Chapter 1 QUẢN TRỊ SẢN XUẤT VÀ TÁC NGHIỆP

QUẢN TRỊ SẢN XUẤT VÀ TÁC NGHIỆP
PRODUCTION AND OPERATION

MANAGEMENT
TS. Nguyễn Thị Vân Hà
Khoa Vận tải – Kinh tế
Bộ môn Quản trị kinh doanh

28/07/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹1›

Copyright by Dr. Nguyen Thi Van Ha


Giới thiệu nội dung môn học

Video: Hoạt động sản xuất tác nghiệp chuyền treo trong may mặc
/>
10/08/13| UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹2›


Giới thiệu nội dung môn học
Tổng quan về Quản trị sản xuất
Dự báo trong quản trị sản xuất
Hoạch định năng lực sản phẩm, công nghệ và công
suất

 Tài liệu tham khảo
•

Quản trị sản xuất – TS. Nguyễn
Thanh Liêm (NXB Tài chính)

•

Quản trị sản xuất, TS Đặng Minh
Trang (NXB Thống kê)

•

Operations Management, R.S. Rusell
and B.W. Taylor III (Prentice Hall, 4th
Edition, 2003)

•

Production
and
Operation
Management, Kaijewski và Ritzmen
(Pearson, Prentice Hall, 2007)

Xác định địa điểm nhà máy và bố trí mặt bằng sản
xuất

Hoạch định tổng hợp
Hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu

 Hình thức thi và kiểm tra

Hoạch định tồn kho

•

Phát biểu và tham gia thảo luận trên
lớp, làm bài tập (20%)

Điều độ sản xuất

•

Kiểm tra học phần (10%)

•

Đánh giá kết thúc mơn học: 70%

•

Hình thức thi: Thi tự luận và bài tập

Một số phương pháp QTSX hiện đại

 Tham dự Seminar hoặc kiến tập
doanh nghiệp (Yêu cầu mở)
10/08/13| UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹3›


Chương I: Tổng quan về QTSX
 Nội dung học tập của chương
•

Một số khái niệm về sản xuất

•

Các quan điểm về quản trị sản xuất

•

Lịch sử phát triển của Quản trị sản xuất

•

Hướng nghiên cứu của Quản trị sản xuất

•

Nội dung chủ yếu của QTSX

•

Câu hỏi thảo luận

 Mục đích học tập
•

Nắm bắt được các khái niệm cơ bản về sản xuất và quản trị sản xuất

•

Hiểu được lịch sử hình thành của QTSX và định hướng nghiên cứu

•

Đánh giá tầm quan trọng chiến lược của QTSX, sự phức tạp, và sự liên hệ của QTSX với các chức năng
khác trong doanh nghiệp

•

Nắm bắt được những thay đổi của QTSX trong mơi trường thương mại điện tử và tồn cầu hóa

•

Tìm hiểu, phát triển và thảo luận các kiến thức liên quan đến khái niệm, phương pháp và thực tiễn của
QTSX

10/08/13| UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹4›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Một số khái niệm về sản xuất
 Phân loại sản xuất
•

Sản xuất được hiểu là quá trình tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ.

•

Sản xuất là một hệ thống sử dụng các yếu tố đầu (ngun vật liệu thơ, con người,

máy móc, nhà xưởng, kỹ thuật công nghệ, tiền mặt và các nguồn tài nguyên khác)

để chuyển đổi chúng thành các đầu ra là sản phẩm hoặc dịch vụ.

Phản hồi và yêu cầu
10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹5›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Một số khái niệm về sản xuất
 Phân loại sản xuất
Số lượng sản phẩm sản
xuất và sự lặp lại

Tổ chức sản xuất

Mối quan hệ khách hàng

Kết cấu sản phẩm

•Sản đơn chiếc; Sản xuất loại nhỏ
•Sản xuất loại trung bình, sản xuất loại lớn
•Sản xuất liên tục; Sản xuất gián đoạn
•Sản xuất theo dự án
•Sản xuất theo đơn đặt hàng
•Sản xuất dữ trữ
• Sản xuất theo cấu trúc hội tụ
• Sản xuất theo cấu trúc phân kỳ
• Sản xuất theo cấu trúc phân kỳ có điểm hội tụ

Khả năng tự chủ trong

SXKD

• Nhà thiết kế chế tạo; Nhà thầu
• Bên gia cơng

Mức độ chế tạo

• Sản xuất sơ chế (bặc 1)
• Cơng nghiệp chế tạo (bậc 2)
• Cơng nghiệp dịch vụ (bậc 3)

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹6›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Một số khái niệm về sản xuất

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹7›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Một số khái niệm về sản xuất
 Đặc điểm của sản xuất hiện đại

Kế hoạch
khoa học

Kiểm
sốt chi
phí

Tự động
hóa cao

Nguồn
nhân lực

Chun
mơn hóa
cao

Sự hỗ trợ
của CNTT

Chất
lượng SP

Tính
mềm dẻo

Mơ phỏng
qua mo
hình tốn

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹8›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Một số khái niệm về sản xuất
 Đặc điểm của sản xuất hiện đại

Video: Hoạt động sản xuất tác nghiệp ở Mercedes-Benz
/>
10/08/13| UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹9›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Một số khái niệm về sản xuất
 Phân biệt giữa hoạt động sản xuất và hoạt động dịch vụ

Đặc điểm

Sản xuất

Dịch vụ

Đầu ra

Hữu hình, có thê dữ trữ

Vơ hình, khơng thể dữ trữ

Đầu vào

Ổn định, tiêu chuẩn hóa

Khơng đồng đều, khơng ổn định

Thời điểm tiêu dùng

Tách biệt

Đồng thời

Tiêu chí đánh giá về
chất lượng

Dễ dàng

Khó xác định

Trực tiếp, dễ dàng

Gián tiếp, khó

Quan hệ với khách
hàng

Gián tiếp

Trực tiếp

Đo lường năng suất

Dễ

Khó

Thơng thường

Khơng có

Đánh giá trả cơng

Có thể cấp
sáng chế

bằng

=> Hệ thống sản xuất dich vụ có những nét đăc thù riêng cần thiết kế, hoạch định, và
quản trị hệ thống sản xuất/tác nghiệp dịch vụ thích hợp và hiệu quả
10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹10›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Một số khái niệm về sản xuất
 Phân biệt giữa hoạt động sản xuất và hoạt động dịch vụ

Mơ hình hoạt động cung cấp dịch vụ
10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹11›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Một số khái niệm về sản xuất

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹12›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Một số khái niệm về sản xuất

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹13›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Các quan điểm về quản trị sản xuất
Khái niệm về QTSX: Quản trị sản xuất và tác nghiệp bao gồm tất cả các hoạt động liên
quan cho phép một doanh nghiệp quản trị các yếu tố đầu vào, tổ chức, phối hợp các yếu tố
đó nhằm chuyển hóa chúng thành các sản phẩm vật chất hoặc dịch vụ với hiệu quả cao nht

Chc nng v nhim v ca QTSX:
Giai đoạn

Chc nng

Vấn đề đặt ra

Nhiệm vụ

Giai đoạn một

Nghiên cứu

Sản xuất SP_DV gỡ?

Sáng chế SP_DV

Giai đoạn hai

Chế tạo

Sản xuất bao nhiêu, ở đâu

Phân công công việc cho từng cơ sở

Giai đoạn ba

Phơng pháp

Sản xuất SP_DV nh thế Chọn phơng pháp, công nghệ.
nào
Chỉ rõ cách tiến hành

Lập kế hoạch sản xuất và phân chia
công việc, trách nhiệm cho từng
chức vị

Giai đoạn bốn

Tổ chức sản xuất

Sản xuất khi nào

Giai đoạn nm

Kiểm tra

Kiểm tra nhng vấn đề Kiểm tra qui trỡnh công nghệ, chất
gỡ?
lng, kỳ hạn và năng suÊt

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹14›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Các quan điểm về quản trị sản xuất

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹15›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Các quan điểm về quản trị sản xuất
Mục tiêu chung của doanh nghiệp
Mục tiêu tổng quát của QTSX

Mục tiêu sinh lời, tối đa giá trị và lợi nhuận
Bảo đảm cung cấp đầu ra cho doanh nghiệp trên cơ
sở khai thác có hiệu quả nhất các nguồn lực của
doanh nghiệp đồng thời thỏa mãn tốt nhất nhu cầu
khách hàng
Bảo đảm chất lượng sản phẩm/dịch vụ
Bảo đảm đúng dung lượng mong muốn của thị trường
Giảm chi phí sản xuất tới mức thấp nhất
Rút ngắn thời gian sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ

Mục tiêu cụ thể

Đảm bảo cung ứng đúng thời điểm, đúng địa điểm,
đúng số lượng và đúng khách hàng
Xây dựng hệ thống sản xuất năng động, linh hoạt

Bảo đảm mối quan hệ qua lại tốt với khách hàng và
nhà cung ứng
Xây dựng hệ thống và phương pháp quản trị gọn nhẹ
và không có lỗi với khách hàng

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹16›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Các quan điểm về quản trị sản xuất
Tài chính – Kế tốn

Hợp đồng cung ứng NVL
Kế hoạch SX và giao NVL
Yêu cầu chất lượng; Giá cả NVL
Sự sẵn sàng của NVL, dữ liệu chất
lượng, kế hoạch giao hàng, thiết kế,
Mâu thuẫn CƯ và SX

Ngân sách cho LĐ, NVL, TB..
Phân tích chi phí
Đầu tư vốn
Yêu cầu của chủ đầu tư/góp vốn

Quản trị
sản xuất

Nhu cầu về nguồn nhân lực cho SX
Tập hợp các kỹ năng
Đánh giá công việc

Thiết kế công việc
Năng suất lao động

Sự sẵn sàng của SP/DV
Dự kiến thời gian giao hàng
Tình trạng hợp đồng, kế hoạch GH
Dự báo doanh thu bán hàng, đơn
hàng của KH, Phản hồi từ KH,
XTTM, mâu thuẫn SX & Marketing
Thuê mướn, sa thải
Đào tạo
Yêu cầu luật pháp
Thỏa thuận hợp đồng
Mối quan hệ LĐ/Cơng đồn

Nguồn nhân lực
10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹17›

Marketing

Cung ứng

Dữ liệu sản xuất và tồn kho
Yêu cầu ngân sách vốn đầu tư
Mở rộng nhà xưởng, nâng cao công
xuất, đầu tư thêm thiết bị - công nghệ,
Mâu thuẫn TC và SX


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất

Lịch sử và xu hướng phát triển của Quản trị sản xuất
Thập kỷ

Sự kiện/Lý thuyết

Thời
gian

Nhà sáng lập/khởi xướng

Cách mạng
cơng nghiệp

•
•
•

Động cơ hơi nước
Phân công lao động
Lý thuyết trao đổi lắp lẫn giữa các chi tiết

1769
1776
1790

James Wat
Adam Smith
Eli Whitney

Quản trị khoa

học

•
•
•
•

Nguyên tắc quản trị khoa học
Nghiên cứu thời gian và sự vận động
Biều đồ lịch trình hoạt đơng
Dây chuyền lắp ráp dy động

1911
1911
1912
1913

Frederick W.Taylor
Frank and Lillian Gilbreth
Henry Gantt
Henry Ford

Mối quan hệ
con người

•
•

Nghiên cứu của Hawthorne
Lý thuyết động viên

1930
1940s
1950s
1960s

Elton Mayo
Abraham Maslow
Frederick McGregor
Doughlas McGregor

Nghiên cứu
tác nghiệp

•
•
•

Mơ hình tuyến tính
Máy tính điện tử
Mơ phỏng, lý thuyết dòng chờ, lý thuyết
ra quyết định, Sơ đồ PERT/CPM
MRP, EDI, EFT, CIM
Tiếp cận hệ thống

1947
1951
1950s

George Dantzig

Remington Rand
Nhóm nghiên cứu về quản lý sản
xuất
Joseph Orlicky, IBM và những
người khác

•
•

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹18›

1960s,
1970s


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Lịch sử và xu hướng phát triển của Quản trị sản xuất
Thập kỷ

Sự kiện/Lý thuyết

Thời
gian

Nhà sáng lập/khởi xướng

Cách mạng chất
lượng

•

•
•

JIT (just-in-time)
TQM (Quản lý chất lượng toàn diện)
Chiến lược và Tác nghiệp

1970s
1980s

Taiichi Ohno (Toyota)
Edwards Deming, Joseph Juran
Wickham Skinner, Robert
Hayes

Tồn cầu hóa

•
•

Tái cấu trúc nền kinh tế/kinh doanh
Sự phát triển của tổ chức thương mại
thế giới, liên minh châu Âu và thỏa ước
thương mại khác

1990s
1990s

Michael Skinner, Robert
Champy

Nhiều nước và cơng ty trên thế
giới

Cách mạng
Internet

•
•
•

Internet, WWW
ERP, Quản trị chuỗi cung ứng
Thương mại điện tử

1990s
1990s
2000s

ARPANET, Tim Berners-Lee
SAP, i2 Technologies, ORACLE
Amazon, Yahoo, eBay,…

Cách mạng
dịch vụ

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹19›


Chương 1: Tổng quan về quản trị sản xuất
Hướng nghiên cứu của Quản trị sản xuất

 Sản xuất như là một hệ thống

10/08/13 | UTC | Khoa VTKT - Bộ môn QTKD | TS.Nguyen Thi Van Ha | ‹20›