SKKN luyện kĩ năng vẽ sáp màu cho học sinh lớp 1 trường tiểu học đông tiến b, huyện đông sơn

I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong chương trình giáo dục mới, môn Mĩ thuật được xem như là phương
tiện giáo dục quan trọng trong việc giáo dục giúp cho học sinh vươn tới “ Trí - Thể
- Mỹ ”. Ngoài việc cung cấp cho học sinh một số kiến thức mĩ thuật phổ thông còn
giúp các em hiểu biết về cái đẹp, hoàn thành các bài tập của chương trình, đồng
thời còn tạo điều kiện để học tốt các môn học khác. Và điều quan trọng hơn là vận
dụng những hiểu biết kiến thức mĩ thuật vào học tập cũng như sinh hoạt hàng ngày.
Với sự phát triển ngày càng đi lên của thế giới nói chung và Việt Nam
nói riêng, việc đưa môn Mĩ thuật trở thành một trong 9 môn học bắt buộc trong
nhà trường Tiểu học là quan trọng và cần thiết. Giáo dục thẩm mĩ cho học
sinh, nhất là những năm đầu đi học, từng bước giúp trẻ hoà nhập thế giới
xung quanh; trẻ biết suy xét và mong muốn làm theo cái đẹp – chính là giúp
trẻ tự hoàn thiện mình, trở thành công dân có ích cho xã hội.
Môn Mĩ thuật rèn luyện cho học sinh cách quan sát, khả năng tìm tòi, tư duy,
sáng tạo để góp phần hình thành phẩm chất của người lao động mới. Giúp học sinh
nhận thức được vẻ đẹp của Mĩ thuật dân tộc và có ý thức giữ gìn và bảo tồn nền mĩ
thuật đậm đà bản sắc dân tộc của chúng ta. Vì vậy, muốn giáo dục cái đẹp để các
em tiếp nhận và cảm thụ được một cách đầy đủ, biến nó thành những giá trị thẩm
mĩ thực sự cho bản thân thì việc giáo dục thẩm mĩ nói chung và rèn luyện kĩ năng
sử dụng màu thích hợp cho học sinh đặt ra phải được giải quyết tốt ở những năm
học đầu bậc Tiểu học.
Để giúp các em biết bộc lộ tình cảm của bản thân mình với mọi người, với
tự nhiên, xã hội, thì những người thầy giáo, cô giáo đóng một vai trò hết sức quan
trọng để đạt được mục tiêu môn học đề ra.
Như chúng ta đã biết từ thời Nguyên Thuỷ khi con người chưa hình thành
tri thức, ngôn ngữ và chữ viết thì đã có nhu cầu về mỹ thuật họ dùng đất mầu, than

1

vẽ lên vách hang động những hình ảnh sinh hoạt, săn bắn …như vậy có thể nói
rằng nhu cầu Mỹ thuật là “ bản năng “ của con người.
Trẻ mới sơ sinh nằm chơi đã muốn nhìn các màu sắc rực rỡ có cách nhìn
màu sắc đẹp như ( bóng bay, đồ chơi...). Từ đôi mắt nhận biết màu sắc đến bàn tay
vẽ, sử dụng màu bất kì ở đâu, từ hòn đất, viên phấn màu…rồi đến màu vẽ . Trong
phạm vi bài này tôi chỉ muốn giúp các em vẽ tốt hơn, yêu thích môn học này hơn
và bổ trợ cho các môn học khác .
Hiện nay bộ GD và ĐT đã đưa phương pháp dạy dọc môn Mỹ thuật của
vương quốc Đan Mạch vào chương trình tiểu học càng làm cho HS yêu thích môn
học hơn với nội dung phong phú hơn nhiều.các em được thể hiện suy nghĩ qua các
sáng tạo của bản thân với chất liệu, màu sắc tìm được. Tuy nhiên để có được sản
phẩm cá nhân hoặc nhóm đẹp, như ý các em vẫn cần dùng màu sắc để tô, vẽ thêm.
2. Mục đích nghiên cứu
Hiểu được các mục tiêu trên và nắm bắt tình hình thực tế địa phương, xác
định được trách nhiệm, yêu cầu cụ thể của bản thân đối với môn học đó chính là lí
do để tôi đi sâu nghiên cứu thể nghiệm về phương pháp “ luyện kĩ năng vẽ màu
sáp cho học sinh lớp 1.”
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu là học sinh khối 1 trường Tiểu học Đông Tiến B,
huyện Đông Sơn.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện được đề tài này được sự hỗ trợ từ BGH nhà trường, giáo viên
chủ nhiệm 2 lớp 1 tôi đã sử dụng
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế.
- Phương pháp vấn đáp.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp thực nghiệm [1].
Áp dụng đề tài này vào lớp 1B, lớp 1A để các em vẽ theo sở thích.
2

5. Những điểm mới của đề tài
Qua 2 năm học áp dụng dạy học theo phương pháp của vương quốc Đan
Mạch theo 7 quy trình:
- Vẽ cùng nhau
- Vẽ biểu cảm
- Vẽ theo nhạc
- Xây dựng cốt truyện
- Tạo hình 3D
- Điêu khắc – tạo hình
- Rối và nghệ thuật biểu diễn [1].
Từ đó, tôi đã nghiên cứu thêm cách sử dụng sáp màu và vẽ màu trong quy
trình vẽ theo nhạc.
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận của đề tài
Cuộc sống, xã hội ngày càng vận động đổi mới từng ngày, phát triển theo xu
thế đi lên, hướng đến cái đẹp, cái toàn diện, nhu cầu thẩm mĩ sáng tạo đòi hỏi ngày
càng cao. Cho dù đi bất cứ nơi đâu, đến bất kỳ một địa danh nào thì tầm mắt của ta
bao giờ cũng hướng đến cái đẹp – nghệ thuật của hình ảnh và màu sắc, dù trong bất
cứ hoàn cảnh nào, trong lĩnh vực nào, từ khoa học đến đời sống nói chung. Và
nghệ thuật mĩ thuật nói riêng được ứng dụng vô cùng rộng rãi ở khắp mọi nơi: Trên
tường, trên khăn vải, trên gốm sứ, cốc chén... Màu và cách sử dụng màu là vô cùng
cần thiết trong mĩ thuật. Để sáng tạo ý tưởng thành tranh vẽ đối với con người là
vô cùng thiết yếu đối với cuộc sống, nó cũng giống như cơm để ăn, nước để uống
trong đời sống con người ta vậy. [5].
Là một giáo viên mĩ thuật, tôi không chỉ hướng cho học sinh của mình đến
với cái đẹp, tôi còn có nhiệm vụ giúp các em thỏa sức thể hiện trí tưởng tượng và
ước mơ đẹp đẽ của các em bay cao, tiến xa hơn nữa. Nhất là mĩ thuật đang chuyển

3

sang phương pháp mới – phương pháp mĩ thuật Đan Mạch, thì việc vẽ tranh lấy
ngân hàng hình ảnh là vô cùng cần thiết.
Qua quá trình giảng dạy tôi thấy rằng giữa các chất liệu màu vẽ của học sinh
thì sáp màu thiết thực và phù hợp với học sinh tiểu học nói chung và đặc biệt là
học sinh lớp 1.(Bút dạ ngòi nhỏ thường đậm làm thấm, rách giấy mà không kín
được hình - Chì màu thường thì nhạt mờ - Màu nước bẩn hay nhoè …)
(Minh hoạ về chất liệu màu vẽ được thể hiện khác nhau: Hình 1: Màu dạ;
Hình 2: Chì màu; Hình 3: Màu sáp khô – Phần phụ lục )
Vì một tiết học chỉ có 35 phút nên “ sáp màu “ là chất liệu phù hợp nhất với
học sinh.
+ Đa dạng về màu sắc ít nhất là 12 màu)
+ Nhiều loại (sáp khô, sáp dầu …)
+ Nhỏ gọn nhẹ nhàng.
+ Khi sử dụng tiện lợi sạch sẽ.
+ Không độc hại
+ Màu khô ráo nên rất thuận tiện cho học sinh tranh thủ thời gian khi dùng
mầu có thể vẽ chồng nhiều lớp.
+ Có thể tẩy bớt hoặc cạo bớt màu mà các chất liệu khác không làm được
Qua sự hướng dẫn và phương pháp rèn luyện của giáo viên, các em vẽ đẹp
hơn, vẽ màu mạnh dạn và tự tin hơn, có ý thức lựa chọn màu sắc thích hợp, sắp
đặt màu phù hợp, có màu đậm, có màu nhạt, không lạm dụng màu quá nhiều. Điều
đó khẳng định nhiệm vụ của nhiều giáo viên cần quan tâm nắm vững phương
pháp giảng dạy, sử dụng đồ dùng dạy học khoa học và có tâm huyết trong những
giờ giảng thì kết quả càng tốt hơn, chất lượng bài vẽ ngày càng tiến bộ, khả năng
sử dụng màu vẽ của các em ngày càng đẹp hơn. [4].

4

2. Thực trạng
Được sự chỉ đạo sát sao của ban giám hiệu nhà trường và sự quan tâm của
đại đa số phụ huynh, học sinh có tương đối đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập.
Phương tiện, thiết bị dạy học cơ bản đảm bảo cho hoạt động của thầy và trò.
Áp dụng phương pháp học mới PP của vương quốc Đan Mạch với 1 buổi 1
chủ đề nên có đủ thời gian để học sinh tư duy, sang tạo và hoàn thiện các sản phẩm
cá nhân cũng như sản phẩm nhóm.
Học sinh ham thích học vẽ, so với một số nơi khác thì môn Mĩ thuật ở đơn
vị tôi công tác sớm được quan tâm. Bởi vậy, khi xem tranh vẽ của các em học sinh
ta thấy khá đẹp về hình vẽ: dí dỏm, ngộ nghĩnh, hồn nhiên, màu sắc tươi sáng,
phong phú và hấp dẫn, gần gũi với cuộc sống. Đó chính là kết quả của những giá
trị thẩm mĩ mà các em thể hiện qua tranh, [5].
Trên đây là những điều kiện thuận lợi trong việc dạy học Mĩ thuật cho học
sinh. Song bên cạnh đó, vẫn còn tồn tại không ít hạn chế đó là:
+ Về phía giáo viên:
Trong dạy học môn mỹ thuật nhiều giáo viên còn xem nhẹ, coi là môn “phụ”
nên chưa thực sự quan tâm đến chất lượng, hiệu quả môn học. Đặc biệt là việc
chọn mầu và cách vẽ mầu . Giáo viên vẫn thường để cho các em vẽ mầu tự do mà
không định hướng cho học sinh vẽ đúng cách . Và cứ như vậy học sinh cứ máy
móc thực hiện theo cảm nhận của mình mà không hiểu rằng mầu của mình vẽ như
vậy đã đẹp chưa? Bên cạnh đó giáo viên cũng thường bỏ qua việc đánh giá, nhận
xét bài vẽ của học sinh (đại trà). Có chăng cũng đánh giá một cách chung chung
chỉ mang tính hình thức chính vì vầy việc vẽ mầu của học sinh chưa đạt hiệu quả
cao (đặc biệt là học sinh lớp 1)
+ Về phía học sinh:
Điều khó khăn hơn đối với lứa tuổi này, các em cảm nhận mọi vật xung cuộc
sống các em nói chung và cảm nhận về màu sắc nói riêng thường theo công thức,
rập khuôn máy móc như: Lá cây nhất thiết chỉ có một màu xanh, thân cây thì màu
5

nâu, hoa thì phải đỏ hoặc vàng. mảng phải tô cho kín, phẳng, nét phải rõ ràng
đậm… dẫn đến sự khô khan của màu sắc. Mà đó là một không nên với môn học
nghệ thuật, môn học đòi hỏi có sự tìm tòi, suy nghĩ, sáng tạo cao của mỗi một học
sinh. Chính vì những điều đó mà tôi, suy nghĩ và mạnh dạn đưa ra biện pháp rèn
luyện kĩ năng sử dụng màu sáp thích hợp cho học sinh lớp 1.
Vừa bước vào lớp 1 học sinh đang học cách cầm bút nên vẽ còn nguệch
ngoạc, vẽ không có đậm nhạt màu sắc lộn xộn khô khan. Nhưng sau khi vận dụng
những kỹ năng vẽ màu sáp đã có hiệu quả khác hẳn .
3. Một số biện pháp thực hiện
3.1. Tạo cho học sinh có thói quen đúng về tư thế ngồi vẽ và cách cầm
bút vẽ
Cũng giống như các môn học khác, giáo viên cũng cần điều chỉnh tư thế
ngồi và cách cầm mầu cho học sinh lớp 1
- Tư thế ngồi vẽ phải thoải mái, không gò bó. Khoảng cách từ mắt đến vở 25
- 30 cm.
- Cột sống luôn ở tư thế thẳng đứng, vuông góc với mặt ghế ngồi
- Ánh sáng phải đủ độ và thuận chiều, chiếu từ bên trái sang.
- Tay phải cầm chắc bút mầu bằng 3 ngón tay (cái, trỏ, giữa).
Mép bàn tay là điểm tựa của cánh tay phải khi đặt bút vẽ xuống vở. Khi vẽ, điều
khiển cây bút bằng các cơ cổ tay và các ngón tay.
- Không để ngửa bàn tay quá, tạo nên trọng lượng tì xuống lưng của hai ngón
tay út va áp út (ngón deo nhẫn). Ngược lại không úp quá nghiêng bàn tay về phía
bên trái (nhìn từ trên xuống thấy cả 4 ngón tay: trỏ, giữa, áp út và út)
Khi học sinh ngồi đúng tư thế, biết cách cầm mầu vẽ giáo viên cần quan tâm
đến cách vẽ màu cụ thể.
- Đầu cây sáp mầu cần phải có độ nhọn ( GV có thể hướng dẫn học sinh dùng
gọt bút chì để tạo đầu nhọn cho bút sáp)

6


- Cầm mầu xuôi theo chiều ngồi. Góc độ đặt so với mặt giấy khoảng 45 độ.
Tuyệt đối không cầm bút dựng đứng 90 độ.
- Phải vẽ từ ngoài vào trong tránh để màu loe ra ngoài hình vẽ (có thể từ trái
qua phải hoặc ngược lại)
- Những chỗ cần độ đậm phải vẽ chồng lên nhau ít nhất 2 lần tránh những chỗ
vẽ màu sót.
- Nên vẽ theo một hướng sau đó vẽ đan chéo theo hướng ngược lại.để tạo độ
xốp của bài vẽ. [5].
3.2. Giúp học sinh gọi đúng tên các màu và biết phân biệt màu đậm –
màu nhạt:
Mặc dù các em đã nhận biết và gọi tên dược một số màu từ bậc học mầm
non song do đặc điểm tâm sinh lí của các em ở lứa tuổi này, việc ghi nhớ chưa lâu
và chưa bền vững, nên việc nhắc nhở thường xuyên là một việc làm cần thiết. Đặc
biệt các màu do pha trộn mà có, cao hơn phân biệt độ đậm nhạt của màu sắc, biết
chọn những màu sắc phù hợp để vẽ vào tranh.
Ví dụ: Khi dạy chủ đề 1 – Cuộc dạo chơi của đường nét (Lớp 1)
Giáo viên cần chuẩn bị kĩ nội dung và phương tiện, đồ dùng học tập, như
tranh phiên bản lớn để học sinh dễ quan sát hơn, thông qua tranh mẫu, giáo viên
giúp HS hiểu được sự phong phú, uyển chuyển của các nét màu… (chủ đề này GV
cho HS dùng màu vẽ tranh luôn)
Chẳng hạn:
- Vẽ ngọn núi nét to, khoẻ màu đậm. đám mây thì nét uyển chuyển mảnh
mai, mềm mại. ngôi nhà nét cứng cáp…
Bởi thế khi gợi ý học sinh vẽ màu cần chọn màu sắc như thế nào cho phù
hợp để vẽ và cách chồng nét, chồng mầu cho sống động so với tranh mẫu . ..
- Vẽ bầu trời GV hướng dẫn các em vẽ nét màu 1 hướng khác với mặt đất để
tạo ra không gian khác nhau (tạo mache)

7


3.3. Giúp học sinh phân biệt và vẽ được các nét màu mảng màu khác
nhau.
Thường thì học sinh lớp 1 mới biết cầm màu, vẽ những nét mảnh và nhẹ
nhưng áp dụng quy trình vẽ theo nhạc đã giúp các em sử dụng kỹ năng cùng cảm
xúc tạo ra những bài vẽ vô cùng ấn tượng và lạ lẫm với nhiều nét đan xen to nhỏ
đậm nhạt khác nhau từ đó tạo ra nhiều sản phẩm đẹp
Ví dụ: Chủ đề 7: Bình hoa xinh xắn (Lớp 1)
GV chuẩn bị loa, nhạc, giấy vẽ, màu… tôi ghép nhạc từ nhẹ tới mạnh để
kích thích giác quan các em. Hướng dẫn cách đưa màu, nhấn màu để tạo nét thanh,
nét đậm ( hình5 phụ lục)
Từ sản phẩm vẽ theo nhạc này tôi đã hướng dẫn các em tạo hình ra các bình hoa
và vẽ trang trí thêm màu (hình 6 Phụ lục) [1].
3.4. Tổ chức HĐNGLL giúp cho học sinh biết cảm nhận về màu sắc và
yêu thích cái đẹp quanh mình.
Muốn có chất lượng trong dạy môn Mĩ thuật thì giáo viên phải tạo điều kiện cho
học sinh tiếp xúc, làm quen với cái đẹp và bước đầu tập thể hiện cái đẹp, vận dụng
nó vào học tập và sinh hoạt hàng ngày, điều đó chính là Mĩ thuật góp phần vào
giáo dục thẩm mĩ cho học sinh.giúp các em phân biệt các màu sắc, những màu
đậm, những màu nhạt, vẽ màu từ đơn giản đến phức tạp để vận dụng vào các bài
tập thực hành một cách có hiệu quả.
Ví dụ: chủ đề 8: Vườn rau của bác nông dân - Lớp 1
Giáo viên cho học sinh ra sân trường sau quan sát một số luống rau tăng gia của
bác bảo vệ. Qua đó hướng dẫn cho học sinh thấy sự phong phú, khác nhau về màu
sắc cũng như cách thể hiện ( màu xanh của lá già sẽ khác màu xanh của lá non và
lá úa…) Giúp các em thể hiện phong phú hơn về màu sắc và cách thể hiện.
Dạy Mĩ thuật giáo viên phải gợi mở tới học sinh để hướng kiến thức đó không

những giúp học sinh dễ hiểu mà còn là động lực thúc đẩy sự phát triển, tìm tòi,
sáng tạo hơn trong học tập.
8


3.5 .Tập cho học sinh biết cách so sánh (màu sắc, đậm nhạt, hình dáng…)
giữa các vật mẫu .
Độ đậm nhạt của màu sắc phụ thuộc vào các màu nằm cạnh nó, hay nói cách
khác một màu sắc nào đó không phát huy hết tính chất của nó khi chỉ nằm một
mình đơn độc, mà nó được bộc lộ tốt hơn khi nằm cạnh màu khác làm tôn nó lên.
Trong trường hợp này có thể xẩy ra hai hiện tượng hoàn toàn trái ngược nhau: hoặc
tốt hơn, hoặc xấu đi.
Ví dụ: Chủ đề 2 “Màu sắc và sáng tạo cùng hình vuông, hình tròn, hình chữ
nhật, hình tam giác” - Lớp 1
Chọn màu gì vẽ vào các hình là tuỳ thuộc vào ý thích các em, nhưng khi đã
chọn hình này màu đậm rồi thì nền nên vẽ hình khác màu khác đi, nền nhạt hơn,
hoặc ngược lại. Ngoài ra khi chọn màu phù hợp rồi cũng cần hướng dẫn học sinh
kĩ thuật vẽ màu đó là vẽ bên ngoài hình vẽ trước vẽ màu ở giữa sau, bên cạnh đó
vẽ màu vào hình khối không nên vẽ đều nhau tạo thành mảng bẹt mà có thể vẽ chỗ
đậm, chỗ nhạt sẽ tạo thành hình khối và nổi bật đặc điểm của bức tranh .
3.6. Nhận màu sắc có trong bức tranh, cách vẽ màu và chất liệu màu ( vẽ bằng
màu gì) trong bức tranh đó:
Ở HĐGDMT theo PP Đan Mạch này học sinh học được học theo nhóm,
cùng hỗ trợ nhau sáng tạo vàtạo sản phẩm chung. Thông qua hoạt động nhóm học
sinh ham thích tìm được những màu vẽ có trong tranh, các em cảm nhận được cái
hay, cái đẹp thông qua việc sử dụng màu sắc mà mình hay các bạn tìm ra...
Ví dụ: Khi dạy chủ đề 6: Tìm hiểu tranh các con vật ngộ nghĩnh ( Lớp 1)
Giáo viên có thể tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm bằng cách đặt các câu
hỏi gợi ý:
- Trong tranh có những màu nào?

- Tranh vẽ bằng màu gì? Có đẹp không?
- Màu sắc của những hình ảnh này như thế nào?
- Bạn vẽ như thế này có đẹp không?
9


- Em có thích bức tranh này không có thích cách các bạn vẽ không?
Như vậy học sinh phải suy nghĩ trả lời các câu hỏi. Với cách tiến hành như vậy
giáo viên đã tạo điều kiện cho mọi đối tượng học sinh tham gia hoạt động, học hỏi
lẫn nhau, được bày tỏ ý kiến trước tập thể, thông qua hoạt động học nhóm này giúp
cho học sinh mạnh dạn hơn, cứng cỏi hơn. [2].
3.7. Phát huy năng lực sáng tạo và khả năng độc lập của học sinh
Dạy Mĩ thuật phải phát triển ở trẻ những năng lực quan sát, so sánh, đối
chiếu, phân tích, tổng hợp, suy nghĩ độc lập sáng tạo trong học tập, để các em tìm
ra được cái mới, cái đẹp và cảm thụ được nó.
Trong công cuộc đổi mới phương pháp Dạy - Học tiêu chính là lấy học sinh
làm trung tâm là tôn trọng nhu cầu tiềm năng của học sinh, chuẩn bị cho học sinh
sớm thích ứng với đời sống xã hội, hoà nhập và phát triển cộng đồng. Giáo viên là
người tổ chức điều hành, học sinh là người thực hiện, học sinh tự giác, chịu trách
nhiệm về kết quả học tập của mình, được tham gia đánh giá và đánh giá lẫn nhau.
Trong môn mỹ thuật người thầy phải chủ động theo cái chủ động của học sinh . có
thể trong 1 lớp 20 em có 20 cách vẽ màu khác nhau thì người thầy phải dựa trên
cái “Tôi” của học sinh giúp các em phát triển. theo 20 cách của các em
Ví dụ: Chủ đề 3 “Các con vật thân quen”.( gồm chủ đề 4 vẽ cá+ chủ đề 10
vẽ gà)
Khi hướng dẫn vẽ màu vào hình cá không nên yêu cầu học sinh phải chọn
màu này cho nước, màu kia cho cá. Nên để cho học sinh vẽ màu tự do theo ý thích,
không có nghĩa là vẽ màu linh tinh, vẽ màu theo ngẫu hứng có con cá vuông, có
con tròn. Điều này luôn làm cho học sinh cảm giác thoải mái trong học tập, không
bị gò bó, ràng buộc làm những việc mà mình không thích, tức là đã phát huy tối đa

tính tích cực độc lập suy nghĩ, sáng tạo của học sinh, mà vẫn đạt được mục tiêu bài
học cũng như đặc trưng của môn học. Hơn nữa qua đây chúng ta thấy rất rõ, sự
định hướng của giáo viên chung cho cả lớp, như kết quả lại là đa dạng, phong phú
về màu sắc của sản phẩm, sự phong phú đó được thể hiện thông qua những suy
10


nghĩ, những việc làm hết sức ngây thơ và hồn nhiên của trẻ thơ mà điều đó rất khó
có được ở người lớn và đây chính là đặc trưng cơ bản của dạy học Mĩ thuật, mềm
mỏng nhưng cần phải đúng đắn, một môn học ít công thức, không có đáp số nhưng
vẫn có những chuẩn mực về cái đẹp. Và điều đặc biệt hơn tất cả là: giáo viên sẽ
phát hiện ra được những học sinh có thế mạnh ở từng phân môn, từng môn học, để
từ đó định hướng thêm, bổ sung thêm cho các đối tượng học sinh một cách hợp lí
nhất.
3.8. Tổ chức cho học sinh các trò chơi học tập:
Trò chơi học tập là trò chơi có nội dung trí thức gắn với hoạt động của học
sinh, gắn với nội dung bài học. Thông qua trò chơi giúp các em biết vận dụng linh
hoạt những kiến thức đã học vào cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày; tạo cho các em
tác phong nhanh nhẹn, hoạt bát hơn, sáng tạo hơn nhằm thích nghi với mọi tình
huống xẩy ra trong học tập cũng như trong cuộc sống hàng ngày.
Ví dụ 1: Áp dụng trò chơi ở chủ đề 2 “Màu sắc và sáng tạo cùng hình
vuông, hình tròn, hình chữ nhật, hình tam giác” ( Lớp1)
- Trò chơi có tên “ Quả nào ngon hơn ”
- Luật chơi: Chia lớp thành ba hoặc bốn nhóm, mỗi nhóm cử khoảng 4 bạn.
- Cách chơi: Giáo viên chuẩn ba hoặc bốn hình tròn không đều (vẽ to) như
trong bài học. dùng các chất liệu màu khác nhau ( sáp màu, chì màu, màu nước,
bút dạ). Thời gian cho trò chơi là khoảng 3 phút. GV yêu cầu các đội vẽ thêm núm,
cuống, lá cho quả , các đội tự chọn màu và vẽ lúc nào hết giờ hoặc xong trước thì
thôi. Nhóm nào hoàn thành trước, đẹp, hài hoà thì nhóm đó chiến thắng, sau khi
kết thúc trò chơi yêu cầu các nhóm nhận xét, nhóm bạn vẽ quả gì? màu nhóm nào

đẹp, vẽ không tràn ra ngoài…sau đó giáo viên tổng hợp các ý kiến, nhận xét bổ
sung. Với yêu cầu này, học sinh sẽ tự biết vẽ các loại quả dạng tròn đẹp hơn bằng
sự kết hợp sức mạnh tập thể, bằng sự nhanh nhạy, khéo léo và khả năng quan sát,
phán đoán, tư duy của mình. bằng chất liệu màu phù hợp cách vẽ phù hợp.Trò chơi

11


giúp cho các em hứng thú hơn trong học tập, biết vận dụng kiến thức của bài học
để phục vụ các môn học khác. [6].
Ví dụ 2: Trò chơi có thể áp dụng ở các chủ đề khác nhau:
a/ Trò chơi “Tập làm giám khảo”
- Mục tiêu: Luyện tập, củng cố
- Chuẩn bị:
+ Sản phẩm của học sinh sau tiết học (4 bài vẽ của học sinh)
+ Kẹp treo tranh, nam châm
- Cách chơi: Giáo viên yêu cầu mỗi nhóm trưng bày sản phẩm của nhóm
lên bảng hoặc bàn và cử 1 đại diện lên nhận xét về nội dung đề tài, cách sắp xếp
hình ảnh trong tranh, nhận xét về màu theo cảm nhận riêng. Nhóm nào nhận xét
hợp lý sẽ thắng cuộc.
b/ Trò chơi “Ghép hình”
- Mục tiêu : Rèn kĩ năng sáng tạo và xây dựng được đề tài riêng.
- Chuẩn bị : Các mảnh ghép là hình ảnh có liên quan đến bài học
Chẳng hạn ở bài: “Vẽ tranh Ngôi nhà của em”
- Chuẩn bị : Các mảnh ghép là các hình vuông, hình chữ nhật, hình tam
giác, hàng rào, một số loại cây khác nhau về hình dáng, kích thước, mặt trời, mây,
con vật, cỏ, hoa, mỗi một loại hình đều có những mảnh ghép có kích thước và màu
sắc khác nhau đã được gắn keo hai mặt giấy A4
- Cách chơi : Chia lớp thành 3 nhóm (nhóm 2 em), sau thời gian 2 phút
nhóm nào gắn nhanh và thành bức tranh rõ nội dung đề tài nhóm đó sẽ thắng

cuộc. [6].
3.9. Đánh giá phân tích kết quả qua các bài thực hành của học sinh
Sau khi học sinh hoàn thành sản phẩm việc đánh giá của thầy của bạn vô
cùng quan trọng . Khi đánh giá nhận xét giáo viên cần nhẹ nhàng, nên dùng những
lời lẽ động viên, khen ngợi để tạo hứng thú niềm say mê yêu thích môn học Mỹ

12


thuật. Tránh việc chê học sinh dù đó là những bài chưa hoàn thành nếu không sẽ
tạo cảm giác chán học cho các em
Những bài vẽ những sản phẩm đẹp giáo viên có thể trưng bày ở góc sản
phẩm của lớp như vầy vừa giúp học sinh khác học tập bạn vừa giúp học sinh đó tự
tin hơn trước mọi người.
Giáo viên chọn những bài chưa đạt (B) đặt bên cạnh những bài hoàn thành
xuất sắc ( A+) và gọi học sinh có bài chưa đạt lên so sánh nhận xét, giáo viên có
thể hỏi:
- Em thấy bài của em chưa đẹp như bài của bạn ở chỗ nào? (màu và cách
vẽ).
- Vậy em cần phải làm gì để bài của em đẹp như bài bạn?
Từ đó, GV hướng cho học sinh có tư duy học hỏi bạn để nâng cao kỹ năng
vẽ bài. Quá trình tư duy của học sinh có vai trò trong việc tiếp thu những tri thức
về môn Mĩ thuật và vận dụng những tư duy của các em dần dần phát triển từ khái
quát đến chi tiết.
Học sinh sẽ vẽ màu mạnh dạn sử dụng màu có đậm, có nhạt, vẽ màu không
vẽ tuỳ tiện, đơn điệu.biết áp dụng các đường nét đã học để vẽ màu theo ý thích của
mình. Mặt khác cũng thấy được sự hào hứng, say mê khi vẽ bài.
3.10. Ứng dụng CNTT trong tiết dạy
Để đại trà hoá PP học tập cá thể một cách tích cực sáng tạo
hứng thú trong thời đại thông tin và nền kinh tế tri thức phải hết

sức coi trọng môn tin học và khả năng ứng dụng CNTT. Việc ứng
dụng CNTT đem lại cho người dạy nhiều tiện ích. Từ những
phương tiện này GV có thể khai thác sử dụng cập nhật và trao đổi
thông tin trên mạng Internet giúp cho bài giảng được sinh động.
Chúng ta đều biết mỹ thuật là một môn học có nhiều khó khăn đối
với HS do đặc thù của môn học bởi yếu tố thực hành và khả năng
cảm thụ thẩm mỹ là chủ yếu để thể hiện ý tưởng sáng tạo của
13


mình bằng ngôn ngữ và những phương tiện biểu đạt của bộ môn
hội hoạ là khó đòi hỏi quá trình rèn luyện học tập kỹ năng lâu dài
khác với các môn học khác. Ứng dụng CNTT vào quá trình dạy học
trong đổi mới PPDH nhằm phát huy tính năng động tích cực của
HS làm giảm nhẹ và rút ngắn quãng đường tìm hiểu vấn đề và
làm cho việc tiếp thu những kiến thức của HS được nhanh hơn và
dễ dàng hơn . [6].
Chẳng hạn như để dạy chủ đề " cuộc dạo chơi của
đường nét " ( chủ đề 1) Tôi đã sử dụng phần mềm Powerpoint để
thiết kế bài giảng điện tử sử dụng các kênh hình ảnh tư liệu băng
hình, các video ngắn về cách vẽ đồ vật, phong cảnh… trên mạng
Internet để trình chiếu kết hợp với các PPDH tích cực như : PPDH
nêu vấn đề tích hợp thảo luận ...nhằm trình bày bài giảng một
cách khoa học thuận tiện góp phần minh hoạ cho nội dung bài
giảng thêm sinh động giúp HS nhận thức được sự chuyển động
của màu sắc đồng thời thấy được tầm quan trọng và vai trò của
màu sắc trong tự nhiên trong trang phục các sản phẩm công
nghiệp màu sắc trong tác phẩm hội hoạ...
Ví dụ : vẽ bức tranh phong cảnh: xuất hiện khung hình – chia
mảng bằng nét cong mềm mại – nét thẳng đậm của nhà cửa,

hàng rào – nét cong hở của cây cỏ, chim muông, côn trùng – nét
cong kín của mặt trời, đám mây …có nhiều màu sắc .Ở đây tôi đã
tải video dùng trực tiếp sáp màu để vẽ thay cho vẽ phác bằng chì.
Qua đó HS sẽ nhận biết được cách vẽ đường nét trực tiếp bằng
màu sáp vào trang giấy.
Kênh hình ảnh trực quan là những phương tiện giúp HS thu
nhận những thông tin về các sự vật hiện tượng một cách đầy đủ

14


và chính xác làm sinh động nội dung bài giảng nâng cao hứng thú
trong học tập đặc biệt là phát triển năng lực quan sát năng lực tư
duy và nhận thức. Trong tiết dạy GV có thể tích hợp và lồng ghép
vấn đề bảo vệ môi trường thông qua các kênh hình ảnh màu sắc
trong tự nhiên trong môi trường sống xung quanh để liên hệ với
những vấn đề xã hội nan giải như vấn đề bảo vệ môi trường sống
qua đó giáo dục HS thấy được trách nhiệm của mình với cộng
đồng và xã hội. Đây là phương pháp sư phạm tích cực đặc biệt là
đối với môn học mỹ thuật.
4. Kết quả đạt được
Trong những năm vừa qua, bản thân tôi trực tiếp tham gia giảng dạy bộ môn
Mĩ thuật trong trường tiểu học, so sánh đối tượng học sinh qua các đợt thao giảng,
sinh hoạt tổ chuyên môn ở trường bạn, được học tập, nghiên cứu, tiếp thu chuyên
đề đổi mới chương trình. Tôi đã đi sâu nghiên cứu biện pháp rèn luyện kĩ năng vẽ
sáp màu cho học sinh phù hợp cho học sinh lớp 1. Tuy thời gian chưa nhiều, song
kết quả thu được là rất đáng mừng, số học sinh hoàn thành ngay tại lớp 97%. Có
nhiều bài vẽ đẹp, ngộ nghĩnh, hồn nhiên, học sinh yêu thích môn học, các em đã
biết vận dụng vào thực tiễn cuộc sống (như biết giữ gìn vệ sinh cá nhân hơn, giữ
gìn sách vở, đồ dùng học tập tốt hơn, có ý thức chăm sóc bảo vệ cây cối, cơ sở vật

chất trong nhà trường tốt hơn biết lễ phép kính trọng thầy cô giáo và yêu mến bạn
bè...) và cũng thông qua môn Mĩ thuật đã giúp các em học tốt các môn học khác.
Hơn nữa số học sinh làm bài hoàn thành tốt tăng lên rõ rệt. Để kiểm tra so sánh,
trong năm học tôi đã chọn hai lớp 1A và 1B có trình độ tương đối đồng đều để
khảo sát thực nghiệm và kết quả mỗi lớp như sau: Lớp 1B tôi yêu cầu hs dụng
toàn bộ mầu sáp và áp dụng kỹ năng vẽ màu sáp . lớp 1A dùng màu tự chọn.
Kết quả cho thấy lớp 1A chất liệu tuy có phong phú hơn nhưng chất lượng
bài đep ít hơn nhiều so với 1B.

15


Lớp 1A
HS được đánh HS được đánh
Tổng giá hoàn thành giá hoàn thành
số
tốt (A+)
(A)
SL
%
SL
%
30
5
17
25
83

Lớp 1B
HS được đánh HS được đánh

Tổng
số
32

giá hoàn thành
tốt (A+)
SL
%
12
37.5

giá hoàn thành
SL
20

(A)
%
62.5

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGH
1. Kết luận
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục toàn diện, từ nhiệm vụ phải giáo dục thẩm mĩ
cho thế hệ trẻ để xây dựng nền văn hoá Việt Nam hiện đại nhưng vẫn mang đậm
bản sắc dân tộc, việc giảng dạy Mĩ thuật nhằm mục tiêu giáo dục con người có một
tầm quan trọng trong các trường phổ thông nói chung và cấp tiểu học nói riêng.
Những khả năng bước đầu sử dụng màu sắc phù hợp cho học sinh lớp 1 có
phát huy được hết những giá trị giáo dục hay không, còn phụ thuộc vào nhiều yếu
tố: chủ quan, khách quan, môi trường giáo dục... xác định được vấn đề quan trọng
như vậy, các nhà giáo dục, các thầy giáo, cô giáo, các bậc phụ huynh hãy cùng
phối hợp để khơi dậy những điều tốt đẹp còn tiềm ẩn trong mỗi một con người các

em để phát huy năng lực nhận thức của mình từ mái trường tiểu học. Để điều đó
trở thành hiện thực mỗi một chúng ta, nhất là giáo viên dạy học môn Mĩ thuật cần:
- Phải có lòng yêu nghề, mến trẻ, tinh thần học hỏi cao để luôn luôn trau dồi
chuyên môn nghiệp vụ.
- Kiên trì, chịu khó nghiên cứu bài dạy một cách chu đáo.
- Phải nắm vững nội dung yêu cầu, nhiệm vụ của từng chủ đề dạy cụ thể,
nắm được đặc điểm tâm sinh lí của của học sinh cũng như khả năng tư duy, sáng
tạo của từng học sinh.
- Tăng cường làm, sưu tầm đồ dùng dạy học, giáo cụ trực quan...

16


Trên đây là một vài biện pháp nhỏ của bản thân tôi đã áp dụng thành công
trong năm học 2016 - 2017.Trong quá trình thực hiện chắc chắn còn nhiều thiếu
sót, rất mong được sự góp ý của cấp trên và đồng nghiệp để ngày càng đạt kết quả
cao hơn trong dạy học môn Mĩ thuật.
2. Kiến nghị:
- Phòng Giáo dục thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng, tập huấn, tiếp tục bồi
dưỡng, nâng cao kiến thức chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ giáo
viên dạy Môn Mĩ thuật.
- Hỗ trợ cho nhà trường các trang thiết bị dạy học phục vụ cho môn học.
- Tổ chức giao lưu cấp huyện, cấp tỉnh, tạo cơ hội cho học sinh thể hiện năng
lực, năng khiếu nghệ thuật.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Đông Sơn, ngày 15 tháng 3 năm 2018

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết

Vũ Quốc Việt

17


MỤC LỤC

I. Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Phương pháp nghiên cứu
II. Giải quyết vấn đề
1. Cơ sở lý luận
2. Thực trạng vấn đề
3. Một số biện pháp thực hiện
3.1. Tạo cho học sinh có thói quen đúng về tư thế ngồi vẽ và cách cầm
bút vẽ
3.2. Giúp học sinh gọi đúng tên các màu và biết phân biệt màu đậm –
màu nhạt:
3.3. Giúp học sinh phân biệt và vẽ được các nét màu mảng màu khác
nhau.
3.4. Tổ chức HĐNGLL giúp cho học sinh biết cảm nhận về màu sắc và
yêu thích cái đẹp quanh mình.
3.5 .Tập cho học sinh biết cách so sánh (màu sắc, đậm nhạt, hình
dáng…) giữa các vật mẫu .

3.6. Nhận màu sắc có trong bức tranh, cách vẽ màu và chất liệu màu ( vẽ
bằng màu gì) trong bức tranh đó:
3.7. Phát huy năng lực sáng tạo và khả năng độc lập của học sinh
3.8. Tổ chức cho học sinh các trò chơi học tập:
3.9. Đánh giá phân tích kết quả qua các bài thực hành của học sinh
3.10. Ứng dụng CNTT trong tiết dạy
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
III. Kết luận và kiến nghị
1. Kết luận
2. Kiến nghị

Trang
1
2
2
2
3
3
5
6
6
7
8
8
9
9
10
11
12
13

15
15
16
16

18


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Tài liệu dạy học mỹ thuật dành cho giáo viên tiểu học ( dự án saeps)
Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam năm 2015
[2]. Dạy Mỹ thuật1 ( theo định hướng phát triển năng lực)
Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam năm 2016
[3]. Học Mỹ thuật 1 ( theo định hướng phát triển năng lực)
Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam năm 2016
[4]. Em học vẽ ( tác giả Bích Ty)
Nhà xuất bản trẻ năm 1996
[5].Tự học vẽ ( Tác giả Phạm Viết Song)
Nhà xuất bản giáo dục năm 1998
[6]. Nguồn tham khảo Internet.

19


PHỤ LỤC

Hình 1: Màu dạ

Hình 2: Chì màu

20


Hình 3: Màu sáp khô (mic)

Hình 4: Màu sáp dầu

21


Hình 5: Vẽ theo nhạc (màu sáp)

22


23


24