diện, những con người năng động, sáng tạo, tự
tin, thích ứng với nhu cầu xã hội, đáp ứng yêu cầu của hội nhập quốc tế.
Trong thực tế hiện nay, việc rèn kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường
đã được chú ý, song nhiều giáo viên còn lúng túng trong việc tổ chức, thực hiện
các chương trình hoạt động để qua đó giúp các em có điều kiện, cơ hội hình
thành và rèn kĩ năng sống cho chính mình. Chính vì vậy, tôi chọn đề tài :“Một
số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 3A trường Tiểu học Ngọc
Phụng 1, huyện Thường Xuân” để làm nội dung nghiên cứu với mong muốn
giúp cho bản thân có thêm kinh nghiệm trong việc hình thành và rèn kĩ năng
sống cho học sinh trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục.

1.2. Mục đích nghiên cứu:
Việc lựa chọn đề tài :“Một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh
lớp 3A trường Tiểu học Ngọc Phụng 1” để nghiên cứu là nhằm tìm ra cách
thức, con đường giúp học sinh hình thành và rèn luyện kĩ năng sống để trẻ tự tin
hơn trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục trong nhà trường cũng như
các hoạt động của cuộc sống xã hội.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
2


Đối tượng nghiên cứu của đề tài chính là: Một số biện pháp rèn kĩ năng sống
cho học sinh lớp 3A trường Tiểu học Ngọc Phụng 1. Qua quá trình nghiên
cứu và triển khai tổ chức thực hiện sẽ nhận định, đánh giá và rút ra một số
kinh nghiệm.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Trong quá trình nghiên cứu, triển khai, tổ chức thực hiện đề tài bản thân
đã vận dụng linh hoạt một số phương pháp sau:
+ Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
+ Phương pháp thống kê và xử lý dữ liệu.
+ Phương pháp phân tích, tổng hợp.
+ Phương pháp hỏi đáp.
+ Phương pháp đàm thoại.
+ Phương pháp so sánh.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:
Kĩ năng sống là những kĩ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn
tại, thích ứng và vững vàng trong cuộc sống có nhiều thách thức nhưng cũng
nhiều cơ hội trong thực tại…Kĩ năng sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng
ta phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày
trong cuộc sống.

Học sinh ở lứa tuổi Tiểu học rất ham tìm tòi, khám phá, song còn thiếu hiểu
biết sâu sắc về xã hội, thiếu kinh nghiệm sống nên các em dễ bị lôi kéo và kích
động. Đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế, sự bùng nổ của công nghệ thông
tin và sự phát triển của cơ chế thị trường hiện nay, các em thường xuyên chịu tác
động đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn đặt vào hoàn cảnh phải
lựa chọn những giá trị, phải đương đầu vói những khó khăn, thách thức, những
áp lực tiêu cực... Vì vậy, việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là một việc
làm hết sức cần thiết của xã hội nói chung và của ngành giáo dục nói riêng, các
em không chỉ biết học giỏi về kiến thức mà còn phải được tôi luyện những kĩ
năng sống, giá trị sống để bước vào đời tự tin hơn. Người có kĩ năng sống là
người nhân hậu, có cách ứng xử tốt và phù hợp với tình huống, biết nắm bắt tâm
lí người khác, sống lao động và làm việc khoa học, lí trí sắc sảo. Vì vậy, rèn
luyện kĩ năng sống cho học sinh sẽ giúp các em hình thành và phát triển nhân
cách toàn diện, có hành vi, thói quen lành mạnh, sống tích cực chủ động, có
trách nhiệm với bản thân, gia đình, cộng đồng.
2.2. Thực trạng của vấn đề:
Thực tiễn dạy học ở các trường Tiểu học hiện nay nói chung và trường
Tiểu học Ngọc Phụng 1 nói riêng, việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh còn
nhiều hạn chế và còn gặp nhiều khó khăn như: tổ chức các hoạt động ngoại khóa
hoặc khó khăn về cơ sở vật chất, về trang thiết bị. Bên cạnh đó, một số ít giáo
viên chưa thực sự coi trọng vấn đề này cũng như chưa hiểu hết tầm quan trọng
3


của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh nên thiếu sự đầu tư cho bài dạy
cũng như tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho các em.
Hiện nay, một bộ phận học sinh tiểu học có những hiện tượng tiêu cực
như: Chơi game trên vi tính, trộm cắp, đánh nhau, bỏ nhà đi bụi đời..., hoặc có
một số học sinh tuy chăm học, học giỏi nhưng lại thụ động, nhút nhát, thiếu tự
tin và cũng không ít học sinh lười lao động, sống ích kỉ thậm chí có hành vi biểu

hiện vi phạm Pháp luật, chính là do các em thiếu kĩ năng sống cần thiết như: kĩ
năng xác định giá trị, kĩ năng ứng phó, kĩ năng kiên định, kĩ năng giải quyết mâu
thuẫn, kĩ năng giao tiếp ứng xử..., chính điều này đã làm ảnh hưởng đến việc
hình thành nhân cách của các em trong quá trình học tập và rèn luyện.
Về phía gia đình, một bộ phận hình như họ quá bận bịu với những lo toan
cuộc sống, chưa gần gũi sát sao với các em, chưa tạo cho các em thói quen trong
các mối quan hệ tốt đẹp với người thân, bạn bè, người xung quanh để các em
sống tích cực, lành mạnh và chan hòa, một số ít gia đình có thiên hướng chiều
chuộng, bao bọc con nên các em ít được va chạm hoặc giao tiếp với thế giới bên
ngoài dẫn đến sống thụ động, ích kỉ hoặc ỷ lại.
Sẽ là rất thiếu nếu ta không quan tâm và chú trọng đến việc giáo dục kĩ
năng sống cho các em - một việc làm cấp thiết và quan trọng trong việc hình
thành và phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh
Qua thực tế giảng dạy ở lớp 3A trường Tiểu học Ngọc Phụng 1, bản thân
nhận thấy kĩ năng sống của học sinh chưa nhiều và khả năng thích ứng còn thiếu
sự nhạy cảm, chỉ một số học sinh có hành vi, thói quen, kĩ năng được hình thành
và bước đầu đang dần thích nghi với môi trường sống. Còn phần lớn các em có
nhận xét, đánh giá về sự việc nhưng chưa có thái độ và cách ứng xử, cách xưng
hô chuẩn mực hoặc kĩ năng thực hiện còn lúng túng.
Qua tiến hành khảo sát ( lần 1) ở lớp 3A đầu năm học với chủ đề “ Kĩ năng
của em”; kết quả như sau:
Tổng số học sinh
24 em

kĩ năng giao tiếp.
kĩ năng khám phá học hỏi.
kĩ năng hợp tác.
kĩ năng ứng phó.
kĩ năng tự kiểm soát bản thân.
kĩ năng vệ sinh.

kĩ năng lao động tự phục vụ.

Kĩ năng
Bước đầu hình Chưa có kĩ
thành thục thành kĩ năng
năng

SL
10
8
12
8
12
14
12

%
41.7
33.3
50.0
33.3
50.0
58.3
50.0

SL
6
8
6
10

7
6
6

%
25.0
33.3
25.0
41.7
29.2
25.0
25.0

SL
8
8
6
6
5
4
6

%
33.3
33.3
25.0
25.0
20.8
16.7
25.0

2.3. Các biện pháp đã tổ chức thực hiện:
Trước thực trạng như vậy và để nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện góp
phần tăng tỉ lệ học sinh đạt thành tích Xuất sắc trong học tập và rèn luyện, đầu
năm học 2016 – 2017, được sự đồng ý của Ban giám hiệu, tôi đã đưa ra các biện
4


pháp nâng cao hiệu quả rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 3A trường Tiểu học
Ngọc Phụng 1 như sau:
Biện pháp 1: Tạo mối quan hệ gần gũi, thân thiện với học sinh.
Trước hết để "Mỗi ngày đến trường là một ngày vui" với các em, bản thân
tôi xác định phải luôn yêu thương các em như con mình, sống công bằng, thân
ái, tạo mọi điều kiện để các em được bày tỏ suy nghĩ cũng như ước mơ của bản
thân, mạnh dạn chia sẻ với cô giáo những suy nghĩ riêng tư thầm kín.
Lớp 3A do tôi chủ nhiệm có 24 học sinh ( nam: 14 em, nữ: 10 em, dân tộc
Thái: 1 em ). Sau khi nhận lớp, tôi đã thực hiện một số công việc để nắm bắt
tình hình lớp nhằm nâng cao tính khả thi trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục
của lớp nói chung và rèn kĩ năng sống nói riêng đó là:
- Trao đổi với giáo viên chủ nhiệm lớp trước và phụ huynh nhằm nắm bắt
tính cách và hoàn cảnh gia đình từng em để có biện pháp giáo dục. Tranh thủ
thời gian thăm gia đình các em. Quan tâm nhiều đến kĩ năng sống ở nhà và ở
trường của từng em, đặc biệt là các kĩ năng giao tiếp, kĩ năng nhận thức, ...
- Tổ chức cho các em viết " Điều em muốn nói" bằng việc yêu cầu mỗi em
viết vào một tờ giấy những điều em mong muốn ở thầy cô, ở bố mẹ và người
xung quanh. Để từ đó, thấy được sự mạnh dạn tự tin của các em trong tư duy.
- Tôn trọng sở thích của các em, đầu năm học tôi cho các em lựa chọn chỗ
ngồi, lựa chọn dụng cụ lao động, công việc lao động, chọn nhóm bạn để cùng
hoạt động. Sau đó, tôi theo dõi hằng ngày các hành vi cũng như cách ứng xử của
các em rút ra đặc điểm tính cách của các em và dần dần điều chỉnh cho phù hợp.

- Cùng học sinh thực hiện các hoạt động như lao động, sinh hoạt 15 phút,
trang trí và dọn vệ sinh lớp học, trồng và chăm sóc cây xanh, làm kế hoạch nhỏ.
Bản thân cũng luôn hướng dẫn cặn kẽ, làm mẫu những việc mới. Điều này khiến
cho các em say mê trong các hoạt động, làm việc thuần thục tránh việc làm hình
thức, đối phó.

5


Hình ảnh học sinh lớp 3A đang dọn vệ sinh và chăm sóc bồn hoa khu vực lớp học

- Bên cạnh đó, tôi bám sát Điều 4. Nguyên tắc đánh giá (Thông tư số 30 /
2014/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 8 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo) Trong đó có yêu cầu 1 và 4 chỉ rõ
YC1. Đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh; coi trọng việc động viên, khuyến
khích tính tích cực và vượt khó trong học tập, rèn luyện của học sinh; giúp học
sinh phát huy tất cả khả năng; đảm bảo kịp thời, công bằng, khách quan.
YC4. Đánh giá sự tiến bộ của học sinh, không so sánh học sinh này với học
sinh khác, không tạo áp lực cho học sinh, giáo viên và cha mẹ học sinh.
Điều này đã tạo nên không khí lớp học nhẹ nhàng, thoải mái và thân thiện.
Chính vì vậy, mỗi khi mắc sai lầm, các em đều tự sửa chữa vì đã được cô giáo
đưa ra biện pháp khắc phục cụ thể.
- Để thể hiện sự gần gũi và thân thiện, bản thân tôi đã thiết kế các yêu cầu
( các lệnh) rất ngắn gọn, sinh động, dễ nhớ:
VD: Nhắc nhở các em tiết kiệm nước: "Uống bao nhiêu, rót bấy nhiêu bạn
nhé!" Nhắc nhở các em cần tưới nước và chăm sóc cây: "Bạn ơi, tôi khát quá!"
hay nhắc học sinh sắp xếp bàn ghế gọn gàng, tắt điện, đóng cửa trước khi ra
khỏi lớp thì: " Khi bạn ra khỏi lớp, nhớ để mình nghỉ ngơi!"
Qua những việc làm trên, tôi nhận thấy học sinh trong lớp rât tình cảm
luôn chia sẻ mọi buồn vui với cô, với bạn; mạnh dạn tự tin trong giao tiếp, biết

quan tâm đến người khác, tiến bộ trong các hành vi từ nhỏ đến lớn. Vì vậy, việc
hình thành và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh có thể thực hiện trong mọi
lúc mọi nơi, chỉ cần người giáo viên có tâm huyết và luôn mong muốn xây dựng
ở các em những hành vi đẹp.
Biện pháp 2: Rèn kĩ năng sống cho học sinh lớp 3A thông qua các môn
học chính khóa.
6


- Bản thân tôi xác định rằng: rèn kĩ năng sống cho học sinh là một trong
những nội dung cơ bản của phong trào thi đua: “ Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực”, và xác định việc tích hợp, lồng ghép việc hình thành và
rèn luyện kĩ năng sống trong các môn học là một trong những biện pháp quan
trọng nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện trong nhà trường. Giáo dục kĩ
năng sống không làm nặng nề quá tải nội dung môn học mà ngược lại nó còn
giúp việc học tập các môn học, các hoạt động giáo dục trở nên nhẹ nhàng, thoải
mái và hiệu quả hơn. Nó chính là biểu hiện cao của việc chuyển hóa các kiến
thức đã lĩnh hội được thành hành động thực tiễn.
- Tổ chức thực hiện hình thành và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh
trong bất cứ giờ học nào, bằng sự lựa chọn các hình thức dạy học linh hoạt để
tăng cường thực hành luyện tập các kĩ năng sống cho học sinh, bước đầu hình
thành cho các em một lối sống lành mạnh, các hành vi chuẩn mực, ứng xử phù
hợp với nền văn minh xã hội.
- Xác định cần phải sử dụng và lựa chọn các phương pháp dạy học tích cực
để tạo điều kiện và cơ hội cho học sinh được thực hành trải nghiệm qua quá
trình học tập để giờ học và các hoạt động giáo dục trở nên nhẹ nhàng và bổ ích
hơn như: bài tập tình huống, trình bày ý kiến, đặt câu hỏi, thảo luận - chia sẻ,
hoàn tất một nhiệm vụ, hỏi ý kiến chuyên gia, đóng vai, xử lí tình huống, động
não, trải nghiệm.
- Tạo lập tình huống khơi dậy tính tò mò kích thích sự sáng tạo của học

sinh. Các việc làm thông qua trò chơi, đóng vai, mô phỏng, thảo luận, hợp tác
nhóm... sẽ làm cho giờ học thêm hấp dẫn, thú vị, sẽ tăng cường khả năng phối
hợp, chia sẻ với nhau trong công việc của học sinh.
- Tham gia hội thảo chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn thường xuyên (2
tuần/ lần), qua các tiết dự giờ thăm lớp, rút kinh nghiệm trong khối, giúp cho
giáo viên chủ nhiệm lên kế hoạch và thực hiện hiệu quả mục tiêu giáo dục kĩ
năng sống cho các em thông qua các môn học chính khóa.

7


Hình ảnh lớp 3A trong giờ học chính khóa

Biện pháp 3: Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp.
- Bản thân tôi nhận thấy HĐGDNGLL là hoạt động giáo dục quan trọng ở
nhà trường phổ thông và còn là một trong những tiêu chí xây dựng trường
Chuẩn quốc gia, thông qua hoạt động này học sinh được hình thành và trải
nghiệm thực tế ở các nội dung như: kĩ năng văn nghệ, vui chơi, kĩ năng ứng phó,
kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng bảo vệ môi trường, kĩ năng tham gia hoạt động
chung.... Chính vì vậy, tôi đã thực hiện một số công việc:
- Cụ thể hóa kế hoạch, phối hợp tổ chức các hoạt động ngoài giờ, tổ chức
các buổi giao lưu, các hoạt động văn nghệ, thể thao, .......
- Xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức cho lớp mình.
- Phối hợp chặt chẽ với Đoàn thanh niên, với giáo viên bộ môn và phụ
huynh để tạo cơ hội cho các em hình thành và rèn luyện kĩ năng sống.
- Tích hợp giáo dục kĩ năng sống vào các hoạt động cụ thể của hoạt động
GDNGLL một cách đơn giản, tiện lợi, nhẹ nhàng và mang lại hiệu quả cao.
Có nhiều con đường để hình thành và rèn luyện kĩ năng sống cũng như
hình thành nhân cách cho các em, nhưng hoạt động GDNGLL vẫn là hoạt động

tạo điều kiện cho các em được trải nghiệm nhiều nhất. Thông qua hoạt động
GDNGLL, học sinh được tham gia nhiều hình thức phong phú và các mối quan
hệ đa dạng. Từ đó, giúp các em hình thành và phát triển những thái độ, xúc cảm
8


tình cảm đúng đắn, những kĩ năng sống mà việc dạy học trên lớp không có điều
kiện thực hiện hết được.

Hình ảnh học sinh tham gia hoạt động múa hát sân trường

Trò chơi dân gian không chỉ nâng cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ hiểu về
tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước và nét văn hoá dân tộc, không
những rèn luyện về thể lực, tinh thần đoàn kết, mà thông qua trò chơi còn hình
thành và rèn luyện cho các em những kĩ năng cơ bản đó là: Kĩ năng phối hợp với
bạn bè, sự tự tin, óc sáng tạo, tinh thần hợp tác, tính kiên định, kĩ năng nhận xét
đánh giá hành vi, kĩ năng thương lượng và khéo léo trong ứng xử, kĩ năng phán
đoán, kĩ năng ra quyết định, ....
Tôi đã bám sát chức năng giáo dục nên tôi đã phân loại trò chơi chia làm
4 loại cơ bản như sau:
Loại trò chơi vận động ( thể lực): Trò chơi này giúp tăng cương sức khoẻ,
thể lực, tạo sức mạnh mẽ, sự dẻo dai... cho các em như: trò chơi bịt mắt bắt dê,
lộn cầu vồng, cướp cờ, kéo co,...

9


Hình ảnh học sinh tham gia trò chơi “Kéo co”

Loại trò chơi học tập ( trò chơi trí tuệ): Trò chơi này giúp phát triển trí

tuệ, dạy cho các em biết quan sát, tính toán, tư duy, ước lượng, phản xạ nhanh
nhạy như: trò chơi ô ăn quan, oẳn tù tì, trốn tìm, đánh chuyền, nhảy bao bố...

Hình ảnh các em đang tham gia trò chơi “nhảy bao bố”

Loại trò chơi mô phỏng: Trò chơi này giúp trẻ làm đúng, đẹp, nhanh, bề bỉ,
học được cách ứng xử, giao tiếp của người lớn và biết hoá thân vào nhân vật
như: Trang trí lớp học, trò chơi nấu ăn, trò chơi mua bán, đi chợ, làm nhà,...
10


Hình ảnh cô giáo và học sinh cùng nhau trang trí lớp học

Loại trò chơi sáng tạo ( thẩm mĩ): Trò chơi này giúp trẻ khéo léo phát huy
sáng kiến, khả năng sáng tạo, năng khiếu thẩm mĩ, tính kiên trì như: Trò chơi
nặn trâu bằng đất sét, làm chong chóng bằng lá dừa, trò chơi pháo đất.
Hình thức tổ chức cho học sinh chơi theo nhóm trong lớp, ở mọi lúc mọi
nơi, đặc biệt là sau những giờ học căng thẳng.
11


Chỉ qua trò chơi thông thường nhưng chúng ta đã trang bị và rèn luyện
cho học sinh kĩ năng sống cơ bản ngay từ bé, từ những hành vi, việc làm, từ
những hoạt động học tập, vui chơi để giúp các em - những mầm non tương lai
của đất nước có kĩ năng sống cần thiết, tự tin và hoà nhập được với môi trường,
với cuộc sống trong thời đại khoa học công nghệ và hội nhập - đó chính là hành
trang vào đời thật sự ý nghĩa đối với các em.
Biện pháp 4: Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động
tham quan - tìm hiểu di tích lịch sử.
Hoạt động tham quan, tìm hiểu di tích lịch sử được diễn ra thường xuyên

theo kế hoạch của HĐGDNGLL trong năm học theo từng chủ điểm của tháng.
Giáo viên vận dụng linh hoạt các phương pháp, các kĩ thuật trong quá trình
hướng dẫn học sinh, làm cho buổi tham quan trở nên hữu ích, đem lại tác dụng
cao, đây là cơ hội để các em được hình thành và rèn luyện kĩ năng sống.
Giáo viên cho học sinh nêu những hiểu biết của mình về các di tích lịch sử,
về các danh nhân, về lễ hội truyền thống của quê hương đất nước mà em đã biết,
hoặc chuẩn bị một số câu hỏi, câu đố có liên quan đến các di tích lịch sử,di tích
văn hoá như: lễ hội Lam Kinh, Hội thề Lũng Nhai...Hoạt động này rèn kĩ năng
tư duy tổng hợp, kĩ năng tiếp nhận và ghi nhớ thông tin.
Bằng các hình thức tham quan di tích lịch sử, dã ngoại,..., các em hiểu
thêm về vẻ đẹp danh lam thắng cảnh của địa phương, biết trân trọng giữ gìn di
tích lịch sử và tự hào về danh nhân, về truyền thống về quê hương, từ đó giáo
dục cho các em lòng yêu quê hương đất nước, hình thành và phát triển các
chuẩn mực hành vi đạo đức cho các em.
Biện pháp 5: Kết hợp với phụ huynh học sinh và các đoàn thể khác để
giáo dục kĩ năng sống cho các em.
Gia đình giữ vị trí đặc biệt đối với sự hình thành nhân cách của các em từ
lúc tuổi ấu thơ đến lúc trưởng thành. Các tổ chức đoàn thể xã hội, hội Chữ thập
đỏ, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh trong nhà trường, cộng đồng nơi
các em sinh sống có ảnh hưởng không hhỏ đến nếp sống và nhận thức của các
em, vì thế sự phối kết hợp chặt chẽ của các tổ chức trong và ngoài nhà trường sẽ
là yếu tố quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho
các em.
Bằng nhiều hình thức phối hợp giữa nhà trường, gia đình và các đoàn thể
để giúp các em có những kĩ năng giải quyết vấn đề một cách chủ động. Ví dụ
thông qua phiếu diều tra báo cáo, giáo viên chủ nhiệm và Đội Thiếu niên để nắm
bắt được thông tin và dự đoán được kết quả thực hiện để có kế hoạch giúp các
em tham gia các hoạt động xã hội như: dọn đường làng ngõ xóm, bảo vệ môi
trường nơi em ở.
Việc phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường - gia đình trong hoạt động học tập

và rèn luyện của các em ở trên lớp và ở nhà là quá trình giáo dục luôn được khép
kín và linh hoạt qua nhiều hình thức. Ví dụ thông qua phiếu rèn luyện học sinh
tự ghi những việc làm của mình ở nhà dưới sự động viên giúp đỡ của gia đình và
12


nhận xét của giáo viên, cách làm này thể hiện sự phối hợp giáo dục qua thông tin
hai chiều chặt chẽ, đây là việc làm thường xuyên trong công tác chủ nhiệm lớp.
Ví dụ:

Học sinh lập thời gian biểu cho bản thân

- Mục đích: Mỗi học sinh tự lập và thực hiện được thời gian biểu
- Cách thực hiện:
+ Học sinh lập được thời gian biểu cho bản thân, sau đó mỗi học sinh đọc
trước lớp - các bạn nhận xét về tính khoa học hợp lí của thời gian biểu.
+ Học sinh thực hiện thời gian biểu dưới sự theo dõi và động viên của gia
đình
+ Sau khi thực hiện thời gian biểu giáo viên cho các em tự đánh giá cách
quản lí thời gian, về kết quả học tập, lao động và tham gia các hoạt động khác.
+ Giáo viên trao đổi gián tiếp hoặc trao đổi trực tiếp với phụ huynh về việc
thực hiện thời gian biểu của các em, phối hợp với gia đình để kịp thời điều chỉnh
giúp các em để có kế hoạch làm việc khoa học hơn, có ý chí tự lập, biết quản lí
thời gian hiệu quả, tạo cho các em sự tự tin và thành công hơn trong cuộc sống.
Lưu ý: Thời gian biểu có thể thực hiện một tuần hoặc một kì. Sau khi thực
hiện có thể điều chỉnh lại thời gian biểu cho phù hợp hơn với công việc của bản
thân.
Như vậy, thông qua những hoạt động này, các em được rèn kĩ năng lập kế
hoạch, kĩ năng xác định thời gian, biết trân trọng, tiết kiệm và quản lí thời gian
quý giá trong sinh hoạt, học tập và rèn luyện hằng ngày, rèn kĩ năng bình luận,

phê phán việc lãng phí thời gian và biết tôn trọng thời gian của người khác, kĩ
năng ứng phó, kĩ năng tự kiểm soát bản thân ở mọi lúc mọi nơi. Các kĩ năng này
được rèn luyện trong cả một quá trình lâu dài, thường xuyên liên tục, được trau
dồi cả về ý thức và hành động đây chính là " vốn liếng quý giá" mà gia đình và
thầy cô trao cho các em.
Biện pháp 6: Hướng dẫn học sinh một số hoạt động tự phục vụ
Tự phục vụ là một trong những kĩ năng rất cần thiết cho mỗi chúng ta. Nhất
là đối với học sinh Tiểu học, đây là giai đoạn mà các em có khả năng tư duy máy
móc phát triển mạnh nhất, nếu được thầy, cô giáo hoặc những người lớn trong
cộng đồng hướng dẫn các thao tác đơn giản thì các em sẽ rất nhanh hình thành
được cho bản thân, bởi thế tôi đã rất quan tâm đến điểm này. Tôi đã tranh thủ
các trong thời gian nghỉ giữa giờ để bố trí hợp lí cho từng nhóm học sinh tập gấp
quần, áo. Việc gấp quần, áo sẽ tạo cho các em hình thành được rất nhiều kĩ năng
như: Kĩ năng khéo léo, ước lượng, phán đoán, ... Tuy nhiên, mục đích cuối cùng
là các em có thể tự phục vụ cho mình và có thể giúp đỡ một số người khác, đồng
thời cũng qua đó các em thấy yêu quý, cảm nhận được ý nghĩa sức lao động của
bản thân và mọi người.

13


Cuối mỗi tháng, tổ chức
tổng kết một lần để khen thưởng
những em đã đạt nhiều bông hoa
đẹp bằng những phần quà nhỏ
như cây bút chì, cục tẩy hay cái
thước, nhãn vở. Các em rất vui
và hãnh diện khi được tặng
những bông hoa đẹp và những
Hình ảnh

giáoQua
viên đang hướng dẫn học sinh gấp quần áo
món quà của cô giáo
tặng.
việc Biện
làm pháp
đó, 7:
cácĐộng
em viên
không
khen thưởng kịp thời:
ngừng thi đua cố gắng thực hiện
Để động viên, khuyến khích học sinh thực hiện tốt việc hình thành và rèn
xuất sắc công việc được giao.
luyện các kĩ năng sống, ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm học bản thân tôi
Đây là một hình thức động viên
đã đưa ra kế hoạch rèn luyện cho các em lớp mình phụ trách. Bản thân theo dõi
về tinh thần rất giá trị và hiệu
quả.
14


hằng ngày, các em có biểu hiện tốt thì ghi vào sổ tay, trong tiết sinh hoạt cuối
tuần cho các em bình chọn những bạn thực hiện tốt sẽ được một bông hoa đẹp.
Vì vậy, các em thi đua nhau “ nói lời hay, làm việc tốt” và cuối tuần nào cũng có
rất nhiều em được bông hoa đẹp. Tôi chia hoa theo hai mức độ: Hoa màu vàng
dành tặng cho các em có những việc làm tương đối tốt, bông hoa đỏ giành tặng
những em có thành tích xuất sắc.

Bảng vườn hoa điểm tốt

15


Cuối một học kì hoặc cuối năm học, phối hợp với Ban chấp hành hội phụ
huynh dành một khoản nhỏ trong quỹ lớp để khen thưởng kịp thời động viên các
em tạo cho các em có một động cơ tốt trong việc duy trì những kĩ năng sống đã
hình thành và phát triển, phát huy hơn nữa trong cuộc sống.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Trong suốt gần một năm học nghiên cứu và thực hiện đề tài này, bản thân
tôi đã nhận thấy, việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh lớp 3A bằng những
biện pháp trên đã đem lại hiệu quả đáng mừng như: đã tổ chức được các hoạt
động giáo dục toàn diện, thu hút và kích thích các em hăng say học tập. Trong
năm học việc tổ chức linh hoạt với từng môn học, từng hoạt động ngoại khoá để
rèn kĩ năng sống cho các em không còn là mới mẻ đối với học sinh lớp 3A
Trường Tiểu học Ngọc Phụng 1. Những bức ảnh được lưu lại không mang đậm
tính nghệ thuật như những bức ảnh của " nhiếp ảnh gia" hay những nội dung và
các số liệu trên đây cũng không thể hiện hết được tiến trình thời gian ( các bài
dạy, các HĐGDNGLL, các biện pháp thực hiện trong năm học), song đây là một
trong những hoạt động mà bản thân tôi đã quyết tâm thực hiện trong việc hình
thành và rèn kĩ năng sống cho học sinh - một trong 5 nội dung cơ bản về thực
hiện phong trào " Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực".
Vào thời điểm tháng 3 năm 2017, thông qua việc khảo sát hoạt động học
tập và HĐGDNGLL của học sinh ở lớp 3A về các kĩ năng sống cơ bản, kết quả
đáng mừng: Qua tiến hành khảo sát ( lần 2) ở lớp 3A với chủ đề “ Kĩ năng sống
của em” đã thu được kết quả như sau:
Kĩ năng thành Bước đầu hình Chưa có kĩ
thục
thành kĩ năng
năng

SL
%
SL
%
SL
%
20 83.3
4
16.7
kĩ năng giao tiếp
17 70.8
6
25.0
1
4.2
kĩ năng khám phá học hỏi
20 83.3
4
16.7
kĩ năng hợp tác
17 70.8
6
25.0
1
4.2
kĩ năng ứng phó
16 66.7
6
25.0
2

8.3
kĩ năng tự kiểm soát bản thân
22 91.7
2
8.3
kĩ năng vệ sinh
20 83.3
4
16.7
kĩ năng lao động tự phục vụ
Tổng số học sinh
24 em

Qua bảng chỉ số trên, so với khảo sát lần 1 (đầu năm học), tôi nhận thấy
việc vận dụng một số biện pháp trên đã giúp cho nhiều học sinh của lớp 3A từ
chỗ một số kĩ năng sống chưa được hình thành ở các em thì giờ đây đã được
hình thành, một số em từ chỗ bước đầu được hình thành thì giờ đây đã thể hiện
các kĩ năng đó một cách thành thục. Đặc biệt các kĩ năng: kĩ năng giao tiếp, kĩ
năng hợp tác, kĩ năng vệ sinh, kĩ năng lao động tự phục vụ có 100% học sinh đã
được hình thành, đây được xem là thành công lớn nhất trong việc vận dụng một
số biện pháp trên.
16


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
3.1. Kết luận:
Có rất nhiều biện pháp tích cực trong việc chỉ đạo vận dụng tích hợp hình
thành và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh trong các hoạt động học tập, rèn
luyện và vui chơi để mang lại hiệu quả, trong quá trình thực hiện các biện pháp
rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh lớp 3A trường Tiểu học Ngọc Phụng 1, tôi

đã rút ra được một số kinh nghiệm như sau:
+ Để tích hợp, lồng ghép việc hình thành và rèn kĩ năng sống vào dạy học
và giáo dục hiệu quả, trước hết người giáo viên cần phải có “ cái tâm”, yêu
nghề, mến trẻ, các yếu tố đó giúp người giáo viên tìm ra những phương pháp
giáo dục hay, thuyết phục và hiệu quả.
+ Việc hình thành và rèn kĩ năng sống cho học sinh luôn được xem là
chức năng, nhiệm vụ thường xuyên, liên tục không mang tính “thời vụ” nó phải
được diễn ra trong suốt quá trình giáo dục, các HĐGDNGLL không nên dừng lại
ở mức độ giải trí thông thường mà các tổ chức Đoàn, Đội, Hội phải xem hoạt
động này là phương tiện giáo dục hiệu quả góp phần thực hiện mục tiêu chung
của giáo dục.
+ Ngoài việc dạy lồng ghép trong các môn học, nhà trường tổ chức xây
dựng mô hình câu lạc bộ: “ Vì bạn bè quanh ta, đôi bạn cùng tiến, chúng em hát
dân ca, ...” hay chơi trò chơi dân gian để rèn kĩ năng sống cho các em.
+ Tổ chức sinh hoạt chuyên môn thường xuyên đều đặn, kiểm tra việc
triển khai và thực hiện việc hình thành và rèn kĩ năng sống cho học sinh. Hàng
tuần, hàng tháng, hàng kì có giao ban đánh giá, xếp loại của Ban giám hiệu, của
Ban nề nếp, của Hội đồng nhà trường về hoạt động dạy học và các
HĐGDNGLL.
+ Luôn phối kết hợp với phụ huynh, các đoàn thể trong và ngoài nhà
trường để giáo dục, rèn luyện và giúp đỡ các em. Xây dựng môi trường giáo dục
lành mạnh an toàn tạo địa chỉ tin cậy cho phụ huynh khi gửi gắm con em vào
nhà trường.
+ Có các hình thức khen thưởng, động viên, khích lệ kịp thời.
3.2. Kiến nghị:
Tôi đề nghị cần tiếp tục tăng hơn nữa sự phối kết hợp giữa Nhà trường –
gia đình – xã hội trong công tác giáo dục học sinh nói chung và giáo dục kĩ năng
sống cho các em nói riêng.
Trên đây, là một số kết quả đạt được trong suốt quá trình nghiên cứu, tổ
chức thực hiện đề tài. Do thời gian và kinh nghiệm còn hạn chế, nên trong quá

trình nghiên cứu, triển khai, tổ chức nội dung và trình bày báo cáo sản phẩm sẽ
không tránh khỏi một số thiếu sót, tôi rất mong nhận được sự góp ý và bổ sung
của Hội đồng chấm sáng kiến kinh nghiệm, của các đồng nghiệp để SKKN của
tôi được hoàn thiện hơn.
17


Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Ngọc Phụng, ngày 18 tháng 3 năm 2017

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết

Lê Thị Chính

18


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1/ Thông tư số: 41/2010/TT-BGD&ĐT ngày 30 tháng 12 năm 2010 của Bộ Giáo
dục và Đào tạo về việc ban hành Điều lệ trường Tiểu học.
2/ Thông tư số: 30/2014/TT-BGD&ĐT ngày 28 tháng 8 năm 2014 của Bộ Giáo
dục và Đào tạo về việc ban hành Quy định đánh giá học sinh tiểu học.
3/ Công văn số 1863/SGD&ĐT – GDTH ngày 15/9/2016 của Sở Giáo dục và
Đào tạo Thanh Hóa V.v thực hiện triển khai hoạt động giáo dục kĩ năng sống cấp
Tiểu học.

4/ Công văn số 871/SGD&ĐT – GDTH ngày 11/5/2016 của Sở Giáo dục và Đào
tạo Thanh Hóa V.v dạy học Mĩ thuật theo PP mới của Đan Mạch và thực hiện
HDGDNGLL năm học 2016 - 2017.
5/ Công văn số 300/PGD&ĐT – GDTH ngày 07/92016 của Phòng Giáo dục và
Đào tạo Thường Xuân V/v Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2016 – 2017
cấp Tiểu học.

19


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Lê Thị Chính
Chức vụ và đơn vị công tác:Trường Tiểu học Ngọc Phụng 1, huyện
Thường Xuân.

TT

1

2

3

Tên đề tài SKKN

Kết quả
Cấp đánh

đánh giá
giá xếp loại
xếp loại
(Phòng, Sở,
(A, B,
Tỉnh...)
hoặc C)

Một số biện pháp xây dựng
“lớp học thân thiện học sinh
Phòng
tích cực” tại lớp 3B Trường
GD&ĐT
Tiểu học Ngọc Phụng 1,
huyện Thường Xuân
Một số biện pháp xây dựng
“lớp học thân thiện học sinh
Phòng
tích cực” tại lớp 3B Trường
GD&ĐT
Tiểu học Ngọc Phụng 1,
huyện Thường Xuân
Một số biện pháp xây dựng
“lớp học thân thiện học sinh
tích cực” tại lớp 3B Trường Sở GD&ĐT
Tiểu học Ngọc Phụng 1,
huyện Thường Xuân

Năm học
đánh giá xếp

loại

B

2013 - 2014

A

2014 - 2015

B

2014 - 2015

20