Lời cảm ơn
Sau một thời gian nghiên cứu đề tài "Biện pháp quản lý nâng cao chất l-
ợng dạy học ở trờng THCS Dồm Cang Sốp Cộp - Sơn La." Ngoài sự nỗ lực
cố gắng của bản thân trong học tập, nghiên cứu lý luận vào thực tiễn. Sự ra đời
của tiểu luận còn thể hiện sự quan tâm. Giúp đỡ tận tình và tạo mọi điều kiện của
các thầy, cô giáo Khoa cán bộ quản lý - Bồi dỡng nghiệp vụ giáo viên trờng
CĐSP Sơn La đã cung cấp kiến thức, kinh nghiệm, tài liệu đóng góp ý kiến cho
tiểu luận.
Có đợc kết quả này, tôi xin chân thành cảm ơn tất cả các thầy, cô giáo
trong Khoa và các bạn đồng nghiệp trong lớp đã giúp đỡ tôi. Đặc biệt là Thầy
giáo: Lò Hặc đã tận tình giúp đỡ hớng dẫn để tiểu luận đợc hoàn thành.
Những thiếu sót và hạn chế trong tiểu luận chắc chắn là không thể tránh
khỏi. Rất mong sự đóng góp ý kiến phê bình quý báu của các thầy, cô giáo và
đông đảo bạn đọc để tiểu luận nghiên cứu tiếp theo đợc hoàn hảo hơn.
Tôi xin Trân trọng cảm ơn !
Hà Văn Hng THCS Dồm Cang
Mục lục
Phần I: Mở đầu
I. Lý do chọn đề tài 4
II. Lịch sử nghiên cứu 6
III. Mục đích nghiên cứu 6
IV. Đối tợng nghiên cứu 6
V. Nhiệm vụ nghiên cứu 6
VI. Giả thuyết khoa học 7
VII. Phạm vi nghiên cứu 4
VIII. Phơng pháp nghiên cứu 7
IX. Đóng góp của đề tài
Phần II: Nội dung
Chơng I : Cơ sở lý luận 7
1.1. Lý luận về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nguồn nhân lực, quản lý đội
ngũ giáo viên. 8
Chơng II : Cơ sở thực tiễn 14
2.1. Khái quát tình hình kinh tế xã hội xã Dồm Cang 14
2.2. Thuận lợi và khó khăn 15
2.3. Tình hình chất lợng đội ngũ giáo viên và học sinh của trờng 16
2.4. Một số biện pháp cần giải quyết trong quản lý nâng cao chất lợng dạy học ở
trờng THCS Dômg Cang Sốp Cộp - Sơn La 21
Chơng III : Biện pháp quản lý nâng cao chất lợng hoạt động dạy học 22
Biện pháp 1 : Quản lý giáo viên chơng trình dạy học 22
Biện pháp 2 : Đổi mới phơng pháp dạy học 22
Biện pháp 3 : Quản lý bài soạn, chuẩn bị bài của thày 24
Biện pháp 4 : Quản lý giờ lên lớp 24
Biện pháp 5 : Tăng cờng kiểm tra dự giờ trên lớp 25
Biện pháp 6 : BGH phối hợp với các tổ chức đoàn thể ( Đảng, công, đoàn, Đoàn
thanh niên, Đội thiếu niên) quản lý tốt hoạt động dạy học 26
Biện pháp 7 : Tăng cờng công tác khen thởng 27
Biện pháp 8 : Quản lý công tác bồi dỡng và tự bồi dỡng nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ 28
Chơng IV : Kết quả đạt đợc 30
2
Hà Văn Hng THCS Dồm Cang
Phần III : Kết luận
1. Kết luận chung 32
2. Bài học kinh nghiệm 32
3. Đề xuất 34
Phần IV : Tài liệu tham khảo
Phần I: Mở đầu
I/ Lý do chọn đề tài
- Chúng ta đã biết hiện nay nền kinh tế xã hội của toàn thế giới đang phát
triển cực kỳ mạnh mẽ, đặc biệt khoa học công nghệ thong tin đang vơn xa mà
loài ngời chúng ta trớc đây đã mơ tởng đến. Việt Nam chúng ta cũng đang ở bối
cảng phát triển đó. Chính vì vậy phát triển nhân tố con ngời có trình độ có trí tuệ
có đủ phẩm chất và năng lực ngang tầm với thời đại đáp ứng yêu cầu CNH -
HĐH đất nớc hoà nhập với điều kiện phát triển của toàn cầu, tạo ra năng xuất lao
động cao, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.
- Tất cả những điều kiện đó muốn đáp ứng đợc đều phải phụ thuộc vào
giáo dục, GD - ĐT là đòn bẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Đảng cộng sản Việt
3
Hà Văn Hng THCS Dồm Cang
Nam từ khi thành lạp cho đến nay trong suốt quá trình lãnh đạo 76 năm qua luôn
coi trọng con ngời là động lực, là mục tiêu của sự phát triển. đặc biệt trong thời
ký quá độ đi lên CNXH, Đảng ta đã khẳng định: " Nguồn lực lớn nhất, quý báu
nhất của chúng ta là con ngời Việt Nam. Trong đó có tiềm lực trí tuệ".
- Trong những năm gần đây tại Hội nghị TW II khoá 8 Đảng ta tiếp tục
khẳng định " Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu" và khẳng định mục tiêu cơ
bản của giáo dục là xây dựng con ngời và một thế hệ gắn bó với lý tởng độc lập
và CNXH, có đạo đức trong sáng, ý chí kiên cờng xây dựng và bảo vệ tổ quốc
thực hiện tốt sự nghiệp CNH - HĐH đất nớc, giữ gìn và phát huy các giá trị. Có t
duy sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tổ chức kỹ thuật có sức khoẻ, là ngời
kế thừa sự nghiệp xây dựng CNXH, vừa " Hồng" vừa " Chuyên"
- GD - ĐT có nhiệm vụ tham gia phát triển nguồn lực con ngời đặc biệt là
phát triển tiềmlực trí tuệ của con ngời để tạo ra động cơ ổn định, phát triển KT -
XH góp phần thực hiện mục tiêu " Dân giàu, nớc mạnh, xã hội công bằng, dân
chủ văn minh.
- Nh vậy trong công tác quản lý nhà trờng, việc quản lý hoạt động dạy học
đặc biệt là phơng pháp để nâng cao chất lợng dạy và học là nhiệm vụ cơ bản
hàng đầu.
- Trong công tác GD, thực tế cũng đã chứng minh điều đó chính vì thế
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 BCH TW Đảng đã chỉ rõ " Đổi mới phơng pháp
GD - ĐT, khắc phục lối truyền thụ một điều rèn luyện t duy sáng tạo của học
sinh, từng bớc áp dụng phơng pháp tiên tiến, phơng pháp hiện đại vào quy trình
dạy học"
ở bậc THCS đổi mới phơng pháp dạy học là việc làm có ý nghĩa rất lớn
để chất lợng giáo dục đợc nâng cao. Với cơng vị là ngời quản lý trờng THCS làm
thế nào để quản lý hoạt động dạy học của các giáo viên đạt kết quả. đặc biệt là
tình hình hiện nay, các trờng THCS phải đạt đợc tiêu chí " trờng chuẩn quốc gia"
thì hoạt động dạy học của giáo viên phải đợc quan tâm hơn bao giờ hết.
4
Hà Văn Hng THCS Dồm Cang
- Trên cơ sở nghiên cứu, tìm hiểu đặc điểm đội ngũ giáo viên và đặc điểm
tâm sinh lý học sinh trờng THCS Chiềng La, chúng tôi đã mạnh dạn đề xuất một
số kinh nghiệm đợc trình bầy trong đề tài. " Biện pháp quản lý nâng cao chất l-
ợng dạy học ở trờng THCS C Dồm Cang - Sốp Cộp
II/ Lịch sử nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của giáo viên THCS, đã có rất nhiều
ngời đề cập, nghiên cứu ở nhiều địa phơng, ở mức độ khác nhau. Song để nghiên
cứu áp dụng và trờng THCS Dồm Cang- Sốp Cộp là một vấn đề mới và khó
khăn. Mặt khác đó cũng là nguyên nhân tôi tìm hiểu. Biện pháp nâng cao chất l-
ợng dạy học ở trờng THCS Dồm Cang Sốp Cộp .
III/ mục đích nghiên cứu
Đề tài đợc nghiên cứu với mục đích: Nghiên cứu đề xuất đợc một số biện
pháp quản lý nhằm nâng cao chất lợng dạy học của giáo viên trờng THCS Dồm
Cang - Sốp Cộp. Góp phần nâng cao chất lợng giáo dục của trờng.
IV/ Đối tợng nghiên cứu
Biện pháp quản lý nâng cao chất lợng dạy học của giáo viên trờng THCS
Dồm Cang - Sốp Cộp .
V/ Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của hoạt động quản lý nhằm nâng cao chất l-
ợng dạy học của đội ngũ giáo viên.
- Tìm hiểu tình hình hoạt động dạy học của nhà trờng, nguyên nhân và
thực trạng.
- Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao chất lợng hoạt động dạy học
của nhà trờng.
VI/ Giả thuyết khoa học
Nếu có những biện pháp quản lý hoạt động dạy học tốt, phù hợp với thực
tiễn thì sẽ nâng cao chất lợng hiệu quả dạy học của nhà trờng.
VII/ Phạm vi nghiên cứu
5
Hà Văn Hng THCS Dồm Cang
Nghiên cứu hoạt động dạy học của giáo viên trờng THCS Dồm Cang - Sốp
Cộp .
VIII/ Phơng pháp nghiên cứu
- Phơng pháp tổng kết kinh nghiệm .
- Phơng pháp điều tra, khảo sát.
- Một số phơng pháp khác, nh phhơng pháp phân tích tổng hợp.
Phần nội dung
Chơng I
Cơ sở lý luận của vấn đề quản lý chất lợng dạy học
trong trờng THCS
Chúng ta đang sống ở thời đại mới, thời đại của nền khoa học kỹ thuật
hiện đại. Xu hớng ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến trong các lĩnh vực
ngày càng lớn, hàm lợng chất xám trí tuệ tăng dần trong sản phẩm lao động. Lao
động mang tính khoa học sáng tạo cao, nâng cao chất lợng cuộc sống đòi hỏi
mỗi con ngời phải có trình độ khoa học nhất định, lúc sinh thời Bác Hồ đã nói. "
Sản xuất là khoá, văn hoá là chìa". Ngày nay con ngời nhận thức ra rằng sự phát
triển kinh tế xã hội, phát triển môi trờng gắn bó chặt chẽ với nhau. Trong đó phát
triển con ngời về thể lực và trí tuệ chiếm vị trí qan trọng hàng đầu trong lĩnh vực
khoa học phát triển.
Hiến pháp nớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam 1992 ( Điều 35 ) ghi
" Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu " và xã hội phát triển, giáo dục nhằm
6
Hà Văn Hng THCS Dồm Cang
nâng cao dân trí đào tạo nhân lực, bồi dỡng nhân tài..." nh vậy Đảng, Nhà nớc ta
đánh giá cao vai trò của sự nghiệp GD - ĐT trong thời ký CNH - HĐH đất nớc.
Nghị quyết TW 2 khoá 8 đánh giá: " bên cạnh những thành tựu đạt đợc,
ngành GD - ĐT còn nhiều yếu kém đó là: bất cập cả về quy mô, cơ cấu, nhất là
về chất lợng và hiệu quả cha đáp ứng kịp thời những đòi hỏi ngày càng cao và
càng tăng cao về nhân lực ". Để khắc phục những yếu kém đó, Nghị quyết đa ra
4 giải pháp. Trong đó có giải pháp " xây dựng đội ngũ giáo viên tạo động lực cho
ngời dạy, ngời học".
Việc hình thành từng bớc ở các trờng, lớp có chất lợng cao giáo dục toàn
diện trong các ngành học đó là sự định hớng mới, một cách làm mới đối với
ngành GD trong thời kỳ CNH - HĐH đất nớc. Bậc THCS cũng nh các bậc học
khác coi vấn đề nâng cao chất lợng dạy học trong nhà trờng là nhiệm vụ hàng
đầu của công tác giáo dục.
Muốn hoạt động dạy học có có chất lợng trong việc dạy học thì ngời thày
phải có trình độ nhất định, một năng lực s phạm đây là điều kiện quyết định tới
việc nâng cao chất lợng dạy học. Muốn có học sinh giỏi thày phải giỏi. Chính vì
vậy mà bất kỳ trong hoàn cảnh nào, vấn đề quản lý hoạt động dạy học trong tr-
ờng phải đợc coi trọng mới đạt đợc mục đích là đào tạo ra những con ngời có đủ
trình độ sống và làm việc trong thời đại khoa học hiện đại.
Trong hệ thống trờng THCS nói chung. Trờng THCS Dồm Cang nói riêng
hoạt động dạy học đợc coi là hoạt động trọng tâm. Nh vậy công tác quản lý trờng
học việc quản lý hoạt động dạy học đặc biệt là việc nâng cao chất lợng dạy học
là nhiệm vụ cơ bản hàng đầu đồng thời cũng là thớc đo đánh giá năng lực của ng-
ời làm công tác quản lý. Trong bối cảnh chung của nền giáo dục nớc ta, đội ngũ
giáo viên trờng THCS nhiều đồng chí có trình độ chuyên môn tốt song cũng còn
nhiều đồng chí trình độ chuyên môn còn hạn chế. Trong quá trình quản lý học
7
Hà Văn Hng THCS Dồm Cang
động dạy học, bản thân tôi tiến hành một số biện pháp và thực tế cho thấy có tác
dụng nâng cao hiệu quả dạy học.
Công tác quản lý hoạt động dạy học của giáo viên có tầm quan trọng và
có ý nghĩa rất lớn đến chất lợng, hiệu quả công tác giáo dục toàn diện cho học
sinh nhất là mặt trí thức và nhân cách của các em.
1. Một số khái niệm
1.1. Quản lý
Có tập thể là có quản lý, quản lý xuất phát nh một yếu tố cần thiết để phối
hợp những nỗ lực cá nhân hớng tới mục tiêu chung.
Quản lý là một hoạt động bắt nguồn từ sự phân công, hợp tác trong một tổ
chức nhất định. Chính sự phân công, hợp tác lao động nhằm đạt tới hiệu quả tốt
hơn, năng xuất lao động cao hơn đòi hỏi phải có sự thống nhất cần phải có ngời
đứng đầu, chỉ huy, điều hành, điều chỉnh và kiểm tra.
Có nhiều định nghĩa về quản lý:
" Quản lý là tác động có định hớng, có chủ định của chủ thể, quản lý đến
khách thể quản lý trong nột tổ chức làm cho tổ chức đó vận hành và đạt đợc mục
đích của tổ chức "
" Hoạt động của quản lý là sự tác động có định hớng, có chủ đích của chủ
thể quản lý ( ngời quản lý) đến khách thể quản lý ( ngời bị quản lý) trong một tổ
chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt đợc mục đích của tổ chức".
1.1.1. Quản lý giáo dục
Hiểu theo nghĩa rộng: quản lý giáo dục là quản lý mọi hoạt động giáo
dục trong xã hội. Các nhà nghiên cứu về giáo dục đã đa ra nhiều nhận định về
quản lý giáo dục, mộ số định nghĩa điển hình nh sau:
" Quản lý giáo dục, quản lý trờng học có thể là một chuỗi tác động hợp lý
( có mục đích, tự giác có kế hoạch, có hệ thống) mang tính tổ chức, s phạm của
8
Hà Văn Hng THCS Dồm Cang
chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên và học sinh đến những lực lợng giáo dục
trong và ngoài nhà trờng nhằm huy động họ cùng công tác, phối hợp tham gia
vào mọi hoạt động của nhà trờng nhằm làm cho quy trình vận hành tới việc hoàn
thành những mục đích dự kiến".
Từ định nghĩa trên cho thấy bản chất quản lý giáo dục nâng cao quá trình
tác động có định hớng của chủ thể quản lý lên các thành tố tham gia vào quá
trình hoạt động giáo dục nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu giáo dục. Các
thành tố đó là:
+ Mục tiêu giáo dục.
+ Nội dung giáo dục.
+ Phơng pháp giáo dục.
+ lực lợng giáo dục ( thày giáo).
+ Đối tợng giáo dục ( học trò)
+ Phơng tiện giáo dục ( cơ sở vậtc chất)
1.1.2. Quản lý nguồn nhân lực
Quản lý nguồn nhân lực là một quá trình quản lý của nhà quản lý, thể hiện
trong việc lựa chọn, đào tạo, xây dựng và phát triển các thành viên của tổ chức.
Quản lý nguồn nhân lực là một quá trình bao gồm thu nhận, sử dụng và
phát triển lực lợng lao động trong một tổ chức nhằm đạt đợc các mục tiêu của tổ
chức một cách hiệu quả.
Đối với quản lý giáo dục, quản lý nguồn nhân lực chính là quản lý đội ngũ
giáo viên trong ngành giáo dục, đào tạo, bồi dỡng cả về năng lực trình độ chuyên
môn và phẩm chất chính trị để đáp ứng yêu cầu và nâng cao chất lợng giáo dục.
1.1.3. Quản lý đội ngũ nhà giáo
9
Hà Văn Hng THCS Dồm Cang
- Đối với ngành GD - ĐT nói chung và đối với nhà trờng nói riêng, quản lý
đội ngũ nhà giáo là một trong những nội dung quan trọng chủ yếu nhất trong quá
trình quản lý nguôn nhân lực.
Quá trình quản lý đội ngũ nhà giáo phải thực hiện đầy đủ những nội dung
chủ yếu của quá trình quản lý nguồn nhân lực nh:
- Qiu hoạch đội ngũ
- Tuyển chọn, bố trí sử dụng.
- Phát triển ( đào tạo bồi dỡng)
- Tăng cờng hoạt động kiểm tra, đánh giá.
- Tạo môi trờng hoạt động thuận lợi.
Nh vậy quản lý đội ngũ nhà giáo trớc hết phải giúp cho đội ngũ nhà giáo
phát huy chủ động sáng tạo một cách tốt nhất. Khai thác ở mức cao nhất năng
lực tiềm năng của đội ngũ để họ có thể đóng góp, cống hiến đợc nhiều nhất cho
công việc thực hiện mục tiêu đề ra.
Quản lý đội ngũ nhà giáo nhằm hớng họ vào phục vụ những lợi ích của tổ
chức, của cộng đồng, của xã hội. Đồng thời phả đảm bảo đợc những lợi ích về
tinh thần và vật chất với mức độ thoả đáng của mỗi cá nhân.
1.2. Chất lợng - chất lợng dạy học
* Chất lợng là gì ?
Theo từ điển tiếng Việt chất lợng là cái tạo nên phẩm chất, gía trị của một
con ngời, một sự vật nh vậy chất lợng có thể đợc định nghĩa là cái làm hài lòng
và vợt nhu cầu mong muốn của ngời tiêu dùng. Một sản phẩm hay dịch vụ có
chất lợng thì các sản phẩm, dịch vụ đó phải đạt đợc chuẩn mực đã định.
* Chất lợng dạy học là gì?
Chất lợng dạy học là cái tạo nên phẩm chất, giá trị của học sinh thể hiện ở
trình độ tri thức, kỹ năng vận dụng tri thức đó và động cơ thái độ của học sinh
10
Hà Văn Hng THCS Dồm Cang
đáp ứng nhu cầu của xã hội. Việc nâng cao chất lợng đào tạo của một nhà trờng
phải đợc tuân theo một quy trình đào tạo chặt chẽ và phải đạt cái chuẩn mực đã
đề ra.
1.3. Vấn đề nâng cao chất lợng giáo dục hiện nay, và những yếu tố cấu
thành nên chất lợng dạy học.
Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ IX khẳng định mục tiêu tổng
quát của chiến lợc phát triển kinh tế từ nay đến năm 2010 là đa đất nớc ta thoát
ra khỏi tình trạng kém phát triển trở thành một nớc công nghiệp hoá - hiện đạ
hoá. Để đạt đợc mục tiêu trên giáo dục và khoa học công nghệ có vai trò quyết
định, giáo dục tạo ra những con ngời có tri thức, có nhân cách, có trình độ đáp
ứng đợc nhu cầu của thời đại của đất nớc trong thời kỳ đổi mới do đó nhu cầu
nâng cao chất lợng giáo dục là rất bức thiết, nâng cao chất lợng giáo dục có vai
trò rất to lớn trong sự nghiệp phát triển đất nớc, phát triển nguồn nhân lực phục
vụ cho đất nớc.
1.4. Những yếu tố cấu thành nên chất lợng dạy học và vấn đề quản lý chất
lợng dạy học trong giáo dục
Để tạo nên chất lợng giáo dục hiện nay cần giải quyết đồng bộ những yếu
tố cơ bản sau:
- Đổi mới nội dung dạy học theo hớng hiện đại, vừa sức, phù hợp với điều
kiện thực tế của đất nớc, của ngời học.
- Đổi mới phơng pháp dạy học, kết hợp nhuần nhuyễn giữa học và hành,
giữa kiến thức và kỹ năng, giữa lý luận và thực tiễn.
- Trang bị đủ, đồng bộ và hiện đại hoá đồ dùng, phuơng tiện dạy học tạo
điều kiện tốt nhất cho dạy học
- tăng cờng công tác đào tạo, bồi dỡng đội ngũ giáo viên nâng cao năng
lực, trình độ tay nghề.
11