Tài liệu Địa lí tỉnh Quảng Ngãi
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (417.39 KB, 18 trang )
ĐỊA LÝ TỈNH QUẢNG NGÃI
!"#$%&
'()
'*+
'%,
%&
'()
!"#$
%
&
'()*+
[- Từ 14°31'50" đến 15°25'30" vĩ độ Bắc.
- Từ 108°14'05" đến 109°05'00" kinh độ Đông.]
-*&
"#.
#,-(./0,123(22/3
4,2526(*(78,9(!",:;<=#>?@"A75BCD
<1E'(8FG>FH(*I##J/4!"/(#(
K(<IJL(MN(#J/4,/3O((*I#$$',3O((#(K(<IJ
L(MN($$',+
P(M!"OK-(,3K(M,OK-(!Q()(3K(MR7#R7
,OK-(S,#-(T3K(M)*OK/0)*3F>?/?/0
U#',+
/*01
2
3435
"%6
/"#134VUCM(3',
/43WXUC
M(Y(5>F3(1U#(.(>F!",'(',3(12
(.(>F)*R7'(%',+
ZV(0#[\(*2/0)*-(T]3S
,3E(9]##*/"L,K(;;<+4,2/#'(8
20,,123^@R/7L(]3V/0>F@R_G3`
>a(#>F(AR7UY(#,O7U^@<FG>F#1'C
(ba0>FOE'(O2>F#;<8+
7*890:3/0&'0;30/0$30
#/#>2cR?>UR./0,12Zd9
(18M(1e(OfA>H_(-Z2O:g((3(7Ch`(D3U
(-ZB#:Ah`Si3(7Ch`I#D((?'iJOj3U(-](9(:A
P(f(9(3(7C)kP(fD(@`'iJ(3l/C#1e(OhIi(
((?'iJ@"@F,+
Trang
1
(1(?'i(@[K(O20'(O(3K(b-(V
(d(7f+)8e,$3U>F(?N(N93-(( >a(#(
bK+e,$3f(#(5,2Y+e,(C2(kW:$WD3(C2l(k
^K(( #flf<,( +(?V3-(( J,
K(>( F(7C#!Q(@`3L(>`( 3N)k#JH((
!J3((LE3P(6=#=!+:>`kF(7C,1c#77#H2#
!J3h`I#3N(]#!`D+
e,(#((O(k:$&D3(YURP(OKl(5,(RHh`(3(
I#(3)kP(f+)8e,$$&3(R#7f(#((7C+e,&3Jm
,1cf(#(J#2#!J3h`I#3N(]#!`+
B#<(de,#(8'ngg3(YURP(OK8K6f(#(
(M(3f(7C!Q(h`3h`(3>( 3N)k(#(K(+
hO(,9(OO,3%K(3(7CmJ/4#Jm,1c1
(<(G#(7C+e,&3G>F9,(?("34,U>F
;71'0,@O(M(;71oh#TZ3O(7Cf5(#(O;b+
h#7K(V-(:&WD3O`(#((M(1`
/(>(C7+)8#7&W3-((aK(GF-(!Q()(
(#(-(( !Q(+#7W&$&3-(( !Q(O(2(#(-(
+(g#2R,e(OA('(8-(+
IC73V(A3%(7CJ/43(7C,1c#
(7C(+
hp)qBrIsILItI3_uvtLIBs_whpxN
LO(7C3(
_CM(
:',
D
_R@<
:(Q
>?D
Nb
UR@<
:y',
D
)`(#((M(
(A (
2G
P(>? g
+;3"<30
=%>34-?34
g
I!Q(h`
Ih`(
I>(
I( I#(
%IN)k
@ A@BC
DEEE
W3
%3$%
3W
W3
3&W
3
BFFD F
CFFCCD
%+W%%
W%+$W
&+
W+
&%+$
&+W$
BFB
@@C
+%
$
W
WW
%$
G
$
D
$
CH
$
Trang
2
WI)kP(f
=I&J33K&
$I2#!J
&Ih`I#
Ih`R7
IN(]
I!`
=0L&%L+
I]h`
$3$%
ABB@AB
W3
W3
$3W
%3W
3
EEG
&3&W
$+$&
D H C
+&%
%+$
+&W
+
%+
E EH
&+&%
$&
@H
W
$
&
%%
EB@
+&
A
HA
&
%
&
B
MN=OPN
!'/0Q"R;S0+T34UL3
]((f-((K(^2QK(M!"'(<S,3/
J,O(#(9/8(Gf591L,/2#O,O,AR,(bKf
=2'.z8Sz3<8KFO(#(92^,M(5.#'n)Ck+)
(Q(JcK(MR7/J,(dU7c((9(f3-(U9Z,3@>?>`
<(+
B1'(O@V(d9@H
VWXY3430,I:/*AMDmh`(#!Q(h`2d>a'(*F+
WXY34UZ":U>FU9ODV(^'("KmOEU75(#EJc(GK
2-(3bK2(Gm!Q(h`#N)k+
'+('3012d>aA8K(#(k(@O;l/*AM#@"3V(1m
h`I#3h`(3#J75C(*(CK@#(@k3#,(G3
(<2@R3*(CKG7#A#K(Z+
&(&I'3&"mI>(>a:()*h`(D#J75C([+
P#'90&"mI>(>a#J75C('{(CC3'{(CO3
#,/c(Q3>a'((O3V(#,>aO/+
WXY34R;34U>FU9K(E@|#m( )13]T3mE(>a>
.@*2#S(c+
TR,&U'30,UE(AR7UY#K(R/VV(1m]h`3!]#=
:!Q(h`D3hIi(+
Trang
3
T""#Z34:O(9((D75CUE0(89(n(V(1m!Q((9(
:!Q(h`D#2L(f:)kP(fD+
(Q(3J#75'(O@'(OU9+L(8
73K(O(C%0,V;l#,}'(O@(>#3@"3J3J'.3
/*AM3(32K(3,3>F'(O+++
7(53O0,#,}'(O@V2d>a(}3(G>a(GK32,
@<,}V'(e'((O<(>(32K(+
(Q(3J#75'(O@'(OU9+L(8
73K(O(C%0,V;l#,}'(O@(>#3@"3J3J'.3
/*AM3(32K(3,3>F'(O+++
7(53O0,#,}'(O@V2d>a(}3(G>a(GK32,
@<,}V'(e'((O<(>(32K(+
B!'0[30
#,2(d-(EU75(,12V(Q(
>`<K(k9K+)(Q(>a((#(E2\2CR7@*HEc3
EJ3EJ/4#E./0+
BE2cK(MR7#R7,#,K(^)*,U72>?h`
OKF752/F(1(O(cR,2J/492(d
(j(97(.(>FR7)*:(j2#!JD(7(97(.(>FR7
,)*!"(>(j2#'(c3@*BC+
(Q(3(Q(O(7C,1c-(V>`
<F4,mK(MR7-(<1(dU7cK(M*-(S,T
3(Q((GKU^R7@)*FK(^FUCM(G-(#2
c+(dcmK(MR7!"-(((7C2#!J(>L,
:,D3L#),:,D+P(MR7-(#(7Ch`R7VB#~|7
:W&,D3•:$,D+I7CN(]VN,:$,D3gR
(:,D+I7Ch`I#V)OBO(:%,D+P(M,-(#(7C!`
VO:W,D+
BEJc(GK,(8,,UCM('(*O'04,A.'€F
EJ/4#bK2(78mK(M)*-(+
BEJ/4(}(•K4,mK(M)*O'0#(9>@*2#'(c#
@*BC(O(7C!Q(h`3h`(3>( 3N)k+
Trang
4
BE./0#(Q(JO./03V`8,32#',9
(#(5("'8(aKF(dZJ(GKA.'€F(dE2j9(#(O
^,(>^,]R,!Q(3^,=S(53^,>FNlm)kP(f+
LO(A/?/0$(1K(M)*!"#]h`:LE~‚D+
(Q(3V9(Q((78Hc3J(GK3J/4#
UO./032V(Q(2c(8,WXUCM(Y(5+)(Q(V
(>F(5R7@)*FU<'(OF+
Theo Đại Nam Thống Chí (1909). Miền đồng bằng Quảng Ngãi có những núi chính:
• Huyện Bình Sơn: Núi Tham Hội (Sam Hội) còn được gọi là núi Thình Thình, Cổ sơn
hay Ngủ Chỉ hay Củ xỉ (Núi Răng Cưa), Mộ Nổ (Nổ Phụ), Nam Châm, Tân An, Trì
Bình, Tam Pná i có truông Ba Gò, Hổ Trụ (Chóp Chài) v.v…
• Huyện Tư Nghĩa: Thiên Bút, Phú Thọ, Kỳ Lân (núi Cổ Lũy)
• Huyện Mộ Đức: Đằng Giao, Thiết Trường, Văn Bân, Long Phụng, Quang Hiển (tục
danh Lò Rèn), Bàn Thạch (Đá Trắng), Dương thượng, Lọ Bôi (Dương Hạ), Đầu ngựa
…
• Huyện Nghĩa Hành: Đình Cương, Hòn Bà, Đồng Tranh
• Huyện Đức phổ: Diên Trường, Núi Đại, Xương rồng, Đàn (Giàn), núi Dâu v.v…
• Huyện Trà B>ng: Có những núi cao như: Cà Đam 1.594m (Trà Bồng), Đá Vách
1.126m, (Thạch Bích)
Theo tài liệu của Nha Trắc Địa trước 1975 phổ biến năm 1967 thì QN có những núi chính:
• Huyện Bình Sơn: Răng Cưa (ranh giới Bình Sơn - Quảng Nam) 661m; Đồng Tranh
(Truyền Cao) 848 m; Trà (Trà Quân) 265m; Đá Miếu 411m. Chóp Toi 167m Đá
Bạch 282m; Phổ Tiên 106m; Nông Khú 60m.
• Huyện Sơn Tịnh: Đá Nẻ 162m; Tròn 262m. Nhàn 65m; Cà Ty 183m; Cấm 85m.
Sứa 45m: Thiên Ấn 101m; Chữ Bá 109m v.v...
Trang
5
• Huyện Tư Nghĩa: Đá Lở 246m; Kỳ Lân 922m (ranh giới Tư Nghĩa - Nghĩa Hành).
Núi Ông 39m; An Đại 38m; Phú Thọ 48m .v.v…
• Huyện Nghĩa Hành: Hòn Bà 125m; Đồ ng Tranh 126m; Đầu Tượng (ranh giới
Minh Long - Nghĩa Hà nh) 592 m; Đình Cương 18)m; Đương 185m; Tai Mèo 184m
v.v. . .
• Huyện Mộ Đức: Núi Đất (Long Phụng) 71 m . Văn Bân 62m, Ông Đọ 43m; Võng
105m; Thị 105 m v.v. . .
• Huyện Đức Phổ: Đàng (Giàn) 1050m; Cửa 163m: Dâu 164m; Xương Rồng 124m
• Huyện Trà Bồng: Cà Đam 1.594 m (ranh giới Trà Bồng – Sơn Hà); Gàn 1.310m;
Hòn Sỏi 750m; Hòn Đoài 620m.
Núi Cà Đam - Trà Bồng
• Huyện Minh Long: Hòn Giá 808m
• Huyện Sơn Hà: Đá Vách (Thạch Bích) (ranh giới Sơn Hà-Minh Long) 1.126m; Lưỡi
Cày 1.085m; Mum 1.085m.
• Huyện Ba Tơ: Làng Rầm 1.050m- Ông Nguyên 416m, Môn 829m.
(Theo Qu ng Ngãi, t n c - Con ng i - V n hóa và ả Đấ ướ ườ ă
Non n c X Qu ng) ướ ứ ả
Thuật ngữ núi Ấn sông Trà dùng để chỉ tỉnh Quảng Ngãi ngày nay. Từ lâu trong tiềm thức của
người dân địa phương cho rằng đây là ngọn núi thiêng của tỉnh. Năm 1850, vua Tự Đức đã liệt
Núi Thiên Ấn
[2]
vào hàng danh sơn (ghi vào tự điển) và sông Trà Khúc vào hàng đại xuyên (con
sông lớn, khắc vào dụ đỉnh cùng với sông Vệ
[3]
). Núi Ấn soi mình xuống dòng sông Trà như dấu
ấn của trời đóng xuống dòng sông nên được Nguyễn Cư Trinh vịnh trong Quảng Ngãi thập cảnh
(sau là Quảng Ngãi thập nhị cảnh) là "Thiên Ấn niêm hà". Ngày 2 tháng 3 năm 1990, Bộ Văn
hóa - Thể thao và du lịch đã công nhận núi Thiên Ấn, chùa Thiên Ấn và mộ cụ Huỳnh Thúc
Kháng (trên ngọn núi này) là thắng cảnh cấp quốc gia theo quyết định số 168 VH/QĐ.
A=0$0\XV0X]R63H
3.1: Khí hậu:
S(M(b#,'0l(E'(M(b(CFƒ,3V,E>F
H'(M(bU75(@>?)*2>?h`,2/+
4,2E(M78V (GK3V^Nl2?5
(5-(3^u#(OB3^#(OBuuu+)Nl2?25>?(R2?
F:(GK(G#
D3(?(8@OU##M(7f2e,:?D+BQ
Trang
6
b7 >a /k A9 Nl 2? F 'y,
ye,3 O R /k A9 $
'y,
ye,3@<?"ye,3f>a(C(92
e,F&&%
L31(C2/Q(e,H2/Q(3$
L3f>a
,> 2 /Q( e, m J /4 ,,ye,3 m ,1 c
%,,ye,3`(GK(G#h(i(j9W,,ye,+
#-(4,2'(YV,E#V(Q(U^)*
@R75>a,>K(R/<'(*1(.O(O2e,#(.1'C
(Q(`592,E,>#,EM,>2\2C+
NE,>(Ougguu3(8,W$X>a,>e,3,>F(G#
(Og3gu3>a,>W,,(8,X>a,>e,+]>a
,>bK2#O(O,E,>3(Q(VU<>`<F5(#e,
k8,E,>j(QmJ/4(>?/bK6E(9>@*2#S(c#
@*BC+_O(7C,1c-(UCM(2/K(OF5>F,>O
@>?fA<59AV,Z'(O2^,23#,(G(V//9,#+
NE'(*(OuBuuu3>a,>(-(8,X>a,>e,3(?
'iM,>(G(OuuuB(-(8,U>FX>a,>e,3(OV>a,>
M(G(-(8,X>a,>e,32'(V>a/<(`2GF3(?8'(*
V32^J/#K(O#,,'(eöõ>F#18>F#75
(RR72(9(Ol#,E'(*+
3.2: Sông ngòiH
(Q(,9>F@*@<mK(R/<>`<12#
-(+LV,@<l0,(@H
P(^FO@*1/"JK(M*U72>?h`3(7;
OK(>`2-(#f2/0)*+
h*"#VU<>`<FHX
+
P(^(9>@*1(((>m(n21#AR,(bK,l+
]Z@*'(*f(325(19@*(C>aAVmU5„2'(O
,9(:@*2#S(cD#[/0//JGK+
IC>aK(RUZ'(OmaõnhCm(9>GO@*30(Q(#@*
2#S(c#@*BC+
(n(8V,E2\2C3>a>F,E9(…#3@*2`@}O3
(>,EjU†22GOC+
hR7#l0,,@<@*(M(H
Trang
7
