Máy tính và chương trình MT

Ngày soạn: 14/8/09
Tiết 1,2 Bài 1:
A. Mục tiêu
- Biết con ngời chỉ dẫn cho máy tính thực hiện công việc thông qua lệnh.
- Chơng trình là cách để cho con ngời chỉ dẫn cho máy tính thực hiện nhiều công
việc liên tiếp một cách tự động
- Biết rằng viết chơng trình là viết các lệnh để chỉ dẫn cho máy tính thực hiện các
công việc hay giải một bài toán cụ thể.
- Biết ngôn ngữ lập trình đợc dùng để viết chơng trình máy tính
- Biết vai trò của chơng trình dịch
B. Chuẩn bị:
- Giáo án, sách giáo khoa, phòng máy
C. Tiến trình dạy và học
1. ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò và hình minh họa
Hoạt động1: 1. Con ngời ra lệnh cho máy tính nh thế nào?
- Trình chiếu câu hỏi nêu vấn đề: Để
máy tính thực hiện đợc công việc
mong muốn con ngời cần phải làm
gì?
? Hãy cho biết có những cách thức
nào để ra lệnh cho máy tính?
- Dựa trên hiểu biết có sẵn của hs về
lệnh, GV gợi ý để hs nhớ lại và hình
dung về một lệnh một cách đơn giản,
phổ thông bằng cách trình chiếu các
tình huống mà con ngời ra lệnh khi
làm việc với máy tính.
+ Khởi động một phần mềm máy tinh

bằng cách nháy đúp chuột lên biểu t-
ợng của nó trên màn hình Windows.
HS trả lời: con ngời phải đa ra những chỉ dẫn
cho máy tính
HS: Dùng bàn phím và chuột để gõ lệnh hoặc
chọn các biểu tợng, các mục trên bản chọn
HS quan sát:
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò và hình minh họa
+ Trong chơng trình soạn thảo văn bản
gõ chữ a từ bàn phím để in lên màn
hình.
+ Hình ảnh soạn thảo một đoạn văn
bản, sau đó sao chép để có hai đoạn
văn bản giống nhau.
- Từ các hình minh họa trên, giáo viên
phân tích giúp hs hiểu: Máy tính
không có khả năng t duy nh con ngời,
vì vậy muốn máy tính hoạt động con
ngời phải ra lệnh cho máy tính, để
máy tính thực hiện một công việc nào
đó, con ngời đa cho máy tính một hoặc
nhiều lệnh máy tính sẽ lần lợt thực
hiện các lệnh ấy
Hoạt động 2: 2/ Ví dụ Robot nhặt rác
- Trình chiếu bài toán, chỉ rõ các khả
năng mà ro-bốt có thể thực hiện đợc và
yêu cầu công việc đối với ro-bốt trong
tình huống cụ thể.
Mô tả rô-bốt có thể thực hiện các thao
tác cơ bản nh tiến, quay phải, quay

trái, nhặt rác, bỏ vào thùng.
? Hãy ra lệnh để cho rô-bốt nhặt rác
bỏ vào thùng nh trong sơ đồ đã cho.
- GV gợi ý và đề nghị hs liệt kê dãy
các lệnh để điều khiển rô-bốt thực
hiện công việc:
1. Tiến 3bớc
2. Rẽ trái, tiến 2 bớc;
3. Nhặt rác
4. Tiến 2 bớc
5. Rẽ phải, tiến 3 bớc
6. Bỏ rác vào thùng
- Trình chiếu đoạn phim họa việc điều
khiển rô bốt thực hiện công việc.
- Các phơng pháp án để rôbốt có thể
thực hiện công việc trên thì có nhiều
nhng khi đã nêu ra một phơng án nào
HS quan sát, tìm phơng hớng giải quyết
a
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò và hình minh họa
đó GV cần lu ý HS về thứ tự thực hiện
các lệnh, tức là rô bốt phải thực hiện
các lệnh lần lợt theo đúng trật tự trên
thì mới có thể hoàn thành công việc.
- ? Nếu chúng ta muốn rô bốt thực
hiện đi thực hiện lại một công việc
theo một chu trình nh trên ta sẽ làm
gì?
- Có hai cách có thể điều khiển rô bốt
thực hiện công việc trên

+ Cách 1: Viết lại từng lệnh và rô bốt
thc hiện từng thao tác
+ Cách 2: Gộp các thao tác thực hiện
của rô bốt và đặt tên cho nó. Mỗi lần
muốn rô bốt thực hiện lại công việc đó
chỉ cần gọi tên đó ra thì tự động rô bốt
sẽ thực hiện lần lợt các thao tác trên.
- GV trình chiếu trang hớng dẫn thực
hiện.
- GV yêu cầu hs nx vè hai cách điều
khiển rô bốt ở trên, từ đó đa đến kết
luận: Việc viết các lệnh để điều khiển
rô bốt(hay máy tính) thực hiện một
loạt các thao tác liên tiếp chính là viết
chơng trình máy tính
HS nhận xét
Cách 2: Giúp rô bốt thực hiện công việc nhanh
và hiệu quả hơn.

HS quan sát
Hoạt động 3: 3/ Viết chơng trình - lệnh cho máy tính
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò và hình minh họa
- Tơng tự nh cách thứ hai đã nêu ở
trên, khi làm việc với máy tính, con
ngời cũng có xu hớng muốn máy tính
thực hiện tự động một loạt các thao
tác. Và muốn làm nh vậy con ngời
phải viết chơng trình cho máy tính. Từ
ví dụ về các lệnh điều khiển rô bốt, gv
trình chiếu chơng trình điều khiển rô

bốt nhặt rác để các em có hình dung
ban đầu về chơng trình.
- Trình chiếu kháI niệm chơng trình
máy tính và cách thực hiện chơng
trình.
- Để hs hiểu đợc vai trò của chơng
trình, ? Tại sao cần phải viết chơng
trình?
- GV phân tích giúp hs hiểu rõ vai trò
quan trọng của chơng trình trong việc
điều khiển hoạt động của máy tính:
Việc viết nhiều lệnh và tập hợp lại
trong một chơng trình giúp con ngời
điều khiển máy tính một cách đơn
giản và hiệu quả hơn.
- Làm thế nào để viết chơng trình cho
máy tính? Làm sao để máy tính có thể
hiểu đợc lệnh mà con ngời viết ra?...có
rất nhiều cau hỏi mà các em sẽ thắc
mắc ở giai đoạn này, những câu hỏi
này sẽ đợc làm sáng tỏ dẫn khi chúng
ta tìm hiểu phần tiếp theo
HS trả lời
- Vì muốn máy tính hoàn thành một lúc nhiều
thao tác một cách tự động để hoàn thành một
hay một loạt các công việc nào đó.
Hoạt động 4: 4/ Chơng trình và ngôn ngữ lập trình
? Máy tính có thẻ hiểu và thực hiện đ-
ợc các lệnh viết bằng ngôn ngữ tự
nhiên của con ngời không?

- HS đã đợc biết máy tính chỉ có thể
hiểu đợc ngôn ngữ máy(dãy các bít -
dãy số 0 và 1). Vì vậy từ các hiểu biết
đó, GV phân tích để HS hiểu rõ hơn;
Về nguyên tắc để máy tính hiểu đ-
ợc, chơng trình phải viết bằng ngôn
ngữ máy.
- Vậy con ngời phải ra lệnh cho máy
HS trả lời:
- Máy tính không thể hiểu các lệnh viết bằng
ngôn ngữ tự nhiên mà chỉ hiểu ngôn ngữ máy
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò và hình minh họa
tính bằng ngôn ngữ máy chăng? Rất
may là không cần thiết phảI nh vậy,
ngôn ngữ máy là ngôn ngữ chỉ toàn
các kí hiệu 0 và 1 cực kì khó viết, khó
nhớ. Vì vậy con ngời phải tạo ra một
ngôn ngữ gần với ngôn ngữ tự nhiên
hơn để giao tiếp với máy tính. Đó là
ngôn ngữ lập trình. Từ ngôn ngữ lập
trình con ngời có thể viết chơng trình
cho máy tính một cách dễ dàng hơn,
em đã bao giờ nghe đến ngôn ngữ lập
trình Pascal, C++, Java, Basic cha?
- GV dẫn dắt vấn đề các em hiểu rõ
hơn về chơng trình dịch: Đến thời
điểm này các em vẫn thắc mắc làm
sao máy tính có thể hiểu đợc ngôn
ngữ lập trình? Để máy tính hiểu đợc
ngôn ngữ lập trình phải có một chơng

trình trung gian dịch ra ngôn ngữ máy
đó là chơng trình dịch.
- GV phân tích để hs hiểu rõ vai trò
của chơng trình dịch, giới thiệu và
trình chiếu khái niệm chơng trình
dịch.
Chơng trình dịch chuyển đổi các ch-
ơng trình đợc viết bằng ngôn ngữ
lập trình sang ngôn ngữ máy.
- GV có thể dùng phơng pháp phát vấn
giúp HS hệ thống lại các thao tác để
tạo ra chơng trình máy tính
+ B1: Viết chơng trình bằng ngôn ngữ
lập trình
+ B2: Dịch chơng trình thành ngôn
ngữ máy.
- Cách giải thích và giúp hs phân biệt
kết quả của từng bớc trên đây:
+ B1: KQ là một tệp văn bản trên máy
đợc soạn bằng chơng trình soạn thảo
của ngôn ngữ lập trình
+ B2: KQ là một tệp chơng trình có
thể thực hiện trên máy(chơng trình
bằng ngôn ngữ máy)
GV giới thiệu đê HS biết: Mỗi một
ngôn ngữ lập trình thờng cung cấp môi
trờng soạn thảo, chơng trình dịch và