Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

Së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o THanh Ho¸
Phßng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Ho»ng ho¸
­­­­)O(­­­­­­

Người   thực   hiện    :  

NguyÔn Anh

TuÊn
Chức vụ : HiÖu trëng
Đơn vị : Trêng tiÓu häc Ho»ng Léc

SKKN thuộc lĩnh vực To¸n häc


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

­­­­ SKKN năm 2011­­­­
I, ĐẶT VẤN ĐỀ :
Quá trình dạy học bao gồm hệ thống những tác động từ  phía người dạy (giáo  
viên) đến người học (học sinh), nhằm làm cho học sinh tích cực và chiếm lĩnh tri  
thức, hình thành những phẩm chất nhân cách và năng lực phù hợp với nhu cầu ngày 
một cao của xã hội hiện đại.
Thiết kế  nội dung bài dạy và cách thức dạy học là một khâu đột phá quan 
trọng để đổi mới nội dung, phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng giảng  
dạy. Để việc dạy học có hiệu quả, người giáo viên bao giờ cũng dành một thời gian  
thích đáng để  thiết kế bài. Muốn dạy học có kết quả  cần thiết kế chu đáo bài dạy. 
Khi thiết kế bài học cần chú trọng đến nhiều khía cạnh tác động đến quá trình dạy 
học như : Đặc điểm lứa tuổi học sinh, nhu cầu, hứng thú, các phương tiện kỹ thuật,  
đô dùng tr
̀

ực quan, cơ sở vật chất trường lớp... Từ đó có định hướng đầy đủ  để  xác 
định những mục tiêu cụ thể, những yêu cầu cần đạt của một bài dạy hoặc của một  
đơn vị kiến thức nào đó cũng như cách thức (sự lựa chọn phương pháp phù hợp) để 
đạt được mục tiêu, yêu cầu bài dạy.
Kết quả  một giờ  dạy không những phụ  thuộc khá nhiều vào sự  chuẩn bị  bài  
dạy mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan khác nhau cũng như yếu tố chủ 
quan không thể tránh khỏi đó chính là phụ thuộc vào năng lực sư phạm, sự tự tin, tính 
sáng tạo trong xử lý các tình huống sư phạm...
Trong một vài năm trở  lại đây xu hướng đổi mới công tác soạn giảng ngày 
càng trở nên bức xúc và cần thiết. Một trở ngại không nhỏ cản trở quá trình đổi mới 
việc thiết kế bài dạy và thực thi giờ dạy trên lớp chính là do thói quen ngại đổi mới  
của một bộ phận không nhỏ  giáo viên. Thực tế  cho thấy nhiều giáo viên muốn giữ 
nề nếp soạn giáo án theo cách truyền thống mà ở đó giáo án chỉ là sự ghi chép lại nội 
dung đã có ở sách giáo khoa mà không đưa ra các phương pháp dạy học thích ứng với  
từng giai đoạn học tập của học sinh. Sự lựa chọn phương pháp giảng dạy cũng gặp 
nhiều khó khăn do thói quen dễ dãi trong soạn giảng, trình độ giáo viên còn nhiều bất 
cập. Hiện tượng thầy giảng trò nghe, trò chép vẫn là hiện tồn tại ở một số giáo viên,  
từ đó chất lượng giờ giảng có hiệu quả thấp, không gây được hứng thú cũng như óc 
sáng tạo, tích cực hoạt động của trò.
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 
2


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

Từ  cơ  sở  lý luận và thực tiễn như  vậy đã đặt ra nhiệm vụ  tìm ra những giải  
pháp nào để  nâng cao chất lượng thiết kế  bài dạy và giờ  dạy là vấn đề  cấp bách  
phải giải quyết, giúp cho anh chị em giáo viên ở trường Tiểu học đổi mới tư duy vào 
việc làm trong công tác soạn giảng của mình đem lại hiệu quả  thiết thực phù hợp 
với trình độ nhận thức của tập thể giáo viên trong đơn vị nhằm từng bước nâng cao 

hiệu quả giáo dục nói chúng và chất lượng môn Toán nói riêng. Chính vì lý do đó tôi 
chọn đề tài
“Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng toán lớp 3”
II­ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC SOẠN GIẢNG
VÀ CHẤT LƯỢNG MÔN TOÁN

Thực tế qua dự giờ thăm lớp trong những năm qua công tác soạn giảng và chất  
lượng môn toán của Gv nói chung và GV lớp 3 nói riêng tại trường Tiểu học Hoằng  
Lộc – Hoằng Hoá còn tồn tại những vấn đề sau đây : 
1, Đối với giáo viên 
­ Việc xác định yêu cầu, mục tiêu của từng bước lên lớp còn hạn chế ở một số GV
­ Còn lệ thuộc nhiều vào cách viết của sách giáo khoa và các tài liệu tham khảo như 
GSV, thiết kế, chưa biết tận dụng và kế thừa kiến thức của đã học trước đó
­ Việc hiểu về mục tiêu, trọng tâm, trọng điểm của mỗi đơn vị  kiến thức, của mỗi  
bài dạy, mỗi dạng bài tập trong sách giáo khoa còn hạn chế  nên chưa  làm nổi lên 
được dấu hiệu cần khắc sâu .
­ Ở một số Gv trong quá trình lên lớp yêu cầu đối với học sinh chỉ cần các em làm,  
đúng, trả lời đúng là được, chứ không cần biết học sinh dựa vào đâu để làm .
­ Chưa phát huy vài trò chủ thể, chưa phát triển được tư duy và năng lực độc lập suy  
nghĩ, tính sáng tạo trong  ở mỗi bài dạy và trong từng đối tượng học sinh, trong mỗi  
HS, còn làm giúp học sinh
­ Việc tập cho học sinh nhận xét, quan sát, đánh giá một vấn đề  nào đó trong nội 
dung bài dạy, bài tập  còn bị bỏ ngỏ ở một số giáo viên . 
­ Đôi khi vẫn để một số học sinh đứng ngoài lề tiết dạy ......
­ Thực trạng chất lượng giờ dạy của đội ngũ giáo viên lớp 3
4

Xếp loại giỏi

1

25%
2, Đối với học sinh 

Xếp loại khá
2

50%

XL trung bình
1

25%

 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

Xếp loại yếu
0

0

3


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

Từ thực trạng giảng dạy của giáo viên nên dẫn đến chất lượng môn toán của  
học sinh có những hạn chế nhất định 
­ Kiến thức học sinh nắm chưa sâu, nhiều kiến thức các em chỉ  biết vận dụng máy  
móc theo các bài mẫu hoặc theo cách làm của Thầy cô . Nên chỉ  cần đảo từ  ngữ,  
mệnh đề là học sinh lúng túng và nhiều học sinh cho là dạng mới, bài tập chưa làm.

­ Trong quá trình suy luận của học sinh không nêu được cơ  sở  vận dụng hoặc khả 
năng trình bày suy nghĩ của mình là rất hạn chế .
­ Kiến thức đọng lại trong học sinh không có độ bền vững .
­ Khả năng trình bày bài làm và tư duy toán học, tính sáng tạo, năng lực độc lập suy 
nghĩ còn nhiều hạn chế .
­ Đôi khi học sinh ngại và sợ  học môn Toán  .
Chất lượng của môn Toán qua các kỳ khảo sát thường ở các tỷ lệ sau :
Xếp loại giỏi
92

Xếp loại khá

Xếp   loại   trung  Xếp loại yếu
bình

19
20,7%
25
27,2%
43
46,7%
5
5,4%
Từ  thực trạng trên bản thân tôi muốn trao đổi với đồng nghiệp một số  kinh  
nghiệm trong việc giảng dạy môn toán để góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy  
và học tập môn toán . Đặc biệt đi sâu vào nội dung chương trình Toán lớp 3 .
III. Môc ®Ých viÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm

Nghiên cứu đề  tài này tôi mong muốn giúp đồng nghiệp có thêm kinh nghiệm 
trong việc thiết kế bài dạy, hiểu được mục đích của từng hoạt động, xác định đúng 

trọng tâm, trọng điểm kiến thức trong mỗi bài, mỗi đơn vị  kiến thức trong bài, mỗi 
dạng bài tập để xác định cho mình một kế hoạch giảng dạy hiệu quả. Biết liên kết,  
kế thừa các kiến thức đã học để  đơn giản hoá việc chuyển tải kiến thức mà lại dễ 
hiểu đồng thời khắc sâu những kiến thức cơ bản có liên quan đến việc tiếp thu kiến 
thức ở lớp trên và phát huy tính ưu viết trong lôgic kiến thức toán học ... Từ đó nhằm  
nâng cao chất lượng giờ dạy, chất lượng môn Toán cũng như hình thành và phát triển  
năng lực tư duy, trừu tượng hoá, khái quát hoá, kích thích trí tưởng tượng, gây hứng 
thú học tập toán, phát triển khả  năng suy luận và biết diễn đạt đúng suy nghĩ của  
mình bằng ngôn ngữ Toán học . 
Nội dung và các dẫn chứng minh hoạ  tập trung  ở  chương trình Toán lớp 3 
xong với các kinh nghiệm trường chúng tôi đã áp dụng cho tất cả  các khối trong 
chương trình toán Tiểu học 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 
4


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

Những nội dung được trình bày trong sáng kiến chủ  yếu tập trung đi sâu vào 
phần soạn giảng, khai thác kiến thức, rèn kỹ  năng cần thiết và phát huy trí lực, khả 
năng tư duy cho HS . Các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học không được đề 
cập trong sáng kiến này 
IV – CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 
­ GV tự nghiên cứu chương trình toán của cấp học và Toán lớp 3 để  nắm hệ  thống  
kiến thức và sự  liên qua kiến thức toán học giữa các lớp trong cấp học, phân nhóm  
kiến thức lớp 3 và từ xác định các mục tiêu, yêu cầu của mỗi nhóm sau đó trình bày  
trong buổi SHCM đầu năm để có sự thống nhất trong tổ .
­ Trong các buổi SHCM hàng tuần thống nhất về  mục tiêu các bài dạy trong tuần,  
đặc biệt là trong sinh hoạt chuyên môn khối phải nêu ra được điểm mới trong mỗi 
bài, xác định trọng tâm, trọng điểm và nêu ra được cách thực hiện từng bài cụ thể .

­ BGH dự các họp để có thể bổ sung về nhận thức, về xác định nội dung kiến thức, 
về phương pháp đề xuất của khối để  thống nhất và chỉ đạo thực hiện
­ Kiểm tra việc chuẩn bị kế hoạch giảng dạy và nhận thức của GV về  mỗi bài để 
bổ sung kịp thời trường khi lên lớp .
­ Dự giờ thường xuyên để rút kinh nghiệm về việc xác định mục tiêu cần đạt, trọng 
tâm, điểm mới của thức về kiến thức, cách truyền thụ kiến thức, việc rèn kỹ năng và 
phát huy vài trò trung tâm của học sinh, phát triển tư duy và khả năng vận dụng, diễn  
đạt của học sinh, khả năng ứng xử trên lớp của GV để bổ sung, điều chỉnh kịp thời .
­ Đánh giá rút kinh nghiệm theo từng cụm bài, từng thời điểm về  việc soạn giảng, 
hiệu quả lên lớp và về chất lượng học sinh trong năm học....
V­ NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1,Những kinh nghiệm về soạn giảng phần bài mới 
1­1 Phần kiểm tra bài cũ : 
­ Chúng ta cần phải hiểu bước kiểm tra bài cũ trong một tiết dạy không phải là bước  
bắt buộc trong quy trình một tiết dạy vì không phải bài nào cũng cần phải kiểm tra 
bài cũ . Đặc biệt đối với các tiết chuyển sang nội dung kiến thức khác , chuyển 
chương mới  ....  Thường khi chuyển sang các bài về yếu tố hình học, thời gian hoặc 
đơn vi đo, trong các tiết luyện tập “tiếp theo”, luyện tập chung có thể  không cần 
kiểm tra bài cũ
­  Mục đích của kiểm tra bài cũ là gì  ? Là kiểm tra lại kiến thức đã học, cách làm 
dạng bài tập nào đó hoặc kỹ năng thực hiện, vận dụng .... có liên quan đến bài mới .  
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

5


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

Qua kiểm tra đó người giáo viên nắm được mức độ  hiểu bài, kỹ  năng vận dụng và 
vốn kiến thức đã học có liên quan đến bài sắp dạy từ đó khơi dậy, củng cố cho học  

sinh kiến thức đã học, kỹ  năng đã thực hiện để  vận dụng nó vào việc tiếp thu bài 
mới đồng thời cũng qua đó GV nắm được mức độ kiến thức và kỹ năng của học sinh  
để có ngay phương án xử lý tình huống trong việc dạy bài mới và qua kiểm tra bài cũ 
có thể  tạo ra là cầu nối để  chuyển tiếp vào bài mới . Chính vì lẽ  đó nên việc lựa  
chọn nội dung kiểm tra bài cũ là rất quan trọng và cần thiết . Giáo viên không nên chỉ 
đưa ra một bài tập đơn giản của tiết học trước cho học sinh giải rồi nhận xét đúng 
sai về kết quả và cách làm rồi chuyển sang bài mới mà phải chọn các câu hỏi, các bài  
tập điển hình ( cần lưu ý kiến thức không nhất thiết phải ngay liền trước bài dạy có  
thể cách chương, cách lớp ....)
Ví dụ : Khi dạy bài  “ Làm quen với biểu thức ” – Toán 3 trang 78
­ Nếu kiểm tra bài cũ : Cho HS lên bảng giải bài tập :
Một cửa hàng có 16 máy bơm, người ta đã bán 1/9 số máy bơm đó . Hỏi cửa hàng 
còn lại bao nhiêu máy bơm ?
. Giáo viên cho 1 HS lên bảng làm – Học sinh dưới lớp làm vào vở nháp . 
. Cho học sinh đọc lại bài làm.
.   HS nhận xét lời giải, cách tình bày và kết quả .
           . GV nhận xét  và giới thiệu  bài mới.
Rõ ràng với cách làm này việc kiểm tra bài cũ không có gì gắn kết với bài mới  
và việc thực hiện cho Hs làm bài tập như vậy cũng chưa đạt yêu cầu, chưa phát triển  
được tư duy, chưa thể hiện kiểm tra được nhận thức và suy nghĩ của học sinh về bài  
tập, học sinh chưa thể hiện được nhận thức của mình về bài tập đó . 
­ Nếu chúng ta kiểm tra bài cũ bằng cách cho Hs lên bảng làm một số phép tính sau : 
112 + 37 = ;    49 – 12  =  ;   22 x 2 =  ; 48 : 6 = ;   124 + 10 – 6 =  ;  6 + 45 : 5 =  
­ Cho học sinh lên bảng làm và trình bày cách tính ở một số phép tính tiêu biểu . 
­ Qua kiểm tra bài cũ Gv nêu vấn đề dẫn vào bài mới “ Làm quen với biểu thức ”
Như vậy qua nội dung kiến thức và cách kiểm tra bài cũ như trên ta đã 
+ Củng cố  được các các kiến thức và kỹ  năng học sinh đã học đó là thực hiện các 
phép tính và thức tự thực hiện các phép tính . Đây cũng là các kỹ  năng đối với biểu  
thức các em sẽ học .
+ Qua bài mới học sinh thấy được sự gắn kết của kiến thức toán học và sự  gần gũi  

của kiến thức trong chương trình .
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

6


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

+ Qua việc kiểm tra này thì khái niệm và việc tính giá trị biểu thức trở nên đơn giản, 
dễ hiểu và rất gần gũi với các em .
Hoặc một ví dụ khác : 
­ Khi dạy bài “ Chia số có bốn chữ số cho số có một chữ số ” ­ Toán 3 trang 117
Có một số  Gv kiểm tra bài cũ theo cách hiểu là phải kiểm tra kiến thức bài 
liền trước nên cho học sinh lên bảng làm bài tập sau :  Đặt tính rồi tính  
            1324  x 2  =                             2308 x  3 = 
Sau đó cho bọc sinh nêu cách làm –> lớp nhận xét cách đặt số và kết quả ­> Gv  
nhận xét, lưu ý cách đặt tính, nhân nhẩm, nhớ  sang hàng bên và viết kết quả  rồi 
chuyển vào bài mới ­> Hôm trước các em đã làm quen với nhân cách nhân số có bốn 
chữ số với số có một chữ số . Vậy để chia số có bốn chữ số với số có một chữ số ta  
làm thế nào cô 
cùng các em tìm hiểu bài hôm nay ­> GV viết đầu bài   
Với cách kiểm tra kiến thức cũ như GV đã làm như trên đã kiểm tra được kiến 
thức đã học  ở  bài trước, việc giới thiệu vào bài mới như  vậy cũng xuôi và cũng có 
thể chấp nhận được nhưng không có tác dụng phục vụ bài mới .
Theo tôi  ở bài này nên kiểm tra các bài tập trên mà GV nên cho Hs thực hiện 
các
phép chia số  có 3 chữ  số  cho số  có một chữ  số  : ( kiến thức này cách xa bài mới 
nhưng qua kiểm tra nhắc lại kỹ năng cần vận dụng cho bài mới) .
 Đặt tính rồi tính :   350 : 7 =      ; 361 : 3 =   ; 725 : 6 =     ; 505 : 5 =  
­ Cho mỗi HS lên bảng làm 2 phép tính ­> cho học sinh trình bày lại cách làm .

( trong khi trình bày lại cách làm Gv hỏi thêm HS những điều cần lưu ý trong các lần  
chia để khắc sâu một số lưu ý thường gặp khi thực hành phép chia)
Kiểm tra nội dung như  nêu trên sẽ có những ưu điểm sau đây 
­ Khi học sinh thức hiện xong bốn phép chia trên là GV kiểm tra lại kiến thức kỹ 
năng thực hành chia của học sinh ( nó đã nhắc lại những kiến thức cũ nếu HS nào đã  
quên và đồng thời đây cũng là cơ sở của việc thực hành phép chia các em sắp học) .
­ HS thấy được sự lôgíc của phép chia trong chương trình ( dựa vào kiến thức đã học 
để tiếp thu kiến thức mới ) .
­ Bài mới sẽ rất gần gũi với các em ( thực tế nó chỉ thực hiện thêm một lần chia còn  
cách làm và kỹ năng tính không có gì khác) .
 ­ Các em tiếp thu bài nhẹ nhàng, thoải mái, học sinh có thể tự thực hiện phép chia có  
4 chữ số và bài dạy hiệu quả cao . 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 
7


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

­ Qua kiểm tra bài cơ bản đã hoàn đạt được các yêu cầu kiến thức và  kỹ năng và bài  
mới có thể coi là bài luyện tập .
1­2 , Phần soạn giảng bài mới : 
Để giúp học sinh đễ hiểu, nắm vững kiến thức và đơn giản hoá bài giảng, đưa 
bài giảng gần gũi với  HS và có hiệu quả cao yêu giáo viên cần : 
­ Xác định được kiến thức trọng tâm, kiến thức mới trong bài và những kiến thức  
liên quan đến kiến thức học sinh đã biết để hoạch định việc khai thác kiến thức cũng 
như hướng dẫn các em tìm hiểu .
­ Phân bổ  thời gian và xác định mục tiêu cho các hoạt động một cách cụ  thể  . Với  
mục tiêu đã xác định thì thầy cần làm gì ? Trò cần làm gì và hình thức tổ như thế nào 
để  có hiệu quả  nhất (cần xác định hết các tình huống có thể  sảy ra khi thực hiện 
mục tiêu) .

­ Không nên lệ  thuộc vào cách viết của SGK mà cần tìm tòi hướng truyền thụ  đơn 
giản, dễ hiễu và kế thừa các kiến thức đã học .
­ Phân chia các cụm bài theo nội dung các mạch kiến thức trong chương trình để  từ 
đó 
xác định vị trí của bài . Với kiến thức của bài này thì những kiến thức liên quan trước  
nó là kiến thức nào ? và sau nó sẽ vận dụng như thế nào ? để từ đó có kế hoạch khai 
thác kiến thức đã học và khắc sâu những kiến thức trọng tâm, cần thiết để  các em  
vận dụng trong các bài sau .
Cụ thể :  Trong chương trình toán 3 được chia các cụm bài chính sau đây :
­ Bảng nhân ­ chia  từ 6 đến 9 .
­ Nhân, Chia các số có 2 chữ số đến số có 5 chữ số cho số có 1 chữ số .
­ Cộng, trừ trong phạm vi 10 000; 100 000 (các phép tính cộng, Trừ các số có 5 đến 6 
chữ số ) .
­ Các dạng toán cơ bản có liên quan đến các cụm bài trên .
­ Các bài có nội dung hình học .
Ví dụ : 
*  Cụm bài bảng nhân, chia từ 6 đến 9 :  Ta thấy rằng kiến thức trước nó học sinh 
đã được học đó là các bảng nhân , chia từ 2 đến 5 ở lớp 2 và sau nó là vận dụng các 
bảng trong tính toán trong suốt chương trình học tập và trong cuộc sống hàng ngày .
­ Từ việc xác định  vị trí của cụm bài này nên trong khi dạy không nên sử dụng cách 
viết của sách giáo khoa là xây dựng từ  phép nhân, chia với 1,2,3 .... mà bắt đầu từ 
bảng nhân, chia 6 ta có được các phép nhân , chia 6 từ  1 đến 5 được rút ra từ  các 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

8


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

bảng nhân, chia từ 1 đến 5 ở lớp 2 . ( 3 x 6 = 6 x 3 = 18 hoặc 18 : 3 = 6 => 18 : 6 = 3 )  

. Các bảng nhân, chia 7 có các phép nhân, chia 7 từ 1 đến 6 ...... Từ các kết quả được  
rút ra đó cho HS nhận xét các thành phần trong các phép nhân, chia để tự  các em có  
thể viết tiếp được các phép nhân, chia tiếp theo . Như vậy việc dạy cụm bài này trở 
nên đơn giản, học sinh tiếp thu bài thoải mái, dễ hiểu, hiệu quả giờ dạy cao, các em  
thấy được sự liên quan mật thiết của kiến thức .
­ GV cần xác định trọng tâm của cụm bài này là bảng nhân, chia . Trọng điểm là 
nhận xét về mối liên hệ giữ các thành phần trong các phép nhân, chia kề nhau để viết 
các phép nhân, chia tiếp theo và đây cũng là mục tiêu chính cần giúp HS lĩnh hội được 
Ví dụ trong bài “ Bảng nhân 6 ” Toán lớp 3 ­ trang 19
Trọng tâm của bài là hình thành bảng nhân 6 . Trọng điểm là thấy được sự 
khác biệt theo quy luật giữa các thành phần trong các phép nhân liền kề .
Từ nhận định trên khi dạy bài này cần đi theo hướng sau : 
Kiểm tra : 6 x 1 = ? ;  6 x 2 = ?   6 x 3 = ?   ;   6 x 4  = ?    6 x 5 = ?     
­ Gv hỏi học sinh ­ Vì sao em lại có các kết quả  này ? ( Dựa vào các bảng nhân đã  
học em suy ra ) 
. Các số  khi nhân với 1bằng chính nó ( HS đã rút ra qua các bài tập từ  lớp 1,  
2 ) .
. Các phép nhân còn lại HS đã tính được từ các bài luyện tập sau khi học các 
bảng nhân 2,3,4,5 .
­ Như vậy qua kiểm tra bài cũ GV đã cùng HS rút ra các phép nhân  6 x 1 ; 6 x 2 ; 6 x  
3; 6 x 4 , 6 x 5 .
­ Việc tiếp theo là Gv cho Hs nhận xét các thành phần của các phép nhân vừa rút ra từ 
kiểm tra bài cũ từ đó các em có thể tự rút ra các phép nhân còn lại trong bảng nhân 6  
Nhận xét : Với cách dạy trên :
­ Học sinh được củng cố  lại các bảng đã học từ  đó bằng nhận xét, so sánh rút ra  
được 
các phép nhân mới trong bảng nhân 6 .
­ Giáo viên không lệ thuộc vào cách viết của sách giáo khoa .
­ Phát triển được tư duy cho Hs khi rút ra bảng nhân mới .
­ Kiến thức mới trở nên gần gũi, dễ hiểu, học sinh tiếp thu thoải mái, tự tin .

­ Thể hiện được sự liên kết của các kiến thức toán học .
* Cụm bài nhân, chia số có 2 đến 5 chữ số cho số có 1 chữ số 
­ Đối với phép nhân : 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

9


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

Trong cụm bài này kiến thức đều là cách thực hiện phép nhân chỉ  khác là có 
thêm các chữ số ở thừa số thứ nhất. Cái mới trong mỗi bài sau của cụm bài này đó là  
thừa số thứ nhất có thêm 1 chữ số . Trọng tâm của cụm bài này là cách đặt tính, cách 
tính nhẩm và viết kết quả .
Từ  nhận định trên nên khi dạy cụm bài này Gv cần lưu ý dạy học sinh nắm  
vững cách đặt số, cách cách nhân và viết kết quả, cần lưu ý học sinh số nhớ khi nhân  
nhẩm . Tuy nhiên các bài kiến thức đơn giản nhưng nội dung và cách thực hiện lại 
rất mới với các em . Nếu hai bài nhân số có hai, ba chữ số cho số có một chữ số GV  
dạy không sâu, các em không nắm chắc được cách thực hiện và những lưu ý khi thực 
hiện thì việc vận dụng làm bài tập liên quan và việc dạy cũng như  tiếp thu các bài  
sau trong cụm bài là khó khăn .
­  Đối với phép chia : 
Trong cụm bài này đều có điểm giống nhau đó là cách đặt tính, và thực hiện  
chia và đều có phép chia hết và phép chia có dư  . Song  ở mỗi bài có thể  có sự  khác 
biệt đó là thêm chữ  số   ở  số  bị  chia và các tình huống về  số  dư, hạ  số  tiếp theo để 
được số bị chia lần chia kế tiếp hoặc viết kết quả ở thương số . Vì thế để đơn giản 
hoá khi dạy và để học sinh tiếp thu nhẹ nhàng, hiệu quả  cụm bài này giáo viên cần 
lưu ý :
+ Đối với phép chia số có 2, 3 chữ số cho số có một chữ số trong cụm bài này  
là kiến thức mới lạ  và có thể  là khó đối với học sinh, có thể  coi 2 bài này là trọng  

điểm của cụm bài này . 
+ Giáo viên khi dạy cần lưu ý đến các điểm khác nhau về  bắt số   ở  lần chia 
thứ nhất, số dư sau mỗi lần chia, hạ chữ số tiếp theo để  có số  bị  chia cho lần chia  
thứ hai,  thương số, số dư của bài toán .
+ Học sinh phải thành thạo kỹ  năng vận dụng cách chia trong việc thực hiện  
các bài tập liên quan sau mỗi bài và các tiết luyện tập .
+ Khi HS nắm chắc và có kỹ  năng vận dụng thực hiện phép chia  ở  2 bài này 
thì việc thực hiện các bài chia ở các bài tiếp theo trong cụm bài mới thuận lợi và mới 
có thể coi là các tiết luyện tập thực hành chia cho số có 1 chữ số .
Trong cụm bài trên trọng tâm là kỹ  năng thực hành chia số  có 2 đến 6 chữ  số 
cho 
số  có một chữ  số  . Trọng điểm  ở  mỗi bài là những điểm khác biệt trong khi thực  
hành chia trong mỗi phép chia .

 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

10


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

Qua việc trình bày hai cụm bài   trên rõ ràng khi chúng ta đã phân nhóm các  
cụm bài,  xác định được trọng tâm, sự  phát triển của kiến thức trong cụm chúng ta  
có thể  thoát lý được cách trình bày của sách giáo khoa, các tài liệu tham khảo như  
SGV, thiết kế bài dạy, việc soạn giảng và giúp HS nắm kiến thức là rất nhẹ nhàng,  
học sinh dễ hiểu và bài dạy có hiệu quả .
Các cụm bài còn lại Gv cũng cần có quan điểm, cách suy nghĩ và hướng thực  
hiện tương tự như các cụm bài tôi đã trình bày ở trên . 
2, Phần vận dụng kiến thức sau mỗi bài học 
­ Sau mỗi bài học đều có hệ thống bài tập từ 3 đến 4 bài ứng dụng .

­ Các bài tập này thường vận dụng kiến thức mới học để  thực hiện . Mục đích là 
củng cố kiến thức mới và gắn liền lý thuyết với thực hành , với cuộc sống .
­ Mỗi bài tập có một yêu cầu củng cố nhất định về kiến thức vừa tiếp thu và ở các  
dạng 
khác nhau : Có bài là phép tính, có bài là điền số vào bảng, có bài là điền đúng sai , có 
bài là toán có lời văn ......
­ Giáo viên có thể cho học sinh vận dụng giải hết hoặc chọn bài tập tiêu biểu có tác 
dụng củng cố kiến thức một cách thiết thực nhất .
         Từ nội dung, yêu cầu hệ thống bài tập đã nêu trên giáo viên khi dạy cần lưu ý 
để học sinh tự làm, tự trình bày hiểu biết của mình, ( không làm giúp, nói giúp, không  
hướng dẫn áp đặt theo cách làm của GV ), sau mỗi bài GV cần cho HS trình bày cách  
làm và có các câu hỏi để :
­ Nắm bắt được mức độ tiếp thu kiến thức của học sinh .
­ Khai thác tư duy theo các hướng khác nhau của học sinh .
­ Phát huy tính sáng tạo, năng lực độc lập suy nghĩ và khả năng diễn đạt .
­ Có thể Gv đưa ra các câu hỏi phát triển tư duy  tuỳ theo đối tượng học sinh .
Cuối cùng Gv chốt lại kiến thức, cách vận dụng và những lưu ý khi thực hiện 
của bài đó rồi mới chuyển bài tập tiếp . GV không thể  thwcj hiện theo kiểu cho HS  
lên bảng làm ­> lớp nhận xét kết quả đúng­ sai và cách trình bày rồi chuyển sang bài  
khác .
Ví dụ : Khi dạy bài chu vi hình chữ nhật ( Toán 3 trang 87) gồm các BT sau đây :
Bài tập1 : Tính chu vi hình chữ nhật có : 
a, Chiều dài 10cm , chiều rộng 5 cm 
b, Chiều dài 2dm  , chiều rộng 13 cm 
­ Nhận xét 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

11

Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

+ Mục tiêu của hai câu đều tính chu vi hình chữ nhật khi biết chiều dài và chiều rộng  
.
+ Hai câu này đều vận dụng công thức tính chu vi và sử dụng đơn vị đo nhưng ở câu 
b 
đã nâng cao hơn việc sử dụng đơn vị .
+ Ta thấy câu a các yếu tố của hình chữ nhật đơn có đơn vị là cm , câu b các yếu tố 
có đơn vị là cm và dm.
­ Từ nhận xét trên nên khi dạy GV cần 
+ Để  kiểm tra việc nắm kiến thức của học sinh và phát huy năng lực độc lập, sáng  
tạo giáo viên không được hướng dẫn HS trước khi làm .
+ Sau khi học sinh làm xong cần  .
. Yêu cầu học sinh nêu cách làm ? ( kiểm tra kỹ năng vận dụng, khả năng diễn  
đạt hiểu biết bằng lời nói ) .
. Vì sao em lại có phép tính (10 + 5) x 2 = 30cm hoặc 10 + 10 + 5 + 5 = 30cm 
( KT kỹ năng vận dụng cách tính chu vi ) .
. Vì sao đơn vị lại là cm ? ( kiểm tra việc sử dụng đơn vị đo độ dài) .
. Tại sao ở câu b lại phải đổi đơn vị tính từ đm sang cm ( kiểm tra kỹ năng sử 
dụng đơn vị đo) .
.  Ai còn có cách làm khác ( chiều dài gấp đôi chiều rộng nên chu vi bằng chiều  
dài x 3)  ( kiểm tra học sinh thông minh – sáng tạo) .
GV chốt bài tập 1 về  việc vận dụng tính chu vi của một hình cụ  thể    bằng  
cách ..... và khi sử dụng đơn vị  lưu ý là “ cùng đơn vị đo ” .
Chuyển tiếp và cho HS làm bài tập 2 
Bài tập 2 : 
­  Mức độ kiến thức của bài này được nâng lên so với bài tập 1 bài toán có lời văn 
vận dụng cách tính chu vi
­ Cách thực hiện tương tự như bài tập 1 .
Tuy nhiên ở bài này cần lưu ý gắn toán học với cuộc sống , qua bài các em có 

thể tính được chu vi đất ở của gia đình, chu vi vườn nhà em .......  hoặc chu vi của các 
đồ dùng trong gia đình, ở lớp có dạng hình chữ nhật . Đồng thời qua bài nên mở rộng  
cho Hs về việc lựa chọn lời giải khác nhau và cách trình bày khi làm một bài toán có 
lời văn ( dạng toán này sẽ được trình bày kỹ ở phần sau )
Bài tập 3 : Khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả lời đúng  
          A              63cm                 B                  M         54cm              N
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

12


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

 
 31cm                                                         40cm
          D                                          C
                                                                           Q                                 P
a, Chu vi hình chữ nhật ABCD lớn hơn chu vi hình chữ nhật MNPQ 
b, Chu vi hình chữ nhật ABCD bé hơn chu vi hình chữ nhật MNPQ .
c,  Chu vi hình chữ nhật ABCD bằng hơn chu vi hình chữ nhật MNPQ .
­ Cách thực hiện tương tự trên sau đó hỏi học sinh .
­ Vì sao em lại khoanh vào ý  C ? ( HS trình bày theo hướng tư duy của các em 
trong việc vận dụng . Có thể có các ý kiến theo hướng suy luận khác nhau) .
­ Chu vi của hình ABCD = ? tính bằng cách nào ? ....
­ Ai có cách làm khác không cần tính chu vi mà vẫn khoanh tròn được (tìm sáng tạo)
 ( có thể có HS so sánh các cặp cạnh 63 ­­­ 54 và 40 ­­­ 31 hơn kém nhau 9cm ­> chu 
vi không đổi  ­> chi vi hai hình bằng nhau mà không  cần tính chu vi ) . Tuy nhiên câu  
hỏi này có thể không có Hs trả lời , GV có thể định hướng so sánh các cặp cạnh để 
học sinh tự suy nghĩ .
Chốt bài : Qua bài các em đã biết so sánh chu vi của 2 hình chữ nhật bằng cách  

tính chu vi của mỗi hình rồi so sánh và từ nay ta có thể  vận dụng so sánh được chu  
vi của hai mảnh vườn, bề mặt hai viên gạch, hai mặt bàn .... 
Sau khi đã cho Hs làm xong các bài tập GV cần chốt lại kiến thức toàn bài 
­ Qua bài các em đã biết cách tính chu vi của hình chữ nhật .
­ Biết sử dụng đơn vị đo chiều dài khi tính chu vi cách tính chu vi để tính .
­ Vận dụng cách tính chu vi giải bài toán có lời văn ( BT2) .
­ Biết so sánh chu vi của hai hình chữ nhật có cùng đơn vị đo ( BT3).
­ Lưu ý khi tính chu vi của một hình phải cùng đơn vị đo, nêu không cùng đơn vị đo  
phải đổi . 
Với cách dạy phần bài tập ứng dụng như vừa trình bày trên sẽ :
­ Giúp học sinh nắm vững kiến thức mới học, biết vận dụng kiến thức vừa học vào  
làm các bài tập thực hành .
­ Gv kiểm tra được mức độ tiếp thu kiến thức mới và khả năng vận dụng của HS .
­ Phát triển được tư duy và khả năng diễn đạt sự hiểu biết của học sinh .
­ Gắn kiến thức với thức tế cuộc sống.
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

13


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

­ Khơi dậy sự sáng tạo thông qua một số câu hỏi nâng cao.
­ Học sinh mới thực sự là nhân vật trung tâm.
2, Những kinh nghiệm soạn giảng các tiết luyện tập 
­ Đối với các tiết luyện tập GV  cần xác định vị  trí yêu cầu của từng bài , từng câu 
trong bài mục tiêu là gì ? củng cố kiến thức nào ? Rèn kỹ  năng gì ? ở mỗi câu trong  
mỗi bài có điểm nào cần lưu ý khắc sâu cho HS ; phát huy độc lập suy nghĩ của HS  
như thế nào ? Qua bài đó rút ra điều gì về kiến thức ? 
­ Qua luyện tập gắn bài tập với cuộc sống, đưa kiến thức về thực tiễn cuộc sống.

­ Qua tiết luyện tập nâng cao kiến thức, phát triển tư  duy, sáng tạo, trí thông minh,  
khả năng khái quát, tổng hợp .
­ Trong các tiết luyện tập tuyệt đối không hướng dẫn, gợi ý trước khi làm bởi lẽ nếu  
Gv hướng dẫn, gợi ý cũng đồng nghĩa với việc Gv,  định hướng HS làm theo cách, 
theo suy nghĩ của mình, không phát triển được năng lực độc lập suy nghĩ, hạn chế 
các hướng tư duy khác nhau của học sinh, việc làm bài tập trở nên khô khan áp đặt .
­ Phân nhóm các bài luyện tập 
­ Khi dạy giáo viên cần xác định các dạng bài tập trong hệ thống các tiết luyện tập  
toán lớp 3 gồm các dạng sau : 
­ Luyện tập sau bài mới ( có tiết có tới 2 tiết luyện tập ) .
­ Luyện tập chung ( sau các tiết luyện tập – thường kết thúc hệ thống kiến thức của  
một chương, một phần nào đó để chuyển sang kiến thức khác).
­ Luyện tập ôn tập ( hệ thống kiến thức chương trình  ­ kiến thức tổng hợp).
Mỗi dạng bài luyện tập cần có các mức độ rèn kỹ năng khác nhau. Đối với tiết  
luyện tập chung yêu cầu cao hơn, tổng hợp và mở  rộng hơn tiết luyện tập sau lý 
thuyết. Tiết luyện tập ôn tập kiến thức tổng hợp hơn bao gồm các kiến thức trong 
nhiều chương mang tính hệ  thông kiến thức và yêu cầu về  kỹ  năng cũng cao hơn, 
tổng hợp hơn .
Thông thường trong mỗi tiết luyện tập thường có từ 4 đến 5 bài tập . Các bài 
tập cũng rất đa dạng có thể là : 
­ Tính  ( rèn kỹ năng thực hành các phép tính ) .
­ Tính theo mẫu (rèn kỹ năng thực hành các phép tính, thường qua các bài tính này để 
rút ra một đơn vị kiến thức nào đó ).
­ Giải toán có lời văn ( để đưa kiến thức gần gũi với cuộc sống đồng thời qua việc  
giải 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

14

Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

toán rèn kỹ năng vận dụng kiến thức về kỹ năng tính trong làm BT dạng nào đó qua 
đó  
phát triển từ duy trừu tượng ).
­ Bài tập dạng nối , điền vào bảng , đặt đề  toán, toán có nội dung hình học ....( phát  
triển tư duy trừu tượng ...). 
Gv cần căn cứ vào chuẩn kiến thức và trình độ học sinh của lớp mình để  chọn  
lựa các bài tập, các câu tiêu biểu phù hợp để thực hiện.
Tuy nhiên dù có đang dạng các kiểu bài tập xong mục tiêu chung của tiết luyện  
tập vẫn là rèn kỹ  năng vận dụng kiến thức vào việc tính toán , vào thực tiễn sinh  
động, phát triển tư duy, óc sáng tạo, năng lực độc lập suy nghĩ , khả năng trình bày,  
diễn đạt sự hiểu biết bằng ngôn ngữ của HS về kiến thức đó và đánh giá, nhận định  
kết quả .... 
  
Từ  mục tiêu trên để  nâng cao chất lượng dạy các tiết luyện tập yêu cầu mỗi 
GV  
thực hiện như sau : 
2­1   Đối với dạng toán “ Tính”
2­1­1 Tính đơn thuần ( chỉ vận dụng công thức hoặc cách tính đã học ). GV cần xác  
định cụ thể mục tiêu của bài và yêu cầu đối với HS sau đó :
­ GV cho HS lên bảng làm – cả lớp làm vào vở BT – GV giúp đỡ HS yếu, kém 
­ HS trình bày lại cách làm bài tập (có thể học sinh lên bảng , có thể HS dưới lớp sau  
khi nhận xét kết quả rồi nêu cách tính)
­ Cho HS so sách cách tính của các bài tập nêu trên ( nếu có điểm khác nhau mà HS 
hay mắc lỗi hoặc khác trong cách làm , trong  các bước thực hiện )
­ GV chú ý chọn các bài, các câu tiêu biểu để củng cố  rèn các kỹ  năng nhất định và  
những điều cần lưu ý khi vận dụng, không nhất thiết phải làm hết các câu của một 
bài
Ví dụ trong tiết luyện tập ( toán 3 – trang 120)

Bài tập 1 :  Đặt tính rồi tính 
a, 821 x 4 

b,  1012  x 5 

  3284 : 4 

     5060 : 5     

c, 308 x 7 
             2156 : 7

d,  1230 x 6 
     7380 : 6

* GV cần xác định mục tiêu của bài tập này là : 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

15


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

. Củng cố kỹ năng thực hiện nhân và chia số có 3,4 chữ số cho số có 1 chữ số 
bao gồm kỹ năng đặt tính, vận dụng cách tính để tính và viết kết quả
. Mối quan hệ  giữa phép nhân và chia (số  bị  chia trong phép chia là tích của phép  
nhân, thương và số chia trong phép chia là thừa số trong phép nhân tương ứng ).
. Thấy được những điểm giống và khác khi thực hiện các phép nhân, chia hoặc 
qua các bước thực hiện nhân, chia (các phép nhân đều thực hiện cách nhân thông 
thường còn đối với các phép chia giống nhau là chia số  có 4 chữ  số  cho số có 1 chữ 

số  và đều là phép chia hết ; khác nhau về bắt số chữ số trong lần chia đầu tiên, lần 
chia thứ hai có số 0 ở thương đối phép chia thứ 2 và thứ 3, GV cần nắm bắt chỗ khác  
nhau này để hướng dẫn HS cách thực hiện nhanh khi gặp trường hợp này ...
Từ việc xác định mục tiêu trên trong quá trình HS trình bày cách tính GV lồng  
ghép hỏi học sinh để  khai thác cũng như  khắc sâu những mục tiêu của bài tập và 
cuối cùng GV chốt cách tính, những lưu ý khi thực hành tính, không nên dạy theo 
kiểu chỉ  đề  HS trình bày cách tính và nhận xét kết quả, làm như  vậy kiến thức sẽ 
không đọng lại được gì qua bài tập đặc biết là các “dấu hiệu” cần ghi nhớ .
2­1­2   Dạng tính theo mẫu 
Cũng thực hiện giống như các bài luyện tập dạng tính như đã nêu trên xong ở 
dạng này tối kỵ việc hướng dẫn mẫu bởi lẽ mục đích của việc quan sát mẫu là để 
học sinh tư duy hiểu được yêu cầu của bài tập, tìm hiểu để hiểu cách làm của mẫu  
và sẽ có các hướng khác nhau , học được cách trình bày .
Ví dụ : trong bài tập 1 ( toán 3 – trang 28)

6
7

  0
Đặt tính rồi là theo mẫu     54 : 6  ;      48 : 6 ;     35 : 5  ;       27 : 5 
GV phải xác định được yêu cầu của bài đó là 
­ Đặt tính và tính theo mẫu nên cần giúp HS
        . Dựa vào cách chia số có 2 chữ số cho số có 1 chữ số và quan sát mẫu để thực  
hiện các phép chia .
        . Qua quan sát mẫu và thực hiện phép chia rút ra được đơn vị kiến thức mới đó 
là nếu bắt một chữ số không chia được bắt tiếp chữ số thứ 2 .
        . HS học được một số kỹ năng qua mẫu đó là đặt tính, cách viết tích riêng, kết  
quả 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

16


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

Từ việc xác định yêu cầu của bài toán như vậy nên khi dạy GV cần lưu ý: 
 
GV không được hướng dẫn hoặc giải thích gì về  mẫu mà để  các em tự  quan 
sát và tự làm . Sau khi học sinh thực hiện xong cần hỏi học sinh :
      . Em hãy nêu cách làm ( đặt tính, thực hiện chia )
      . Vì sao em lại lấy 54 : 6 ?
      . Hoặc câu hỏi phát triển “ Em hiểu mẫu như thế nào ” ?
      . Phép chia này có gì khác so với phép chia đã học ? ( bắt hai chữ số ngay từ lần  
chia đầu tiên) . Đây chính là đơn vị kiến thức mới mà qua bài này GV cần giới thiệu  
cho HS  
GV chốt bài với các nội dung sau :  
. Về cách chia số có 2 chữ số cho số có 1 chữ số lưu ý khi bắt 1 chữ số không  
chia được bắt tiếp chữ số thứ 2 để chia .
. Cần quan sát để  biết cách thực hiện của mẫu từ  đó rút ra cách làm bài tập  
đồng 
thời học được cách trình bày .
* Hoặc các bài làm theo mẫu : 
2dam + 3 dam = 5dam       32 dam x 3 = 96dam          22gam + 47gam = 69 gam
3 cm2  + 5 cm2 = 8 cm2      3m 4dm = 30 dm + 4 dm = 34 dm  ....
 Đều thực hiện mục tiêu tương tự  như  đã nêu trên song ở  các mẫu này rút ra  
các đơn vị  kiến thức mới đó là cách thực hiện các phép tính có đơn vị  đo, cách đổi 
đơn vị đo, cách viết các số đo đơn vị, cách viết các kết quả tính có số đo đơn vị .
2­2 Dạng giải toán có lời văn : 
­ Dạng toán này hầu như  có mặt  ở  tất các các tiết luyện tập , mục đích của dạng  
toán này như đã nêu trên . Nhưng mỗi bài có một mục tiêu riêng tuy theo yêu cầu của  

từng bài . Thông thường các bài toán này có các mục tiêu chính sau :  
        . HS xác định được yêu cầu, dạng toán điển hình .
        . Rèn kỹ năng  lựa chọn lời giải, tính toán, sử dụng đơn vị tính và trình bày .
        . Phát triển tư duy phân tích đề toán, xác định mối liên hệ các dữ kiện tìm cách  
giải  
        .  Đưa bài toán vào thực tế cuộc sống .
­ Khi dạy các bài toán dạng này giáo viên và Hs thường mắc các sai lầm đó là : 
* Đối với GV 
. Hướng dẫn HS phân tích đề  bằng các câu hỏi ( Bài toán cho biết gì ? – yêu  
cầu chúng ta làm gì? Bài toán thuộc dạng nào đã học ? Muốn tính  ta làm thế nào? )
* Đối với HS : 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

17


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

. Đọc đầu bài một hoặc hai lần nên chưa hiểu hết đầu bài .
. Chưa chú ý đến các từ ngữ cốt lõi trong đề bài , các đơn vị của các dữ kiện .
. Chưa xác định được mối liên hệ của các dữ kiện của bài toán .
. Việc xác định dạng toán và vận dụng cách làm của dạng toán còn nhiều hạn 
chế  nên đôi khi chỉ cần đảo mệnh đề trong bài là trở nên khó khăn .
Rõ ràng với những sai lầm của GV và HS trong khi thực hiện dạng này thì chất 
lượng , hiệu quả tiết dạy sẽ không đạt mục tiêu . Để dạy tốt các dạng bài này giáo  
viên và học sinh cần phải khắc phục được những lỗi đã nêu trên .
Ví dụ : ở bài luyện tập trang 120 có bài tập :
Một cửa hàng có 2024 kg gạo , cửa hàng đã bán 1/4 số  gạo đó . Hỏi cửa hàng 
còn lại bao nhiêu ki­lô­gam gạo ? 
Đối với bài này GV cần xác định : 

. Yêu cầu của bài là tính số gạo còn lại .
. Kỹ năng phân tích bài toán, lựa chọn lời giải, kỹ năng tính toán, kỹ năng trình bày
. Phát triển tư  duy của học sinh trong việc phân tích xác định dự  kiện đã cho là số 
gạo, số gạo đã bán và cần tìm số gạo còn lại . Tìm mối liên hệ của dữ kiện trong bài 
toán đó là mối quan hệ giữa số gạo của cửa hàng với 1/4 số gạo đã bán 
Vì thế khi dạy GV không được hướng dẫn HS phân tích đề  hoặc hướng dẫn  
cách tính mà để  học sinh tự đọc kỹ đầu bài , đọc nhiều lần rồi tìm hướng giải . Sau  
đó giáo viên cho Hs trình bày lại bài làm và GV có thể lồng ghép hỏi các câu hỏi sau 
đây :
Vì sao em lại lấy 2024 : 4 hoặc lấy  2024 – 506 ho ặc để tìm số gạo còn lại ta  
làm 
thế nào ? đã bán 1/4 số gạo cho suy ra được điều gì ? Bài toán thuộc dạng toán nào đã 
học . ....   ( cho HS khác nhận xét câu trả lời , kết quả ) .
GV có thể  phát triển thêm các lời giải khác nhau bằng cách cho HS tìm tòi  
hoặc Gv có thể đưa ra các lời giải khác như .
 “ 1/4 số gạo đã bán có số kg là ” “ số ki­lô­gam gạo đã bán trong ngày đầu là ” 
“ ngày đầu đã bán được số ki­lô­gam gạo là “ ....  
“ Cửa hàng còn lại số ki­lô­gam gạo là ”   “ Số ki­lô­gam gạo còn lại của cửa hàng là  
” 
GV có thể phát triển cho học sinh làm cách khác ( tính gộp bằng 1 phép tính )
Cuối cùng GV chốt bài và những yêu cầu đối với HS khi làm dạng toán này .
Nhận xét : Qua cách dạy bài này ta thấy :
­ HS thực sự đóng vài trò chủ thể trong việc làm bài toán 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

18


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

­ Các em biết phân tích, suy nghĩ để  xác định các dữ  kiện, biết tìm ra mối quan hệ 
của các dữ kiện và xác định được cách giải 
­ Các em rèn được kỹ năng phân tích, tổng hợp và vận dụng giải bài toán
­ Các em được trình bày  những suy nghĩ của mình, nhận xét, đánh giá kết quả 
2­3 Dạng toán nêu đề toán theo tóm tắt và giải 
­ Đối với dạng toán này tôi chỉ trình bày cái riêng đó là phần đặt đề toán, phần giải 
giống như giải toán có lời văn vừa trình bày ở trên 
Thực thưc tế đối với dạng bài này giáo viên còn xem nhẹ phần đặt đề toán , chỉ đặt  
đề theo chiều thuận hoặc chỉ cần 1 kiểu đề rồi cho học sinh giải 
Ví dụ : 
Bao gạo                      27kg
Bao ngô                                               5kg      ? kg
Học sinh thường  HS đặt đề bài như sau.
Bao gạo nặng 27kg, bao ngô hơn bao gạo 5kg. Hỏi cả hai bao năng bao nhiêu ki­lô­
gam 
Hoặc : Bao gạo nặng 27 ki­lô­gam, bao gạo kém bao ngô 5kg . Hỏi cả hai bao nặng 
bao nhiêu ki lô gam
Giáo viên nên phát triển thêm các cách đặt đề sau đây :  
 ­ Hai bao gạo và ngô nặng bao nhiêu ki­lô­gam . Biết rằng bao gạo nặng 27 ki­lô­
gam , bao ngô nặng hơn bao gạo 5 ki­lô­gma
­ Hai bao ngô và gạo nặng bao nhiêu ki­lô­gam . Biết rằng bao ngô nặng hơn bao gạo 
5 
ki­lô­gam và bao gạo nặng 27 ki­lô­gam
­ Biết bao ngô hơn bao gạo 5 ki­lô­gam , bao gạo có 27 ki­lô­gam . Tính xem hai bao  
nặng bao nhiêu ki­lô­gam .....
Nhận xét : 
Với việc phát triển nhiều cách đặt đề  như  trên giúp HS phong phú thêm các 
thuật ngữ toán học, các em không bở ngỡ khi gặp các kiểu ra đề khác nhau với cùng  
một nội dung , phát triển được tư duy, khả năng sử dụng các từ ngữ, mệmh đề trong  
toán học, phát triển được khả năng diễn đạt của học sinh, làm cho nội dung một vấn  

đề nào đó trở nên phong phú và sinh động 
2­4  Dạng toán  điền số vào bảng 
Đối với dạng toán này Gv thường mắc các sai lầm sau đây : 
. Hướng dẫn học sinh cấu tạo của mẫu ­  Làm giúp mẫu một cột 
. Câu hỏi kiểm tra nhận thức của học sinh chưa phát huy được tư  duy hoặc  
không có câu hỏi kiểm tra nhận thức mà chỉ cho HS nhận xét kết quả đúng sai ...
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

19


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

Đối với học sinh : Từ cách dạy trên nên học sinh .
. Không phát huy được khả  năng nhận xét, phân tích bảng biểu, hạn chế  khả 
năng diễn trình bày .
. HS làm theo sự hướng dẫn của GV .
. Nhiều khi Hs chỉ biết vận dụng mà không hiểu được cơ sở lý luận, nắm kiến 
thức không sâu.
Để dạy tốt dạng bài này theo tôi GV cần xác định đối với dạng toán này thực  
chất là các bài tính đơn lẻ  nhằm củng cố  một đơn vị  kiến thức nào đó ví dụ  như  ; 
củng cố kỹ năng thực hiện các phép tính cộng , từ, nhân, chia, không có đơn vị hoặc  
có đơn vị hoặc tìm thành phần chưa biết trong các phép tính hoặc thêm, bớt đối với 
cộng, trừ và giảm, gấp một số lần hoặc tìm chu vi , diện tích đơn giản ....
Dạng toán này có 2 yêu cầu chính đó là hiểu được cấu tạo của bảng từ đó mới 
xác định được yêu cầu của bài toán rồi mới thực hiện tính và điền số . So với dạng “  
tính ” được nâng cao hơn yêu cầu nhận dạng bảng, hiểu yêu cầu của bảng . 
Như vậy mục tiêu của dạng bài tập này ngoài rèn các kỹ năng như dạng toán
 “ tính ” còn phát triển khả  năng quan sát bảng rồi bằng tư  duy, vốn ngôn ngữ  toán 
học để diễn đạt yêu cầu của bài toán và định hướng thực hiện 

Số
Ví dụ  trong bài tập : 2 trong 75 ( Toán lớp 3)            ?
Số bị chia
16
45
24
72
Số chia
4
5
7
9
9
Thương
6
3
8
Với bài này GV cần xác định  yêu cầu của bài tập đó là : 

81
9

56
7

54
9

. HS quan sát bảng và hiểu được cấu tạo của bảng gồm 3 hàng mỗi hàng biểu 
thị  một thành phần trong phép chia (Hàng đầu biểu thị  các giá trị  của số  bị  chia –  

Hàng thứ  hai biểu thị  các giá trị  của số  chia và hàng thứ  3 biểu thị  các giá trị  của  
thương số)
. Mỗi cột biểu thị các thành phần của một phép chia .
. Điền số vào ô trống chính là điền các thành phần còn thiếu của mỗi phép chia 
.
Từ  việc xác định được yêu cầu của bài tập như  trên GV không được hướng 
dẫn hoặc làm mẫu mà để HS tự quan sát và vận dụng kiến thức đã học để thực hiện 
.
Học sinh làm xong bài tập GV sử dụng một số câu hỏi để kiểm tra nhận thức 
của học sinh về bảng và rèn kỹ năng tìm các thành phần chưa biết của phép chia .
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

20


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

. Các hàng, cột trong bảng cho em biết điều gì ? (cột là các thành phần của một 
phép chia – hàng là cùng thành phần của nhiều phép chia ).
. Muốn điền số vào các ô trống ta phải làm gì ? hoặc  yêu cầu của bài toán là gì 
? ( tìm các thành phần chưa biết của phép chia ....).
. Vì sao em lại điền số  4  ở  cột thứ  3 ? 72  ở  cột 6 ? số 9 trong cột 7 cho biết  
thành 
phần nào của phép chia ? Muốn tìm số chi ta làm thế nào ? .....
* Nhận xét : Với cách dạy trên : 
. Phát triển được tư  duy cho học sinh , phát triển được khả  năng phân tích, 
tổng hợp để nhận thức bảng biểu và diễn đạt bằng ngôn ngữ toán toán học .
. Qua quan sát, nhận xét giúp các em xác định được yêu cầu của bài toán và vận 
dụng kiến thức đã học để thực hiện .
. Với các câu hỏi đã kiểm tra được nhận thức của HS về  bài tập và kỹ  năng  

vận 
dụng kiến thức để  tìm thương, số  bị  chia và số  chia,  khắc sâu kiến thức cho HS,  
phát 
triển khả năng diễn đạt và trình bày các kiến thức toán học ....
Các dạng bài tập còn lại chúng ta thực hiện như  tương tự  như  các dạng đã  
trình bày trên 
IV. KẾT QUẢ SAU KHI  thùc hiÖn
Với những kinh nghiệm soạn giảng đã nêu trên  trường Tiểu học Hoằng Lộc  
đã áp dụng cho việc soạn giảng toán lớp 3 . Kết quả bước đầu tương đối khả  quan 
cụ thể là  Chất lượng đội ngũ : 
xếp loại giỏi

xếp loại khá

xếp   loại   trung  xếp loại yếu
bình
4
3
75
1
25
0
0
0
0
Với kết quả thống kê trên cho thấy chất lượng giảng dạy môn toán của GV đã 
được nâng lên rõ rệt . Giáo viên lên lớp tự tin, phong cách lên lớp thoái mái, các yêu 
cầu về kiến thức, kỹ năng được thực hiện đầy đủ, hệ thống và lô gíc, việc chuẩn bị 
bài và thể hiện trên lớp của GV trở nên nhẹ nhàng, tiết học hiệu quả .
Chất lượng môn toán 

xếp loại giỏi
xếp loại khá
xếp loại trung bình xếp loại yếu
40
43,5
39
42,4
13
14,1
0
0
Qua thời gian một năm học thực hiện soạn giảng , chất lượng môn toán đã có 
nhiều đổi mới, khả năng tư  duy và khả  năng diễn đạt đã được cải thiện đặt biệt là 
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 
21
92


Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

kỹ năng vận dụng và tư duy toán học đã có những tiến bộ rõ rệt . việc tiếp thu kiến  
thức theo các cụm bài trở  nên đơn giản, dễ  hiểu . Các em yêu thích môn toán hơn,  
ham học hơn , chất lượng cao hơn.
VI, BÀI HỌC KINH NGHIỆM
­ Giáo viên phải nhiệt tình, thực sự yêu nghề, yêu trẻ, tâm huyết với chuyên môn.
­ Giáo viên phải dành th ời gian nghiên cứ u ch ươ ng trình, nắ m ch ắc h ệ  thống  
kiến th ức c ấp h ọc, t ừng l ớp để  phân nhóm kiến thức, n ắm ch ắc m ục tiêu, yêu 
cầu v ề  ki ến th ức, k ỹ  năng vậ n dụng, yêu cầ u phát triể n từ  duy và độ c lậ p suy  
nghĩ, óc sáng t ạo c ủa h ọc sinh trong t ừng nhóm bài , dạ ng bài, kiểu bài .
­ Giáo viên ph ải th ấy đượ c mố i liên hệ  củ a kiến th ức trong c ấp h ọc và từ ng 

lớ p . 
Phải xác đị nh đượ c mụ c tiêu, yêu cầ u đố i vớ i Gv, họ c sinh qua t ừng bài dạ y để  
hoạch đị nh kế  ho ạch truy ền th ụ, kh ắc sâu và rèn các kỹ  năng cầ n thiết làm cơ 
sở 
cho các em ti ếp thu ki ến th ức v ề sau .
­ Giáo viên nắm chắc những thuận lợi, khó khăn chủ quan, khách quan của lớp để có 
biện pháp khắc phục khó khăn, phát huy thuận lợi giảng dạy có hiệu quả.
­ Giáo viên phải luôn tự học, tự bồi dưỡng . Tích cực nghiên cứu, tìm hiểu những 
cái mới để nâng cao trình độ nghiệp vụ, chính trị cho bản thân.
­ Giáo viên phải trăn trở  nghiên cứu những vướng mắc khi tiếp thu kiến thức của  
học sinh, từ đó chịu khó tìm biện pháp giải quyết, khắc sâu kiến thức cho học sinh.
­ Trong chỉ đạo xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện phải thường xuyên, liên tục  
và đồng bộ đồng thời phải có đánh giá rút kinh nghiệm trong từng giai đoạn của năm 
học 
KẾT LUẬN 
1. Để nâng cao chất lượng học môn Toán cho học sinh tiểu học chúng ta không 
thể làm trong ngày 1 ngày 2 mà phải có sự nỗ lực và nỗ lực hết mình của các thầy cô 
. 
2. Giờ học toán  ở  tiểu học không chỉ  đòi hỏi người giáo viên phải giỏi chuyên 
môn mà cần có sự kiên trì, cẩn thận và lòng yêu mến trẻ.
3. Bất cứ  một hoạt động nào trong nhà trường nếu được sự  quan tâm, đầu tư 
của lãnh đạo nhà trường một cách sâu sắc và toàn diện từ  khâu chỉ  đạo đến việc 
thực hiện thì hoạt động đó sẽ đạt được hiệu quả cao.
4. Việc hướng dẫn giải Toán cho học sinh Tiểu học không những chuẩn bị 
kiến thức, nền móng cho học sinh học tiếp chương trình Toán ở lớp trên mà còn góp  
 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

22

Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng soạn giảng môn Toán lớp 3

phần phát triển trí thông minh, năng lực tư duy, trừu tượng hoá, khái quát hoá cho học  
sinh. Đồng thời còn cung cấp cho học sinh kỹ  năng tính toán thông thường để  áp  
dụng vào thực tế, phù hợp với đời sống xã hội và cơ  chế  thị  trường, giao lưu hàng 
hoá... đang diễn ra hằng ngày.
Hoằng Lộc, ngày 12 tháng 5 năm 2011
         Người viết

   Nguyễn Anh Tuấn

 Người thực hiện   :   Nguyễn Anh Tuấn – Trường Tiểu học Hoằng Lộc 

23