Quản lý hoạt động dạy học môn tin học theo chuẩn năng lực tại trường cao đẳng an ninh nhân dân i

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRẦN HỮU ĐIỀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIN HỌC THEO CHUẨN NĂNG LỰC
TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2019


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRẦN HỮU ĐIỀN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIN HỌC THEO CHUẨN NĂNG LỰC
TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.140114

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN VŨ BÍCH HIỀN

HÀ NỘI - 2019

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Quý Thầy, Cô Phòng sau
Đại học, Khoa Quản lý Giáo dục – Trường Đại học Giáo dục – Đại học Quốc
gia Hà Nội. Quý Thầy, Cô đã trực tiếp giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập
và viết luận văn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu, Lãnh đạo Bộ
môn Ngoại ngữ - Tin học trường Cao đẳng An ninh nhân dân I, bạn bè, đồng
nghiệp và gia đình đã động viên, khích lệ để tôi hoàn thành luận văn.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc và chân thành nhất đến:
PGS.TS Nguyễn Vũ Bích Hiền, Người đã hết sức tận tâm hướng dẫn và
giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Mặc dù đã hết sức cố gắng nhưng luận văn không thể tránh khỏi những
khiếm khuyết. Kính mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý Quý báu của Quý
Thầy, Cô, bạn bè và đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Một lần nữa xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 9 năm 2019
Tác giả

Trần Hữu Điền

i


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1

ANND

An ninh nhân dân

2

CBQL

Cán bộ quản lý

3

CĐ

Cao đẳng

4

CNTT

Công nghệ thông tin

5

CSVC

Cơ sở vật chất

6

GD-ĐT

Giáo dục đào tạo

7

GV

Giáo viên

8

HS

Học sinh

9

PPDH

Phương pháp dạy học

10

QLGD

Quản lý giáo dục

11

TBDH

Thiết bị dạy học

12

TC

Trung cấp

ii


MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Danh mục các chữ viết tắt ................................................................................. ii
Danh mục các bảng, biểu đồ ............................................................................ vi
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC MÔN TIN HỌC THEO CHUẨN NĂNG LỰC TẠI CÁC TRƢỜNG
CAO ĐẲNG......................................................................................................................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 6
1.1.1. Những nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học môn tin
học ở các trường cao đẳng ........................................................................ 6
1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học môn tin
học theo chuẩn năng lực............................................................................ 7
1.2. Hoạt động dạy học môn Tin học tại các trƣờng cao đẳng.................... 8
1.2.1. Khái niệm hoạt động dạy học, dạy học môn Tin học, chuẩn
năng lực ..................................................................................................... 8
1.2.2. Chương trình và chuẩn năng lực đầu ra môn Tin học ở trường
cao đẳng ................................................................................................... 11

1.2.3. Yêu cầu năng lực của đội ngũ giáo viên dạy môn Tin học ở
trường Cao đẳng ...................................................................................... 16
1.2.4. Điều kiện vật chất, thiết bị dạy học đối với môn Tin học ở trường
Cao đẳng .................................................................................................. 18
1.3. Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học theo chuẩn năng lực
tại các trƣờng Cao đẳng ............................................................................... 19
1.3.1. Khái niệm quản lý, quản lý nhà trường, quản lý hoạt động
dạy học .................................................................................................... 19
1.3.2. Quản lý hoạt động dạy học theo chuẩn năng lực .......................... 22
1.3.3. Chủ thể quản lý hoạt động dạy học môn Tin học ở cấp
trường và cấp Bộ môn và mối quan hệ quản lý ...................................... 23
1.3.4. Nội dung quản lý hoạt động dạy học Tin học theo chuẩn
năng lực ở trường Cao đẳng .................................................................... 28
iii


1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học Tin học
trong trƣờng Cao đẳng thuộc Bộ Công an ................................................. 32
1.4.1. Các yếu tố chủ quan ...................................................................... 32
1.4.2. Các yếu tố khách quan .................................................................. 34
Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 37
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIN HỌC THEO CHUẨN NĂNG LỰC TẠI TRƢỜNG CAO
ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I .................................................................. 38
2.1. Khái quát về trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I........................... 38
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ................................................................. 39
2.2.1. Mẫu khảo sát ................................................................................. 39
2.2.2. Nội dung khảo sát ......................................................................... 39
2.2.3. Công cụ khảo sát ........................................................................... 39
2.2.4. Cách thức tiến hành....................................................................... 40

2.2.5. Phương pháp xử lý số liệu ............................................................ 40
2.3. Thực trạng hoạt động dạy học môn Tin học theo chuẩn năng
lực tại trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ............................................. 40
2.3.1. Thực trạng thực hiện chương trình dạy môn Tin học và
chuẩn năng lực tin học trong chương trình ............................................. 40
2.3.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên dạy môn Tin học ............................ 51
2.3.3. Thực trạng về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học môn Tin học ......... 53
2.4. Thực trạng về quản lý hoạt động dạy học môn Tin học theo
chuẩn năng lực tại trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ........................ 55
2.4.1. Thực trạng quản lý cấp trường ...................................................... 55
2.4.2. Thực trạng quản lý cấp Bộ môn .................................................... 60
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tin
học theo chuẩn năng lực tại trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I .............. 66
2.5.1. Điểm mạnh .................................................................................... 66
2.5.2. Điểm yếu ....................................................................................... 67
2.5.3. Cơ hội ............................................................................................ 68
2.5.4. Thách thức ..................................................................................... 69
Kết luận chƣơng 2 ......................................................................................... 70
iv


CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIN HỌC THEO CHUẨN NĂNG LỰC TẠI TRƢỜNG CAO
ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I .................................................................. 71
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................ 71
3.1.1. Nguyên tắc tính hệ thống .............................................................. 71
3.1.2. Nguyên tắc tính thực tiễn .............................................................. 71
3.1.3. Nguyễn tắc tính hiệu quả .............................................................. 72
3.1.4. Nguyên tắc tính đồng bộ ............................................................... 72
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tin học theo

chuẩn năng lực tại trƣờng Cao đẳng An ninh nhân dân I ........................ 72
3.2.1. Nhóm các biện pháp quản lý cấp trường ...................................... 72
3.2.2. Nhóm các biện pháp quản lý cấp Bộ môn .................................... 78
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 84
3.4. Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp
quản lý............................................................................................................ 85
3.4.1. Khảo sát tính khả thi của các biện pháp........................................ 85
3.4.2. Khảo sát tính cấp thiết của các biện pháp ..................................... 87
3.4.3. So sánh mức độ cấp thiết và khả thi của các biện pháp ................ 88
Kết luận chƣơng 3 ......................................................................................... 90
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 91
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 94
PHỤ LỤC

v


DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ
Bảng 1.1.
Bảng 1.2.
Bảng 2.1.
Bảng 2.2.
Bảng 2.3.
Bảng 2.4.

Bảng 2.5.
Bảng 2.6.
Bảng 2.7.
Bảng 2.8.
Bảng 2.9.

Bảng 2.10.
Bảng 2.11.
Bảng 2.12.
Bảng 2.13.

Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian môn học tin học
trình độ TC .................................................................................. 12
Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian môn học tin học
trình độ CĐ .................................................................................. 13
Nội dung chi tiết và phân bổ thời gian môn học tin học trình
độ TC tại Trường CĐ ANND I ................................................... 41
Nội dung chi tiết và phân bổ thời gian môn học tin học trình
độ CĐ tại Trường CĐ ANND I................................................... 42
Kết quả khảo sát hoạt động dạy của GV môn Tin học
Trường CĐ ANND I ................................................................... 44
Thực trạng sử dụng phương pháp, kỹ thuật dạy học và ứng
dụng CNTT trong giảng dạy của GV môn Tin học Trường
CĐ ANND I ................................................................................ 47
Khảo sát động lực học tập môn Tin học của HV ........................ 49
Khảo sát mức độ thực hiện hoạt động học tập môn Tin học
của HV ........................................................................................ 49
Kết quả dạy học môn tin học Trường CĐ ANND I năm học
2017-2018 ................................................................................... 51
Đội ngũ GV môn Tin học Trường CĐ ANND I ......................... 52
Năng lực, trình độ đội ngũ GV môn Tin học Trường CĐ
ANND I ....................................................................................... 52
Mức độ đầy đủ của CSVC, TBDH môn Tin học tại Trường
CĐ ANND I ................................................................................ 53
Chất lượng của CSVC, TBDH môn Tin học tại Trường
CĐ ANND I................................................................................ 54

Thực trạng tổ chức xây dựng chuẩn đầu ra về năng lực tin
học cho các chương trình tại Trường CĐ ANND I .................... 56
Thực trạng phát triển Bộ môn đào tạo tin học và đội ngũ GV
giảng dạy môn tin học tại trường CĐ ANND I........................... 57

vi


Bảng 2.14. Thực trạng đầu tư, nâng cấp hạ tầng CNTT và CSVC đáp
ứng yêu cầu dạy học môn Tin học theo chuẩn đầu ra................. 59
Bảng 2.15. Thực trạng Bộ môn đào tạo Tin học phối hợp với các khoa
biên soạn chương trình giảng dạy môn Tin học bám sát chuẩn
đầu ra về năng lực của từng ngành đào tạo trong nhà trường ........ 60
Bảng 2.16. Thực trạng tổ chức sinh hoạt khoa học, kết nối về mặt học
thuật bên trong và ngoài nhà trường ........................................... 62
Bảng 2.17. Thực trạng chỉ đạo GV sử dụng hiệu quả các nguồn lực vật
chất của nhà trường trong thực hiện hoạt động dạy học môn
tin học đáp ứng chuẩn đầu ra ...................................................... 64
Bảng 3.1. Tiêu chuẩn đánh giá tính cấp thiết và khả thi ............................. 85
Bảng 3.2. Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động dạy học
môn tin học theo chuẩn năng lực tại Trường CĐ ANND I ........ 85
Bảng 3.3. Mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý hoạt động dạy học
môn tin học theo chuẩn năng lực tại Trường CĐ ANND I ........... 87
Biểu đồ 3.1. So sánh tương quan mức độ cấp thiết và khả thi của các
biện pháp đã đề xuất .................................................................... 88

vii


MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Thế giới đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và hội tụ rất
nhiều công nghệ, trong đó cốt lõi là công nghệ thông tin (CNTT). Công nghệ
thông tin xuất hiện hầu hết trong các lĩnh vực, như: kinh tế chia sẻ 4.0, dịch vụ
thông minh, nông nghiệp thông minh 4.0, y tế thông minh 4.0, giáo dục thông
minh 4.0, … Điều đó đòi hỏi con người phải ngày càng năng động, sáng tạo và
thái độ tích cực để tiếp nhận và làm chủ tri thức, làm chủ thông tin.
Để có được những con người đó, những năm gần đây Bộ Giáo dục và
Đào tạo đã có rất nhiều chủ trương cụ thể trong toàn ngành giáo dục về đổi
mới PPDH, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng kiến thức CNTT cho đội ngũ
CBQL, GV và nâng cao chất lượng dạy học tin học trong nhà trường.
Luật Giáo dục năm 2005 của nước ta đã khẳng định rằng: “Phát triển
giáo dục là quốc sách hàng đầu, nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài”, tại điều 13 nhấn mạnh: “Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho
phát triển, nhà nước ưu tiên đầu tư cho giáo dục, khuyến khích bảo hộ các
quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước đầu tư
cho giáo dục”.
Chiến lược phát triển giáo dục 2011- 2020 cũng đã nêu ra: “Giáo dục là
quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của nhà nước và toàn dân”. Tập trung đổi mới
căn bản toàn diện, đổi mới phương pháp, hội nhập sâu rộng. Tăng cường đầu tư
cho phát triển giáo dục, tăng cường việc gắn đào tạo với sử dụng nguồn lực có
hiệu quả, nghiên cứu khoa học và công nghệ đáp ứng nhu cầu xã hội.
Môn tin học hiện nay đã được đưa vào tất cả các cấp học. Theo dự thảo
Chương trình môn tin học trong chương trình giáo dục phổ thông mới, được
công bố ngày 19/01/2018, thì môn tin học đã có những thay đổi lớn so với
chương trình hiện nay, có thể sẽ là môn thi tuyển sinh Đại học như các môn

1

khác. Như vậy, có thể thấy giáo dục đang đầu tư ngày càng nhiều cho việc
học tập môn tin học nói riêng và CNTT nói chung, đủ để thấy tầm quan trọng
của môn học này trong thời đại mới.
Trong thời gian qua, Trường Cao đẳng An ninh nhân dân I vẫn luôn nỗ
lực để công tác dạy, học môn tin học đem lại hiểu quả tốt nhất. Bởi đây không
chỉ là môn học cung cấp kiến thức cơ bản trong công tác cũng như học tập
của cá nhân, mà đó còn là công cụ, phương tiện để HV có thể ứng dụng trong
công tác điều tra, trinh sát sau khi ra trường. Và nhà trường cũng đã đạt được
những kết quả nhất định sau đây:
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho dạy, học môn tin học luôn
được quan tâm và đầu tư trang thiết bị hiện đại nhất (có 5 phòng máy tính,
mỗi phòng có: 50 máy tính, bảng tương tác baro, điều hòa, …).
- Xây dựng bộ giáo trình môn tin học (giáo trình lý thuyết và bài tập) ở
cả 2 hệ TC và CĐ. Hàng năm, vẫn chỉnh lý và cập nhật thông tin mới vào
trong giáo trình.
- Cán bộ, giáo viên thường xuyên tham gia các lớp bồi dưỡng PPDH, ứng
dụng CNTT trong dạy học để nâng cao trình độ và chất lượng của dạy, học.
Tuy nhiên, quá trình dạy và học môn tin học thực tế tại nhà trường vẫn
còn một số tồn tại sau:
- Dạy học chưa gắn với năng lực thực hành, trong bối cảnh thực và
nhiệm vụ chuyên môn thực sự của người học.
- Chưa hướng tới chuẩn năng lực cụ thể về tin học ở đầu ra của chương
trình đào tạo.
Nguyên nhân chính của các tình trạng trên là do công tác quản lý còn
chưa định hướng theo chuẩn, chưa chú trọng đổi mới chương trình theo chuẩn
đầu ra, và đặc biệt quản lý hoạt động dạy học môn Tin học còn mang nặng
tính hành chính chưa có chiều sâu về chuyên môn.
Xuất phát từ những lý do nêu trên cũng như yêu cầu giải quyết bài toán
2

thực tế, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học theo chuẩn
năng lực tại Trường CĐ ANND I” nhằm tìm ra biện pháp quản lý hoạt động
dạy học môn Tin học, giúp người học đạt chuẩn chất lượng về tin học ở đầu ra.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động dạy học môn
Tin học tại trường CĐ ANND I, từ đó nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý
hoạt động dạy học môn Tin học theo chuẩn năng lực tại trường CĐ ANND I.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động dạy học môn Tin học tại các trường
cao đẳng.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học theo
chuẩn năng lực tại các trường cao đẳng.
4. Câu hỏi nghiên cứu
- Cán bộ quản lý cấp trường và đặc biệt là cấp Bộ môn có vai trò như
thế nào trong công tác quản lý dạy học môn tin học ở các trường cao đẳng
thuộc Bộ Công an?
- Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học tại Trường CĐ ANND I hiện
nay đã tập trung vào vấn đề chuyên môn và hướng tới chuẩn năng lực ở đầu
ra của chương trình đào tạo hay chưa?
- Làm thế nào để định hướng, phối hợp các nguồn lực xây dựng và chỉ
đạo thực hiện chương trình dạy học môn Tin học tại trường CĐ ANND I giúp
người học đạt chuẩn đầu ra về năng lực Tin học?
5. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động dạy học môn Tin học tại Trường CĐ ANND I đã
được quan tâm nhưng vẫn còn nặng về hành chính hơn là tập trung vào
chuyên môn và chưa hướng tới chuẩn năng lực đầu ra về chất lượng. Nếu lãnh
đạo cấp trường và cấp Bộ môn có tư duy hướng tới chuẩn, định hướng và
phối hợp tốt các nguồn lực thực hiện chương trình dạy học môn Tin học trong
3

nhà trường thì người học sẽ đạt chuẩn năng lực tin học, chất lượng dạy học
môn Tin học sẽ từng bước được nâng cao, đáp ứng được mục tiêu đào tạo của
nhà trường trong giai đoạn mới.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn Tin học
theo chuẩn năng lực ở các trường CĐ.
- Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lí hoạt động dạy học
môn Tin học theo chuẩn năng lực tại Trường CĐ ANND I.
- Đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động dạy học môn Tin học theo
chuẩn năng lực tại Trường CĐ ANND I.
7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu vai trò của chủ thể quản lý
cấp trường và cấp Bộ môn (Bộ môn Ngoại ngữ - Tin học) đối với hoạt động
dạy học môn Tin học hướng tới chuẩn năng lực đầu ra về tin học của người
học tại Trường CĐ ANND I.
- Về không gian: Trường CĐ ANND I.
- Về thời gian: Các số liệu điều tra, khảo sát từ năm 2017 đến nay.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu lý luận
+ Nghiên cứu các văn bản hướng dẫn, chủ trương, đường lối, chính sách
của Nhà nước, các Bộ, Ngành có liên quan đến dạy học theo chuẩn năng lực.
+ Hệ thống hóa các khái niệm làm công cụ của luận văn, các lý luận
dạy học, lý luận dạy học môn Tin học, lý luận quản lý hoạt động dạy học
môn Tin học.
- Nghiên cứu thực tiễn
+ Phương pháp quan sát.
+ Phương pháp phỏng vấn, bảng câu hỏi, tọa đàm, chuyên gia.
+ Thống kê, phân tích các số liệu đã đạt được (sử dụng phần mềm spss).

4


9. Những đóng góp của đề tài
Đề tài góp phần làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận, thực tiễn về quản
lý hoạt động dạy học môn Tin học theo chuẩn năng lực tại Trường CĐ ANND I.
Kết quả của đề tài có thể được sử dụng để làm tài liệu tham khảo,
nghiên cứu giúp các nhà quản lý có thể xây dựng các biện pháp quản lý hoạt
động dạy học môn Tin học tại các trường CĐ thuộc Bộ Công an hiện nay.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, luận
văn gồm có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn Tin học
theo chuẩn năng lực tại các trường Cao đẳng.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tin học theo
chuẩn năng lực tại Trường CĐ ANND I.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tin học theo
chuẩn năng lực tại Trường CĐ ANND I.

5


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIN HỌC THEO CHUẨN NĂNG LỰC
TẠI CÁC TRƢỜNG CAO ĐẲNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học môn tin học ở các
trường cao đẳng
Hiện nay, cùng với sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ nói

chung và ngành tin học nói riêng, với những tính năng ưu việt, sự tiện dụng
và được ứng dụng rộng rãi, tin học ngày nay là một phần không thể thiếu
được của nhiều ngành trong công cuộc xây dựng và phát triển xã hội. Hơn
nữa nó còn đi sâu vào đời sống của con người. Do vậy, Việt Nam nói chung
và ngành GD-ĐT nói riêng phải đầu tư phát triển về mọi mặt. Đặc biệt phải
chú trọng đầu tư phát triển nguồn nhân lực. Phải đào tạo, bồi dưỡng ra một
thế hệ trẻ năng động, sáng tạo, làm chủ tri thức khoa học công nghệ để ứng
dụng trong mọi hoàn cảnh công tác và hoạt động xã hội, qua đó đáp ứng được
nhu cầu trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Để đáp ứng các
yêu cầu trên, việc làm thế nào để có thể quản lý hoạt động dạy học môn tin
học ở trong các nhà trường nói chung và ở các trường CĐ nói riêng là một
vấn đề luôn được quan tâm. Chính phủ và các Bộ ban ngành cũng đã ban
hành nhiều chủ trương, văn bản và tài liệu hướng dẫn để có thể đảm bảo và
nâng cao chất lượng môn tin học trong các nhà trường. Như “Đề án Ứng
dụng công nghệ thông tin trong quản lý, hoạt động dạy và học nghề đến năm
2020” [29] cũng đã đề cập đến những kinh nghiệm, những vấn đề trong công
tác quản lý hoạt động dạy học môn Tin học.
Các nội dung về quản lý, QLGD, quản lý hoạt động dạy học, quản lý nhà
trường được cũng được rất nhiều nhà khoa học ở nước ta nghiên cứu và tổng

6


hợp thành lí luận. Có thể đề cập đến một số công trình nghiên cứu như: Nguyễn
Quốc Chí – Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Đại cương khoa học quản lý, 2010 [7]; Đặng
Xuân Hải. Quản lý sự thay đổi, tài liệu cho HV cao học QLGD, Đại học Quốc
gia Hà Nội, 2014 [16]; Nguyễn Đức Chính. Đánh giá chất lượng trong giáo
dục, Khoa Sư phạm, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2008 [9]; …
Có nhiều đề tài luận văn thạc sỹ QLGD đã nghiên cứu về QL hoạt động
dạy học trong nhà trường nói chung và quản lý hoạt động dạy học môn Tin học

nói riêng. Liên quan trực tiếp đến đề tài tác giả đang nghiên cứu có một số công
trình sau: Nguyễn Thị Phương Linh. Quản lí hoạt động dạy học môn Tin học ở
trường trung học cơ sở Phan Thiết thành phố Tuyên Quang, Luận văn thạc sỹ
QLGD, 2017 [22]. Vũ Hoàng Phi Long. Thực trạng công tác quản lý hoạt động
giảng dạy môn tin học tại các trường trung học phổ thông ở thành phố Mỹ Tho,
tỉnh Tiền Giang, 2008 [23]; Phạm Tấn Thủ. Biện pháp quản lý hoạt động dạy
học Tin học tại trường CĐ kinh tế - kỹ thuật Quảng Nam, 2011 [31].
Những công trình nghiên cứu trên đây, đều đã đạt được những thành
tựu nhất định về cả lý luận và thực tiễn. Tuy nhiên để áp dụng kết quả nghiên
cứu đó còn phải tùy thuộc vào điều kiện thực tế của các nhà trường. Hơn nữa
các đề tài nghiên cứu tập trung nhiều ở bậc phổ thông mà chưa quan tâm tới
quản lý hoạt động dạy học môn tin học ở bậc CĐ, đại học. Với đặc thù về
nhận thức, trình độ, yêu cầu đầu ra của bậc CĐ, đại học, cần có thêm những
nghiên cứu về quản lý dạy học tin học ở bậc học này.
1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học môn tin học theo
chuẩn năng lực
Đã có một số công trình nghiên cứu về dạy học theo tiếp cận năng lực
hiện nay như: Nguyễn Đức Chính. Phát triển chương trình giáo dục, Nhà
xuất bản giáo dục, 2015 [10]. Trần Thị Thu Trang. Phát triển chương trình
đào tạo theo tiếp cận năng lực ở các trường Đại học Công an nhân dân, Tạp
chí Giáo dục số 410, 2017 [32];
7


Bên cạnh đó cũng có một số nghiên cứu về quản lý dạy học các môn
học khác nhau, ở các bậc học khác nhau theo tiếp cận năng lực, ví dụ như: Vũ
Thị Lan. Quản lý dạy học theo tiếp cận năng lực học sinh ở trường trung học
phổ thông tư thục Đào Duy Từ, thành phố Hà Nội, luận văn thạc sĩ QLGD,
2017 [20]; Lê Thị Hiền. Quản lý đổi mới hoạt động dạy học môn tiếng Anh
theo tiếp cận năng lực thực hành ở các trường trung học phổ thông quận Tây

Hồ thành phố Hà Nội, luận văn thạc sỹ QLGD, 2014 [18].
Cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào về quản lý hoạt động
dạy học môn Tin học tại trường CĐ ANND I. Bên cạnh đó cũng chưa có một
đề tài nào nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học môn tin học theo chuẩn
năng lực. Chính vì vậy, tác giả đã lựa chọn đề tài “Quản lý hoạt động dạy học
môn Tin học theo chuẩn năng lực tại trường Cao đẳng An ninh nhân dân I”
để nghiên cứu. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả sẽ kế thừa kết quả của
những công trình trước đó để hỗ trợ cho việc nghiên cứu công trình này tại
trường CĐ ANND I.
1.2. Hoạt động dạy học môn Tin học tại các trƣờng cao đẳng
1.2.1. Khái niệm hoạt động dạy học, dạy học môn Tin học, chuẩn năng lực
1.2.1.1. Hoạt động dạy học
Theo tác giả Phạm Minh Hạc: “Dạy học là một chức năng xã hội, nhằm
truyền đạt và lĩnh hội kiến thức, kinh nghiệm xã hội đã tích lũy được, nhằm biến
kiến thức, kinh nghiệm thành phẩm chất và năng lực cá nhân” [15].
Theo tác giả Thái Duy Tuyên: “Dạy học là một bộ phận của quá trình
giáo dục (nghĩa rộng), là quá trình tác động qua lại giữa giáo viên và HS
nhằm truyền thụ và lĩnh hội những kinh nghiệm lịch sử xã hội loài người (kiến
thức, kỹ năng, kỹ xảo…) để phát triển những năng lực và phẩm chất của
người học theo mục đích giáo dục” [36].
Như vậy, có thể hiểu: Dạy học là quá trình mà dưới sự tổ chức, lãnh
8


đạo và điều khiển của người GV, người học sẽ tự giác, chủ động tổ chức và tự
điều khiển hoạt động nhận thức và học tập của mình nhằm thực hiện những
nhiệm vụ dạy học đã đề ra.
* Hoạt động dạy của giáo viên là hoạt động hướng dẫn, truyền thụ, tổ
chức điều khiển hoạt động nhận thức học tập của HS, giúp HS tìm tòi, khám
phá tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và thái độ, qua đó thực hiện có hiệu quả chức

năng của bản thân. Hoạt động này bao gồm cả việc kiểm tra tiến độ thực hiện
và kết quả thực hiện hoạt động học của người học.
* Hoạt động học của HS là hoạt động tự giác, tích cực, chủ động, tự tổ
chức và tự điều khiển hoạt động nhận thức, học tập của mình qua đó lĩnh hội
những nội dung kinh nghiệm xã hội. Đó là lĩnh hội những kiến thức, kỹ năng
và thái độ.
Hoạt động dạy và hoạt động học có mối quan hệ chặt chẽ với nhau,
điều đó được thể hiện qua mối quan hệ tương tác giữa ba thành tố: mục tiêu,
nội dung và phương pháp của hoạt động dạy và hoạt động học.
Phân tích mối quan hệ giữa hoạt động dạy và hoạt động học, có thể đi
đến kết luận sau: Hoạt động học, trong đó có hoạt động nhận thức của HS
đóng vai trò quyết định đến kết quả dạy học. Để hoạt động học đạt được kết
quả thì trước hết chúng ta phải coi trọng vai trò của GV, người GV phải xuất
phát từ logic khái niệm khoa học, xây dựng phương pháp dạy học, tổ chức tối
ưu hoạt động cộng tác giữa dạy và học, đảm bảo thực hiện tốt các chức năng
của dạy cũng như của học, đồng thời phải có sự liên hệ nghịch thường xuyên,
bền vững. Như vậy, muốn nâng cao mức độ khoa học của việc dạy học trong
nhà trường thì người hiệu trưởng, lãnh đạo nhà trường phải đặc biệt chú ý
hoàn thiện hoạt động dạy ở GV; phải chuẩn bị cho họ có khả năng hình thành
và phát triển ở HS các phương pháp, cách thức phát hiện lại các thông tin học
tập. Đây là khâu cơ bản để tiếp tục hoàn thiện tổ chức hoạt động học của HS.
9


1.2.1.2. Hoạt động dạy học môn tin học
* Tin học
Theo Hồ Sĩ Đàm: “Tin học là một ngành khoa học có mục tiêu phát
triển và sử dụng máy tính điện tử để nghiên cứu cấu trúc, tính chất của thông
tin, phương pháp thu thập, lưu trữ, tìm kiếm, biến đổi, truyền thông tin và ứng
dụng vào các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội” [12].

Như vậy, có thể hiểu tin học là ngành khoa học công nghệ nghiên cứu
các phương pháp, các quá trình xử lý thông tin một cách tự động dựa trên dựa
trên máy tính điện tử.
* Hoạt động dạy học môn Tin học
Căn cứ trên định nghĩa hoạt động dạy học và định nghĩa tin học đã nêu
ở trên, có thể định nghĩa hoạt động dạy học môn Tin học là hoạt động trong
đó dưới vai trò chủ đạo của giáo viên Tin học nhằm giúp HS tự giác, tích cực,
tự tổ chức, tự học nhằm hình thành kiến thức lý thuyết về tin học, kỹ năng
thực hành máy tính và thái độ tích cực trong việc ứng dụng tin học trong học
tập cũng như đời sống xã hội.
1.2.1.3. Chuẩn năng lực
* Năng lực
Theo Từ điển tiếng Việt: “Năng lực là khả năng, điều kiện chủ quan
hoặc tự nhiên sẵn có để thực hiện một hoạt động nào đó. Là phẩm chất tâm lí
và sinh lí tạo cho con người khả năng hoàn thành một loại hoạt động nào đó
với chất lượng cao” [24].
Trong tài liệu tập huấn về dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực của HS của Bộ Giáo dục và Đào tạo “Năng lực
được quan niệm là sự kết hợp một cách linh hoạt và có tổ chức kiến thức, kỹ
năng với thái độ, tình cảm, giá trị, động cơ cá nhân, … nhằm đáp ứng hiệu
quả một yêu cầu phức hợp của hoạt động trong bối cảnh nhất định. Năng lực
thể hiện sự vận dụng tổng hợp nhiều yếu tố (phẩm chất của người lao động,
10


kiến thức và kỹ năng) được thể hiện thông qua các hoạt động của cá nhân
nhằm thực hiện một loại công việc nào đó. Năng lực bao gồm các yếu tố cơ
bản mà mọi người lao động, mọi công dân đều cần phải có, đó là các năng
lực chung, cốt lõi” [3].
Như vậy, có thể hiểu rằng năng lực của HS là khả năng làm chủ những hệ

thống kiến thức, kỹ năng và thái độ sao cho phù hợp với từng lứa tuổi và vận
hành một cách hiệu quả các vấn đề đặt ra cho chính các em trong cuộc sống.
* Chuẩn năng lực
Chuẩn năng lực là những quy định, chuẩn mực đã được thiết lập sẵn về
năng lực thực hiện các nội dung về kiến thức, kỹ năng, thái độ đối với từng
môn học hay lứa tuổi.
*Chuẩn năng lực môn Tin học
Chuẩn năng lực của người học về tin học là là những quy định, chuẩn
mực được thiết lập sẵn các nội dung về kiến thức liên quan đến máy tính, kỹ
năng thực hành trên máy tính và thái độ của HS đối với việc học tập và sử
dụng môn tin học trong cuộc sống. Cụ thể:
- Năng lực về nhận biết, thao tác với phần mềm, thiết bị công nghệ
thông tin.
- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin hỗ trợ học tập và công việc.
- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong giao tiếp.
- Đạo đức, hành vi phù hợp khi sử dụng công nghệ thông tin.
Những năng lực đó sẽ được hình thành, phát triển thông qua vận dụng
những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo vào giải quyết những vấn đề thực tiễn.
Chuẩn năng lực của người học về tin học là cơ sở để xác định chuẩn
đầu ra về tin học trong chương trình đào tạo của các nhà trường.
1.2.2. Chương trình và chuẩn năng lực đầu ra môn Tin học ở trường cao đẳng
1.2.2.1. Chương trình môn học Tin học ở trường cao đẳng
Thông tư 11/2018/TT-BLĐTBXH “Ban hành Chương trình môn học Tin
11


học thuộc khối các môn học chung trong chương trình đào tạo trình độ TC, trình
độ CĐ” [5] của Bộ Lao động - Thương binh xã hội ban hành ngày 26 tháng 9
năm 2018 quy định về chương trình môn học Tin học ở trường CĐ như sau:
* Đối với trình độ TC

- Môn Tin học là môn học bắt buộc thuộc khối các môn học chung
trong chương trình đào tạo TC.
- Thời lượng môn học: 45 giờ (lý thuyết: 15 giờ; thực hành, thảo luận,
bài tập: 29 giờ; kiểm tra: 1 giờ)
- Chương trình môn học bao gồm một số nội dung cơ bản về máy tính,
CNTT, cũng như việc sử dụng máy tính trong đời sống, học tập và hoạt động
nghề nghiệp sau này.
- Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian:
Bảng 1.1. Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian môn học tin học trình độ TC
Thời gian(giờ)
Thực
hành, thảo Kiểm
luận, bài
tra
tập

Số
TT

Tên chƣơng

Tổng
số

1

Chương I. Hiểu biết về công nghệ thông
tin cơ bản

4

3

1

2

Chương II. Sử dụng máy tính cơ bản

4

2

2

3

Chương III. Xử lý văn bản cơ bản

15

3

12

4

Chương IV. Sử dụng bảng tính cơ bản

9

3

6

5

Chương V. Sử dụng trình chiếu cơ bản

8

2

6

6

Chương VI. Sử dụng Internet cơ bản

4

2

2

7

Kiểm tra

1

Tổng cộng

45

Lý
thuyết

1
15

29

1

Như vậy chương trình tin học trình độ TC đi từ những kiến thức khái
quát nền tảng về công nghệ thông tin đến những nội dung cụ thể về soạn
12


thảo văn bản, tính toán, trình chiếu và sử dụng internet để khai thác thông
tin. Tỉ lệ lý thuyết thực hành cho thấy đa phần các nội dung có tỉ lệ thực
hành cao hơn lý thuyết.
* Đối với trình độ CĐ
- Môn Tin học là môn học bắt buộc thuộc khối các môn học chung
trong chương trình đào tạo CĐ.
- Thời lượng môn học: 75 giờ (lý thuyết: 15 giờ; thực hành, thảo luận,
bài tập: 58 giờ; kiểm tra: 2 giờ).
- Chương trình môn học bao gồm một số nội dung cơ bản về máy tính,
CNTT, cũng như việc sử dụng máy tính trong đời sống, học tập và hoạt động
nghề nghiệp sau này.

- Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian:
Bảng 1.2. Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian môn học tin học
trình độ CĐ
Thời gian (giờ)
Số
TT

Tên chƣơng

Tổng
số

1

Chương I. Hiểu biết về công nghệ
thông tin cơ bản

2

Lý
thuyết

Thực hành,
thảo luận,
bài tập

5

3

2

Chương II. Sử dụng máy tính cơ bản

6

2

4

3

Chương III. Xử lý văn bản cơ bản

17

2

15

4

Kiểm tra

1

5

Chương IV. Sử dụng bảng tính cơ bản

29

4

25

6

Chương V. Sử dụng trình chiếu cơ bản

11

2

9

7

Chương VI. Sử dụng Internet cơ bản

5

2

3

8

Kiểm tra

1
Tổng cộng

75

Kiểm
tra

1

1
15

58

2

So với chương trình tin học trình độ TC thì chương trình tin học trình
13


độ CĐ có số lượng tiết là 75, về nội dung được nâng cao hơn 30 tiết. Số tiết lý
thuyết vẫn bằng so với trình độ TC, tuy nhiên số tiết thực hành đã tăng lên
gấp đôi. Điều đó cho thấy, ở trình độ CĐ, chú trọng hơn đến việc thực hành
của HS, thời lượng thực hành chiếm phần lớn thời lượng chương trình học.
Hướng HS thực hiện thành thạo các kỹ năng thực hành của môn học.
Chương trình trên sẽ được thực hiện trong chương trình đào tạo trình
độ TC, CĐ của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các cơ sở giáo dục CĐ, đại
học. Riêng đối với chương trình đào tạo các ngành, nghề thuộc lĩnh vực an
ninh, quốc phòng; tùy theo yêu cầu thực tế, Bộ Quốc phòng hoặc Bộ Công an

phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội xem xét, thống nhất điều
chỉnh môn học cho phù hợp với yêu cầu đào tạo, bảo đảm khối lượng kiến
thức và thời lượng môn học sau khi điều chỉnh bằng hoặc lớn hơn khối lượng
kiến thức và thời lượng môn học được quy định tại Thông tư trên.
1.2.2.2. Chuẩn năng lực đầu ra môn học Tin học ở trường Cao đẳng
Chuẩn năng lực môn Tin học là những quy định, chuẩn mực được thiết
lập sẵn về kiến thức, kỹ năng, thái độ đối với môn Tin học. Qua đó giúp HV
có năng lực thực hiện các công việc, nhiệm vụ liên quan đến máy tính trong
đời sống, học tập và hoạt động nghề nghiệp sau này.
* Về kiến thức
Trình bày được được một số kiến thức về công nghệ thông tin cơ bản,
sử dụng máy tính, xử lý văn bản; sử dụng bảng tính, trình chiếu, Internet.
* Về kỹ năng
- Đối với trình độ TC:
+ Nhận biết được các thiết bị cơ bản của máy tính, phân loại phần mềm;
+ Sử dụng được hệ điều hành Windows để tổ chức, quản lý thư mục,
tập tin trên máy tính và sử dụng máy in;
+ Sử dụng được phần mềm soạn thảo để soạn thảo được văn bản đơn
giản theo mẫu;

14


+ Sử dụng được phần mềm xử lý bảng tính để tạo trang tính và các hàm
cơ bản để tính toán các bài toán đơn giản;
+ Sử dụng được phần mềm trình chiếu để xây dựng và trình chiếu các
nội dung đơn giản;
+ Sử dụng được một số dịch vụ Internet cơ bản như: Trình duyệt Web,
thư điện tử, tìm kiếm thông tin;
+ Nhận biết và áp dụng biện pháp phòng tránh các loại nguy cơ đối với

an toàn dữ liệu, mối nguy hiểm tiềm năng khi sử dụng các trang mạng xã hội,
an toàn và bảo mật, bảo vệ thông tin.
- Đối với trình độ CĐ:
+ Nhận biết được các thiết bị cơ bản của máy tính, mạng máy tính; phân
loại phần mềm; lập trình; phần mềm thương mại và phần mềm nguồn mở;
+ Sử dụng được hệ điều hành Windows để tổ chức, quản lý thư mục,
tập tin trên máy tính và sử dụng máy in;
+ Sử dụng được phần mềm soạn thảo để soạn thảo được văn bản hành
chính theo đúng quy định về kỹ thuật soạn thảo văn bản hành chính;
+ Sử dụng được phần mềm xử lý bảng tính để tạo trang tính và các hàm
cơ bản để tính các bài toán thực tế;
+ Sử dụng được phần mềm trình chiếu để xây dựng và trình chiếu được
các nội dung cần thiết;
+ Sử dụng được một số dịch vụ Internet cơ bản như: Trình duyệt Web,
thư điện tử, tìm kiếm thông tin và một số dạng truyền thông số thông dụng;
+ Nhận biết và áp dụng biện pháp phòng tránh các loại nguy cơ đối với
an toàn dữ liệu, mối nguy hiểm tiềm năng khi sử dụng các trang mạng xã hội,
an toàn và bảo mật, bảo vệ thông tin;
+ Thực hiện đúng các quy định về an toàn bảo mật thông tin; an toàn lao
động và bảo vệ môi trường trong việc sử dụng máy tính và ứng dụng CNTT.
15


* Về thái độ (năng lực tự chủ và chịu trách nhiệm)
- Nhận thức được tầm quan trọng và thực hiện đúng quy định của pháp
luật, có trách nhiệm trong việc sử dụng máy tính và CNTT trong đời sống,
học tập và nghề nghiệp;
- Có thể làm việc độc lập hoặc theo nhóm trong việc áp dụng chuẩn kỹ
năng sử dụng CNTT cơ bản vào học tập, lao động và các hoạt động khác.
Đối với chuẩn đầu ra về kiến thức và kỹ năng, hiện nay có thể dựa

vào Khoản 1, Điều 2 trong Thông tư 03/2014/TT-BTTTT “Quy định chuẩn
kỹ năng sử dụng CNTT” [6] để xây dựng. Ở Khoản này nêu rõ, chuẩn kỹ
năng sử dụng CNTT cơ bản bao gồm 06 mô đun và chuẩn này được áp
dụng cho chuẩn đầu ra ở các trường CĐ, đại học trên cả nước. 06 mô đun
có nội dung như sau:
- Mô đun 01: Gồm các nội dung về hiểu biết cơ bản với CNTT;
- Mô đun 02: Kiến thức, kỹ năng sử dụng máy tính cơ bản;
- Mô đun 03: Kỹ năng về xử lý văn bản cơ bản;
- Mô đun 04: Kỹ năng sử dụng bảng tính cơ bản;
- Mô đun 05: Kỹ năng sử dụng trình chiếu cơ bản;
- Mô đun 06: Các nội dung về sử dụng Internet cơ bản.
1.2.3. Yêu cầu năng lực của đội ngũ giáo viên dạy môn Tin học ở trường
Cao đẳng
Theo Mục 3, Thông tư 08/2017/TT-BLĐTBXH “Quy định chuẩn về
chuyên môn, nghiệp vụ của nhà giáo giáo dục nghề nghiệp” [4] ban hành
ngày 10 tháng 03 năm 2017 quy định chuẩn về chuyên môn, nghiệp vụ của
nhà giáo dạy trình độ CĐ. Đội ngũ GV dạy môn Tin học ở trường CĐ sẽ cần
phải có các yêu cầu sau:
- Về trình độ chuyên môn
+ Có bằng tốt nghiệp đại học chuyên ngành CNTT hoặc đại học sư
phạm chuyên ngành CNTT trở lên. Nắm vững các kiến thức về Tin học và
16