SKKN: Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng nghe tiếng Anh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (29.37 MB, 35 trang )
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, tiếng Anh là được công nhận là ngôn ngữ quốc tế được sử dụng
chung và phổ biến trên toàn thế giới. Kể từ khi Việt nam gia nhập vào Tổ chức
thương mại thế giới WTO, ngày càng nhiều tập đoàn, công ty nước ngoài đầu tư
vào Việt Nam mở rộng thị trường và hợp tác kinh doanh. Vì vậy, nhu cầu sử dụng
nguồn nhân lực bắt buộc ngoài điều kiện có trình độ chuyên môn cao thì khả năng
sử dụng tiếng Anh trong công việc và giao tiếp phải chuyên nghiệp, đây chính là
vần đề nghiêm trọng của người lao động và người sử dụng lao động. Do vậy việc
giao tiếp tốt bằng tiếng Anh sẽ giúp cho mọi người có nhiều cơ hội làm việc tại
các công ty nước ngoài với mức lương cao và có thể thăng tiến nhanh hơn trong
công việc. Đặc biệt đối với một nước đang phát triển như Việt Nam, tiếng Anh đã
được giảng dạy từ rất sớm cũng như nhiều người trẻ đã nhận thức được tầm
quan trọng của nó vì những lý do như tìm được một công việc chất lượng cao,
giao tiếp với thế giới bên ngoài, tiếp cận những nguồn khoa học mà mình đang
theo đuổi. Vì vậy, ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng có vai trò và vị trí
quan trọng trong sự nghiệp giáo dục đào tạo và trong sự phát triển của đất nước.
Một thực tế đáng lo ngại là hiện nay việc áp dụng các phương pháp dạy
tiếng Anh theo hướng tích cực tại các trường trung học phổ thông mang lại hiệu
quả không cao, khiến cho các bậc phụ huynh và học sinh không hài lòng. Đa số
học sinh sau 7 năm học tiếng Anh ở bậc phổ thông, các em không thể nghe, nói,
đọc, viết. Nhiều cuộc khảo sát gần đây cho thấy kết quả rất bi quan: sau khi học
hết trung học cơ sở (lớp 9), học sinh chỉ có thể nghe nói được những thông tin cơ
bản như chào hỏi, tên tuổi, chứ không thể kể lại được một câu chuyện khoảng
100 từ. Nhận biết về điều này, nhiều phụ huynh đã chủ động đưa con em mình
đến các trung tâm, trường ngoại ngữ để trẻ có thể tiếp xúc với các chương trình
học thực tế để rèn luyện kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Điều này càng tăng thêm
mối lo ngại rằng trong thực tế, các trường học chưa đáp ứng đủ nhu cầu học tập
tiếng Anh một cách chuyên nghiệp và điều này càng chứng minh rằng việc đầu tư
về cơ sở vật chất còn sơ sài chưa đáp ứng được nhu cầu của người học như ở các
trung tâm Tiếng anh.
Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định 1400/QĐTTg ngày 30 tháng 9 năm
2008 Về việc phê duyệt Đề án "Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 1
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
quốc dân giai đoạn 2008 – 2020". Nhiệm vụ đặt ra là xây dựng và triển khai
chương trình mới đào tạo ngoại ngữ bắt buộc ở cấp học phổ thông đạt các bậc
trình độ như sau: tốt nghiệp tiểu học đạt trình độ bậc 1 theo Khung năng lực
ngoại ngữ (KNLNN) hay là A1 của Khung tham chiếu chung của Châu Âu
(Common European Framework of Reference, viết tắt CEFR); tốt nghiệp trung học
đạt trình độ bậc 2 theo KNLNN hay là A2 của CEFR; tốt nghiệp trung học phổ
thông đạt trình độ bậc 3 theo KNLNN hay là B1 của CEFR. Sau gần 10 năm thực
hiện đề án trên thì vẫn còn những bất cập kéo theo như: chất lượng giáo viên,
chất lượng học sinh và tình hình thực tế giảng dạy đã đáp ứng được đề án trên?
Câu hỏi đặt ra khá khó cho nền giáo dục Việt Nam hiện nay.
Đối với các huyện miền núi nói chung, huyện Krông Ana tỉnh Đaklak nói
riêng việc dạy và học môn Tiếng Anh ở cấp tiểu học còn gặp nhiều khó khăn về
cơ sở vật chất, nguồn nhân lực và tư liệu dạy học. Với trường tiểu học Nguyễn
Thị Minh Khai nơi tôi đang công tác cũng nằm trong tình hình chung của huyện.
Từ năm 2010 phòng Giáo dục huyện đã đầu tư cho trường một phòng học tiếng
Anh riêng với đủ trang thiết bị nghe nhìn. Tuy nhiên, qua nhiều năm sử dụng
phòng học không còn đáp ứng đủ nhu cầu cho giáo viên và học sinh và không còn
phù hợp trong giai đoạn phát triển mạnh về công nghệ thông tin như hiện nay.
Điều này cũng ảnh hưởng đến chất lượng của học sinh cũng như ảnh hưởng đến
quá trình dạy các kỹ năng cho học sinh, đặc biệt là kỹ năng Nghe vì các trang thiết
bị phục vụ cho kỹ năng nghe đã hỏng và xuống cấp. Từ những bất cập của đơn vị
ban giám hiệu nhà trường cũng đã sửa chữa, bản thân tôi là giáo viên trực tiếp sử
dụng phòng học cũng có những biện pháp khắc phục và tạo điều kiện tốt nhất
cho việc dạy môn tiếng Anh tại trường. Tuy nhiên cũng chưa đáp ứng đủ nhu cầu
của thầy và trò trong việc học tiếng Anh. Bên cạnh đó đối tượng học sinh tiểu
học còn nhỏ nên các em lơ là trong học tập, mất tập trung khi học kỹ năng nghe
và không có hứng thú khi học kỹ năng này. Qua quan sát, giao tiếp, khảo sát tình
hình học tiếng Anh của các em học sinh khối 4, từ những bài kiểm tra cuối kỳ,
hay những bài học trên lớp tôi thấy rằng đa số học sinh làm bài phần nghe khá
thấp. Vậy nguyên nhân từ đâu? Do cơ sở vật chất hay do giáo viên không đầu tư
cho tiết học, hay do các em học sinh không thể tập chung chú ý và có hứng thú khi
học nghe?. Đây là những câu hỏi làm tôi trăn trở trong quá trình dạy học.
Qua trao đổi và chưng cầu ý kiến từ học sinh, các em nói rằng “kỹ năng nghe
là kỹ năng khó nhất”. Lý do thứ nhất là trang thiết bị lỗi thời không còn sử dụng
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 2
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
được, không còn phù hợp với thời đại công nghệ thôn tin mới; lý do thứ hai là các
em có vốn từ vựng kém, phát âm chưa tốt nên để nghe bài rất khó; thứ ba là các em
còn mất tập trung và gây ồn ào khi học kỹ năng nghe; một lý do quan trọng nữa mà
chính bản thân tôi nhận định mà học sinh học nghe yếu nữa là giáo viên ít áp dụng
những phương pháp học tập tích cực như tạo hứng thú cho học sinh tập trung vào
bài học nghe. Chính vì vậy giáo viên dạy tiếng Anh cần trau dồi về kiến thức,
thường xuyên đổi mới phương pháp dạy học giúp học sinh chủ động. Lấy học
sinh làm trung tâm của hoạt động học nhằm giúp các em phát huy tính tư duy, độc
lập, phát triển khả năng học tập, tạo niềm say mê và hứng thú đối với thầy và trò
trong từng giờ học. Tạo cho các em niềm đam mê với môn học tiếng Anh nhằm
giúp các em đủ khả năng và đạt được trình độ sau khi hoàn thành chương trình tiểu
học.
Xuất phát từ quá trình dạy học và kinh nghiệm áp dụng tôi đã chọn đề tài
“Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng
nghe tiếng Anh” để khắc phục những khó khăn trên và để việc dạy nghe trong
nhà trường đạt chất lượng tốt hơn, đây cũng là cơ hội cho tôi và các đồng nghiệp
tại huyện Krông Ana học hỏi và trao đổi kinh nghiệm trong giảng dạy cũng như
hoàn thiện tốt hơn những kinh nghiệm mà tôi đưa ra dưới đây.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Nêu ra một số biện pháp tạo hứng thú, thúc đẩy động lực học, tạo môi
trường học tập vui vẻ và thân thiện cho học sinh khi học kỹ năng nghe tiếng Anh.
Giúp học sinh có thái độ tích cực trong học tập, bên cạnh học tốt kỹ năng nghe đề
tài này còn giúp học sinh phát triển đồng đều các kỹ năng: nói, đọc, viết.
Khuyến khích học sinh tự học nghe ở nhà qua các kênh học online, youtube,
nghe các bài hát tiếng anh và xem phim hoạt hình bằng tiếng anh…
3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài này nghiên cứu về một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4
trước khi học kỹ năng nghe tiếng Anh.
4. Giới hạn của đề tài
Thời gian thực hiện đề tài từ năm học 20162017; 20172018.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 3
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Đề tài tập trung nghiên cứu các hoạt động phần prelistening activities (hoạt
động trước khi nghe) học sinh khối 4 trường TH Nguyễn Thị Minh Khai, xã Ea
Bông, huyện Krông Ana, tỉnh Đaklak.
5. Phương pháp nghiên cứu
a) Nhom ph
́
ương phap nghiên c
́
ứu ly lu
́ ận:
Phương pháp phân tíchtổng hợp tài liệu: nghiên cứu các khái niệm công cụ,
tình hình dạy học ngoại ngữ, các văn bản, tài liệu, sách, báo….
Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập: tìm hiểu thực trạng học
ngoại ngữ của huyện và trường TH Nguyễn Thị Minh Khai huyện Krông Ana.
b) Nhom ph
́
ương phap nghiên c
́
ứu thực tiên:
̃
Phương pháp điêu tra kh
̀
ả năng học nghe của học, trao đôi, phong vân h
̉
̉
́ ọc
sinh về học kỹ năng nghe tiếng Anh.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm, rút ra từ thực tế và công tác giảng dạy
để tìm nguyên nhân và đưa ra biện pháp, giải pháp hiểu quả.
Phương pháp khảo nghiệm, thực nghiệm, quan sát học sinh khi học các
dạng bài nghe trong sách giáo khoa (SGK).
c) Phương phap thông kê toan hoc
́
́
́ ̣ :
Khảo sát học sinh trước và sau khi thực hiện đề tài, tổng hợp kết quả trong
quá trình thực hiện.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Việc học tiếng Anh của thế hệ trẻ hiện nay trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết,
có cung thì có cầu nên các trung tâm học tiếng Anh càng mọc lên theo nhu cầu mà
chưa biết chất lượng ra sao. Tuy nhiên, các trung tâm tiếng Anh có rất nhiều trang
thiết bị hiện đại phục vụ trong việc dạy và học của giáo viên và học sinh, nó đáp
ứng được phần nào nhu cầu của người học. Đó cũng là lý do để thu hút được các
bậc phụ huynh và các em học sinh đến theo học. Bên cạnh đó cách học của các
trung tâm hướng người học phát triển các kỹ năng nghe, nói khá nhiều. Chính vì
vậy, các trường phổ thông cũng đang chạy đua với nhu cầu của người học.
Trong năm học 20172018 Bộ Giáo Dục và Đào Tạo (GD&ĐT) tiếp tục thực
hiện các Nghị quyết số 29NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng, Nghị
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 4
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
quyết số 44/NQCP của Chính phủ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào
tạo. Tiếp tục nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh ở các
cấp học và trình độ đào tạo. Trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án dạy và
học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2017 2025 (sửa đổi
Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008
2020); Hoàn thiện cac đinh dang đê thi theo Khung năng l
́ ̣
̣
̀
ực ngoại ngữ 6 bâc dung
̣
̀
cho Viêt Nam,
̣
ưu tiên các định dạng hỗ trợ thi trên máy tính và thi trực tuyến; từng
bước hoàn thiện, phát triển ngân hàng đề thi ngoại ngữ quốc gia; Ban hành quy
chế thi và cấp chứng chỉ ngoại ngữ theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bâc dung cho
̣
̀
Viêt Nam; Đa d
̣
ạng hóa các chương trình, sach giao khoa, hoc liêu và hình th
́
́
̣
̣
ức đào
tạo, bồi dưỡng nhằm đáp ứng muc tiêu đao tao và nhu c
̣
̀ ̣
ầu học tập ngoại ngữ của
học sinh, sinh viên; quan tâm xây dựng và phát triển môi trường thực hành ngoại
ngữ thông qua phát triển các cộng đồng học tập ngoại ngữ; Tiếp tục đào tạo, bồi
dưỡng chuân hoa đôi ngu giáo viên, gi
̉
́ ̣
̃
ảng viên ngoai ng
̣
ư, đ
̃ ặc biệt là đội ngũ giáo
viên ngoại ngữ phổ thông đap
́ ưng yêu câu triên khai ch
́
̀
̉
ương trinh ngoai ng
̀
̣
ư h
̃ ệ 10
năm; rà soát, thống nhất chương trình, tài liệu, học liệu đào tạo, bồi dưỡng phù
hợp với đối tượng, cấp học; chú trọng phương thức đào tạo, bồi dưỡng trực
tuyến; thực hiện công tác khảo thí ngoại ngữ đảm bảo minh bạch, khách quan,
công bằng. Như vậy, tiếng Anh ngày nay trong các trường phổ thông được quan
tâm hơn bao giờ hết.
Điều quan trọng nhất hiện nay là môi trường học ngoại ngữ trong nhà trường
nên hướng tới việc khuyến khích các em thực hành nhiều hơn và quan tâm hơn
trong việc đầu tư cơ sở vật chất. Học sinh phải được luyện tập nghe nói trong
những phòng riêng biệt, đầy đủ máy móc. Chỉ khi cơ sở vật chất đồng bộ, thầy cô
mới có điều kiện đánh giá toàn diện trình độ của các em. Chính những người đang
giảng dạy bộ môn tiếng Anh khẳng định rằng nhà trường chỉ có thể tạo ra môi
trường dạy và học tiếng Anh năng động khi kết hợp được các yếu tố: Giáo viên
giỏi, chương trình sách giáo khoa tiên tiến, ưu tiên thực hành và cơ sở vật chất
đảm bảo.
Trong việc học ngoại ngữ, kỹ năng nghe là một kỹ năng quan trọng, đòi hỏi
người học phải giỏi các kỹ năng nói, đọc, viết, có vốn từ vựng tốt... thì nghe mới
tốt và ngược lại. Không có lý do gì khi xếp các kỹ năng với nhau: nghe, nói, đọc,
viết thì kỹ năng nghe được xếp lên vị trí đầu tiên. Do đó, để học tốt kỹ năng này
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 5
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
nhà trường cần trang bị đầy đủ các thiết bị như: máy tính kết nối mạng, CD
player, loa, đài (cassatte), bảng tương tác, máy chiếu (projector)…
Xuất phát từ nhu cầu học tập của học sinh, nhu cầu của người dạy đòi hỏi
đổi mới không những về cơ sở vật chất mà còn về phương pháp dạy học lấy học
sinh làm trung tâm. Do đó các cấp lãnh đạo cần quan tâm đầu tư hơn nữa về cơ sở
vật chất; ban lãnh đạo nhà trường luôn quan tâm đến nhu cầu của học sinh và giáo
viên, tu sửa kịp thời trang thiết bị hư hỏng; giáo viên đứng lớp giảng dạy phải tự
trau dồi về kiến thức qua các kênh thông tin, thường xuyên đổi mới phương pháp
giảng dạy qua từng năm học, bài trừ những phương pháp không còn phù hợp,
nghiên cứu đầu tư cho phương pháp mới, phát huy những phương pháp có hiệu
quả đã sử dụng. Có như vậy mới thúc đẩy được sự hứng thú trong học sinh và
nâng cao chất lượng của môn tiếng Anh.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
Thuận lợi:
Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện
Krông Ana, của Ban giám hiệu nhà trường trong việc bồi dưỡng chuyên môn và
đầu tư cơ sở vật chất.
Giáo viên trẻ, nhiệt tình, tâm huyết với nghề, yêu thương học sinh, có trình
độ trên chuẩn. Giáo viên thường xuyên đổi mới phương pháp giảng dạy, tìm tòi
các cách thức mới phù hợp trong quá trình dạy học... Giáo viên có trình độ đại
học sư phạm Tiếng Anh, đạt trình độ B2 theo khung tham chiếu châu Âu; biết
ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.
Đa số các em học sinh thích môn học tiếng Anh, thích khám phá, ham tìm hiểu
và tích cực học môn tiếng Anh. Các em tích cực tham gia các cuộc thi của trường
và nghành tổ chức những năm học trước, học sinh có khả năng tiếp thu tốt kiến
thức, một số em có năng khiếu môn tiếng Anh.
Cha mẹ học sinh rất khuyến khích con em mình học tiếng Anh vì họ biết
được tầm quan trọng của tiếng Anh trong việc học ở các cấp phổ thông cũng như
tầm quan trọng của tiếng Anh trong quá trình hội nhập.
Khó khăn:
Cơ sở vật chất chưa đáp ứng được nhu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, đã có
phòng học tiếng Anh riêng tuy nhiên trang thiết bị đã hỏng và chưa được đầu tư
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 6
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
kịp thời để học sinh phát huy hết bốn kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết. Sách giáo
khoa thường xuyên thay đổi, học sinh phải làm quen với các phương pháp mới và
cách thức học mới. Tranh ảnh dùng cho bộ sách không đủ để đáp ứng nhu cầu
học tập và giảng dạy của học sinh và giáo viên.
Học sinh còn mất tập trung và ồn ào trong khi học kỹ năng nghe; học sinh
chưa ý thức được tầm quan trọng của việc học tiếng Anh. Đa số học sinh phát âm
và nhấn trọng âm sai do các em bị ảnh hưởng giọng nói vùng miền. Mặc dù giáo
viên đã hướng dẫn cách phát âm và nhấn trọng âm thường xuyên. Đây cũng là lý do
mà các em học yếu kỹ năng nghe.
Do lớp học quá đông nên giáo viên ít có thời gian rèn luyện kỹ năng cho mỗi
học sinh. Thời lượng học kỹ năng nghe còn hạn chế nên các em chưa chú trọng
tập trung học kỹ năng này khi ở nhà qua các hình thức: nghe nhạc tiếng Anh, nghe
tiếng Anh qua việc xem phim hoạt hình, học nghe tiếng anh qua các kênh học
online cho trẻ em.
Hệ thống bài tập luyện kỹ năng nghe chưa phong phú để cuốn hút học sinh.
Giáo viên dành nhiều thời gian cho việc dạy chưa chú trọng hướng dẫn học
sinh tự học nghe tiếng Anh tại nhà.
Một số cha mẹ học sinh chưa quan tâm đúng mức đến việc học của con em
mình. Đa số cha mẹ học sinh không biết và hiểu nhiều về tiếng Anh. Vì vậy, họ
không thể chủ động trong việc hướng dẫn con học tiếng Anh và hướng dẫn con
em mình sử dụng một số phần mềm tiện ích trong việc học nghe tiếng Anh ở
nhà. Đa số phụ huynh học sinh có hoàn cảnh khó khăn nên chưa đủ điều kiện
trang bị máy tính, loa… cho các em.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Thông qua các biện pháp mà tôi đưa ra nhằm mục đích tạo hứng thú trong
học tập đối với học sinh, không gây sự nhàm chán và mất tập trung trong khi học.
Giúp các em phát triển kỹ năng nghe tốt hơn và tạo môi trường học tập thân thiện,
vui tươi, từ đó các em học sinh yêu thích môn tiếng Anh hơn.
Giúp giáo viên nhận thức được rằng cần thường xuyên đổi mới phương
pháp giảng dạy sao cho phù hợp với từng kỹ năng và phù hợp với từng đối tượng
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 7
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
học sinh. Giúp giáo viên dễ dàng bao quát và kiểm soát lớp học, quân tâm hơn đối
với mỗi cá nhân học sinh.
Tích hợp dạy và học với nhiều nguồn tư liệu giúp học sinh mở rộng kiến
thức và sự hiểu biết, động viên, khuyến khích học sinh học tiếng Anh qua mạng
(IOE); học qua các kênh như mạng internet, nghe nhạc tiếng Anh rèn kỹ năng, các
bài tập nghe trong sách tham khảo…
Kết hợp các giải pháp, biện pháp trong quá trình học tập nhằm đánh giá
thường xuyên và đánh giá định kỳ đối với từng đối tượng học sinh, từ đó giáo viên
có kế hoạch bồi dưỡng các em học sinh khá, giỏi và phụ đạo các em học sinh yêu
trong quá trình học tập. Bên cạnh đó giáo viên có cơ sở để đổi mới phương pháp
dạy học sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
Nghe (Listening) là một trong kỹ năng quan trọng trong môn tiếng Anh, kỹ
năng này bổ trợ cho người học học tốt các kỹ năng khác như kỹ năng nói
(speaking), đọc (reading) và viết (writing). Mỗi kỹ năng đều có tiến trình dạy và
học riêng, kỹ năng nghe cũng chia làm 3 bước chính: trước, trong khi và sau khi
nghe, sau đây là các bước dạy cơ bản của kỹ năng nghe:
Trước khi nghe (Prelistening):
Giới thiệu nội dung chủ điểm/tình huống;
Các câu hỏi đoán về nội dung sắp nghe;
Các bài tập bổ trợ, các hoạt động gây hứng thú cho học sinh trước khi nghe.
Các câu hỏi tạo trí tò mò, gây hứng thú về nội dung sắp nghe;
Ra yêu cầu bài nghe.
Lưu ý: Giới thiệu một số từ mới hoặc cấu trúc ngữ pháp mới có liên quan
đến việc hiểu nội dung bài nghe; tuy nhiên không nên giới thiệu hết mọi từ mới
không quan trọng.
Trong khi nghe (Whilelistening):
Ra câu hỏi hướng dẫn, yêu cầu mục đích khi nghe;
Chia quá trình nghe thành từng bước nếu cần. Ví dụ, nghe lần thứ nhất: nghe
ý chính, trả lời các câu hỏi đại ý; nghe lần thứ hai: nghe chi tiết nội dung; có thể
cho học sinh nghe thêm lần thứ ba để tự tìm hết đáp án hay tự sửa lỗi trước khi
giáo viên sửa lỗi và cho đáp án.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 8
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Lưu ý: Nên cho nghe hết cả nội dung bài, không dừng từng câu một (trừ
trường hợp câu khó muốn cho học sinh tìm thông tin chi tiết chính xác)
Sau khi nghe (Postlistening):
Các bài tập ứng dụng.
Cần phối hợp nhiều cách kiểm tra các đáp án như: để học sinh hỏi lẫn nhau,
trao đổi đáp án và chữa chéo, hay một HS hỏi trước lớp và chọn người trả lời
trước khi giáo viên cho đáp án cuối cùng.
Thực hành nói sau khi đã chữa bài cho học sinh, có thể tạo tình huống trong
bài nghe cho các em thực hành nói bài đã nghe.
Đối với đề tài này tôi chỉ tập trung nghiên cứu và đưa ra các biện pháp giúp học
sinh phát triển kỹ năng trước khi nghe (Prelistening) nhằm gây hứng thú cho học
sinh tích cực tham gia bài học một cách hiểu quả, đặc biệt học sinh không ồn ào và
mất tập trung khi nghe.
Các dạng bài nghe trong sách giáo khoa (SGK) Tiếng Anh 4:
+ Listen and tick;
+ Listen and complete;
+ Listen and write;
+ Listen and circle a, b or c;
+ Listen and number;
+ Listen and match;
+ Listen and tick Yes (Y) or No (N);
+ Listen and tick True (T) or False (F)
Trong đề tài này tôi chỉ tập trung đưa ra các giải pháp cho phần Pre_listening
activities nhằm tạo hứng thú và động lực học tập cho học sinh, giúp học sinh rèn
luyện kỹ năng nghe tốt hơn.
Biện pháp 1: Tạo hứng thú cho học sinh trước khi nghe bằng các trò chơi
(cho phần Prelistening activities).
+ Mục đích: Sử dụng các trò chơi trước khi nghe nhằm các mục đích: một
là tạo môi trường học tập vui vẻ, thư giãn; hai là tạo hứng thú và tăng động cơ học
tập; ba là ôn lại kiến thức liên quan đến bài nghe giúp học sinh nghe chính xác
thông tin trong bài. Như vậy, sử dụng trò chơi (games) trong khi dạy nghe mang lại
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 9
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
lợi ích khá lớn đối với giáo viên và học sinh. Đây được coi như là một phương
pháp dạy học tích cực lấy học sinh làm trung tâm mà tôi thường xuyên sử dụng.
Games cũng là một trong các kỹ thuật đánh giá thường xuyên trên lớp đối
với học sinh, vì vậy giáo viên nên thường xuyên sử dụng trò chơi khi dạy học.
Có rất nhiều trò chơi trong quá trình dạy học vì vậy giáo viên cần chắt lọc
một số trò chơi phù hợp với từng bài nghe trong sách giáo khoa. Sau đây là một số
trò chơi tôi thường áp dụng:
1. Trò chơi: Challenging (thách đấu).
+ Mục đích: ôn lại từ theo chủ điểm và rèn luyện kỹ năng nghe, nói.
+ Chuẩn bị: không cần chuẩn bị đồ dùng.
+ Cách chơi:
Giáo viên sẽ chia lớp thành 2 đội (hoặc hai học sinh) rồi đưa ra nội dung
kiến thức bài học. Hai đội hội ý trong vòng 30 giây và lần lượt thách đấu với đội
bạn.
Đội nào thách đấu được nhiều số từ hơn thì được quyền nói trước. Nếu nói
đủ và đúng số lượng từ đã thách đấu thì ghi sẽ được 1 điểm.
Nếu nói sai 1 từ hay nói ra 1 từ không thuộc chủ điểm đó hoặc nói không đủ
số lần thách đấu thì sẽ chịu thua cuộc và điểm sẽ thuộc về đội kia.
Cuộc chơi tiếp tục với những chủ đề khác nhau. Cuộc chơi sẽ dừng lại cho
đến khi thời gian ấn định đã hết hay giáo viên đã kiểm tra xong chủ điểm các từ
cần kiểm tra.
+ Kết thúc trò chơi: Tuyên dương đội nào ghi được nhiều điểm nhất.
Chú ý: Có thể áp dụng trò chơi này với từng cá nhân học sinh.
Sau đây là một giờ học nghe tôi áp dụng trò chơi “Challenging: thách đấu”
Ví dụ: Unit 13: Would you like some milk? – Lesson 1 part 3: listen and tick
Chủ điểm: Food and Drink
Cách chơi: như nêu trên.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 10
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Đội 1 thách đấu nêu được 6 từ vựng liên quan đến chủ điểm.
Đội 2 thách đấu 7 từ vựng liên quan đến chủ điểm.
Đội 1 tăng số từ lên 10 từ vựng.
Đội 2 tiếp tục tăng 12 từ vựng. Đội 1 tăng 15 từ vựng.
Cứ như vậy 2 đội thách đấu, số từ vựng được tăng lên.
Đội 1 nhường cho đội 2 nêu từ vựng, nếu không nêu đủ 12 từ vựng thì đội 1
dành chiến thắng, nếu đội 2 nêu đủ số từ thách đấu sẽ là đội dành chiến thắng.
Khuyến khích học sinh nêu tên các đồ ăn và đồ uống em biết ngoài chương
trình bài học.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 11
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Đại diện đội 1
Đại diện đội 2
Đội 1 (tên đội 1)
Đội 2 (tên đội 2)
fish, beef, pork, chicken, duck, rabbit
pizza, vegetables, rice, bread,
lemonade, orange juice, apple juice,
hamburger, water…
Đội 1 dành chiến thắng nêu đủ 15 từ vựng liên quan đến chủ đề.
2. Trò chơi: Passing ball (chuyền bóng).
+ Mục đích: ôn lại mẫu câu đã học và luyện kỹ năng nghe, nói.
+ Chuẩn bị: một quả bóng (nếu không có quả bóng giáo viên có thể sử dụng
các vật dụng có sẵn trong lớp và giáo viên nên đổi tên trò chơi. Ví dụ: passing
rubber, passing pen, passing balloon….)
+ Cách chơi:
Không cần chia đội, yêu cấu tất cả học sinh trong lớp tham gia, giáo viên
đưa ra yêu cầu của trò chơi.
Giáo viên mở bài hát đã chuẩn bị, khi bài hát bắt đầu thì học sinh chuyền
bóng cho nhau. Giáo viên dừng nhạc thì em học sinh có bóng sẽ trả lời câu hỏi
của giáo viên hoặc nói mẫu câu mà em đã học, các câu trả lời không được trùng
nhau, các em học sinh tiếp tục chuyền bóng khi cô giáo bật nhạc, nhạc dừng em
học sinh tiếp theo phải trả lời câu hỏi… cứ như vậy đến hết bài hát. (Có hai hình
thức hỏi đáp: giáo viên – học sinh; học sinh – học sinh).
+ Kết thúc trò chơi: nhận xét, tuyên dương các em học sinh trả lời đúng bằng
tràng pháo tay.
Dưới đây là một giờ học nghe áp dụng trò chơi “Passing ball”
Unit 16: Let’s go to the bookshop Lesson 1 Part 3 Listen and tick.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 12
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Hoạt động trước khi nghe (Pre_listening activity):
Giáo viên cho học sinh chơi “ Passing ball” để ôn lại mẫu câu: Let’s go to
the……..I want to buy some ……..
Cách chơi: như nêu trên, học sinh nói mẫu câu Let’s go to the……..I want to
buy some …….. để luyện kỹ năng nghe, nói.
Ví dụ: Let’s go to the bookshop. I want to buy some books.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 13
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Giáo viên hướng dẫn và đưa ra luật chơi
Học sinh thực hành chơi
Học sinh trình bày
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 14
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
3. Trò chơi: Touching and going game (Touch and go game).
+ Mục đích: ôn lại từ vựng, phát âm đúng từ và luyện kỹ năng nghe từ.
+ Chuẩn bị: tranh theo chủ đề.
+ Thời gian chơi: 3 phút
+ Cách chơi:
Giáo viên chia lớp thành hai đội chơi gồm 4 hoặc 5 thành viên.
Hai học sinh của hai đội đứng hai đầu của bảng.
Khi nhận được lệnh bắt đầu trò chơi của giáo viên hai học sinh chạm tay
vào tranh và nêu tên đồ vật thật nhanh. Nếu hai học sinh chạm vào cùng bức tranh
thì hai em đó sẽ oản tù tì để tiếp tục chạm vào tranh và nêu tên đồ vật. Em học
sinh bị thua khi oản tù tì sẽ chở về đội để em khác chạy lên tiếp tục trò chơi.
Đội dành chiến thắng khi người chơi chạm tay đến bức tranh cuối cùng và
nêu tên được tất cả các bức tranh.
+ Kết thúc trò chơi: Nhận xét, tuyên dương học sinh và tặng sao cho đội
dành chiến thắng.
Ví dụ Unit 17 How much is the Tshirt? Lesson 2 (part 4: Listen and write the
prices)
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 15
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Chía
và nêu
chơi
nhóm
luật
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 16
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Một giờ học nghe ở trường
Biện pháp 2: Tạo hứng thú cho học trước khi nghe bằng hoạt động hỏi và
trả lời (Questioning and answering).
1. Hỏi và trả lời giữa giáo viên và học sinh (asking and answering between
the teacher and the pupils).
+ Mục đích: tăng khả năng tương tác giữa giáo viên học sinh, học sinh – học
sinh; tạo không khí cởi mở, giúp học sinh thêm hứng thú tự tin trước khi giải quyết
các nhiệm vụ của bài nghe.
Đây là một trong những kỹ thuật đánh giá thường xuyên trên lớp của giáo viên
đối với học sinh, từ hoạt động trên nhằm giúp giáo viên có kế hoạch cụ thể trong
từng tiết dạy cũng như giúp đỡ các em học sinh có khả năng chưa tốt trong kỹ
năng nghe.
Trong biện pháp này tôi dùng các kỹ thuật sau: đặt câu hỏi (Questioning); động
não (Brainstorming); đoán nội dung nghe (Predicting content).
+ Chuẩn bị: nội dung câu hỏi
+ Cách tiến hành: giáo viên nêu yêu cầu và đặt câu hỏi cho học sinh trả lời theo
kiến thức của bài nghe, sau đó nhận xét và tuyên dương.
+ Thời gian: 2 hoặc 3 phút.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 17
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Đặt câu hỏi (Questioning)
Giáo viên có thể tạo tâm thế chuẩn bị nghe cho học sinh bằng cách dẫn dắt gợi
hỏi về chủ đề bài nghe để từ đó các em chuẩn bị lượng từ mới và mẫu câu liên
quan đến chủ đề.
Động não (Brainstorming)
Giáo viên có thể cho học quan sát tranh, ảnh, chủ đề, tiêu đề của bài nghe, sau
đó yêu cầu các em nghĩ về chủ đề, đưa ra quan điểm hoặc viết nhanh ra tất cả các
từ và mẫu câu liên quan đến chủ đề đó. Việc làm này sẽ khuyến khích học sinh dự
đoán các từ, ngữ và mẫu câu có thể xuất hiện trong bài nghe, củng cố và mở mang
thêm kiến thức về chủ đề.
Đoán trước nội dung nghe (Predicting content)
Giáo viên có thể yêu cầu học sinh đoán trước nội dung của bài nghe. Đoán
trước nội dung nghe có thể là: đoán chủ đề, đoán người tham gia hội thoại, đoán
địa điểm xảy ra hội thoại, đoán những từ xuất hiện trong bài nghe trong số những
từ cho sẵn, đoán Đúng / Sai và đoán trình tự các sự kiện xảy ra trong bài nghe. Các
phương tiện hỗ trợ như tranh ảnh, bảng biểu, bản đồ, sơ đồ sẽ giúp học sinh định
hướng về chủ đề nghe để từ đó giúp học sinh có thêm thông tin bổ ích về bài
nghe.
Ví dụ: Unit 15: When’s Children’s Day? – lesson 1 part 3: Listen and tick
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 18
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Yêu cầu học sinh nhìn tranh, giáo viên sử dụng các hình thức gợi mở nêu trên
để học sinh tập chung vào chủ đề bài nghe; yêu cầu học sinh viết hoặc nêu tên đồ
vật trong tranh; hoặc hỏi đáp với học sinh.
Mô hình
Dạng câu hỏi cho hoạt động này:
Teacher: What festival is it?
Pupil: It’s Children’s Day/ Teachers’ Day / Christmas / New Year /
Halloween…
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 19
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Teacher: When’s Children’s Day?
Pupil: It’s on the first of June
Teacher: When’s Teachers’ Day?
Pupil: It’s on the twentieth of November
Teacher: When’s New Year?
Pupil: It’s on the first of January.
Teacher: When’s Christmas?
Pupil: It’s twentyfifth of December.
Teacher: Is Teachers’ Day on the twentieth of November?
Pupil: Yes, it is
Teacher: Is Children’s Day on the first of July?
Pupil: No, it isn’t. It’s on the first of June.
Học sinh lần lượt trả lời các câu hỏi và đoán kết quả trước khi nghe.
Có thể yêu cầu học sinh nêu tình huống trong bài nghe.
2.
Hỏi và trả lời giữa học sinh và học sinh (asking and answering between
the pupils and the pupils).
+ Mục đích: tăng khả năng tương tác giữa học sinh học sinh.
Giáo viên quan sát và đánh giá học sinh qua hoạt động hỏi và trả lời nhằm kịp
thời giúp đỡ các em học sinh chưa nghe và nói chưa tốt cũng như sửa cách phát âm
đúng cho học sinh.
+ Chuẩn bị: nội dung các câu hỏi đã học.
+ Cách tiến hành: giáo viên nêu nhiệm vụ, yêu cầu học sinh hỏi và trả lời theo
cặp, nhóm, giáo viên quan sát và nhận xét.
+ Thời gian: 2 hoặc 3 phút.
Ví dụ tôi áp dụng phương pháp này trong Unit 13 Would you like some milk?
Lesson 2part 4: Listen and number phần Pre_listening activities.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 20
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
(P: pupil)
P1: What’s your favourite food?
P2: It’s fish
P1: What’s your favourite drink?
P2: It’s orange juice
P3: Would you like some milk?
P4: No, thanks.
P3: How about lemonade?
P4: Yes, please. I love lemonade.
P5: Would you like some rice?
P6: No, thanks
P5: Would you like some bread?
P6: Yes, please. I love bread.
Mô hình nhóm đôi
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 21
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Biện pháp 3: Tạo hứng thú cho học sinh trước khi nghe bằng hoạt động
đóng vai theo tình huống (Prelistening activities).
+ Mục đích: giúp học sinh luyện kỹ năng nghe, nói.
+ Chuẩn bị: giáo viên thiết lập đoạn hội thoại hoặc học sinh tự thiết lập đoạn
hội thoại trong nhóm.
+ Cách thức thực hiện:
Giáo viên chia nhóm và nêu nhiệm vụ.
(Có hai loại hình đóng vai là đóng vai nhóm đôi và đóng vai nhóm lớn. Đóng
vai nhóm đôi: giáo viên chia nhóm đôi, yêu cầu học sinh làm việc theo cặp hỏi và
trả lời theo mẫu hội thoại cho sẵn, làm tương tự với đóng vai nhóm lớn).
+ Thời gian: 2 hoặc 3 phút cho hoạt động này.
Giáo viên dùng kỹ thuật quan sát (observing) để đánh giá thường xuyên đối
với từng cá nhân học sinh.
1. Đóng vai nhóm đôi:
Hình thức đóng vai nhóm đôi tương tự như biện pháp 2 mục “Hỏi và trả lời
giữa học sinh và học sinh”.
Giáo viên chia nhóm, nêu nhiệm vụ.
Yêu cầu học sinh đóng vai theo cặp.
Ví dụ Unit 12: What does your father do? – Lesson 2 (part 4: Listen and
number) tôi làm như sau tôi tạo các đoạn hội thoại theo tình huống và cho học
sinh đóng vai theo cặp đôi.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 22
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
(P: pupil)
Đoạn hội thoại 1:
P1: Hi, ………..
P2: Hello,……..
P1: What does your father do,……?
P2: He’s a doctor.
P1: Where does he work?
P2: He works in a hospital and how about your father?
P1: My father is a farmer and he works in a field.
Đoạn hội thoại 2:
P3: Hi,…………… What does your mother do?
P4: Hi,……….. My mother is a teacher.
P3: Where does she work?
P4: She works in a primary school. How about your mother?
P3: My mother is a nurse and she works in Thien Hanh hospital.
2. Đóng vai nhóm lớn (3, 4 hoặc 5 học sinh):
Ví dụ Unit 17: How much is the TShirt? Lesson 1 (Part 3: Listen and tick)
Giáo viên chia nhóm, nêu nhiệm vụ và tạo tình huống cho ba đoạn hội thoại: các
bạn đi mua quần áo, và hỏi về giá cả với cô bán hàng.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 23
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Mô hình chia nhóm
Mỗi nhóm học sinh sẽ đóng các tình huống khác nhau và đoán giá cả của ba
đồ vật: Jacket, Tshirt, Jumper.
+ Tình huống 1:
A: Oh, this yellow jacket is very nice
B: Yes, it is
A: Excuse me, can I have look at this jacket, please?
Sales assistant: Here you are!
A: How much is it?
Sales assistant: It’s ………………………. (gía cả các em tự đoán trong ba
đáp án trên).
+ Tình huống 2:
A: This orange Tshirt is very nice.
B: Oh, yes
A: Excuse me, can I have look at that that orange Tshirt, please?
Sales assistant: Here you are!
B: How much is it?
Sales assistant: It’s ……………………….
+ Tình huống 3:
A: Excuse me. Can I see that blue jumper, please?
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 24
Một vài biện pháp tạo hứng thú cho học sinh lớp 4 trước khi học kỹ năng Nghe Tiếng
Anh
Sales assistant: Here you are!
B: How much is it?
Sales assistant: It’s …………………………
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Các giải pháp và biện pháp nêu trên có mối liên hệ trặt chẽ với nhau trong
tiến trình luyện kỹ năng nghe cho học sinh. Bước đầu tiên giáo viên phải thiết lập
và tạo cho học sinh nền tảng về từ vựng, rèn kỹ năng phát âm cho học sinh. Vì từ
vựng là những từ khóa trong bài nghe, nhớ từ tốt, phát âm tốt thì các em mới có thể
nghe tốt. Vì lý do trên tôi đã sử dụng các trò chơi để tạo hứng thú cho học sinh
trong quá trình học.
Bước tiếp theo giáo viên cần luyện cho học sinh phản xạ nhanh bằng cách
tạo môi trường tương tác giữa giáo viên học sinh, học sinh học sinh thông qua
việc hỏi và trả lời theo chủ đề bài học, gợi mở các thông tin để học sinh suy đoán
tình huống có thể xảy ra. Điều này giúp học sinh có thể nghe chính xác các thông
tin liên quan trong bài nghe, các em có thể giải quyết nhiệm vụ một cách dễ dàng.
Bằng biện pháp đóng vai theo tình huống, giáo viên đã tạo cho các em học
sinh có cơ hội rèn luyện kỹ năng nghe, nói; tăng thêm cơ hộ cho nhiều học sinh
được làm việc trong cùng một lúc; tăng cường sự giao tiếp, trao đổi, hợp tác, giúp
đỡ lẫn nhau của học sinh.
Biện pháp 3 là sự tổng hợp sự rèn luyện từ biện pháp 1 và biện pháp 2, vì khi
nắm được vốn từ, phát âm tốt, phản xạ nhanh, trả lời được các câu hỏi thì học
sinh có thể đóng vai và tạo ra đoạn hội thoại của chính các em. Do đó các biện
pháp nêu trên thường liên quan và bổ trợ cho nhau trong quá trình luyện kỹ năng
trước khi nghe của học sinh.
d. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu, phạm vi và hiệu quả úng dụng.
Trước khi thực hiện đề tài tôi khảo sát năng lực của học sinh qua bài kiểm tra
sau:
LISTENING TEST
Task 1. Listen and tick
. There is one example.
GV: Nguyễn Thị Thanh Thúy Trang 25
