Tài liệu đào tạo tập huấn viên về biến đổi khí hậu
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (5.39 MB, 296 trang )
/
NGO&CC
GS.TSKH. Trưcmg Quang Học {Chù biên)
TÀI LIỆU
m
ĐÀO TẠO TẬP HUẤN VIÊN
VỀ
BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
- 4-
N H À X U Ấ T B À N K H O A HỌC V À K Ỹ T H U Ậ T
GS.TSKH. Trương Quang Học (Chủ biên)
TS. Vũ Văn Triệu, TS. Nguyễn Văn Cường,
TS. Trân Văn Giải Phóng, TS. Nguyễn Quang Tán,
TS. Phạm Minh Thư, ThS. Nguyễn Ngọc Huy,
ThS. Trần Phong, ThS. Phạm Thị Bích Ngọc
TÀI LIỆU
■
ĐÀO TẠO TẬP HUẤN VIÊN
VỀ BIẾN Đổl KHÍ HẬU
■
■
■
r
o
NHÀ XUẤT BẢN KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT
HÀ NÔI - 2011
Chịu trách nhiệm xuất bản: í)()NCì K l l A ( SUNCi
Biên tập: Nuuvềii Kim Dung
Thiết kế bìa: ỉ rịnh Thị riììiy [)ưưng
NHÀ X U Ấ T BẢN KHOA HỌC V À KỸ THUẬT
70 'rrần llirne Dạo. Hoàn Kiéni. ỉià Nội
DT: p. TC-HC: 04 y u 2 3172: IT, Phát hành: 04 3822 06K6:
Ban Biên tập: 04 3042 1 ỉ 32 ' 04 3^42 3
FAX: í)4 3822 0658 - Websile: liĩtp: \\\v\\.nxbkhkl.coin.vn
Email; nxbkhkt'í/"hn.vnn.vn
CHI NHÁNH IMHÀ XUÂT BẢN KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT
28 Đ ồ n g Khơi
Q uận I - TP. Hồ Chi Minh. f > I ; 08 3822 5062
In 4 0 0 cuốn khố 16 X 24 cm tại Nhà in Văn hóa - Dãn tộc.
Số đ ă n a kv K U X B số I 180-201 1 'CXB 1,1-! 18 KÍIKT. ngà> 27 tháng 10 nam 20
Ọ uy ết địníi xuất ban số 2 3 4 ' Ọ Đ X B - N X f ỉ K H K T ngày 9 tháng 12 năm 201 1,
In x on g và nộp lưu chiên quý IV năm 201 I. Mẫ: 21 I298HOO
Mục lục
■
■
Lời c ả m ơ n ....................................
Lời n ó i đ ầ u ...........................................................................
Lời tác g i ả ................................................................................................................
C ác c h ũ ’ v i ế t t ắ t ..................................................................
XI
P h ầ n m ở đ ầ u .......................................................................................................... ^
P h ần 1. B iê n đ ô i k h í h ậ u to à n cầu và ở V iệ t N a m ...
21
Bai l. b ic ii dt)i k h i h ạ u t o a n c á u ......................................
Bài 2 Biêh đ ô i k h í h ộ u õ v^iệt N o m .................................
23
,
P h ầ n II. T h í c h ứ n g v ớ i b i ế n đ ổ i k h í h ậ u ...........................................
4 7
77
Bài 3. N h ữ n g v ấ n đ ẽ c ơ b à n vê' thícli ú n g vói b i ế n đ ổ i
k h í h ậ u và d ị n h h ư ớ n g t h íc h ứ n g tại Viột N n m .................... 79
Bài 4. Đ ặ c đ i ế m v à n g u y ê n tắc Ihích ú n g d ự n v à o c ộ n g
................ ................................... ......................................... 101
Bải 5. Đcínli g i á t i n h t r ạ n g d ễ bị tổn t l i u o n g vn k h a
n ă n g thích ứ n g cùn c ộ n g đ ổ n g ...........................
Ị 14
iỉi
P h ẩ n III. G iả m n h ẹ b i ế n đ ổ i k h í h ậ u
133
Bài 6. G i a m n h ẹ b i ê n đ ổ i k h í liôu: k h á i niC“m \ Ì1 đ ị n h
h u ớ n g .......................................................................................................
Bài 7. T h ị t r ư ờ n g c a c b o n ...............................................................................
Bài 8. C ơ c h ê ' p h á t t r i ể n s ạ c h ........................................................................... 163
Bài 9. G i a m n h ẹ b i ê h đ ố i k h í h ậ u t r o n g m ộ t s ố lĩ n h v ụ c
n ă n g l ư ợ n g , n ô n g n g h i ệ p , r á c t h à i ....................................................181
Bài 10. G i à m p h á t t h à i t ừ m ấ t r ừ n g v à s u y t h o á i r ù n g
( R E D D v à R E D D + ) ............................................................................ 193
P h ầ n IV . C ác v ấ n đ ề x u y ê n s u ố t
219
Bài 11. L ổ n g g h é p t h í c h ứ n g v ó i b i ế n đ ố i k h í h ậ u v à o
cá c k ế h o ạ c h p h á t t r i ê n v à c h ư o n g tiìnli, d ụ á n .................... 221
Bải 12. G i ớ i v à b i ế n đ ố i k h í h ậ u ...................................................................... 241
P hần V. T ru yền th ô n g v ề b iế n đối k h í hậu
259
Bài 13. K ỹ n ă n g t r u y ể n t h ô n g vê' b i ế n đ ổ i k h í h ậ u ............................... 261
Bâi 14. Vai t r ò t r u y ề n t h ô n g t r o n g ứ n g p h ó vớ i b i ế n đ ố i
k h í h ậ u ................................................................................................ •■■■
Bài 15. P h ư ơ n g p h á p tô' c h ứ c v à s ư d ụ n g c ô n g cụ
t r u y ế n t h ô n g t r o n g ứ n g p h ó vớ i b i ê n đ ổ i k h í
h ậ u .........................................................................................................
T h u ậ t n g ữ .............................................................................................................. 279
P h ụ l ụ c ..............................................................................................................
IV
LỜI cảm ơn
T r o n g k h u ô n k h ổ d ự á n " X ả y dựtỉ\Ị năiĩ^ lực vcbicỉĩ dôĩ klií lìậit cho câc t oclỉừ c
xà hội dâìi sự' Việt Naìĩỉ" d o Đ ạ i s ứ q u á n I^hcin L a n tòi trọ , T n m g t â m P h á t
t r i ê n N ô n g t h ô n Bên v ũ n g (SRD) - c ư q u a i ì đ i ổ u p h ố i D ự án, đ ã t ậ p h ợ p
m ộ t n h ó m c h u y ê n gia c ó c h u v ê n m ô n , k i n h n g h i ệ m l à m v i ệ c t r o n g lĩ n h v ự c
B iến đ ổ i klií h ậ u , x â y d ự n g c u ố n ''T ả i liệu lião t ạ o t ậ p lỉíiãn v i ê n v ể b iê u
d ô i k h í h ậ u " n h a m h ổ t r ợ viộc đ à o tọo n h ó m t ậ p h u ấ n v i ẽ n n g u ổ n c ủ a d ự
án. N h ó m c h u y ê n g ia b i ê n s o ạ n b a o g ổ m các t h ò n h viên:
■
GS.TSKH. T r ư ơ n g Q u a n g Học
■
TS. V ũ V ã n T r i ệ u
■
TS. N g u y ễ n V ă n C ư ờ n g
■
TS. T r â n Viln G iả i IMìóng
■
TS. N g u y ễ n Q u a n g T ã n
■
TS. P h ạ m M i n h T h ư
■
Ths. N guyễn Ngọc Huv
■
ThS. T rấn P h o n g
■
rhS. P h ạ m Thị
Ngọc
G S . T S K Ỉ Ỉ . T r ư o n g Q u o n g [ l ọ c đ à đ i ẽ u p h ỏ ì cá c h o ạ t đ ộ n ^ đ ố đ à m
b a o nội d u n ^ đ ư ợ c b i ê n s o ạ n t h e o s á t m ụ c tiêu và tiOh đ ộ , b a o g ồ m : t ổ n g
h ợ p ý k i ê n c á c t h à n h v i e n đ e t h ố n g n h ấ t th iê t kê', c h u trì c á c c u ộ c h ọ p n h ó m
c h u y ê n gia, đ i ề u h à n h cá c hội t h à o lay ý kiên , liỏn tụ c t h e o d õ i v à c h ỉ d ẫ n
t r o i ì g s u ô t q u á t r i n h b i ê n s o ạ n , c h i n h sừn, b i e n tọ p n h ữ n g b à n t h à o s ơ k h ở i
c ũ n g n h u b â n b á o cáo cuôì cùng.
C h ú n g tôi xin c h â n t h à n h c à m o n các t h à n h v i ê n c ù n B a n ch ì đ ạ o d ự
á n n h ư C A R E , O X F A M , R E C O P T C đ ã h ỗ t r ợ q u á t r ì n h b i e n s o ạ n tài liộu.
V
C h ú n g tôi c ũ n g xin c à m a n cá c c h u y ê n gia t r o n g cá c lĩnli v ụ c c h u y ê n
n g à n h k h á c n h a u đ à c ỏ n h ũ n g đ ó n g g ó p v à tư v ấ n khoci h ọ c q u a n trọnjỊ
c h o v i ệ c h o à n t h i ệ n tài liẹu, đ ó là: GS.TS. N g u y ề n T r ọ n ^ IỈÌỘLI, r s . IMiạm
Đ ứ c T h i, T h S . P h ạ m T h u H i ể n , ThS. T r ư ơ n g Q u ố c C a n , H ì S . V ũ ĩ h ị Mni
A n h , KS. N g u y ễ n T h ị H ò a v à T hS. N g ô T h u H à .
C h ú n g tôi đ á n h g iá c a o ý k i ế n đ ó n g g ó p c u a c á c c á n b ộ tù cá c lô e h ứ c
xã hội d â n s ự đ u ợ c t u y ể n c h ọ n đ à o tạ o t h à n h t ộ p h u ấ n v i e n n g u o n c ủ a d ự
á n vi đ ã n h i ệ t t ì n h v à còi m ỏ c h i a s ẻ n h ữ n g k i n h n g h i ệ n ì v à ý k i ê n c ủ a
m ì n h , c ũ n g n h ư đ à g ử i cá c tài liệu c ó liên q u n n n h ằ m h o à n t h i ệ n c u ỏ i ì tài
liệu nà vC u ô l c ù n g , c h ú n g tôi b à y to l ò n g b iế t ơ n đ ố i v ớ i Đ ạ i s ú q u á n P h ẩ n
L a n đ ã tài t r ợ c h o c ô n g v i ệ c c ó ý n g h ĩ a n à y .
C h ú n g tôi h y v ọ n g , c u ô h tài liộu n à y s ẽ là tài liỘLi t h a m k h a o b o ích
c h o n h ũ n g cá n h â n v à t ổ c h ứ c q u a n t â m tỏi b i ế n đ ổ i k h í h ậ u , d ặ c biột đ ố i
v ó i các c á n b ộ t ừ c á c t ô c h ứ c xã h ộ i d â n s ự t r e n cà n ư ớ c .
T M . B a n chi đ ạ o d ự á n
V ũ T h ị B ích H ợ p
G i á m đô'c
T r u n g t â m P h á t t r i ể n N ô n g t h ô n Bển v ữ n g (S R D )
VI
LỜI nói đầu
V i ệ t slam là m ộ t t r o n g n h ữ n g n ư ớ c c h ị u à n h h ư à n g n g h i e m t r ọ n g nhâ' t c ù a
b i ê n ỉổi k h í h ậ u . N h i ệ t đ ộ t r u n g b ì n h đ ã t ă n g lên 0,7^’C v à m ự c n ư ó c b i ể n
đ õ diHg c a o h a n 20 c m t r o n g v ò n g 50 n d m q u a . Q u á t r ì n h n à y p h à i đ ư ợ c
d ì n i ị lại t r ư ớ c k h i q u á m u ộ n .
M ô i t r ư ờ n g , tài n g u y ê n t h i ê n n h i ê n v à cá c h o ạ t đ ộ n g k i n h t ế - xã h ộ i
t r í n h ế g i ớ i c ó t h ế c h ị u n h i ề u à n h h ư ở n g tiêu cực. T h e o d ụ b á o , đ ế n c u ô l
t h ê k/ n à y , m ự c n ư ó c b i ế n t ă n g c a o s ẽ n h ấ n c h ì m h à n g t r ă m n g h ì n h e c t a
đ a t c n h tác, b u ộ c h à n g t r i ệ u n g ư ờ i p h à i d i c h u y ế n tới n ơ i ở m ó i.
T r o n g b ố i c ả n h n à y , P h ầ n L a n c a m kê't n ì ạ n h m ẽ s ẽ h ỗ t r ợ Viộ t N a m
t r o n ị v i ệ c g i ả m t h i ể u và t h í c h ứ n g với b i e n đ ổ i k h í h ậ u . C á c c ô n g ty
c h u y n v ế c ô n g n g h ệ s ạ c h c ú a P h ầ n L a n c u n g c ấ p n h ữ n g gitii p h á p b ế n
v ữ n ^ t r o n g c á c lĩn h v ự c h ợ p tác n ỉ u r h i ệ u q u à n ă n g l ư ợ n g , s ử d ụ n g n ă n g
l ư ợ n ; tái tạ o, t h u t h ậ p và q u a n lý r á c thai, cá c q u y t r ì n h c ô n g n g h i ệ p sạc h,
kieirtra m oi trư ơ ng,...
Đ ạ i s ứ q u á n P h ầ n L a n tại H à xNội đ à t h n m gia n h i ể u c u ộ c t h ả o lu ộ n
v à n i i ẽ u n h ó m l à m v iệ c g i ữ a c ộ n g đ ổ n g tài t r ạ vn C h í n l ì p h ủ V iệ t N a m t ừ
n n m 2 0 0 8 . C h ú n g tôi h i ệ n đ a n g c h u y ế n nhCrng n g u ồ n h ỗ Irọ tài c h í n h
t h ô n , q u a C h ư ơ n g t r ì n h L ã m n g h i ệ p , C h ư ơ n g t r i n h h ọ p tác v ế N ă n g l ư ợ n g
v à Nôi t r ư ờ n g ờ k h u v ự c s ô n g M ô K ô n g , v à Q u ỹ H ạ p tác đ ị a p h ư ơ n g
(FLC.
T r o n g k h u ô n k h ố Q u v H ợ p tác đ ị a p h ư ơ n g , d ự á n Nấỉi^ị cao ỉìãng lực
vê B in dôì klĩí lĩậii cho các tô^clĩửc xã hội dãỉỉ s ự (2009-2011) hLfớ ng đ ê h N h ó m
l à m iộc v ề b i ế n đ ổ i k h í h ậ u (CCVVG) và M ạ n g lưới c á c T ổ c h ứ c p h i c h í n h
p h ủ /iệ t N a m và biến đổi khí h ậ u (V N G O & C C ). T r u n g tâ m P h á t triển
N ô n ; t h ô n B ề n v ữ n g (SRD) đ ó n g v a i t r ò đ i ể u p h ô i .
v ii
M ụ c đ í c h c ủ a d ụ á n lò n â n g c o o n h ậ n tl iú c và n.ìnv; l ụ c d u ) cac tổ
c h ứ c xiĩ h ộ i d â n s ự t r o n g v i ệ c g i a m t h i ê u , [hích ứ n ^ vói b i ê n đ ỏ i klìí h ậ u và
lố n ^ ị^hcp n h i ệ m v ụ n à y v à o các c h u ơ n g trìn h liôn q u a n hiộn có h o ặ c tr o n g
t u a n g lai, n h ầ m đ ó n i Ị g ó p v à o s ự p h á t triỏn b e n vũnv^ iâu d.ii c u a Việt
N a m . 1 'r o n g s ố n h i ế u m ụ c liêu, n â n g cao n h ậ n tlìức c u a nv;Liòi d ô n \ a Ị'>lìát
Iriên ^ ^ u ổ n nliíìn lụ c là LIU tiCMi h à n g đ a u cu a d ự ÓIÌ.
C u ố n '' T ài liệu đ à o tạ o t ô p luuVn v i ê n v ế b i e n đ o i klií h c n i” sõ tiUì đ i ê u
k i ệ n t h u ậ n lụi c h o v i ệ c tlìỊic h i ẹ n m ụ c ti êu cụ t h ê đ ó . T ậ p t r u n ^ \\'io lìoi t h u
đ ê c h í n h là giíim t h i ê u vò t h íc h ứ n g vói biôìi đ ố i klií liậii o \'iỌt N a m , c'tiô'n
s á c h b a o g ồ m n h ữ n g tài liệu đ u ọ c s u d ụ n g g á n đ â y trcing c á c k h o d t ậ p
h u â n tại Mà N ộ i và C\íc t i n h . B a n g \'iệc b i ê n s o ạ n v à p l i á t h a n h n h ũ i ì ^ tài
liệu nàVr c h ú n g tôi m o n g m u ô n n h ũ n g k i ế n t h ú c vê' c h u dC* n a v s ẽ đ i r ự c
p h á t tritMi q u a c á c k h ỏ n l ậ p h u ấ n , đ ặ c biột lò n h ũ i i g klìón a c ộ n g đ ô i ì g .
N l i â n đ â y , c h ú n g tôi m u ố n g u i lòi c a n i o n c h â n t h à n l i tỏi S k D ,
CCVVG v à V N C O & C C vì c ô n g tác đ i e u p h ổ i và triOn k h ả ị d ụ áiì nó i c h u n g ,
v à vì v iệ c b i ê n s o ạ n v à p h á t h à n h cucVn s á c h n à y n ó i riC‘n^ .
T ôi h y v ọ n g c á c b ạ ii s ẽ thtìv cucVn s á c h Iiàv h ũ i i ích I r o n g v iệ c c h i a sỏ
n h ậ n t h ứ c v ế v ấ n đ ổ ư u t ie n h à n g đoLi tại V iệt N t i m lìiộn ndV-
P ek k a H y v ò n e n
Đọi s ứ
Đại s ứ q u á n P h a n Lan
I hLÍng 9, 201 0
viii
Lời tác giả
C u ô n 'T à i liệu đ à o t ạ o t ậ p h u â n v iẽ n vê' b i ê n cloi klií h ậ u ' ' đ ư ợ c b i ẽ n s o ạ n
t h e o k} h o ạ c h t h ự c h i ệ n D ự on '' X ãỵ d ụ n g n ă n g lụ c v ể b i e n đ ổ i kh í h ậ u c h o
các l ô : l ì ứ c d â n s ự xà 1-iội" d o Đ ạ i s ủ q u ó n P l i í n L a n tài t r ự c h o N h ó m l à m
V'1ỌC V* B icn đ ô i klií hỘLi ( C C \ V G ) Vti M ạ n g Ilỉớì ctíc r ô c h ứ c p h i c h í n h p h ù
Viọt i \ i m v à Biêh đ ố i klìí h ậ u ( V N G O & C C ) d o T r u n g t.ìm P h á t t r i ể n N ô n g
i h ô n ỉến v ữ n g (S K D ) đ i ế u pliối tlìeo s ụ LÌ)' q u y ế n c u a h ai m ạ n g lu ỏi.
"ài liệu n à y , t r ư ỏ c h e t đ e đcK) tọc) cá c í ậ p h u â n \'icn c h o c á c tổ chiYc xã
hội d á i s ụ v e b i e n đ ổ i klìi iiậu, vh s a u đ ó , d e cac t ậ p l ì u ấ n v i ê n n à y có tliế
tiêp tic n h â n r ộ n g c á c h o ạ t đ ộ n g đ à o tạo ra plì.Ịỉiì vi r ộ n g h ơ n t r o n g to à n
q i u V tôi vói các t ổ c h ứ c Xtĩ hội d ã n sụ klìác vh S.III đ o là clio c ộ n g đ ổ n g .
" h e o t i n h íli ấ n đ ỏ , l a i liệu đ ư ọ c biôn s o ạ n g ổ n i bã p h a n :
Plỉiĩu ììỉử dnu: G i ó i ìh ị ẹ u c à u t r ú c tai liộu; ỉìluTng l ì g u v ê n tắc v ể tố
cluVc u tiên lìònlì l ó p tập h u ấ ỉì Vã khái qiMt c h u n g v e b i ô h dổ i klìí h ậ u .
CiỉC hà í yjntỉy^
Gốm
ỉ
bhì
c h o n ă m h ọ p ph?in n ộ i d u n g b a o
g ò ĩ n : I I^iôn đ o i k h í h ậ u t o à n c â u vS ờ Việt N .im ; ii) T lìích ứ n g vói b i ê n đối
k h í h u ; iii) C i n m
n h ự b i ê n d ỏ i klií lìâu; iv') C á c \'i\h đ e x u y ê n s u ố t;
v) T r u ô'n t h ỏ n ^ vẽ' biô'n đ ỏ i klií h ậ u .
Tỉĩỉiậl íĩi^ữ và Plỉụ lục
oi côli t r u c v à n ộ i d u n g n h u \'ậ y , c u ỏ n tìii liỘLi s è g ó p p h ầ n v à o việc
p h o c ọ c á c kiô n t h ứ c v e biẽiì đ ô i kh í liậu c h o cộniỊ đ õ n g v à là tài liệu t h n m
k h n o '.)[ chc) đonị^ đ á o b ạ n đ ọ c t r o n ^ ctíc lioạl
đ à o tạo, ngliiCMi c ứ u
k h o o I X' V'à q u à n lý liiẹn Hciy.
r o n g q u á t r ì n h b i ê n SOỌIÌ, các tác
d ã nhtín đ u ạ c SỊI’ í-lộng v i ê n và
chi đ ạ ' eiia Ban qucin lý S RD, s ụ g ó p V c u a đ ô n g đ a o c á c t ố c h ú c p h i c h í n h
p h u , c c n h à k h o a h ọ c và t ] u a n lý. C ó c ttíc gia xin trân t r ọ n g c à n ì ơn.
IX
Tòi liệu c ỏ s u d ụ n g m ộ t s ố h i n h a n h đ ư ợ c đ ă n g t.TÌ t r e n cá c t r a n g \vob
k h á c n h a u đ ế m i n h h ọ a . C á c t.íc gin xin c h ô n t h à n h c á m ơ n ctíc tác gin á i n
n h ữ n g hinh a n h đỏ.
Biê h đ ổ i k h í h ậ u In v ấ n đê' c ò n t ư ơ n g đ ố i m á i , h ơ n t ũ r a vì t h ò i gin n
h ạ n h ọ p v à t r i n h đ ộ cỏ hiỊn c ú n tác gici n ê n c u ô n tòi liộu k h ô n g t r á n h k h o i
t h i ế u sót. R ấ t m o n g đ ư ợ c s ự l ư ợ n g t h ứ v à đ ỏ n g g ó p ý k i ế n c ủ n b ạ n đ ọ i ' xa
í' I
gầ n!
Các tác g iả
Các chữ viết tắt
AAU
Đ a n vị đ ị n h l u ọ n g
APCF
Q u ỹ Ccicbi)n clinu A - r h á i f3inh D ư ơ n g
BĐKH
Biến đổi khí hậu
CDM
C ơ c h ế p h á t triển sạch
CER
L ư ợ n g g i á m p h á t tliõi đ ư ợ c c h ứ n g n h ậ n
CMF
Q u ỹ h ỗ t r ợ thị t r ư ờ n g tín d ụ n g
CMI
S á n g k i ê n thị t r ư ờ n g c a c b o n
C SIR O
To c h ú c N g h i ô n c ứ u klion ln)c Vci c ô n ^ iiịỊhô ú c
CTMT
C h u ư n g t r i n h M ụ c tiêu q u ô c g i a ú n g p h ó v ó i B Đ K H
CTNS21
C h ư ơ n g t r ì n h N g h ị s ự 21
DMC
T l i à n h v i ê n là n ư ớ c đcing p h á t Iriến
DNA
C i í q u n n t h â m q u y ể n q u ố c gia
DOE
T ổ c h ứ c tóc n g h i ệ p đu'Ọc chi địnlì
ĐBSCL
Đ õ n g b ằn g sông C ù u Long
ĐDSH
Đ n d.Ịiig sinli h ọ c
ĐTM
Đ á n l i giá tác đ ộ n g m ô i t r ư ờ n g
ĐNN
Đâ't n g ậ p n ir ớ c
ĐTB
Đ ôt than bùn
EI3
Bcin c h ấ p liànli
ERU
C á c d ư n vị g i á m p h á t th<ìi
EU
Liên m inh châu Âu
E ư ETS
T h ê ’ t h ứ c m u a b á n p h n t thài c h â u  u
GDP
T ổ n g s à n p h ẩ m q u ố c nội
HFLD
Q u o c gin có đ ộ c h e p liủ Cão và tcVc đ ộ p h á r ừ n g t h ấ p
XI
HST
1 iệ s i n h tliái
ICEM
T r u n g t.ĩin q u ố c t ê ' v ô ' Q u a n lý m ô i t r i r ò n g
lET
C a c h ô nuKi b á n p h á t thcii quôV tê
IPC C
l ỉ a n Liên c h í n h pliLi \ ’ê ' b i ê n đ ô i klií hậii
KgOE
K i l o g n m dô'u q u v (.ỉổi
KNK
Klií nlià kínli
KP
N g l i ị đ ị n h tliLi K y u t o
K T - XH
K i n h tê'- xô liội
LHQ
Liên H ạ p Q u ố c
M tc
T r i ệ u tô n c n c b o n
NGOs
Ccíc tô' c h ứ c p h i c l i í n h p h ủ
ODA
Viện trợ p h á t triên c h ín h thứ c
PDD
V ă n k i ệ n t h i ế t k ế d ự ón
PIN
Tà i liệu ý t ư ờ n g d ự lín
Ppb
P h a n tv
Ppm
P h ô n Iriệu
REDD
G i á m p h á t thni d o m ấ t r ù n g vò s u y t h o á i r ừ n g
RMU
Đ ơ n vị h ấ p t h ụ
SEMLA
C h ư ơ n g t r i n h H ợ p tác V iệt N n m - T h ụ v Đ i ê n v ê ' T ă n g c ư ò n g
N ă n g lự c Q u à n lý Đ ấ t đn i và M ô i t r ư ờ n g , Bộ T N & M T
SRES
Kịch bnn p h á t thài K N K
TCN
Trước C ông nguyên
THV
T ộ p hu.Vn v i ê n
Tg C O ie
T riệu tấn C O 2 tư ơ n g đ u o n g
TSF
Q u ỹ liồ t r ạ kỹ t h u ạ t
TTDBTT
T i n h t r ọ n g d ễ bị t ổ n t h u ư n g
UNPCCC
C ô n g ư ớ c K l i u n g c ú n Liôn H ợ p Q u ố c v ổ B Đ K H
VACNE
H ộ i B à o v ệ T h i ê n n h i ê n vn M ô i t r ư ờ n g V iệt N n m
XTNĐ
Xoáv th u ô n nhiêt đới
XTNĐBĐ
Xoáy th u ậ n nhiệt đói biên Đ ô n g
XTNĐVN
X o á y t h u ậ n n h i ộ t đ ớ i cình h ư ờ n g đ ế n V i ệ t N a m
xii
Phần mở đầu
I.
M Ụ C Đ Í C H V À N Ộ I D U N G C U A TÀI LIỆU
Tài liệu đ ư ọ c biên s oạn vói ba m ụ c đíclì:
■
N â n g cao kiên thúc và kỹ n ă n g ve thich ú n g
■
T ă n g c ư ờ n g n á n g lực đ ê lổng giìép các y ế u tô' B Đ K H
và g i a m n h ẹ BĐ KH;
và g i a m n h ẹ
rủi r o thiên tai (DRR), t r u ó c heì v à o cá c c h u o n g t n n h / d ụ án đ a n g
đ u ạ c trỉên khai;
■
N â n g cao p h u o n g phcíp và kv n ă n g đ à o tạo và t r u v e n t h ô n g c h o các
t ậ p h u ấ n viên đ ê họ cỏ t h ế c h u y ế n toi các kiên t h ú c và kỹ n ă n g đ ư ợ c
t r a n g bị t h à n h ccíc bài g i a n g phìỉ iiọp c h o t ù n g đỏ'i l u ọ n g , ỏ t ù n g địa
p h u o n g m ộ t cácli hiệu q u à nhất.
D ê đ ạ t đ u ợ c ba m ụ c đích này. nọi cỈLing CIK1 Lìi liộu gõiii ỉiăni h ọ p phan:
■
K h á i q u á t vê' B Đ K Í ỉ t o à n CÔII v à o V'iệt N a m ;
•
T h íc h ứ n g vói BĐKl i;
•
G i a n i n h ẹ BĐKỈI;
■
C á c v.Vn (iố v u y ô n miAÌ (I o n ^
ỉ o t i g p,iu'p B D K Ỉ I v h a c á c
c h u ô n g trinh, d ụ án);
■
II.
TrLi\'ê'n t h ô n g ve BĐKM.
C Ẩ U T R Ú C C Ủ A T A \ LIỆU
Vói các m ụ c đ í c h và nội d u n g tívn, tài liệu đ u ọ c cấu tr ú c tlieo b a phcì'n:
1. V h S n M o đấii
G io i th iệu m ụ c đícli, kliái q u á t nội d u n g , các n g u y ê n tắc tỏ cluVc và tich
h à n l k h ỏ a iạp hiKVn, Vch kliâi qiuít vê BDKI i.
2. Phấn các bài ginng
Pìuĩìỉ
}ÌỊỏ
lílĩỉi
Nội d u n g CLicì khóiì học đ i i ợ c chia tlìànii 15 bài
plùi h ọ p \'õì l-iiỉg
h ợ p phn n.
Bài
T ê n bài
l ilừi ÌLlựỉìg
(ngày)
B.1
BÍ)K1 \ toàn cẩu
B.2
B Đ K lloV iệtN am
B.3
Thích ú n g vói BDKH: khái niệm, định ỉiu ỏng và các
m ỏ hình th ụ c t ế
B.4
Dặc đ iế m và n g u y ê n tac thích ú n g dựiì \'ào cộng
đổng
B.5
Đ á n h giá tinh trạng d ể bị tôn th ư ơ n g và kha năng
thích ứ n g cua cộng đ ồ n g
B.6
Giàm n h ẹ BDKH: Khái niệm và âịn h huxVng
B.7
Thị t r u ò n g cacbon
B.8
C a che phát triến sạch
B.9
Giám n h ẹ BDKH trong m ộ t s ố ỉình v ụ c (nóng ỉuọng,
1
3
3
n ô n g nghiệp, rác thai)
B.IO
Giám phát thài từ mất rùng và SLIV thoái rùng
(REDD* REDD+ và UNR ED D)
B.ll
Lồng g h é p BDKÍ I vói các clì uong trinli, d ụ án
1
B.I2
Giói và BDKII
ỉ
Bn
Kỹ nnnp, truyốn thônp^
B.14
Vai trò của truyể n th ông tro ng ú n g p h ó vói BĐKFỈ
B.15
P h u o n ^ p h á p tố cliửc và sử d ụ n g công cụ truvếỉi
thỏng tro ng ứ n g p h ó vói BDKl 1
1
H a i nội d u n g G iói và B Đ K H v à L ổ n g g h é p B Đ K H v à o cá c c h u ô n g trìiìh,
d ự án, n g o à i hai bài đ ư ợ c g i à n g d ạ y riê n g (bài n
v à 12), c ò n đ u ạ c q u á n triệt
x u y ê n s u ô t t r o n g tất cà câc bài ò n h ũ n g nội d u n g plìù hợ p.
T r o n g p h ầ n n à y , m o i bài g i á n g đ u ợ c chia t h à n h bti plian:
a.
P h ă n h ư ó n g d ẫ n các t ậ p h u ấ n viên tổ c h ú c v à tiôh h à n h bài g i ò n g g ổ m
các m ục:
Tài ìiệti dào tạo tập Ỉĩiiâìỉ viên v ẽ b i c h ííôĩ kh í hậu
■
M ụ c đích
■
H ọ c liệu
•
N ộ i d u n g , p h u o n g p h á p và thoi gion
■
T iế n trìn h. Đ â v là p h ầ n q u a n tr ọ n g n h ấ t c ù a bài g i à n g í r o n g đ ó các
t ậ p h u ấ n viên đư ợ c h ư ó n g dan chi tiô't các hoạ t đ ộ n g của t ử n g nội
d u n g c ủ a bài già ng .
b. ' ĩ ó m tắt nội d u n g . P h ẩ n nà\' c u n g c ấ p ch o học vãện m ộ t cách h ệ t h ô n g
n h ũ n g k i ê h t h ứ c c a b ả n , tôì t h icu và cập n h ạ t đ ê họ có thỏ t ự tin và c h ù đ ộ n g
trong siiôt q u á t n n h gicìng dạy.
c. Tài liệu t h a m k h a o chính
D â n cá c tài liệu t h a i n k h a o cân thiết đ ê m ơ r ộ ng kiến t h ú c c u a bài gian g.
N h ờ có p h ẩ n (b) v à (c) n ê n Tài liộu n à y còn có t h ế s ù d ụ n g n h ư m ộ t tài
liệu t h a m k h ả o c h o các họ c viên và đ ò n g đ á o n h ù n g n g ư ờ i q u a n t â m tới các
v ấ n đ ề B Đ K H nói c h u n g .
3. Giái t h íc h t h u ậ t n g ù . P h ẩ n P h ụ lục.
III.
T ổ C H Ứ C K H Ó A Đ À O TẠ O TẬP H U Ấ N
V IÊN
Với t ậ p tài liệu n h ư vậy, các k h ó a đ à o tạo cấn đ ư ợ c tổ c h ú c và tiến h à n h
m ộ t c ách p h ù h ọ p th e o n h ữ n g n g u y ê n tac sau:
1. S ố h ọ c v iê n k h ô n g q u á nliiểu, k h o ả n g 20-25 n g u ò i ;
2. A p d ụ n g các p h u ư n g p h á p g i a n g d ạ y tích cực, lấy n g u ò i học là t r u n g
tâni/ p h á t h u y tính chù đ ộ n g tlìam gia cùa n g uò i lìỌC...
a.
H ọ c v i ẽ n c ẩ n c h u ẩ n bị bài t r u ó c khi lẻn lóp đ ê có thê c h u đ ộ n g tích cực
đíSĩìR ^ ó p xny d ự n ^ hh\ giíing t r o n ^ q u á trình h ọ c tcìp:
b N g h i ê m túc c h ấ p h ò n h nội q u v cùn lóp học;
c. L ă n g n g l i e , SIIV n g â m v à tícli c ụ c t h a m gi.T đ ó n g g ó p x â y e i ự n g b à i . . .
3 N g ò n n g ủ t r o n g lop học d ê lìiêu, t r o n g sáng, b in h d ã n ; liạn c h ế d ù n g
cácthiKit ngù h àn lâm.
4 Tô c h ứ c đ á n h giá các bài h ọ c và đ á n h giá toàn k h ó a h ọ c ...
IV.
P H Ư Ơ N G P H Á P G IẢ N G DẠY
Ap d ụ n g p h ư ơ n g p h á p g i a n g d ạ v có s ự th a m g i a / g i á n g d ạ y - h ọ c t ạ p tích
cực.
Pỉĩãiĩ ÌHỚdíĩií
II 3
1.
C ác n g u y ê n tắc t r o n g g i ả n g d ạ y - h ọ c tập tích c ự c
C ù n ge tliam iiia
gia lò yêli
s ụ t h à n h c ô n ge ci u a niột b.ìi
v ê u t ố thiMi c h ỏ t c h o sự
ticli cục.
a.
C ííc 7igĩnfên t ắ c c ù a s ự c ủ n g t h a m g i a
■
Bình đ ă n g t r o n g ngiK)i th n m d ự ;
■
Mọi ý kiêh đ ể u có giá trị;
■
Tin t ư o n g và g i ú p đ ỏ hin n h a u ;
■
L ạ p l u ậ n lỏgic t r o n g ý kiỏh;
■
T ậ p t r u n g v à o n h u cẩu n g u ò i t h a m
dự;
■
K h u y ế n k h í c h các s u y n g h ĩ p h ê b i n h
tích cực;
■
C á c m â u t h u â n và V
tranlì l u ậ n
nôn đ u ợ c t r ự c q u a n h ó a v à giài q u y ô t t r o n g thoi g i a n tlìícli iìọp;
■
l).
c.
C á c c à m giác k h ô n g I h o a i mái p h a i đ u ợ c gicii q u y ê t n ỉ id n h clìún^v
PỉtĩKmg p h á p v à côiig cụ thúc d ã y s ự Cĩiug tỉuỉĩn g i a
■
H o i c â u hoi - Đối t h o ại đ e chia sé khái n i ệ m , q u a n điẽm....,
•
L à m việc t r o n g n h ó m n h ò vói các
■
Sư d ụ n g các h o trợ t r ự c q u a n ;
■
Đ á n h giá và p h à n hổi liên tục;
■
T ạ o m ô i t r u ò n g làm việc p h ù h ạ p .
h ì n h t h ú c k h á c n liau ;
C ác y ê u tô ảĩĩh htếỏng đến liiựĩi qĩicỉ ti ế p thu của h ọ c viêìi
■
Thôn^T tin rtuợr trình bày quá nhnnlì^
•
T h ô n g tin q u á n h i e u và p h â n iàn?
■
T h ô n g tin etưọc t r ì n h b à y k h ô n g rõ ràng?
■
T h ô n g tin đ u ợ c t r ì n h b a y k h ô n g h ấ p d ẫ n ?
■
N ộ i d u n g bài gicìng c h u n p h ù h ợ p vói n h u cau ?
■
Tài liệu, p h ư ơ n g tiện h ọ c c h u a p h ù h ọ p ?
■
C ó yô'u t ỏ ' b ê n n g o à i chi p h ô i?
2.
B ài g i ả n g
a.
Câu trtíc n ộ i d u n g b à i g iàĩtg
M ộ t bài g i o n g có c ấ u tr ú c g ổ m ba giai đ o ạ n :
4 II
Tài ỉiệĩi dào tạo tập huaỉĩ vicìi v cb icìi dôì kỉĩi ỉiậu
(i) M à đ ấ u ; G i à n g viên sẽ nói ve đitHi
Tại sao?...;
(ii) N ộ i d i m g chính: G i a n g viên núi vt* n h ũ n g v ấ n đ ề cụ t h ế n ào? T h ủ tụ
các nội d u n g ? Ỷ c h í n h , ý plìụ?...;
(iii) T ó m tắt-Kẻ't thúc: G ià n g viên đà nói vỏ' n h ữ n g đ i ể u gì? H ọ c v iê n tiếp
t h u và đ á n h giá ra sa o? Các việc tiêp theo?....
b.
Bài g i ả n g trực quan
M ộ t c á c h đ ơ n giàn, trự c q u a n hóa là việc sư d ụ n g h i n h ả n h (b ao g ổ m
chO viêt, h ì n h , s a đổ...) có t h ể d ễ d à n g n h ìn th ấ y đ ư ợ c b ằ n g m ắ t th a y t h ê ' c h o
lòi nói chi n g h e đ ư ợ c bằng-tai.
■
Các
tíĩc t n r c qua n ỉĩóa:
- T r ự c q u a n h ó a tứ c thòi tất ca các ý kiêh và t h ô n g tin;
- C h ọ n p h ư o n g tiện, vật liệu p h ù h ợ p (b an g viết, m á y chiếu, giấy,...);
- C â u t r ú c h ó a các t h ò n g tin d u ó i hinlì t h ú c p h ù h ọ p (sơ đổ, d a n h
mục,...);
- N ă m yêli t ố co bàn: tiêu để, cấu trú c t h ô n g tin, đ ổ lìọa - h ì n h ánh,
m à u sắc, d ễ đ ọ c và d e hiếu.
■
Bài ^iản\Ị trực quan dược lỉáỉĩli ^iả bởi ìiíìỉii ỉicií chí:
Dễ n h ở - D ễ hiểu - Hấp dẫn - Sáng tạo - Có m ục đích tác
c.
Các g ợ i ý đ ể tă n g lĩiệu quà bài giảng
•
Tùng
phẩn
nội
dung
k h ô n g n ê n tri nh bày qucí
d à i m à n ê n xen kẽ th a o
l u ậ n I i h ỏ i u ìunỊc U)àn b ỏ
nguòi tham dự.
•
H u y đ ộ n g tôl đn s ự c ù n g
t h a m g ia c ù a n g u ò i t h a m
d ự b ằ n g cách; đ ặ t câu hòi,
đ ô ì th oại , là m việc n h ó m ,
đ ó n g vai t h ự c h à n h , bài
tập sư p h ạ m ngắn...
'
Sư d ụ n g các tài liệu c h u ẩ n
bị
trưỏc
p h íc h ,
nhu
slide,
áp
t r a n h vẽ,... đ ê hỗ
t r ợ c h o bài trì nh b à y trực
Pluĩìl ììlờ lỉlĩỉi
độn g
q u a n . N ê n t ự s á n g tạo t h ê m các h i n h / t r a n h vẽ; s ơ đ ổ câu trú c tliông
tin s in h đ ộ n g khác... đ ê m i n h h ọ a và t h u ậ n lựi c h o th a o luận.
Ví dụ vê sử d ụ n g trục quan khi giản g bài và thào luận trong lóp
T h a y vì nói b ằ n g lời và c h ừ viê't 'd à i d ò n g ' trên b à n g , sỉide; ntúỉ b ạ n c h o
n g u ò i t h a m d ự x e m các h ì n h ả n h , s ơ đ ổ . . . có liên q u a n và hòi r ằ n g họ thấ y gi,
hiể u gi thì sẽ tỉui lỉút, dc ìĩiểu, dễ nỉỉớ vả ĩiiệỉi qiiả líơỉi.
Trục quan hóa có th ể được thể h iện trêngiíXy hoặc trẽn máxỊ tíiiỉi...
6 II
Tài liệu đào tạo tập h u m i VÌCĨĨ vẽbiỄh đõì khí hậu
d.
M ộ t s ô d ạ n g cấu trúc thôn<ị tin trực quan
e.
l â y d t m g b à i trình bải/ trực quan
■ĩ:1ÊỆk-
I
Ì Ê ầ Ị ^ t í j t|*^
n*«»k k K -ệ- l l Ú H
I fW lh b ()B ^
C.ỈMỉ ( ^
lW t ỉ tc
ỈÂiị
c a iJ U m
I fcCW
ìiÍÊ p ịíiÌỊá k w
\Õ ^,
ị ì ^ i
| | l^ ỉ.* liỉ.U ^ ũ Ú Ì Ỉ ll» Ị j
ÌềỊmmtíksử
* ềÊ kéử ế9 S ,/ịỊ^
__
ầii
Phãn m ờ đđu
II 7
/.
K ỹ năng trình hày
(X em P h ầ n V. T r u y ẽ n t h ô n g vê' b iế n đổi khí hậu) .
3.
G ợ i ý v ề tr ìn h b à y b à i g i ả n g
Bỏ'trí c h ồ là m việc thoái m á i, h ọ p lý;
C h u ẩ n bị đ ầ y đ ủ tài liệu, v ậ t d ụ n g (lư u ý ca d ự p h òng);
T h ô n g tin s ắ p xê'p trìn h b à y h ợ p lý;
S ử d ụ n g các h ì n h á n h t r ự c q u a n s in h đ ộ n g ;
K h ô n g đ ứ n g c h e lấp b à n g , m à n h in h , t r a n h ảnh ;
N ó i m ạ c h lạc, rõ ràn g , d ễ n g h e ;
Đ ặ t v â h đ ể rõ ràn g: bô l c ả n h , m ụ c tiêu...;
D ầ n c h ứ n g s ự kiện, c o n s ô 'x á c thực... đ ể m i n h họa;
C h ọ n lự a t r ọ n g t â m nội d u n g c â n đô'i với thòi g in n t r i n h bny;
C ấ n t h ậ n khi d ù n g t ừ n g ữ ( c h ín h xác, p h ù hợp....);
G i à i n b ứ l lui
U úl I i d à i dòiiịị,
N ó i có d i ê m d ừ n g , đ i ế m n h ấ n khi cần thiết;
Cách trinh bày sinh động;
S ừ d ụ n g ' n g ô n n g ữ cơ thế' hài hòa;
N g h e k ị p thời v à c h í n h xác ý kiến c ủ a n g ư ờ i d ự ;
M ắt luôn theo dõi người nghe;
H ò a giải đ ư ợ c các m â u t h u ẫ n xày ra t r o n g n g ư ờ i d ự ;
C ầ n có t ó m tắt, k ế t l u ậ n rõ r à n g khi k e t thúc;
N ê n có n g ư ờ i p h ụ t r ợ c ù n g l à m việc;
Đ á n h giá v à đ i ề u c h i n h đ ư ợ c ti n h h ì n h l à m việc.
8 II
Tải liệu đào tạo tập huấn viên v ẽ b iê iì đôì khí hậu
4.
T h ả o lu ậ n
a.
G iả n g v iê n sửdụuỊỊ k ỳ
•
tlĩiiật thảo lĩiận tron g các trưòiĩg
l ’hu t h ậ p , so s ánh, đ á n h giá ccíc t h ỏ n g tin, k in h n g h i ệ m h o ặ c q u a n
đ i e m (ví d ụ n h u khi
■
/iọ/7
p h â n tích tinh Inióng);
Dì đ ê h m ộ t q ii ỵ ê t đ ị n h có sụ t h ỏ n g n h ấ t lân n h a u (ví d ụ nliu khi có
n h i ể u giai p h á p lụa chọn);
■
Đẻ làm a n h h u o n g h a y thay đổi tiicíi độ, h à n h vi (ví d ụ n h ư khi có
m â u t h u ẫ n t r o n g nhỏm).
T r o n g đ iể u h à n h t h á o luận, phai luu ý đ e n bô n giai đ o ạ n ;
ỉ).
Vai trò của g i ả n g viẽĩi/diểii p h ô i viên
■
Bỏ'trí c h ỗ ng ổ i t h a o l u ậ n h ợ p lý;
■
T r u n g gian , k h ô n g thien vị hoặc á p đặt đ ị n h kiêh. T ạ o k h ô n g khí
thoài mái;
■
H ư ó n g d ẫ n q u y tắc th à o luận, g iá m sát việc t h ụ c h iệ n các q u y tắc
đó;
■
Su d ụ n g kỹ t h u ậ t t r ụ c q u a n đù b a o đ a n ì giai đ o ạ n thcio l u ậ n và các
đ i ế m t h a o l u ậ n c h ín h đ ể u đ ư ợ c mọi n g u ò i bie't;
■
L à m rõ n h ử n g sự hiểu sai;
•
s ẵ n s à n g c h o "việc t h à m d ò ”, ví d ụ n h u ' T ỏ i k h ô n g c h á c là tôi hiếu,
xin giãi th ích kỷ h o n . . . " hoặc "'Anh có thê’ c h o tôi m ộ t ví d ụ v ề
n h ữ n g gì a n h đ a n g nói không ?' ';
•
T ổ n g k ế t b u ổ i th à o lu ậ n bời việc tó m tắt và n h ấ n m ạ n h các đ i ế m
q u a n trọ n g , v à bói việc hoi các v ấ n đê' tiê’p theo;
■
Bao đ à m r ằ n g các đ ó n g g ó p cua n g u ò i t h a m d ự là b ì n h đ ă n g . K h ô n g
k h u y ế n k h íc h nói nhiề u và áp đặt;
■
Bao đ à m r a n g các giải p h á p lựa c h ọ n đều đ ư ợ c n g u ò i I h a m d ụ th ào
luậ n và đ á n h giá;
•
Biet l ắ n g n g h e tích cực.
Phíĩìi ììỉỏ đâu
K h i iđn^Ị ngỉie, ĩtâĩĩ...
Khi ỉắng
kĩiỏji*ị ĩiêiỉ...
T h ế ỉìiện s ụ q u a n tâm, s ụ đ ổ n g
cn m , hiêu đ i r ạ c ý n g u ờ i nói;
■
L à m g iá n đ o ạ n ;
■
Đ ư a ra n h ữ n g câ u hoi d ổ n tiạp;
■
K h u y ê n khích;
■
■
L ặ p lại, cấu t r ú c lại ý kiến n ế u
can;
Đ ư a ra b i n h luộn, kỏt luận q u á
sóm;
■
T r a n h cãij
•
G i ữ im lặ n g khi cẩn;
■
■
T ó r n tăt lại các ý d à i . . .
Đ ể c â m x ú c c u a n g u ò i nói à n h
h ư ò n g trực tiêp tói min h...;
•
5.
Làm v iệc toàn th ể h oặc th eo n h ó m
rt.
N h i ệ m vụ
N h i ệ m v ụ c ầ n đ ư ợ c h ư ớ n g d â n cụ t h ể và đ ư ợ c viêt ra c h í n h xác (trên
bảng, trên giấy, hoặc trên slide) cho mọi ng ưò i c ù n g thấy.
l).
C á c kịch b ản v ề n ộ i d u n g th ả o ỉĩíận
i) Đ á n h g iá h i ệ n t r ạ n g / T h á c h t h ứ c / N g u v ê n n h â n / Đ ị n h h u ó n g . .. ;
ii) M ô tà vâVi đ ể /X á c đ ị n h các m o n g muôVì v à m ụ c tiêu tiêp theo;
iii) Xác đ ị n h v ấ n đ ể / N g u y ê n n h â n / G i à i p h á p / C á c h o ạ t đ ộ n g / l h u ậ n
l ạ i / K h ó khăn...;
iv) Xác đ ị n h v ấ n đ ề U'U tiê n /C á c giải p h á p có t h ế CÓ/Trả n g ạ i / C á c b ư ó c
h à n h đ ộ n g đ ẩ u tiên...
c.
X â y d m g câu h ỏ i th ả o luận
i) D ạ n g c â u hỏi:
■
C â u hòi đ ó n g : d ẩ n đ ế n câu trả lời c ó h o ặ c K H Ô N G
■
C â u hòi m ờ : kích th ích s u y ngh ĩ, b ắ t đ ầ u tù cóc tù n g h i vấn : Cíú
Tại Síìo? Kỉĩi nào? NlĩU' tlic'nào? ỏ dãtỉ? Á i ?
ii) N g h ệ t h u ậ t đ ặ t c â u hòi:
10 I
■
Bao g ố m bôì c ả n h v â n đ c hòi
■
Gây s ự 'tò m ò'
■
K h ô n g tạ o ra s ự ' c á c h biệt c h u y ê n gia' t r o n g n g u ò i d ự
■
T h ê h i ệ n tr ự c q u a n (vói c â u hòi th e n chô't)
■
Không quá phức tạp v ề thuật ngữ, khái niệm và nội d u n g
Tài liệu đào tạo tập h u ấ n viên v ể b iê h đôì khí hậu
ii) C â u hoi có câu triic;
, PA h
s r Ỷ c l ' i u n , Nôv
p Ỹ ú c,
,
íị
fcíúỶr»i» b iA í <"*
^
ỉ^ lìy a .? i
/
/
y ỉ i ^ '.'^
_
ỉ? ĩ m , U W . . . ị i i w k . Â * M i U \ , ' f t t . .........
5
^ C £ J | Ị ấ ^ h Ị Ị Ì Ì y
Vr»wl'
tú
^
—
ỳ i0 r «
>*’ 4
9
> ( J À»^C'
?.í*er^
9 H4Jv iVmÍi
•
-Ị- ■
•
k
^
l
« Vw \
'
» iitU*ii»
^
2
V
'
i
'^
i
'
i
v) C ã u h ò i đ ể d ầ n đ ê h các d ạ n g c âu trả lòi th eo m o n g m u ô n :
Nội cung câu trá
lời t h o h ư ớ n g
Vỉ d ụ d ạ n g câu hỏi gợi ý
ỉ^ịnh ìghĩa
Thê'nào Ỉìỉ...... ^
Liệt Ịc
hỉãi/ ìfỉô tả các bước
Qiianìát
ơliãỉỊ cờ bno ìỉỊũêii ĩũ tri...?
Lựa c ọ n
Trou'^ so các vãh dê'}ĩày, cái ỉĩào là... 7
Phân ích
Diẽii ỉ^ù i]uyẽì đinh
So s á h
Trotĩg thực tccó điểm <ị} khác 5í5 với tài Ỉiệỉi
Giải tíeh
Vì sao... ?
Xcp t ú tự
Nhíni^ việc uài/ lỉêĩỉ theo thử tự nào?
D ự bo
Theo kiiĩh ĩỉ*^hicm đã có, sắp đẽìỉ thì.... ?
^ a k cách... ^
^
Phmỉ ỉìĩử dãìi
11
Qĩixf tắ c l à m việc
■
Bô trí c h ỗ là m việc h ự p lý đ c m ọ i nguừ i đoLi t h a m gia t h u ậ n lọi;
■
C h ọ n n g ư ờ i đ i ể u phôi, ng ưò i ghi chép và ngư òi trin h b à y kết qua;
■
C ù n g thcVng n h ấ t nội d u n g c ô n g v i ệ c q u v tắc là m viẹc và p h â n b ổ
t h à i g i a n t h ự c hiện;
e.
■
C h o cá n h â n có tlìòi g ia n t ự s u y n g h ĩ và đ ư a ra các V kiến;
■
T h à o l u ậ n c h u n g và t h ô n g n h ấ t ch ọ n lự a V kiến;
■
T r ụ c q u a n h ó a k ế t q u a làm việc lên v ậ t liệu, p h i i o n g tiện pl ìù hợ p ;
•
K i ể m tra x e m c ò n thiếu gì k h ô n g ;
■
C h u ẩ n bị trìn h b à y kô't q uà.
Q ịiy m ô n h ó m
N h ó m 2 n g ư ờ i , n h ỏ m 3-5 n g ư ờ i , n h ó m 6-8 nguòi.. . (đôi vói các v â n đ ể
đ ơ n g iả n k h ô n g c ẩ n p h á i c h i a n h ó m ) , n h ó m lón c h u n g to à n bộ.
/.
C ác cách chia n h ó m p h ô biêh
N g ẫ u nhiên; đ ế m sỏ’ (1, 2, 3...)/ t h e o c h ỗ ng ổ i t r o n g l ó p h ọ c (ví d ụ : X
n g u ò i ngổ i g ẩ n n h a u c ù n g l à m việc t r o n g m ộ t n h ó m ) ; t h e o lĩnh v ụ c n g h ể
n g h i ệ p và c h u y ê n m ô n ; t h e o đ ịa b à n s in h s ô n g và c ô n g tác; t h e o giói; t h e o r h ọ n
lựa c ủ a h ọ c v i ê n .. .
g.
Trình b à y th ô n g tin t ừ k ế t q u ả th ả o hiận n h ó m ìioặc t o à n t h ế
Đ ể t h u ậ n lợi t r o n g t r ì n h b à y t h ô n g tin và t h à o lu ậ n , cỏ n h i ê u cách, t r o n g
đ ó có t h ế v ậ n d ụ n g b a cách p h ổ b iế n sau:
à
Liệt kê ý kiến
theo các n h ó m ý
k hác n h a u (Ví
dụ: Khó khăn Thuận lợi ~ Giải
Sắp xếp. p h â n
loại n h a n h các ý
kiến c ù n g ử iuộc
một nhóm vấn
đ ề nào đó
pháp)
12 II
Tài liệu đào tạo tập h u ã h viên lĩẽbiêh đôì kh í hộu
Đ ẽ phân tích m ộ t
cách hệ tìhống các
nguyên nhân g â y
ra vâh để, từ đ ó
thuận hữ u h ỉệu
