Bàn về văn hóa nhà trường NGUYỄN văn THƯỜNG

Bàn về tầm quan trọng và nội dung văn hóa học đường trong xây dựng
thương hiệu nhà trường
Ths. Nguyễn Văn Thường1
Tóm tắt bài viết: Văn hoá học đường là môi trường để giáo dục, truyền tải tri
thức, các giá trị, chuẩn mực văn hóa đến thế hệ trẻ và rèn luyện nhân cách con người,
đặc biệt là thế hệ trẻ. Trong môi trường đại học hiện nay, đa số các chủ thể tham gia
vào quá trình giáo dục vẫn giữ được các giá trị, nét đẹp của nền giáo dục truyền thống,
đặc biệt chuẩn mực đạo đức yêu trò, kính thầy vẫn là tư tưởng chủ đạo. Bên cạnh đó,
trước những tác động của mặt trái kinh tế thị trường, sự bùng nổ của công nghệ thông
tin, đặc biệt sự du nhập của văn hóa phương Tây đã làm cho môi trường đại học bị
biến đổi, đạo đức của một bộ phận giảng viên, sinh viên đang bị xuống cấp, nảy sinh
nhiều hiện tượng không được thẩm mĩ trong tiếp cận giữa học đường. Chính vì vậy
cần có những cái nhìn và biện pháp để đưa ra nội dung văn hóa học đường hiệu quả
nhất trong xã hội hiện đại. Văn hóa học đường ở trường CĐSP Đà Lạt được thể hiện
qua phong cách giáo tiếp của cán bộ, giảng viên và đặc biệt là sinh viên với vẻ đẹp của
sự hiền hòa, thanh lịch, thân thiện, cởi mở, vui vẻ và lịch sự điều đó đã để lại những
kết quả lớn lao của việc đào tạo của nhà trường, tạo nên một hiếu ứng mô phạm
trong phạm vi toàn trường, luôn gây được thiện cảm lớn trong lòng mỗi người khi
tiếp xúc về các sinh viên tại ngôi trường bề dày lịch sử này.
Từ khóa: Giao tiếp ứng xử trong nhà trường, thương hiệu nhà trường, văn hóa
học đường.
1. Đặt vấn đề
Xu thế hội nhập văn hóa hiện nay đang đặt ra cho dân tộc chúng ta bài toán tiếp
biến văn hóa. Tiếp biến như thế nào để hòa nhập mà không hòa tan trong bối cảnh
những nền văn hóa ngoại lai đang trở nên ngày càng phổ biến trong sinh hoạt văn hóa
của người dân, đặc biệt là của thanh niên, là một câu hỏi được nhiều nhà nghiên cứu
quan tâm. Hội nhập văn hóa là bài toán không còn xa lạ đối với Việt Nam. Lịch sử Việt
Nam đã từng chứng kiến nhiều giai đoạn văn hóa nước ngoài du nhập vào Việt Nam,
bằng cả con đường chính thống (trường học) và con đường không chính thống (trao
đổi thương mại, buôn bán, truyền giáo, v.v.). Do đó, người dân Việt Nam hình thành
thái độ cởi mở với văn hóa ngoại lai, sẵn sàng tiếp nhận những giá trị văn hóa mới.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chúng ta từ bỏ các giá trị văn hóa truyền thống.
Dù biến đổi cùng bối cảnh kinh tế - xã hội nhưng bản sắc văn hóa Việt Nam vẫn được
bảo tồn qua nhiều thế hệ. Sự phát triển của văn hóa Việt Nam qua lịch sử cho thấy vai
trò của con người Việt Nam trong việc chủ động gìn giữ văn hóa truyền thống và tiếp
thu có chọn lọc các giá trị văn hóa ngoại lai.
Xuất phát từ bối cảnh hội nhập văn hóa hiện nay đã và đang đặt ra nhiều thách
thức lớn cho dân tộc Việt Nam nói chung và thanh niên, sinh viên Việt Nam nói riêng.
Việc xâm nhập của các nền văn hóa ngoại lai vào nước ta trong giai đoạn hiện nay, đặc
1 Khoa Bộ môn chung


biệt là văn hóa phương tây (cụ thể là văn hóa châu Âu và Bắc Mỹ), tác động đến một
bộ phận lớn dân cư cả ở thành thị và nông thôn, thuộc nhiều lứa tuổi khác nhau và
dưới nhiều hình thức khác nhau. Thêm nữa, người Việt Nam có xu hướng hình thành
nhu cầu học tập văn hóa nước ngoài nhằm tăng cường khả năng hội nhập quốc tế, đảm
bảo sự phát triển kinh tế - xã hội trong xu thế chung của thế giới. Đây là những nguyên
nhân chủ quan và khách quan quan trọng dẫn đến quá trình tiếp biến văn hóa mạnh mẽ
ở Việt Nam hiện nay, đặc biệt là ở giới trẻ. Trước sức ép của văn hóa nước ngoài và
yêu cầu bảo tồn văn hóa dân tộc, người Việt Nam nói chung và thanh niên Việt Nam
nói riêng phản ứng như thế nào? Họ có cảm thấy khó khăn trong quá trình định hướng
các giá trị văn hóa của bản thân trong trường học hay không.
Việt Nam đang tiếp biến văn hóa theo chiều hướng hòa nhập, và quá trình tiếp
biến văn hóa tác động đến không chỉ hành vi (bề nổi) mà còn đến cả các quá trình tâm
lý sâu xa của thanh niên, sinh viên hãy chính trong không gian văn hóa trường học
thông qua xung đột tâm lý.
Thương hiệu là dấu hiệu hữu hình và vô hình, đặc biệt để nhận biết một sản
phẩm hàng hóa hay một dịch vụ nào đó được sản xuất hay được cung cấp bới một tổ
chức hay một doanh nghiệp. Trong thập kỉ đầu tiên của thế kỉ XXI, mối quan tâm về
thương hiệu tổ chức ngày càng tăng. Giống như nhiều tổ chức dịch vụ, các trường đại
học đang đối mặt với một môi trường cạnh tranh ngày càng tăng. Thương hiệu đại học

là một cái tên, một hình ảnh, một mô tả hấp dẫn của một tổ chức, lột tả được bản chất
giá trị mà trường đại học đó cung cấp. Việc xây dựng thương hiệu trong giáo dục đại
học giúp cho sinh viên và cha mạ họ nhận dạng được những dịch vụ cụ thể được cung
cấp và động viên họ sử dụng.
Thương hiệu nhà trường mạnh phải có được một văn hóa nhà trường tương ứng
để tạo nên một bản sắc riêng và sức bật nội tại, giúp trường đại học có khả năng thích
nghi được với sự thay đổi trong những hoàn cảnh kinh tế xã hội khác nhau. Mối quan
hệ giữa văn hóa nhà trường và thương hiệu có thể khái quát trên hai khía cạnh: văn
hóa là yếu tố không thể thiếu và thương hiệu là yếu tố làm nên nét văn hóa riêng biệt
của nhà trường.
Trong tiếp cận về thương hiệu, văn hóa nhà trường với cái nhìn đa chiều và sâu
sắc, tôi có thể thấy được rằng tầm quan trọng về xây dựng nội dung văn hóa học
đường trong xây dựng thương hiệu nhà trường là điều cần thiết.
2. Giải quyết vấn đề
2.1.
Quan niệm về văn hóa học đường
Văn hoá học đường là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá sự phát
triển của một nền giáo dục, trong môi trường này tất cả các chủ thể tham gia từ người
học đến nhà quản lý, giáo viên, nhân viên đều phải tuân thủ pháp luật, quy định, rèn
luyện đạo đức, lối sống... Nếu môi trường học đường không giữ được nền nếp, giá trị,


chuẩn mực, thầy không ra thầy, trò không ra trò thì nhà trường không thể thực hiện
được chức năng truyền tải, giáo dục văn hóa.
Để xây dựng văn hóa học đường cần thực hiện đồng bộ từ cơ chế, chính sách,
pháp luật, quy định đến việc giữ đúng chuẩn mực đạo đức, văn hóa của mỗi chủ thể
tham gia vào quá trình giáo dục. Có thể nói, khái niệm văn hóa học đường là một khái
niệm còn mới ở Việt Nam, đến nay có một số nghiên cứu cũng bước đầu đề cập đến
khái niệm này: “Văn hoá học đường là hệ thống những giá trị vật chất và tinh thần
được hình thành và tích luỹ trong lịch sử bao gồm những suy nghĩ, quan niệm thói

quen, tập quán, tư tưởng, luật pháp... nhằm thiết lập mối quan hệ giữa thầy, trò và các
thành viên có liên quan để việc dạy và học đạt kết quả cao”. Ở một khía cạnh khác,
khái niệm văn hóa học đường được đề cập đến ở những nội dung cụ thể hơn “Văn hóa
học đường là toàn bộ yếu tố vật chất (giảng đường, phòng thí nghiệm, xưởng thực
hành, không gian, cảnh quan) đảm bảo tính thẩm mỹ, giáo dục, góp phần tạo nên môi
trường và phương tiện giáo dục tốt nhất; nội quy, quy chế của nhà trường phù hợp với
chuẩn mực văn hóa chung của xã hội, phù hợp với nội quy, quy định của môi trường
học đường đảm bảo cho các hoạt động trong trường học diễn ra lành mạnh, đạt mục
tiêu giáo dục là đào tạo những con người toàn diện, có đủ đức, trí, mỹ, thể, có tri thức
và có hoài bão khát vọng vươn lên.
Theo Giáo sư Phạm Minh Hạc thì: “Văn hóa học đường là hệ các chuẩn mực,
giá trị giúp cán bộ quản lý nhà trường, thầy cô giáo, các vị phụ huynh và các em học
sinh, sinh viên có các cách thức suy nghĩ, tình cảm, hành động tốt đẹp”.
Như vậy, nhìn chung khái niệm văn hóa học đường được biểu hiện ở một số nội
dung sau: Văn hóa học đường là khái niệm đề cập đến toàn bộ hoạt động vật chất, tinh
thần của một nhà trường; biểu hiện trước hết ở hệ thống các giá trị, chuẩn mực, niềm
tin, quy tắc ứng xử tốt đẹp giữa các chủ thể trong môi trường giáo dục; đóng góp tích
cực vào quá trình hoàn thiện, phát triển nhân cách người học, hướng đến các giá trị
chân, thiện, mỹ.
2.2.

Tầm quan trọng của văn hóa học đường trong xây dựng thương hiệu
nhà trường

Là một hệ thống mục tiêu giá trị, qui chuẩn mô phạm của một cơ quan giáo dục
với tư cách môt thể chế xã hội đặc thù, có định hướng, chỉ đường, dẫn lối cho việc xây
dựng văn hóa tổ chức nhà trường.
Các chuẩn mực, nội qui, điều lệ nhà trường, quy tắc trong văn hóa tổ chức nhà
trường có tác dụng hỗ trợ, điều phối, kiểm soát kỷ cương, nề nếp trong nhà trường,
thực hiện các tiêu chí trường chuẩn quốc gia.

Tạo động lực cho mọi hoạt động và xây dựng các mối quan hệ trong nhà
trường, văn hóa tổ chức nhà trường góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nhà
trường, làm tăng hiệu quả hoạt động nhà trường góp phần giảm thiểu, khắc phục
những nguy cơ làm giảm sức mạnh của tổ chức nhà trường.
Xây dựng những phẩm chất, truyển thống, nếp sống, phong cách đặc trưng của
nhà trường, góp phần củng cố nâng cao uy tín, thương hiệu của nhà trường, tạo đà cho
các bước phát triển nhà trường.
Hệ thống giá trị cốt lõi, qui chuẩn mô phạm, chuẩn đầu ra cần đạt trong xây
dựng và phát triển văn hóa trường phổ thông được thể hiện gần đây trong chương trình
giáo dục phổ thông mới
Các phẩm chất chủ yếu: Yêu đất nước, yêu con người, chăm học, chăm làm,
trung thực, trách nhiệm.
Các năng lực cốt lõi gồm: Năng lực chung: năng lực từ chủ và tự học, năng lực
giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. Những năng lực chuyên
môn: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực tìm hiểu tự nhiên và xã hội,
năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thẩm mỹ, năng lực thể chất, ngoài ra
cần có các năng lực đặc biệt (năng khiếu).
Các năng lực trên đã được xác định trong nhiều chương trình giáo dục ở nước
ngoài, đặc biệt là các tài liệu xác định và lựa chọn các năng lực cốt lõi của Tổ chức
hợp tác và phát triển kinh tế năm 2005.
Hệ thống những phẩm chất chủ yếu và năng lực cốt lõi nói trên là hệ giá trị mục
tiêu mới nhất đang được triển khai ở các trường học. Việc xây dựng văn hóa học
đường phải đi theo các mục tiêu này.
Văn hoá là một thứ tài sản lớn của bất kỳ một nhà trường nào:
Có không ít người đã khẳng định, văn hóa quyết định trường tồn của một tổ
chức. Đó là ý nghĩa lớn nhất của văn hoá. Nó càng có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc
biệt đối với nhà trường, bởi lẽ, hơn bất kỳ một tổ chức nào, tính văn hoá là tính chất
đặc thù của nhà trường. Điều này được xác định dựa trên những căn cứ sau: (i) Nhà

trường là nơi bảo tồn và lưu truyền các giá trị văn hoá nhân loại; (ii) Nhà trường là nơi
đào luyện những lớp người mới, chủ nhân gìn giữ và sáng tạo văn hoá cho tương lai;
(iii) Nhà trường là nơi con người với con người (người dạy với người học) cùng hoạt
động để chiếm lĩnh các mục tiêu văn hoá, theo những cách thức văn hoá, dựa trên
những phương tiện văn hoá, trong môi trường văn hoá đại diện cho mỗi vùng, miền,
địa phương.
Văn hoá tổ chức nhà trường tạo động lực làm việc:


Động lực làm việc trong nhà trường - thường được gọi là động lực sư phạm được tạo nên bởi nhiều yếu tố, trong đó văn hoá là một động lực vô hình nhưng có sức
mạnh kích cầu nhiều khi hiệu quả hơn cả các biện pháp kinh tế. Cụ thể:
Văn hoá nhà trường giúp giáo viên, nhân viên, học sinh thấy rõ mục tiêu, định
hướng và bản chất công việc mình làm;
Văn hoá nhà trường phù hợp, tích cực tạo ra các mối quan hệ tốt đẹp giữa các
các cán bộ, giáo viên, nhân viên trong tập thể sư phạm, giữa giáo viên và học sinh;
đồng thời, tạo ra một môi trường làm việc thoải mái, vui vẻ, lành mạnh. Đó là nền tảng
tinh thần cho sự sáng tạo – điều vô cùng quan trọng đối với hoạt động sư phạm mà đối
tượng là tri thức và con người;
Văn hoá nhà trường tích cực giúp cho người dạy, người học và mỗi cá nhân
trong lực lượng xã hội xung quanh có cảm giác tự hào, hãnh diện vì được là thành viên
của tổ chức nhà trường, được làm việc vì những mục tiêu cao cả của nhà trường.
Muốn tạo động lực cần khơi dậy nhu cầu và đáp ứng nhu cầu chính đáng của
mọi người. Khi nhu cầu còn ở mức độ thấp, động lực với người lao động sư phạm là
đồng lương, thu nhập, tiền thưởng … bó gọn trong những giá trị vật chất. Khi nhu cầu
vật chất thoả mãn một mức độ cao hơn, người lao động nói chung, nhà giáo nói riêng
sẵn sàng đánh đổi, chọn mức thu nhập thấp hơn để được làm việc ở một môi trường
hoà đồng, thân thiện, thoải mái, được cống hiến, sáng tạo và được thừa nhận, tôn trọng
và phát triển.
Văn hoá tổ chức nhà trường hỗ trợ điều phối và kiểm soát.
Văn hóa tổ chức nhà trường hỗ trợ điều phối và kiểm soát hành vi của các cá

nhân bằng các chuẩn mực, thủ tục, quy trình, quy tắc và bằng dư luận, truyền thuyết do
những thế hệ con người trong tổ chức nhà trường xây dựng lên.
Khi nhà trường phải đối mặt với một vấn đề phức tạp, chính văn hóa tổ chức là
điểm tựa tinh thần, giúp các nhà quản lý trường học và đội ngũ giáo viên hợp tác, phát
huy trí lực để có những quyết định và sự lựa chọn đúng đắn nhằm duy trì sự ổn định và
phát triển của tổ chức nhà trường.
Văn hóa tổ chức nhà trường hạn chế tiêu cực và xung đột.
Văn hóa tổ chức nhà trường giúp các thành viên tổ chức thống nhất về cách
nhận thức vấn đề, cách đánh giá, lựa chọn, định hướng và hành động. Nó tựa như chất
keo gắn kết các thành viên lại thành một khối, tạo ra những dư luận tích cực hạn chế
những biểu hiện tiêu cực trái với quy tắc, chuẩn mực thông thường của tổ chức. Nó
hạn chế những nguy cơ mâu thuẫn và xung đột; hoặc khi xung đột là không thể tránh
khỏi thì văn hóa nhà trường tạo ra hành lang pháp lý - đạo lý phù hợp để góp phần
khắc phục, giải quyết xung đột trên nguyên tắc không để phá vỡ tính chỉnh thể của tổ
chức nhà trường.
Nâng cao chất lượng các hoạt động giáo dục của nhà trường:
Tổng hợp tất cả các yếu tố trên, từ sự gắn kết, tạo động lực, điều phối kiểm soát
và hạn chế những nguy cơ làm giảm sức mạnh của tổ chức, có thể thấy rằng, văn hóa
tổ chức đã làm tăng hiệu quả các hoạt động trong nhà trường, trên cơ sở đó mà dần dần
tạo nên những phẩm chất đặc trưng riêng, khác biệt cho tổ chức trường học. Đó là cơ


sở nâng cao uy tín, “thương hiệu” của nhà trường, tạo đà cho các bước phát triển tốt
hơn.
Trong xây dựng thương hiệu trường học cần xác định rõ vai trò và tầm quan
trọng của văn hóa học đường đây là điều cần thiết để giúp cho quá trình định hướng
chiến lược trong quá trình phát triển của bất kì môi trường học tập nào.
2.3.

Nội dung văn hóa học đường

Văn hóa học đường là văn hóa môi trường.
Học đường là nơi để tiến hành dạy và học với sự tham gia của cơ sở vật chất
trường học, cán bộ quản lý giáo dục, thầy, trò, chương trình, nội dung giáo dục… để
thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục đào tạo của từng trường học. Do vậy, nói đến
văn hóa học đường trước hết phải nói đến môi trường, cảnh quang sư phạm, cây xanh,
hoa kiểng, nơi chỗ vui chơi, giải trí, sinh hoạt, hội họp, học tập, thực hành thí nghiệm,
vệ sinh an toàn…như thế nào. Tổng quan toàn cảnh nhà trường từ cổng, hàng rào,
bảng tên trường, bàn ghế học sinh, nhà làm việc, nhà vệ sinh… đều toát lên nét văn
hóa của trường học. Nhưng điều đó không hẳn là cổng trường to hay nhỏ, hoa kiểng
đẹp hay xấu, cây xanh nhiều hay ít…mà quan trọng là cách sắp xếp, bố cục các vật thể
ấy trong nhà trường như thế nào? Nói lên điều gì? Văn hóa học đường tuy không phải
là vật thể nhưng văn hóa học đường thể hiện qua các vật thể ấy.
Văn hóa học đường là văn hóa tổ chức.
Trường học là một tổ chức, văn hóa học đường là văn hóa tổ chức. Một tổ chức
sau khi được hình thành, tồn tại và phát triển thì tự khắc nó sẽ dần dần hình thành nên
những nề nếp, chuẩn mực, lễ nghi, niềm tin và giá trị. Đó là sợi dây vô hình gắn kết
các thành viên trong tổ chức lại với nhau cùng phấn đấu cho những giá trị chung của tổ
chức. Đó là nghi lễ, đồng phục, không khí học tập trật tự, sinh hoạt nề nếp, đi học
đúng giờ, hiểu biết, tôn trọng, đoàn kết nhau, cùng nhau bảo vệ không làm thiệt hại
danh dự uy tín chung của nhà trường…
Văn hóa học đường là văn hóa ứng xử:
Văn hóa học đường là hành vi ứng xử của các chủ thể tham gia hoạt động giáo
dục đào tạo trong nhà trường, là lối sống văn minh trong trường học thể hiện như:
Ứng xử của thầy, cô giáo với học sinh, sinh viên: Được thể hiện như sự quan
tâm đến học sinh, sinh viên, biết tôn trọng người học, biết phát hiện ra ưu điểm, nhược
điểm người học để chỉ bảo…Thầy, cô luôn gương mẫu trước học sinh, sinh viên.
Ứng xử của học sinh, sinh viên với thầy, cô giáo thể hiện bằng sự kính trọng,
yêu quí của người học với thầy, cô giáo. Hiểu được những chỉ bảo giáo dục của thầy,
cô và thực hiện điều đó tự giác, có trách nhiệm.

Ứng xử giữa lãnh đạo với giáo viên, nhân viên thể hiện người lãnh đạo phải có
năng lực tổ chức các hoạt động giáo dục. Người lãnh đạo có lòng vị tha, độ lượng, tôn
trọng giáo viên, nhân viên xây dựng được bầu không khí lành mạnh trong tập thể nhà
trường.


Ứng xử giữa các đồng nghiệp, học sinh, sinh viên với nhau phải thể hiện qua
cách đối xử mang tính tôn trọng, thân thiện, giúp đỡ lẫn nhau.
Tất cả các ứng xử trong nhà trường là nhằm xây dựng một môi trường sống
văn minh, lịch sự trong nhà trường đây cũng là điều tạo nên thương hiệu trong nhà
trường. Đây cũng là nội dung cơ bản nhất để mỗi trường học phát triển văn hóa học
đường theo quan điểm, định hướng phát triển riêng, để tạo ra những sản phẩm giáo
dục mang giá trị cốt lõi cao, phù hợp với sự phát triển của xã hội.
Ngoài những nội dung trên thì văn hóa nhà trường trong việc xây dựng thương
hiệu nhà trường cần quan tâm tới việc xây dựng chuẩn mực văn hóa học đường của
giáo viên và giảng viên.
2.4.
Xây dựng chuẩn mực văn hóa học đường của giảng viên
Đối với giảng viên đại học thì cần phải có tối thiểu những năng lực và phẩm
chất như sự tâm huyết với nghề, có lý tưởng sống đúng, trung thực, năng lực chuyên
môn thể hiện ở khả năng nghiên cứu khoa học và phải coi đổi mới phương pháp giảng
dạy là yếu tố cốt tử để nâng cao chất lượng đào tạo đại học hiện nay.
Sự tâm huyết với nghề: Giảng viên đại học nói riêng và nhà giáo nói chung cần
phải có sự tâm huyết với nghề, bởi vì chỉ khi tâm huyết với nghề, họ mới có đủ tri
thức, tình cảm, nghị lực để vượt qua khó khăn trong giảng dạy và cuộc sống để “ươm”
tài năng cho đất nước.
Lý tưởng sống đúng, có phẩm chất trung thực: Nhà giáo phải có lý tưởng sống
đúng đắn, nói và làm theo đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật
của Nhà nước, thực hiện theo đúng quy định về chuẩn mực đạo đức nhà giáo. Có như
vậy giảng viên mới định hướng để sinh viên có một thế giới quan đúng đắn khi nhìn

nhận đánh giá một sự vật, hiện tượng nào đó. Giảng viên phải kiên quyết đấu tranh phê
phán những quan điểm sai trái, thù địch, đồng thời phải kiên quyết đấu tranh với
những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống, tự diễn biến, tự chuyển hóa ngay trong
môi trường giáo dục hiện nay.
Năng lực chuyên môn thể hiện ở khả năng nghiên cứu khoa học: Là giảng viên
đại học thì cần phải có trình độ cao, được đào tạo bài bản, đúng ngành, đặc biệt phải
có năng lực nghiên cứu khoa học, tích cực, chủ động nghiên cứu khoa học. Nếu giảng
viên không nghiên cứu thì sẽ không thường xuyên bổ sung kiến thức mới cho bài
giảng, kiến thức đã có sẽ trở nên giáo điều, lạc hậu kéo lùi chất lượng đào tạo, làm cho
Việt Nam ngày càng tụt hậu xa hơn so với thế giới.
Đổi mới phương pháp giảng dạy: Đây là yêu cầu tất yếu trong quá trình đổi mới
toàn diện đại học Việt Nam hiện nay. Mỗi phương pháp đều có thế mạnh riêng, giảng
viên phải căn cứ vào nội dung chương trình để lựa chọn phương pháp giáo dục phù
hợp. Đặc biệt, giảng viên phải quan tâm và sử dụng các phương pháp giáo dục hiện đại
“lấy người học làm trung tâm”, phải tăng cường sự tương tác giữa giảng viên và sinh


viên trong quá trình đào tạo, giảng viên chủ yếu đóng vai trò là người gợi mở, định
hướng để sinh viên chủ động, tích cực chiếm lĩnh tri thức.
Để xây dựng văn hóa học đường trong môi trường đại học hiện nay cần phải có
sự tác động nhiều chiều, từ nhiều chủ thể khác nhau, trong đó giảng viên giữ vai trò
quan trọng nhất, giảng viên phải là người mẫu mực về chuyên môn, nhân cách, đạo
đức, lối sống thì mới làm tròn chức năng truyền tải tri thức, văn hóa, góp phần phát
triển nhân cách sinh viên.
Giảng viên phải thường xuyên học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp
vụ, đổi mới phương pháp giáo dục để phát huy tính tích cực của sinh viên trong quá
trình học tập. Trong quá trình giảng dạy, giảng viên không chỉ dừng lại ở trang bị, định
hướng, gợi mở tri thức cho người học, mà còn phải trao truyền cả tình thương, sự tâm
huyết để kiến thức, văn hóa trở thành niềm tin, động lực thúc đẩy sinh viên điều chỉnh
nhận thức, thái độ và hành vi của mình, khơi dậy ở họ ý chí vượt qua khó khăn, chiếm

lĩnh tri thức khoa học, đóng góp trí tuệ cho công cuộc xây dựng đất nước.
Giảng viên chính là linh hồn của bất kỳ thế hệ sinh viên nào, vì vậy để xây
dựng tốt thương hiệu của nhà trường, bản thân giảng viên không ngừng cố gắng và
lan tỏa những điều thú vị, tích cực tới các thế hệ sinh viên, giúp các em luôn có tư duy
sáng tạo, lạc quan và biết phát triển chính từ năng lực bản thân.
2.5.
Văn hóa giao tiếp ứng xử của sinh viên trường CĐSP Đà Lạt
Trong bài viết này, chúng tôi xin đề cập đến một số vấn đề về văn hóa trong
giao tiếp ứng xử của sinh viên với một số vấn đề cơ bản được đề cập tới như sau:
Sự thanh lịch trong văn hóa giao tiếp của sinh viên trường CĐSP Đà Lạt.
Sinh viên trường CĐSP Đà Lạt là những nam thanh nữ tú từ 18 tới 21 tuổi được
sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Lâm Đồng với khí hậu được ưu đãi từ thiên nhiên, vừa
chịu ảnh hưởng sâu đậm bản sắc văn hóa và đời sống tinh thần phương Đông lại sớm
tiếp xúc và chịu ảnh hưởng của nền văn minh hiện đại phương Tây. Việc xử lý hài hòa
các yếu tố văn hóa truyền thống và văn minh hiện đại đã hiện diện trong phong cách
giao tiếp của các sinh viên trường CĐSP Đà Lạt.
Sinh viên trong trường tập trung 30% trong ký túc xá sinh viên của trường, với
lối sống khá thanh lịch, kín đáo và luôn được an toàn. luôn luôn có thái độ nhã nhặn,
vui vẻ với mọi người tạo lên môi trường vô cùng thân thiện.
Sự thanh lịch thể hiện qua nét mặt, ngôn ngữ nói, trang phục, lối sống nhẹ
nhàng tạo nên được sự cuốn hút đặc biệt khi giao tiếp và làm việc với người dân.
Sự lịch sự trong văn hóa giao tiếp của sinh viên trường CĐSP Đà lạt
Những sinh viên CĐSP Đà Lạt hơn ai hết mong muốn tiếp nhận thêm nhiều mối
quan hệ của mình từ mọi miền đất nước để đan xen thêm những nét tâm lý đặc biệt
như sự năng động, sáng tạo và đầy nhiệt huyết, các em cũng được giao lưu với nhiều
sinh viên khác nhau trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Đây là tiền đề và cơ sở quan trọng để
tạo nên tình đoàn kết giữa những thành viên đến từ các vùng miền khác nhau về đây
cùng sinh sống, học tập và làm việc.

Khi tới Đà Lạt tiếp xúc bất kỳ ai, trao đổi với họ bất cứ điều gì sẽ nhận được sự
cởi mà và chân thành từ họ, từ việc hỏi đường, thuê xe, nhờ giúp việc nhỏ đến việc to
sự nhận lại đều là sự nhiệt tình vui vẻ từ người dân và sinh viên trường CĐSP Đà Lạt
cũng rất nhiệt tình hăng hái từ những việc như vậy.
Bên cạnh những điều thú vị, hài lòng từ những vấn đề đã nêu ở trên, bên cạnh
đó có thể nhìn nhận một số ảnh hưởng khác từ nền kinh tế thị trường
Nhiều tác động của điều kiện tự nhiên, môi trường và kinh tế xã hội trong thời
gia qua đã dẫn đến tình trạng một số sinh viên thiếu ý thức tôn trọng luật pháp, bảo vệ
của công, không giữ gìn thành phố sạch đẹp, không giữ gìn trường lớp, nói tục, chửi
bậy.
Hiện nay một số giảng viên đã biểu lộ thái độ không bằng lòng về hiện tượng
một số sinh viên thiếu nhã nhặn, thành thực. Nhiều người cũng bất bình và lo ngại về
một số sinh viên sư phạm lại có thói quen như vậy. Đó là cái xấu mới nảy sinh gây ít
nhiều ngộ nhận đáng tiếc về phong cách giao tiếp sư phạm.
Nhìn chung những mặt tiêu cực phần lớn do sinh viên năm thứ nhất, chưa thực
sự được đào tào về kỹ năng mềm nhiều. Đó cũng là điều để những người nghiên cứu
như chúng tôi có thể xây dựng một số chuyên đề về giao tiếp giúp các em đó trường
thành hơn trong xã hội hiện đại này.
Sự rụt rè trong phong thái giao tiếp của sinh viên trường CĐSP Đà Lạt
Khi giao tiếp với sinh viên trường CĐSP Đà Lạt, đặc biệt là các bạn người dân
tộc thiểu số có thể thấy sự rụt rè, đôi phần còn có những rào cản khi các thầy cô chủ
động giao tiếp, tung hứng trong các câu chuyện cùng các em, nhưng sự phản hồi trong
giao tiếp của các em còn chậm, chưa tự thực sự tự tin, cho thấy để thay đổi được một
số bộ phận sinh viên trong trường, cần có những chuyên đề, những hoạt động đa dạng,
đa sắc màu và phù hợp với bản sắc của các em hơn. Đó cũng chính là điều giúp những
người nghiên cứu như chúng tôi có thể có những chuyên đề, trải nghiệm sáng tạo phù
hợp với đặc điểm tâm lý, bản sắc dân tộc của các sinh viên giúp các em tự tin và phá
vỡ mọi rào cản của các em ở thời điểm hiện tại.
Phong cách giao tiếp ứng xử của sinh viên trường CĐSP Đà Lạt là vẻ đẹp của
sự hiền hòa, thanh lịch, thân thiện, cởi mở, vui vẻ và lịch sự điều đó đã để lại những

kết quả lớn lao của việc đào tạo của nhà trường, tạo nên một hiếu ứng mô phạm
trong phạm vi toàn trường, luôn gây được thiện cảm lớn trong lòng mỗi người khi
tiếp xúc về các sinh viên tại ngôi trường bề dày lịch sử này. Đó cũng chính là niềm
vui lớn đối với mỗi cán bộ và giảng viên trong nhà trường trong quá trình xây dựng
thương hiệu trường CĐSP Đà Lạt “Đoàn kết, đổi mới, giữ vững kỷ cương và không
ngừng phát triển”
3. Kết luận
Văn hoá học đường là môi trường để giáo dục và rèn luyện nhân cách con
người, đặc biệt là thế hệ trẻ. Nếu môi trường học đường bị “ô nhiễm” thì nhà trường
không thực hiện được chức năng truyền tải tri thức, các giá trị, chuẩn mực văn hóa đến
thế hệ trẻ. Trong môi trường đại học hiện nay, đa số các chủ thể tham gia vào quá trình


giáo dục vẫn giữ được các giá trị, nét đẹp của nền giáo dục truyền thống, đặc biệt
chuẩn mực đạo đức yêu trò, kính thầy vẫn là tư tưởng chủ đạo. Bên cạnh đó, trước
những tác động của mặt trái kinh tế thị trường, sự bùng nổ của công nghệ thông tin,
đặc biệt sự du nhập của văn hóa phương Tây đã làm cho môi trường đại học bị biến
đổi, đạo đức của một bộ phận giảng viên đang bị xuống cấp, nảy sinh nhiều hiện tượng
tiêu cực trong giảng đường đại học. Có thể nói môi trường đại học là một xã hội thu
nhỏ, ở ngoài xã hội có tệ nạn gì thì ở trong môi trường đại học có tiêu cực đó. Sự vi
phạm các chuẩn mực đạo đức, văn hóa trong môi trường đại học diễn biến phức tạp,
ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của xã hội, đánh giá về vấn đề này, Đảng Cộng
sản Việt Nam đã khẳng định: “Nhiều biểu hiện tiêu cực trong lĩnh vực giáo dục, đào
tạo làm cho xã hội lo lắng như sự suy thoái đạo lý trong quan hệ thầy trò, bè bạn, môi
trường sư phạm xuống cấp; lối sống thiếu lý tưởng, hoài bão, ăn chơi, nghiện ma túy,
tệ nạn xã hội… ở một bộ phận học sinh, sinh viên”.
Bởi lẽ đó việc xây dựng văn hóa nhà trường là điều hết sức cần thiết với bất kỳ
môi trường học tập nào và ở trường CĐSP Đà Lạt cũng vậy. chúng tôi đang dẫn hướng
tới những điều chuyên nghiệp và phát triển trong thời đại 4.0.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phạm Minh Hạc (1996). Vấn đề con người trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện
đại hóa. NXB Chính trị Quốc Gia
2. Nguyễn Hải Thập (2017). Tài liệu Bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề
nghiệp giảng viên chính hạng II, NXB Giáo dục Việt Nam.
3. Lê Khánh Tuấn (2019), Chuyên đề 1 và chuyên để 10, Bài giảng Bồi dưỡng theo
tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giảng viên chính hạng II. Đại học Sài Gòn
4. Lê Xuân Sơn, Nguyễn Văn Thường (2018). Văn hóa giao tiếp ứng xử của sinh viên
trường CĐSP Đà Lạt thông qua người dân địa phương. HTKH Quốc Gia Học viện
Quản lý giáo dục.
5.
/>truy cập ngày 28 tháng 02 năm 2019