Hoàn thiện công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ đối với các ngân hàng thương mại

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
CHƯƠNG TRÌNH THẠC SĨ ĐIỀU HÀNH CAO CẤP - EXECUTIVE MBA

*****************

TRẦN TUẤN DƯƠNG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THANH TRA
CỦA THANH TRA CHÍNH PHỦ ĐỐI VỚI CÁC
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS ĐÀM VĂN HUỆ

Hà Nội, 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
xin cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.

Hà Nội, ngày tháng năm 2017
Học viên

Trần Tuấn Dương


LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến Ban giám hiệu Trường Đại học

Kinh tế Quốc dân Hà Nội, Viện đào tại sau đại, Chủ nhiệm chương trình, cùng các
thầy, cô giáo đã tận tình dậy dỗ, giúp đỡ tác giả trong khóa học, nhất là trong quá trình
tiến hành làm đề tài luận văn thạc sỹ này.
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy PGS.TS Đàm Văn Huệ - người
đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả từ những bước đầu xây dựng đề cương nghiên
cứu cho đến khi hoàn thành luận văn này.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Thanh tra Chính phủ, Lãnh đạo Vụ
Thanh tra khối Nội chính và Kinh tế tổng hợp đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tác
giả có được các tài liệu cần thiết cho đề tài nghiên cứu của mình.
Tác giả xin bày tỏ lời tri ân sâu sắc tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã ủng hộ,
động viên, chia sẻ và tạo những điều kiện tốt nhất cho tác giả trong suốt thời gian theo
học khóa đào tạo thạc sỹ tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân.
Hà Nội, ngày tháng năm 2017
Tác giả luận văn

Trần Tuấn Dương


MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ...............................................................................i
PHẦN MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CÔNG TÁC THANH TRA CỦA
THANH TRA CHÍNH PHỦ ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI........3
1.1. Hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại và sự cần thiết thực hiện

thanh tra các ngân hàng thương mại......................................................................3
1.1.1. Hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại...............................................3
1.1.2. Sự cần thiết thực hiện công tác thanh tra đối với hoạt động tại ngân hàng
thương mại.............................................................................................................6
1.1.3 Các tổ chức thực hiện thẩm quyền thanh tra các ngân hàng thương mại.......7
1.2. Công tác thanh tra đối với các Ngân hàng thương của Thanh
tra Chính phủ.......................................................................................................8
1.2.1. Khái niệm thanh tra......................................................................................8
1.2.2. Đặc điểm của thanh tra.................................................................................9
1.2.3. Mục đích của hoạt động thanh tra...............................................................10
1.2.4. Các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra...................................................11
1.2.5. Phân loại hình thanh tra..............................................................................12
1.3. Các tiêu chí đánh giá công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ đối với
các Ngân hàng thương mại....................................................................................14
1.3.1. Thực hiện mục đích, yêu cầu của cuộc thanh tra........................................14
1.3.2. Thực hiện nội dung thanh tra theo kế hoạch thanh tra................................15
1.3.3. Tác động của cuộc thanh tra các Ngân hàng thương mại............................16
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ
đối với các Ngân hàng thương mại........................................................................18
1.4.1. Nhân tố chủ quan........................................................................................18


1.4.2. Nhân tố khách quan....................................................................................19
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THANH TRA CÁC NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI CỦA THANH TRA CHÍNH PHỦ TRONG THỜI GIAN QUA. 21
2.1. Khái quát cơ quan Thanh tra Chính phủ......................................................21
2.1.1. Sự ra đời và phát triển.................................................................................21
2.1.2. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Thanh tra Chính phủ................................22
2.1.3. Tổ chức bộ máy của Thanh tra Chính phủ..................................................23
2.2. Thực trạng công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ tại các Ngân hàng

thương mại trong thời gian qua............................................................................24
2.2.1. Quy trình thanh tra......................................................................................24
2.2.2. Thực trạng công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ đối với các Ngân
hàng thương mại...................................................................................................25
2.2.3. Đánh giá công tác thanh tra đối với các Ngân hàng thương mại của Thanh
tra Chính phủ theo các tiêu chí vê thanh tra..........................................................26
2.2.4. Nghiên cứu công tác thanh tra đối với các Ngân hàng thương mại của
Thanh tra Chính phủ theo phỏng vấn và thảo luận nhóm.....................................31
2.3. Đánh giá công tác thanh tra đối với các Ngân hàng thương mại của Thanh
tra Chính phủ trong thời gian qua........................................................................35
2.3.1. Kết quả đạt được.........................................................................................35
2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân.............................................................................36

2.3.2.1.Hạn chế..............................................................................................36
2.3.2.2. Nguyên nhân.....................................................................................37
CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC
THANH TRA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỦA THANH TRA
CHÍNH PHỦ..............................................................................................................39
3.1. Định hướng hoạt động thanh tra đối với các Ngân hàng thương mại.........39
3.1.1. Mục tiêu phát triển các tổ chức tín dụng.....................................................39
3.1.2. Mục tiêu phát triển ngành thanh tra............................................................40
3.1.3. Định hướng hoạt động thanh tra của Thanh tra Chính phủ đối với các Ngân
hàng thương mại...................................................................................................42
3.2. Các giải pháp hoàn thiện công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ đối
với các Ngân hàng thương mại..............................................................................43


3.2.1. Bổ sung biên chế cho đơn vị được giao nhiệm vụ triển khai công tác thanh
tra đối với các Ngân hàng thương mại..................................................................43
3.2.2. Thực hiện tốt công tác chuẩn bị trước khi tiến hành thanh tra....................44

3.2.3. Tăng cường trao đổi thông tin, nắm tình hình hoạt động tại các Ngân hàng
thương mại với Ngân hàng nhà nước, Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng với
Ngân hàng thương mại.........................................................................................45
3.2.4. Tăng cường giám sát việc thực hiện kết luận thanh tra...............................46
3.2.5. Tăng cường công tác tổng kết, kiểm điểm rút kinh nghiệp sau thanh tra....46
3.2.6. Chỉnh sửa, bổ sung các quy định pháp luật về thanh tra, về thời gian thực
hiện thanh tra, thời gian báo cáo kết quả thanh tra, công bố kết luận thanh tra.. . .47
3.2.7. Các giải pháp khác......................................................................................47
KẾT LUẬN................................................................................................................49
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................51


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Diễn giải

ACB

Ngân hàng TMCP Á Châu

Agribank

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam

BIDV

Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam

CV

Chuyên viên

MB

Ngân hàng TMCP quân đội

NHTM

Ngân hàng thương mại

Sacombank

Ngân hàng TMCP Sài gòn Thương tín

TCTD

Tổ chức tín dụng

Techcombank

Ngân hàng TMCP kỹ thương Việt Nam

TMCP

Thương mại cổ phần

TTCP

Thanh tra Chính phủ

TTGSNH

Cơ quan Thanh tra, Giám sát ngân hàng

TTV

Thanh tra viên

TTVC

Thanh tra viên chính

TTVCC

Thanh tra viên cao cấp

VIB

Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam

Vietcombank

Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam

Vietinbank

Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam

DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH
Bảng 2.1: Thống kê số cuộc thanh tra đã thực hiện..................................................25
Bảng 2.2: Các câu hỏi được xác định cho phỏng vấn sâu các chuyên gia ...............32
Hình 2.1: Quy trình thực hiện cuộc Thanh tra..............................................................24


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
CHƯƠNG TRÌNH THẠC SĨ ĐIỀU HÀNH CAO CẤP - EXECUTIVE MBA

*****************

TRẦN TUẤN DƯƠNG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THANH TRA
CỦA THANH TRA CHÍNH PHỦ ĐỐI VỚI CÁC
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ

Hà Nội, 2017


Chương 1: Những vấn đề cơ bản về công tác thanh tra của Thanh tra
Chính phủ đối với các ngân hàng thương mại
1.1. Sự cần thiết thực hiện công tác thanh tra các ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong nền kinh tế.
Ngân hàng thương mại là cầu nối, là trung gian tài chính, là nơi tạo nguồn tiền cho các
thành phần kinh tế khác trong nền kinh tế hoạt động và phát triển. Tuy nhiên, trong
thời gian vừa qua, hoạt động NHTM tiềm ẩn nhiều rủi ro, ảnh hưởng đến nền kinh tế.
Do đó, để giám sát, kiểm tra, đánh giá hoạt động của các ngân hàng thương mại, tránh

những rủi ro ảnh hưởng đến nền kinh tế nói chung và hệ thống ngân hàng thương mại
nói riêng, cần phải tăng cường thanh tra, giám sát đối với hoạt động của các ngân hàng
thương mại.
1.2. Khái quát về thanh tra
Thanh tra là hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước gắn liền với chức năng
quản lý nhà nước, nhằm xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật
quy định đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ
quan, tổ chức, cá nhân, để từ đó xử lý và phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật;
phát hiện những bất cập về cơ chế chính sách, những sơ hở trong quản lý, kiến nghị
với cơ quan có thẩm quyền các biện pháp khắc phục.
Cơ quan thực hiện thanh tra đối với hệ thống ngân hàng nói chung và ngân
hàng thương mại nói riêng bao gồm: Thanh tra Chính phủ (đơn vị được giao thực hiện
là Vụ Thanh tra khối nội chính và kinh tế tổng hợp) và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
(đơn vị được giao thực hiện là Cơ quan Thanh tra, Giám sát ngân hàng)
1.3. Các tiêu chí đánh giá công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ đối
với các ngân hàng thương mại
Công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ đối với các NHTM được thực hiện
thông qua các cuộc thanh tra do Thanh tra Chính phủ thực hiện đối với các NHTM.
Hiệu quả cuộc thanh tra không chỉ tính bằng giá trị hiện vật thu được sau một cuộc
thanh tra mà còn là những biện pháp chấn chỉnh, sửa chữa và ngăn ngừa các sai phạm
trong quản lý của đơn vị; các sở hở, bất cập về cơ chế, chính sách, để từ đó kiến nghị
với cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn.
Để cuộc thanh tra đối với ngân hàng thương mại có hiệu quả thì trước tiên, cuộc
thanh tra đó phải tuân thủ đúng các quy định của pháp luật về thanh tra. Bên cạnh đó,
cuộc thanh tra phải xác định rõ nội dung thanh tra, mục đích, yêu cầu của cuộc thanh
1


tra, phạm vi thanh tra của cuộc thanh tra. Ngoài ra, phải đánh giá được kết quả thanh
tra, đánh giá được việc chấp hành về mục đích, yêu cầu, nội dung thanh tra. Tựu trung

lại, hoạt động thanh tra của Chính phủ đối với các NHTM là hoạt động khá đặc biệt.
Vì thế, có các têu chí đánh giá hoạt động thanh tra của Thanh tra Chính phủ đối với
các ngân hàng thương mại, tác giả cũng phải nghiên cứu nhiều tài liệu và trên cơ sở đó
trao đổi với các chuyên gia về lĩnh vực này để khái quát thành các tiêu chí sau:
+ Thực hiện mục đích, yêu cầu của cuộc thanh tra
+ Thực hiện nội dung thanh tra theo kế hoạch thanh tra
+ Tác động của cuộc thanh tra các ngân hàng thương mại

1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác thanh tra của Thanh tra Chính
phủ đối với các ngân hàng thương mại.
- Nguồn nhân lực làm công tác thanh tra: Nhân lực làm công tác thanh tra là
một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến công tác thanh tra. Nguồn nhân lực ở đây có 02
góc độ: số lượng cán bộ và trình độ cán bộ làm công tác thanh tra.
- Điều kiện hoạt động: Điều kiện hoạt động ở đây là trang thiết bị phục vụ
công tác thanh tra và chế độ khen thưởng đối với cán bộ thực hiện nhiệm vụ thanh tra.
Khi thực hiện công tác thanh tra, trang thiết bị phục vụ nhiệm vụ thanh tra đầy đủ, có
chế độ khen thưởng, đãi ngộ tốt đối với người làm công tác thanh tra thì cuộc thanh tra
sẽ diễn ra một cách nhanh chóng, đáp ứng được yêu cầu về thời gian, nội dung, người
làm công tác thanh tra sẽ gắn bó với nhiệm vụ được phân công.
- Sự hoàn thiện của hệ thống pháp luật: Một trong những nguyên tắc quan trọng
của hoạt động thanh tra đó là tuân theo pháp luật. Do đó, hệ thống pháp luật đầy đủ, rõ
ràng, cụ thể, sát với thực tế của công tác thanh tra, sát với hoạt động của ngân hàng
thương mại, sẽ tạo cơ sở cho công tác thanh tra được minh bạch, thuận lợi; bên cạnh
đó, tạo hành lang pháp lý cho các ngân hàng thương mại hoạt động đúng theo pháp
luật. Ngược lại, hệ thống pháp luật không đầy đủ, chưa rõ ràng, cụ thể và không phù
hợp với thực tiễn sẽ gây ra sự lãng phí nguồn lực thanh tra, làm giảm hiệu quả công
tác thanh tra.
- Chính sách kinh tế vĩ mô: chính sách kinh tế vĩ mô ảnh hưởng trực tiếp đến
hoạt động của toàn bộ nền kinh tế nói chung và của các ngân hàng thương mại nói
riêng. Chính sách kinh tễ vi mô mà lành mạnh là điều kiện cho hệ thống tài chính lành

mạnh, ổn định và phát triển. Nếu các chính sách kinh tế vĩ mô thiếu lành mạnh, không
phù hợp với thực tế đang diễn ra của nền kinh tế thì hoạt động thanh tra sẽ phải đối
2


diện với một hệ thống công việc không thích hợp với thực tế và đôi khi kết quả hoạt
động thanh tra bị méo mó.
- Sự chỉ đạo của người ra quyết định thanh trong quá trình thanh tra và sự độc
lập của Đoàn thanh tra. Hoạt động thanh tra mang tính tuân thủ. Sự tuân thủ thể hiện ở
việc chấp hành các quy định pháp luật trong quá trình tiến hành cuộc thanh tra và tuân
thủ theo sự chỉ đạo, định hướng của người ra quyết định thanh tra. Nếu sự chỉ đạo của
người ra quyết định thanh tra không sâu sát, cụ thể, chi tiết, có trọng tâm, trọng điểm
có thể dẫn đến sự lệch hướng của đoàn thanh tra. Bên cạnh đó, nếu các đoàn thanh tra
khi thực hiện nhiệm vụ không thể độc lập, đặc biệt khi chịu các áp lực về mặt chính
trị, hoạt động thanh tra sẽ chỉ mang tính hình thức và không thể đảm bảo thực hiện các
mục tiêu của nó.
- Hoạt động của các ngân hàng thương mại: sự hoạt động và phát triển của các
ngân hàng thương mại tác động tới hiệu quả của hoạt động thanh tra. Trong thời điểm
hiện tại, nếu ngân hàng thương mại hoạt động tốt, lành mạnh sẽ làm giảm đáng kể chi
phí cho hoạt động thanh tra. Ngược lại, ngân hàng thương mại hoạt động kém hiệu
quả, nợ xấu tăng cao sẽ đòi hỏi một nguồn lực thanh tra lớn.
- Hoạt động của cơ quan thanh tra chuyên ngành, kiểm toán. Một trong những
nguyên tắc của hoạt động thanh tra là không trùng lặp về nội dung, phạm vi, đối
tượng, thời gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra. Do đó, tại
một thời điểm, nếu cơ quan thanh tra chuyên ngành, kiểm toán thực hiện thanh tra,
kiểm tra, kiểm toán một đối tượng thanh tra thì tại thời điểm đó, Thanh tra Chính phủ
sẽ không thực hiện thanh tra đối tượng đó và ngược lại. Do đó, ở một góc độ nào đó,
hoạt động của các cơ quan thanh tra khác, của kiểm toán cũng có thể ảnh hưởng đến
công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ.

3


Chương 2: Thực trạng công tác thanh tra các ngân hàng thương mại của
Thanh tra Chính phủ trong thời gian vừa qua
2.1. Thực trạng công tác thanh tra các ngân hàng thương mại của Thanh
tra Chính phủ trong thời gian và qua
a. Thực trạng công tác thanh tra:
Trong giai đoạn từ năm 2010 đến tháng 6/2017, Cơ quan Thanh tra Chính phủ
mà cụ thể là Vụ II (đơn vị nghiệp vụ thực hiện chức năng thanh tra khối tài chính,
ngân hàng) đã thực hiện tổng số: 10 cuộc thanh tra đối với 10 ngân hàng thương mại.
Cụ thể theo bảng sau:
b. Kết quả đạt được:
Qua thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra được nhiều tồn tại trong hoạt động
của các ngân hàng thương mại là đối tượng được kiểm tra. Kết quả thanh tra, Thanh
tra Chính phủ phát hiện gần 30.000 tỷ đồng có sai phạm và có nhiều kiến nghị xử lý,
đơn cử:
- Về kinh tế: Thu hồi về ngân sách nhà nước số tiền trên 620 tỷ đồng, trong đó:
số tiền hỗ trợ sai quy định là trên 120 tỷ đồng, vụ việc khác trên 500 tỷ đồng;
- Về chuyển cơ quan điều tra: Chuyển cơ quan công an điều tra trên 30 vụ việc,
trong đó có những vụ đại án như: vụ việc vi phạm pháp luật tại Agribank chi nhánh
Nam Hà Nội, vụ việc đối với Tổng công ty lương thực miền Bắc, …
- Về cơ chế chính sách: Qua thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã có nhiều kiến
nghị về cơ chế chính sách, đơn cử: kiến nghị Ngân hàng Nhà nước ban hành quy
định chi tiết, cụ thể hơn về đối tượng, điều kiện được hưởng hỗ trợ lãi suất; kiến nghị
các ngân hàng thương mại bổ sung những quy định trong việc cho vay…Kiến nghị
nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung một số nội dung Nghị định 16/2001/NĐ-CP; Kiến nghị
về sửa đổi, bổ sung các quy định về chế độ kế toán, kiểm toán báo cáo tài chính
doanh nghiệp, nhất là mối quan hệ và giá trị pháp lý giữa các báo cáo gửi cơ quan có
thẩm quyền với báo cáo trong hồ sơ vay vốn ngân hàng; Kiến nghị về xây dựng, ban

hành quy định nhằm kiểm soát chặt chẽ mối quan hệ giữa các ngân hàng với các
công ty con đặc thù; Kiến nghị về xây dựng, ban hành quy định xác định tiêu chí cơ
bản làm cơ sở đánh giá hậu quả thiệt hại gây ra trong hoạt động tín dụng….
- Bên cạnh đó có nhiều kiến nghị khác: kiến nghị xử lý cán bộ ngân hàng có
vi phạm trong hoạt động tín dụng, kiến nghị về theo dõi khoản vay, kiến nghị về xử
lý tài sản…
2.2. Nghiên cứu công tác thanh tra đối với các ngân hàng thương mại của
4


Thanh tra Chính phủ theo phỏng vấn và thảo luận nhóm
Để có thêm thông tin một cách khách quan về công tác thanh tra đối với các
NHTM của thanh tra Chính phủ trong thời gian qua, tác giả đã thực hiện phỏng vấn
sâu một số chuyên gia có hiểu sâu trong lĩnh vực thanh tra chính phủ và lĩnh vực ngân
hàng. Nội dung phỏng vấn được lập thành bảng các câu hỏi.
Kết quả nghiên cứu : Kết hợp giữa phỏng vấn sau và thảo luận nhóm, tác giả đã
thu được nhiều kết quả làm cơ sở kết quả nghiên cứu của luận văn như sau:
- Một là, về sự cần thiết, mục đích, yêu cầu của các cuộc thanh tra của Chính
phủ là cần thiết, các cuộc thanh tra do Thanh tra Chính phủ thực hiện đối với các
NHTM đều được đánh giá là tốt, phù hợp với quy định của pháp luật, phù hợp với yêu
cầu của tình hình thực tế. Nội dung thanh tra có trọng tâm, trọng điểm, tập trung chủ
yếu vào các hoạt động chính của ngân hàng, đó là: hoạt động tín dụng, đầu tư tài
chính, đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm tài sản. Qua thanh tra đã chỉ ra nhiều bất cập,
tồn tại trong hoạt động của NHTM, đã thu về NSNN trên 600 tỷ đồng, có nhiều kiến
nghị phù hợp với mức độ vi phạm.
- Hai là, tác động của các cuộc thanh tra NHTM đối với cơ quan Thanh tra
Chính phủ, đối với các NHTM, đối với cơ quan quản lý.
- Ba là, để công tác thanh tra có hiệu quả cần tăng cường công tác chuẩn bị
trước khi thanh tra; cùng vớ điều đó là giám sát thực hiện kiến nghị sau thanh tra.
2.3. Tồn tại, hạn chế:

Kết quả các cuộc thanh tra do Thanh tra Chính phủ thực hiện đối với các ngân
hàng thương mại trong giai đoạn vừa qua là tương đối lớn và đáng được ghi nhận. Tuy
nhiên, bên cạnh những thành tích đó, trong quá trình thực hiện thanh tra các Ngân
hàng thương mại, Thanh tra Chính phủ còn có nhiều hạn chế. Cụ thể:
- Số cuộc thanh tra đối với các ngân hàng thương mại còn ít.
- Công tác nắm thông tin, phân tích, đánh giá thông tin về tình hình hoạt động
của NHTM của Thanh tra Chính phủ chưa thực sự thường xuyên, hiệu quả
- Nội dung thanh tra các NHTM chủ yếu tập trung vào các hoạt động chính của các
NHTM, việc kiểm tra trực tiếp được thực hiện tại một số chi nhánh nhất định, do đó, có
thể chưa đánh giá được hết toàn bộ mọi mặt hoạt động của ngân hàng
- Chất lượng báo cáo thực hiện nhiệm vụ của thành viên Đoàn thanh tra còn
chưa đồng đều, thời gian xây dựng báo cáo kết quả thanh tra, ban hành kết luận thanh
tra còn dài.
- Tác động của các cuộc thanh tra đối với các NHTM là chưa nhiều.

5


Chương 3. Một số giải pháp góp phần hoàn thiện công tác thanh tra các
ngân hàng thương mại của Thanh tra Chính phủ
3.1. Bổ sung biên chế cho đơn vị được giao nhiệm vụ thực hiện công tác
thanh tra đối với các NHTM. Bên cạnh đó, cần phải nâng cao trình cao trình độ
nghiệp vụ của cán bộ, công chức thực hiện công tác thanh tra
3.2. Thực hiện tốt công tác chuẩn bị trước khi tiến hành thanh tra
Chuẩn bị thanh tra là bước đầu tiên trong quy trình tiến hành cuộc thanh tra. Để
cuộc thanh tra được thực hiện thành công, có trọng tâm, trọng điểm thì phải thực hiện
tốt các công việc trước khi thanh tra trực tiếp. Khảo sát, nắm tình hình nhằm thu thập
thông tin tài liệu về tình hình hoạt động của đối tượng thanh tra, để từ đó xác định nội
dung, mục đích thanh tra và thực hiện các công việc tiếp theo của quy trình tiến hành
cuộc thanh tra. Làm tốt công việc khảo sát, nắm tình hình và các công việc trước khi

tiến hành thanh tra trực tiếp sẽ quyết định sự thành công của đoàn thanh tra. Do đó,
cần phải tăng cường công tác chuẩn bị trước khi thanh tra đặc biệt là công việc khải
sát, nắm tình hình, để cho cuộc thanh tra được thành công, có hiệu quả.
3.3. Tăng cường trao đổi thông tin, nắm tình hình hoạt động của các ngân
hàng thương mại với Ngân hàng nhà nước, cơ quan thanh tra giám sát ngân
hàng, với ngân hàng thương mại.
Để thực hiện cuộc thanh tra ngân hàng thương mại nói riêng và các đối tượng
khác nói chung nhanh chóng, có hiệu quả, một trong những điều kiện tiên quyết đó là
xác định nội dung thanh tra. Nội dung thanh chính xác, có trọng tâm, trọng điểm thì
cuộc thanh tra đó mới thực hiện được nhanh chóng, chính xác, đáp ứng được yêu cầu.
Do đó, cần tăng cường trao đổi thông tin, nắm tình hình hoạt động của các ngân hàng
thương mại qua Ngân hàng nhà nước, cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng, với ngân
hàng thương mại.
3.4. Tăng cường giám sát việc thực hiện kết luận thanh tra.
Kết quả cuối cùng của hoạt thanh tra là kết luận đúng, sai của vụ việc và kiến
nghị hoặc quyết định biện pháp xử lý đối với những sai phạm của đối tượng thanh tra.
Nếu những kiến nghị hoặc biện pháp xử lý không được thực hiện thì hoạt động thanh
tra không còn ý nghĩa và không đạt được mục đích đề ra. Do vậy, muốn nâng cao hiệu
quả hoạt động thanh tra, một giải pháp cơ bản cần phải quan tâm là thi hành triệt để và
nghiêm minh những kết luận, kiến nghị thanh tra.

6


3.5. Tăng cường công tác tổng kết, kiểm điểm rút kinh nghiệp sau thanh tra.
Tổng kết, kiểm điểm rút kinh nghiệp sau thanh tra là một việc hết sức quan
trọng và cần thiết của các cơ quan thực hiện thanh tra nói chung và của Cơ quan Thanh
tra Chính phủ nói riêng. Qua tổng kết, kiểm điểm rút kinh nghiệp sau thanh tra, từng
cán bộ thanh tra viên làm công tác thanh tra xác định được mặt mạnh, mặt yếu của
mình, những công việc, nhiệm vụ mình đã đạt được hoặc chưa đạt được để từ đó rút

kinh nghiệm, bổ sung kiến thức. Tổng kết, kiểm điểm rút kinh nghiệp sau thanh tra
giúp cho người có thẩm quyền đánh giá chất lượng đoàn thanh tra, đánh giá kết quả
đạt được, đánh giá trình độ cán bộ thanh tra viên, để từ đó có định hướng đào tạo, nâng
cao trình độ cho cán bộ thanh tra viên. Thông qua tổng kết, kiểm điểm rút kinh nghiệp
sau thanh tra, người có thẩm quyền có biện pháp khích lệ cán bộ thanh tra viên, phát
huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu, tạo cơ sở cho các đoàn thanh tra sau.
3.6. Chỉnh sửa, bổ sung các quy định pháp luật về thanh tra, về thời gian
thực hiện thanh tra, thời gian báo cáo kết quả thanh tra, ban hành kết luận thanh
tra.
Đối với các cuộc thanh tra do Vụ II thực hiện (trong đó có các NHTM) có nội
dung phức tạp, phạm vi rộng, liên quan đến nhiều bộ, ngành, việc giải trình của đơn vị
và lấy ý kiến của các bộ, ngành có liên quan mất nhiều thời gian. Việc tổng hợp, báo
cáo kết quả thanh tra và kết luận thanh tra theo đúng quy định về thời gian là khó
khăn. Do đó, cần sửa đổi, bổ sung quy định về thời gian báo cáo kết quả thanh tra, thời
gian ban hành kết luận thanh tra theo hướng tăng thêm thời gian.
3.7. Các giải pháp khác
- Tăng cường trang bị cơ sở máy móc, thiết bị phục vụ công tác thanh tra.
- Có chế độ công tác phí, khen thưởng, khuyến khích, kỷ luật phù hợp với cán
bộ thanh tra viên làm công tác thanh tra.

7


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
CHƯƠNG TRÌNH THẠC SĨ ĐIỀU HÀNH CAO CẤP - EXECUTIVE MBA

*****************

TRẦN TUẤN DƯƠNG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THANH TRA
CỦA THANH TRA CHÍNH PHỦ ĐỐI VỚI CÁC
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS ĐÀM VĂN HUỆ

Hà Nội, 2017


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Như chúng ta đã biết, ngân hàng thương mại có vị trí, vai trò hết sức quan trọng
trong nền kinh tế. Ngân hàng thương mại là cầu nối, là trung gian tài chính, là nơi tạo
nguồn tiền cho các thành phần kinh tế khác trong nền kinh tế hoạt động và phát triển.
Với chức năng của mình, trong thời gian vừa qua, các ngân hàng thương mại
Việt Nam đóng góp một cách tích cực, đáng ghi nhận vào sự phát triển chung của nền
kinh tế. Tuy nhiên, sự phát triển nóng của các ngân hàng thương mại Việt Nam đã tạo
ra những rủi ro trong hoạt động, gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống tổ chức tín dụng,
ảnh hưởng đến sự phát triển chung của nền kinh tế. Hệ luỵ xảy ra đó là nợ xấu tăng
cao, hoạt động kém hiệu quả… Do đó, để giám sát, kiểm tra, đánh giá hoạt động của
các ngân hàng thương mại, tránh những rủi ro ảnh hưởng đến nền kinh tế nói chung và
hệ thống ngân hàng thương mại nói riêng, cần phải tăng cường thanh tra, giám sát đối
với hoạt động của các ngân hàng thương mại.
Bên cạnh công tác thanh tra, giám sát đối với các ngân hàng thương mại
hoạt động tại Việt Nam của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (đơn vị thực hiện là
Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng); với vai trò, vị trí là cơ quan của Chính
phủ, chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về công tác
thanh tra, thực hiện hoạt động thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã góp phần vào

công việc thanh tra, giám sát đối với hệ thống ngân hàng thương mại.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện thanh tra đối với ngân hàng thương mại nói
riêng, công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ còn gặp một số khó khăn. Chính vì
vậy, với vai trò là một thanh tra viên công tác tại cơ quan Thanh tra Chính phủ, trên
nền tảng kiến thức đã tiếp thu được trong quá trình học tại trường Đại học Kinh tế
Quốc dân, để góp phần vào hoạt động thanh tra của Cơ quan, tôi đã mạnh dạn lựa chọn
đề tài nghiên cứu: “Hoàn thiện công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ đối với
các ngân hàng thương mại” để làm luận văn thạc sỹ.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hoá một số vấn đề cơ bản về cơ sở lý luận về thanh tra, về hoạt
động của Thanh tra Chính phủ.
- Phân tích, đánh giá để làm rõ thực trạng hoạt động thanh tra lĩnh vực ngân
hàng của Thanh tra Chính phủ.
- Phân tích, đánh giá những sai phạm phát hiện qua thanh tra để từ đó đề xuất
1


một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thanh tra lĩnh vực ngân hàng của Thanh tra
Chính phủ trong thời gian tới.
3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề lý luận chung về thanh tra và thực tiễn hoạt
động thanh tra đối với các ngân hàng thương mại của Thanh tra Chính phủ.
- Phạm vi nghiên cứu: về nội dung chỉ đề cập đến công tác thanh tra của Thanh
tra Chính phủ đối với các ngân hàng thương mại; Về đánh giá thực trạng công tác
thanh tra của Thanh tra Chính phủ đối với các Ngân hàng thương mại chỉ giới hạn
trong khoảng thời gian từ năm 2010 đến tháng 4/2017.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn sử dụng phương pháp thống kê, phân tích và tổng hợp để đưa ra các
nhận định, đánh giá cụ thể. Bên cạnh đó, tác giá cũng sử dụng phương pháp phỏng vấn
sâu một số chuyên gia trong lĩnh vực thanh tra, lĩnh vực ngân hàng kết hợp với thảo

luận nhóm.
5. Bố cục đề tài:
Chương 1. Những vấn đề cơ bản về công tác thanh tra các ngân hàng thương mại
Chương 2. Thực trạng công tác thanh tra các ngân hàng thương mại của Thanh
tra Chính phủ
Chương 3. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thanh tra các ngân hàng
thương mại

2


CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CÔNG TÁC THANH TRA CỦA THANH TRA
CHÍNH PHỦ ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

1.1. Hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại và sự cần thiết thực hiện
thanh tra các ngân hàng thương mại
1.1.1. Hoạt động cơ bản của ngân hàng thương mại.
1.1.1.1. Khái niệm Ngân hàng thương mại
Được coi là loại hình doanh nghiệp kinh doanh đặc biệt, hoạt động trong lĩnh
vực tài chính với tư cách là một trung gian tài chính gắn liền với sự phát triển của kinh
tế hàng hóa. Ngày nay, sự phát triển, hoàn thiện của hệ thống NHTM có vai trò lớn và
tác động mạnh đến quá trình tăng trưởng và phát triển của toàn bộ nền kinh tế.
Theo Luật các TCTD số 47/2010/QH12 ngày 16/6/2010 đã cho thấy, khái niệm
NHTM được hiểu như sau: “NHTM là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các
hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này
nhằm mục tiêu lợi nhuận”
Như vậy, NHTM được xác định là loại hình ngân hàng với đầy đủ các hoạt
động về lĩnh vực ngân hàng bao gồm huy động vốn, cấp tín dụng, cung ứng các dịch
vụ thanh toán qua tài khoản và các hoạt động khác trên cơ sở các quy định của pháp

luật nhằm mục tiêu lợi nhuận. NHTM được phân loại theo các tiêu thức, cụ thể như
sau:- Phân loại theo hình thức sở hữu: Có NHTM sở hữu tư nhân, NHTM của các cổ
đông (NHTM Cổ phần) và ngân hàng sở hữu nhà nước
- Phân loại theo tính chất hoạt động: có ngân hàng chuyên doanh và đa năng,
ngân hàng bán buôn và ngân hàng bán lẻ
- Phân loại theo cơ cấu tổ chức có: ngân hàng sở hữu công ty và ngân hàng sở
hữu công ty; ngân hàng đơn nhất và ngân hàng có chi nhánh.

1.1.1.2 Đặc điểm của ngân hàng thương mại
Theo tính chất hoạt động, NHTM có các đặc điểm sau:
- NHTM là một doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ vì
mục đích lợi nhuận
- Hoạt động kinh doanh của NHTM được phân vào nhóm hoạt động kinh doanh
có mức rủi ro cao. Các NHTM là các doanh nghiệp đặc biệt, với đặc thù các các tổ
3


chức kinh doanh “tiền” nên hoạt động của nó cũng có “đặc thù” so với các tổ chức
khác, đó là: sự đa dạng về các đối tượng thụ hưởng nên khó quản lý, độ rủi ro lớn; dễ
phát sinh nhiều khoản nợ xấu, nên chưa đựng nhiều rủi ro trong hoạt động và rất dễ
dẫn đến phá sản.
- Sự tồn tại của NHTM ảnh hưởng nhiều vào sự niềm tin, vào nhu cầu của
khách hàng.
- Do tính đặc thù của lĩnh vực kinh doanh, các NHTM thường chịu ảnh hưởng
dây chuyền với nhau, trong quá trình phát triển của mình, càng phát triển thì sự ràng
buộc, tác động lẫn nhau giữa các ngân hàng càng lớn.

1.1.1.3. Hoạt động của ngân hàng thương mại
Theo Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16/6/2010 quy định:
hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số các

nghiệp vụ: huy động vốn; Cấp tín dụng; Cung ứng dịch vụ thanh toán, cụ thể:
* Huy động vốn: là hoạt động nhận tiền của tổ chức, cá nhân theo
nguyên tắc có hoàn trả đầy đủ tiền gốc, lãi cho người gửi tiền theo thoả thuận,
là hoạt động đặc trưng nhất của hoạt động ngân hàng. Hoạt động này ngày
càng đa dạng nhưng hầu hết được phân thành 03 loại hình huy động chủ yếu là
tiền gửi thanh toán, tiền gửi tiết kiệm, giấy tờ có giá
- Tiền gửi thanh toán: Đây là tiền mà khách hàng gửi vào ngân hàng nhờ giữ
và thanh toán hộ. Trên tài khoản này khách hàng có thể yêu cầu ngân hàng phát hành
các phương tiện thanh toán như séc, thẻ.
-Tiền gửi tiết kiệm: Từ lâu tiền gửi tiết kiệm đã được coi là công cụ huy động
vốn truyền thống, đóng vai trò quan trọng trong tổng nguồn huy động vốn của các
ngân hàng. Tiền gửi tiết kiệm có rất nhiều loại với những kì hạn khác nhau với lãi suất
khác nhau và được phân thành hai loại chủ yếu là:
+ Tiết kiệm không kì hạn là loại tiền gửi mà khách hàng có thể gửi nhiều lần và
rút ra bất cứ lúc nào.
+ Tiết kiệm có kì hạn: là loại tiền gửi được rút ra sau một thời hạn nhất định.
Tuy vậy khách hàng có nhu cầu rút tiền trước hạn cũng có thể được đáp ứng với điều
kiện được hưởng lãi suất thấp.
- Giấy tờ có giá: đây cũng là hoạt động truyền thống, thường được gọi là chứng
chỉ tiền gửi, kỳ phiếu… là chứng nhận do ngân hàng phát hành để huy động vốn trong
đó ngân hàng xác nhận nghĩa vụ trả nợ một số tiền nhất định với thời gian ấn định
4


trong tương lai và các điều khoản cam kết khác giữa ngân hàng và khách hàng. Giấy tờ
có giá có nhiều loại khác nhau như giấy tờ có giá vô danh, ghi danh, ghi sổ, giấy tờ có
giá ngắn hạn, dài hạn.
* Cấp tín dụng: Đây cũng là hoạt động truyền thống. lâu đời của hoạt động
ngân hàng, là việc thoả thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam
kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho

vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp
vụ cấp tín dụng khác.
Như vậy, hoạt động cấp tín dụng bao gồm các hoạt động sau:
- Cho vay: Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc
cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong
một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.
- Chiết khấu: về bản chất đây cũng là hình thức cấp tín dụng của ngân hàng,
là thỏa thuận mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lưu quyền truy đòi giấy tờ có giá hay
các công cụ chuyển nhượng của người thụ hưởng trước khi đến hạn thanh toán.
- Cho thuê tài chính: thực chất đây là hoạt động tín dụng trung và dài hạn,
thông qua việc cho thuê máy móc thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản
khác qua việc thỏa thuận ký kết hợp đồng cho thuê tài chính.
- Bảo lãnh ngân hàng: là hoạt động, ngân hàng cam kết với đối tác của khách
hàng (bên nhận bảo lãnh) về việc ngân hàng sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho
khách hàng của ngân hàng (bên được bảo lãnh) khi khách hàng thực hiện không đầy
đủ hoặc không thực hiện các nghĩa vụ đã thỏa thuận với đối tác; sau khi ngân hàng
thực hiện nghĩa vụ đã cam kết, ngân hàng sẽ yêu cầu khách hàng nhận nợ và thực
hiện nghĩa vụ trả nợ với ngân hàng…
* Hoạt động thanh toán: Ngày nay, giao dịch qua tài khoản được mở tại ngân
hàng trở lên phổ biến, được coi là bước tiến lớn với hoạt động kinh doanh của khách
hàng, nhờ nó mà các giao dịch kinh doanh của khách hàng được thực hiện dễ dàng,kịp
thời và an toàn. Hoạt động thanh toán cũng trở lên đa dạng và phổ biến hơn, với việc
cung ứng phương tiện thanh toán như: thực hiện dịch vụ thanh toán séc, lệnh chi, uỷ
nhiệm chi, nhờ thu, uỷ nhiệm thu, thẻ ngân hàng, thư tín dụng và các dịch vụ thanh
toán khác cho khách hàng… được phân thành 02 nhóm cơ bản là dịch vụ thanh toán
trong nước và dịch vụ thanh toán quốc tế.
5


1.1.1.4. Hệ thống các ngân hàng thương mại hoạt động tại Việt Nam trong giai

đoạn hiện nay
- Theo số liệu Ngân hàng Nhà nước, đến thời điểm 30/4/2016, hệ thống
các NHTM được thành lập và đang hoạt động tại Việt Nam bao gồm 0 ngân
hàng, trong đó:
+ NHTM nhà nước gồm: 03 ngân hàng (Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam; Ngân hàng TNHH MTV Đại Dương; Ngân hàng TNHH MTV
Xây dựng).
+ NHTM Cổ phần trong nước gồm có 33 ngân hàng.
+ Ngân hàng liên doanh gồm có: 04 Ngân hàng (cụ thể: Ngân hàng TNHH
Indovina (Indovina Bank Limited); Ngân hàng liên doanh Vid Piblic (VID PUBLIC
BANK); Ngân hàng liên doanh Việt-Nga (Vietnam-Russia Joint Venture Bank);
Ngân hàng liên doanh Việt-Thái (VINASIAM BANK)
Bên cạnh hệ thống NHTM được thành lập tại Việt Nam, còn một số Ngân
hàng nước ngoài (100% vốn nước ngoài), công ty cho thuê tài chính, công ty tài
chính; 02 ngân hàng chính sách (Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam; Ngân hàng
Phát triển Việt Nam) và Ngân hàng Hợp tác xã cũng đang hoạt động tại thị trường
Việt Nam. (Chi tiết: “Danh mục các NHTM được thành lập và hoạt động tại Việt
Nam đến 30/6/2017”)

1.1.2. Sự cần thiết thực hiện công tác thanh tra đối với hoạt động tại ngân
hàng thương mại
Thông qua hoạt động của mình, ngân hàng có thể hiện rõ vai trò của mình là
cầu nối đứng ra huy động các nguồn vốn nhàn rỗi và tạm thời nhàn rỗi ở các đối tượng
để cung ứng kịp thời cho cá nhân, cho tổ chức có nhu cầu về vốn để tiêu dùng, để sản
xuất kinh doanh, là cầu nối giữa doanh nghiệp với thị trường, là công cụ để nhà nước
điều tiết hoạt động của toàn bộ nền kinh tế… góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển
và hội nhập. Với ý nghĩa quan trọng như vậy, hệ thống NHTM cần phải được phát
triển theo đúng định hướng mà Đảng, Nhà nước đã xác định. Thanh tra đối với các
NHTM mục đích chủ yếu là giúp cho các NHTM hoạt động đúng pháp luật; qua thanh
tra phát hiện những bất cập, những điểm chưa phù hợp về cơ chế, chính sách để từ đó

sửa chữa, bổ sung và hoạt thiện, đồng thời tạo hành lang pháp lý để các NHTM hoạt
động một cách lành mạnh, công bằng.

6


Trong giai đoạn vừa qua, hệ thống NHTM nước ta có rất nhiều loại hình ngân
hàng hoạt động, tuy nhiên vẫn còn tônf tại một số ngân hàng hoạt động yếu kém, tiềm
ẩn nhiều rủi ro cho hệ thống tài chính nói riêng và cho nền kinh tế nói chung. Để
phòng ngừa những rủi ro, tác động ảnh hưởng không tốt đến hoạt động toàn ngành
ngân hàng, đến thị trường tài chính nước ta, một số ngân hàng hoạt động yếu kém, hay
có bộc lộ, tiềm ẩn những rủi ro đã đượcChính phủ, NHNN thực hiện biện pháp giám
sát đặc biệt, sáp nhập, mua lại 0 đồng. Đây là một tồn tại báo động về thực trạng hoạt
động của hệ thống NHTM, đã làm cho người dân đặt dấu hỏi về vai trò của hệ thống
các cơ quan QLRR, việc triển khai thực hiện nhiệm vụ của các đơn vị đó như thế nào?.
Do đó, bằng công cụ của mình, Chính phủ, Cơ quan quản lý nhà nước, cần thông qua
hoạt động thanh tra, tăng cường triển khai nhiệm vụ thanh tra để kịp thời nắm bắt thực
trạng tồn tại về hoạt động của hệ thống NHTM nói riêng, của toàn ngành ngân hàng
nói chungđể có những biện pháp điều tiết hoạt động của hệ thống NHTM, của toàn
ngành ngân hàng cũng như của toàn nền kinh tế nói chung, bảo đảm cho các thành
phần kinh tế hoạt động lành mạnh, kinh doanh có hiệu quả, phục vụ lợi ích của cả
cộng đồng và toàn xã hội.
Sử dụng các công cụ quản lý của mình, trong đó có hoạt động thanh tra, Chính phủ
thông qua cơ quan quản lý nhà nước như TTCP, triển khai giám sát các hoạt động thực
thi chính sách tiền tệ, các quy định của Chính phủ của các TCTD nói chung và của hệ
thống NHTM nói riêng được kịp thời, chính xác với mục tiêu cuối cùng là bảo đảm an
toàn, bình ổn và phát triển cho thị trường tài chính nói chung, toàn ngành ngân hàng nói
riêng.

1.1.3 Các tổ chức thực hiện thẩm quyền thanh tra các ngân hàng thương mại

Theo quy định tại Luật thanh tra 2010, hiện tại theo nhiệm vụ được giao có
nhiều đơn vị được thẩm quyền thực hiện quyền hạn thanh tra. Tùy theo thời điểm,
tùy theo mục đích, tùy theo phạm vi, ngành nghề, lĩnh vực quản lý, các cơ quan
QLNN thực hiện triển khai nhiệm vụ thanh tra theo thẩm quyền và nội dung các cuộc
thanh tra cũng rất đa dạng. Tuy nhiên, tựu trung lại được phân thành thanh tra hành
chính, thanh tra chuyên ngành, trong đó:
- Thanh tra hành chính: là hoạt động thanh tra đối với việc chấp hành chính
sách, quy định pháp luật, thực hiện chức năng nhiệm vụ của mỗi cơ quan, mỗi tổ
chức hay của từng cá nhân thuộc thẩm quyền quản lý trực tiếp của cơ quan QLNN
theo cấp hành chính.

7


- Thanh tra chuyên ngành: là việc triển khai hoạt động thanh tra theo ngành,
lĩnh vực đối với từng cơ quan, từng tổ chức hoặc cá nhân trong việc chấp hành thực
thi pháp luật, triển khai áp dụng những quy định về chuyên môn nghiệp vụ, quy tắc
quản lý của ngành, của lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý của cơ quan quản lý nhà
nước
Theo đó các cơ quan thực hiện thanh tra đối với ngành Ngân hàng nói
chung và NHTM nói riêng bao gồm: Thanh tra Chính phủ, trong đó Vụ Thanh tra
khối Nội chính và Kinh tế tổng hợp – Vụ II là đơn vị được giao nhiệm vụ QLNN
về công tác thanh tra và thực hiện thanh tra đối với ngành ngân hàng. Ngân hàng
Nhà nước, trong đó đơn vị được giao chức năng thanh tra hệ thống các NHTM là
cơ quan Thanh tra, Giám sát ngân hàng và các Ngân hàng nhà nước chi nhánh
tỉnh, thành phố (đối với tỉnh, thành phố có NHTM đặt trụ sở chính và chi nhánh
NHTM)

1.2. Công tác thanh tra đối với các Ngân hàng thương của Thanh tra
Chính phủ

1.2.1. Khái niệm thanh tra
Ý nghĩa Latin của cụm từ thanh tra có nghĩa là “nhìn vào bên trong”, chỉ một
sự kiểm tra, xem xét từ bên ngoài đối với hoạt động của một đối tượng nhất định.
Theo Từ điển tiếng Việt (nhà xuất bản thành phố Hồ Chí Minh năm 2002): “Thanh
tra (người thuộc cơ quan có thẩm quyền) kiểm tra, xem xét tại chỗ việc làm của địa
phương, cơ quan, xí nghiệp”. Theo Từ điển Luật học: “Thanh tra là sự tác động của
chủ thể đến đối tượng đã và đang thực hiện thẩm quyền được giao nhằm đạt được
mục đích nhất định”
Theo đó, thanh tra được hiểu và hàm chứa ý nghĩa là việc xem xét, kiểm soát,
phát hiện đồng thời ngăn chặn kịp thời những gì trái với quy định.
Tại Luật Thanh tra năm 2010 quy định: “Thanh tra nhà nước (thanh tra của
Chính phủ) là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật
quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách,
pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Thanh tra nhà nước
bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành”
Như vậy, Thanh tra là thuật ngữ dùng để chỉ hoạt động của cơ quan chuyên
trách của Nhà nước gắn liền với chức năng quản lý nhà nước, thực hiện hoạt động
kiểm tra, đánh giá, xử lý theo trình tự đã quy định với việc thực hiện chính sách,
8