ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
BÙI NGỌC HÙNG
QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN CHƢ SÊ, TỈNH GIA LAI
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 60.34.04.10
Đà Nẵng - 2019
Công trình được hoàn thành tại
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN
Ngƣời hƣớng dẫn KH: TS. Nguyễn Thị Bích Thủy
Phản biện 1: TS. Nguyễn Hiệp
Phản biện 2: TS. Vũ Mạnh Bảo
Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt
nghiệp thạc sĩ Quản lý kinh tế họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại
học Đà Nẵng vào ngày 10 tháng 3 năm 2019
Có thể tìm hiểu luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng
- Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quá trình đô thị hóa nhanh đặt ra những yêu cầu to lớn đối với
công tác quản lý Nhà nước về mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội
(KT-XH), trong đó quản lý nhà nước (QLNN) về đất đai là một nội
dung quan trọng nghiên cứu các quan hệ xã hội phát sinh trong quá
trình sử dụng đất của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân.
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, các
mối quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực đất đai ngày càng nóng
bỏng phức tạp liên quan trực tiếp tới lợi ích của từng đối tượng quản
lý đất đai, điều chỉnh các mối quan hệ đất đai theo kịp với tình hình
thực tế. Bên cạnh đó, Đảng và nhà nước luôn khuyến khích, động
viên các đối tượng sử dụng đất. Các quan hệ đất đai chuyển từ chỗ là
quan hệ khai thác chinh phục tự nhiên chuyển thành các quan hệ
kinh tế xã hội về sở hữu và sử dụng một loại tư liệu sản xuất đặc biệt
quan trọng. Để phù hợp với quá trình đổi mới kinh tế, Đảng và nhà
nước luôn quan tâm đến vấn đề đất đai và đã ban hành nhiều văn
bản pháp luật để sử dụng đất đúng mục đích, tiết kiệm đạt hiệu quả
cao theo pháp luật. Tuy vậy đất đai là sản phẩm của tự nhiên và nó
tham gia vào tất cả các hoạt động kinh tế xã hội do đó các quan hệ
đất đai luôn chứa đựng trong nó những vấn đề phức tạp, đòi hỏi phải
có sự giải quyết kịp thời đảm bảo được các lợi ích của người sử dụng
đất. Luật đất đai năm 2013 và bộ luật dân sự năm 2005 cũng đã có
những quy định đối với công tác quản lý Nhà nước về đất đai. Nhưng
sau khi luật đất đai năm 2013 ban hành đặc biệt là do tác động của cơ
chế thị trường, công tác quản lý nhà nước về đất đai vẫn còn bị
buông lỏng chưa được quan tâm đúng mức.
Mặc dù trong thời gian qua, Tỉnh Gia Lai nói chung cũng như
2
huyện Chư Sê nói riêng đã đạt được những thành tích đáng kể trong
phát triển kinh tế - xã hội. Nền kinh tế huyện Chư Sê hiện từng bước
phát triển nhanh đã kéo theo quá trình đô thị hóa nhanh chóng.
Tuy nhiên, cùng với quá trình đô thị hoá phát triển nhanh, QLNN
về đất đai trên địa bàn huyện gặp phải một số bất cập như: (i) tỷ lệ hộ
dân được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và đăng ký đất đai
chưa cao; (ii) tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực và vi phạm pháp luật
trong QLNN về đất đai còn phổ biến; (iii) công tác giải phóng mặt
bằng dự kiến còn gặp nhiều khó khăn; (iv) tình trạng lấn chiếm, tự
chuyển đổi mục đích sử dụng đất hiện còn phổ biến; (v) việc sử dụng
đất của một số tổ chức và doanh nghiệp (DN), của hộ gia đình và cá
nhân (HGĐ & CN) còn lãng phí, chưa thực sự hiệu quả...
Hơn nữa, huyện là một trong những địa phương phát triển mạnh
mẽ sản xuất cây công nghiệp nhất là hồ tiêu và các dịch vụ liên quan.
Việc mua bán, chuyển nhượng đất đai diễn ra phức tạp. Qua đó có
thể nói, những vấn đề mà QLNN về đất đai tại huyện đang đối mặt
với nhiều khó khăn, mang nhiều nét đặc trưng mà nhiều địa phương
khác trên cả nước thường gặp phải. Do vậy, nếu QLNN về đất đai
trên địa bàn huyện Chư Sê được nghiên cứu, giải quyết tốt sẽ mang
lại những bài học cả về lý thuyết và thực tiễn cho các địa phương
khác tham khảo và học tập. Nhằm góp phần giải quyết những vướng
mắc nói trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý nhà nước về
đất đai trên địa bàn huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai”, với mong muốn
làm giảm bớt những khó khăn trong QLNN về đất đai ở địa bàn
huyện.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu tổng quát
Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn
3
liên quan tới Quản lý nhà nước về đất đai.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về quản lý nhà nước về đất
đai.
- Đánh giá được thực trạng QLNN về đất đai trên địa bàn huyện
Chư Sê, tỉnh Gia Lai.
- Kiến nghị được các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác QLNN
về đất đai trên địa bàn huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Nhiệm vụ quản lý nhà nước về đất đai
trên địa bàn huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai liên quan đến nhiều cấp,
nhiều ngành. Tuy nhiên, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu công tác
quản lý nhà nước về đất đai của chính quyền trên địa bàn huyện Chư
Sê, tỉnh Gia Lai.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về không gian: hoạt động quản lý nhà nước về đất đai trên địa
bàn huyện Chư Sê tỉnh Gia Lai.
+ Chủ thể quản lý: chính quyền huyện Chư Sê.
+ Thời gian: số liệu từ năm 2014 đến năm 2017, Phạm vi phát
huy ảnh hưởng của chính sách đến 2025.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập số liệu:
Các dữ liệu được thu thập là những tài liệu đã được công bố từ
các cơ quan, tổ chức. Các dữ liệu thứ cấp đảm bảo độ tin cậy số liệu,
nguồn cung cấp phải có cơ sở khoa học và cơ sở pháp lý. Bao gồm
các đề tài, giáo trình, sách tham khảo, các bài báo khoa học chuyên
ngành, các luận văn thạc sỹ; trực tuyến trên Internet của Chi cục
Thống kê, Phòng quản lý đất đai huyện, các tạp chí, trang báo mạng
4
chính thống…
Đặc biệt đề tài sử dụng các tài liệu liên quan của địa phương như
Báo cáo thống kê huyện Chư Sê của Chi Cục Thống kê huyện, Các
báo cáo KT-XH của UBND huyện, Phòng Tài nguyên môi trường,...
từ 2014 tới 2017.
Phương pháp phân tích
Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu mà chủ
yếu là phương pháp tổng hợp, phân tích, thống kê, hệ thống, kết hợp
Đề tài cũng sử dụng phương pháp khái quát và tổng hợp cùng
với phân tích thống kê và so sánh. Việc kết hợp này sẽ cho phép
đánh giá chung tình hình QLNN về đất đai, chỉ ra những thành công
hạn chế và các nguyên nhân của chúng.
- Kết hợp các phương pháp thu thập thông tin, tài liệu, số liệu để
có dữ liệu nghiên cứu, phân tích đầy đủ.
5. Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng công tác quản lý đất đai trên địa bàn huyện Chư Sê,
tỉnh Gia Lai trong giai đoạn từ 2013 – 2017 như thế nào ?
- Những ưu điểm, cũng như các tồn tại bất cập ? Nguyên nhân
của vấn đề đó là gì ?
- Phải làm thế nào để công tác quản lý nhà nước về đất đai tốt
hơn góp phần vào sự phát triển huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai ?
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Về mặt lý luận: hệ thống hoá những đặc trưng cơ bản QLNN về
đất đai, làm rõ các quan hệ trong quản lý và sử dụng đất trên địa bàn
huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai. Phân tích và luận bàn về mặt lý luận và
thực tiễn vai trò QLNN về đất đai của chính quyền huyện, xây dựng
và đánh giá QLNN về đất đai của chính quyền huyện bằng hệ thống
chỉ tiêu đánh giá.
5
Về mặt thực tiễn: ngoài những đề xuất, kiến nghị, biện pháp
quản lý thích hợp nhằm hoàn thiện QLNN về đất đai, góp phần
thúc đẩy phát triển KT- XH trên địa bàn huyện Chư Sê, tỉnh Gia
Lai. Luận văn còn đưa ra những lý luận và kiến nghị, đề xuất có
thể sử dụng chung cho QLNN về đất đai của chính quyền huyện
cũng như làm tư liệu tham khảo và giảng dạy.
7. Bố cục đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm có ba chương:
Chương 1. Đất đai và quản lý nhà nước về đất đai trong nền
kinh tế
Chương 2. Tình hình quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn
huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai
Chương 3. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về
đất đai trên địa bàn huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai.
8. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
6
CHƢƠNG 1
QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRONG NỀN KINH TẾ
1.1. VAI TRÕ, ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐẤT ĐAI
1.1.1. Vai trò của đất đai
1.1.2. Đặc điểm của đất đai
- Đất đai vừa là sản phẩm của tự nhiên vừa là sản phẩm của lao
động
- Đất đai bị giới hạn về mặt không gian, nhưng sức sản xuất của
ruộng đất là không có giới hạn
- Đất đai có vị trí cố định và chất lượng không đồng đều
- Đất đai - tư liệu sản xuất chủ yếu không bị hao mòn và đào thải
khỏi quá trình sản xuất, nếu sử dụng hợp lý thì ruộng đất có chất
lượng ngày càng tốt hơn
1.2. QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐẤT ĐAI
1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nƣớc về đất đai
Quản lý nhà nước về đất đai là tổng thể các hoạt động của cơ
quan Nhà nước về phân bổ đất đai vào các mục đích sử dụng đất theo
chủ trương của Nhà nước, về kiểm tra, giám sát quá trình sử dụng đất
đai với mục tiêu cao nhất là bảo vệ chế độ sở hữu toàn dân về đất
đai, đảm bảo sự quản lý thống nhất của Nhà nước, đảm bảo cho việc
khai thác sử dụng đất tiết kiệm, hợp lý, bền vững và ngày càng có
hiệu quả cao.
1.2.2. Vai trò quản lý nhà nƣớc về đất đai
Quản lý nhà nước về đất đai có vai trò quan trọng đối với sự
phát triển kinh tế - xã hội và có những đặc trưng riêng, đất đai được
Nhà nước thống nhất quản lý
1.2.3. Nguyên tắc quản lý nhà nƣớc về đất đai
Quản lý nhà nước về đất đai gồm các nguyên tắc chủ yếu như:
7
a. Nguyên tắc thống nhất về quản lý nhà nước
b. Nguyên tắc phân cấp gắn liền với các điều kiện bảo đảm hoàn
thành nhiệm vụ
c. Nguyên tắc tập trung dân chủ
d. Nguyên tắc kết hợp quản lý theo ngành với địa phương và
vùng lãnh thổ
e. Nguyên tắc kế thừa và tôn trọng lịch sử
1.3. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐẤT ĐAI
1.3.1. Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý,
sử dụng đất đai và tổ chức thực hiện các văn bản đó
1.3.2. Công tác kỹ thuật, nghiệp vụ địa chính và đăng ký,
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
a. Xác định địa giới hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới
hành chính, lập bản đồ hành chính
b. Khảo sát, đo đạc, đánh giá, phân hạng đất; lập bản đồ địa
chính, bản đồ hiện trạng sử dụng đất và bản đồ quy hoạch sử dụng
đất
c. Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính,
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
1.3.3. Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
1.3.4. Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi và chuyển
mục đích sử dụng đất
1.3.5. Quản lý tài chính về đất đai
1.3.6. Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của
ngƣời sử dụng đất và các hoạt động dịch vụ công về đất đai
1.3.7. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của
pháp luật về đất đai; giải quyết tranh chấp về đất đai; giải quyết
khiếu nại, tố cáo trong quản lý và sử dụng đất
8
1.4. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN
LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
1.4.1. Tình hình phát triển kinh tế - Xã hội của địa phƣơng
Nhân tố kinh tế
Nhân tố xã hội
1.4.2. Tình hình biến động sử dụng đất
Để phục vụ cho phát triển kinh tế, nhu cầu sử dụng đất cho tất cả
các ngành kinh tế là rất lớn và có thể thấy rõ sự bù trừ lẫn nhau giữa
các loại đất. Mọi loại đất được khai thác tiềm năng mạnh mẽ để phục
vụ cho nhu cầu sử dụng đất mở rộng sản xuất. Sự luân chuyển đất
thuận lợi sẽ là xúc tác tích cực cho các hoạt động kinh tế, là cơ sở để
tạo ra các sản phẩm xã hội. Công tác quản lý đất đai cũng phải đổi
mới để cho phù hợp với biến động sử dụng đất, đáp ứng yêu cầu
quản lý đất đai trước tình hình thực tế.
1.4.3. Nhân tố về tổ chức bộ máy thực hiện công tác quản lý
nhà nƣớc về đất đai trên địa bàn huyện
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ ĐẤT ĐAI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHƢ SÊ TỈNH GIA LAI
2.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ CÁC
NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG TỚI QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ
ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHƢ SÊ TỈNH GIA LAI
2.1.1. Điều kiện tự nhiên của huyện Chƣ Sê
Chư Sê cách Pleiku 34 km về phía nam. Quốc lộ 14 nối ngã ba
Chư Sê với Đăk Lăk, Đăk Nông, Bình Phước, Bình Dương và thành
phố Hồ Chí Minh. Từ ngã ba Chư Sê cũng có thể đi theo quốc lộ
7 (cũ, nay là quốc lộ 25) đến thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên.
9
2.1.2. Tình hình kinh tế xã hội của huyện Chƣ Sê
Kinh tế của Chư Sê tăng trưởng liên tục trong 5 năm qua. Quy
mô GTSX theo giá 2010 tăng dần. Năm 2013 GTSX là 6033.1 tỷ
đồng, Năm 2014 là 6630.2 tỷ đồng, năm 2015 là 7289.6 tỷ
đồng,
năm 2016 là 8062.1 tỷ đồng và 2017 là 8916.0 tỷ đồng. Tốc độ tăng
trưởng trung bình trong giai đoạn này là 10.3% năm.
Nền kinh tế dựa trên 3 ngành chủ chốt. Các ngành này đều có sự
tăng trưởng khá trong giai đoạn 2013-2017. Theo gia 2010, Giá trị
sản xuất của Nông lâm thủy sản tăng từ mức 2496.4 tỷ đồng năm
2013 lên 3272.2 tỷ đồng 2017, tốc độ tăng trung bình là 7% năm.
Tương tự GTSX ngành CN-XD tăng từ 1754.6 tỷ đồng lên 2906.6 tỷ
đồng, tốc độ tăng trưởng trung bình là 13.4% năm. GTSX ngành
TM-DV tăng trung bình là 11.3% từ mức 1782.1 tỷ đồng năm 2013
lên mức 2737.2 tỷ đồng.
Nhìn chung điều kiện kinh tế xã hội này của huyện vừa là điều
kiện vừa ảnh hưởng lớn tới quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn
huyện Chư Sê.
2.1.3. Tình hình biến động sử dụng đất của huyện Chƣ Sê
Bảng 2.2 Biến động sử dụng đất theo các nhóm chủ yếu huyện
Chư Sê
Đvt: ha
Biến động
2013
Tổng diện tích tự nhiên
2017
từ 2013-2017
64260
64260
Đất nông, lâm thủy sản
42600.77
41355.37
-1245.40
Đất phi nông nghiệp
15719.79
20094.12
4374.33
5939.44
2810.51
-3128.93
Đất chưa sử dụng
(Nguồn: Xử lý từ số liệu của Phòng Tài nguyên môi trường huyện Chư Sê )
10
Như vậy biến động sử dụng đất của huyện đã phản ánh sự thay
đổi và phát triển của nền kinh tế đang chuyển nhanh từ nông nghiệp
sang phi nông nghiệp. Điều này cũng đặt ra nhiều thách thức cho
công tác quản lý nhà nước về đất đai.
Bảng 2.3 Biến động sử dụng đất nông lâm thủy sản huyện Chư Sê
Đvt: ha
2013
2017
Biến động từ 2013-2017
42600.8
41355.4
-1245.4
Đất nông nghiệp
12295.8
11387.7
-908.1
Đất lâm nghiệp
29622.6
29351.3
-271.3
Đất nuôi trồng thủy sản
346.1
280.4
-65.7
Đất nông nghiệp khác
336.3
335.9
-0.4
Đất nông, lâm thủy sản
Trong đó:
(Nguồn: Xử lý từ số liệu của Phòng Tài nguyên môi trường
huyện Chư Sê )
Bảng 2.4 Biến động sử dụng đất phi nông nghiệp huyện Chư Sê
Đvt: ha
Đất phi nông nghiệp
Trong đó:
Đất ở
Đất chuyên dùng
Đất tôn giáo tín ngưỡng
Đất nghĩa địa
Đất sông, suối và mặt
nước chuyên dùng
Đất phi nông nghiệp khác
2013
15719.8
2017
20094.1
Biến động từ 2013-2017
4374.3
1846.1
7950.8
9.1
818.1
2166.7
13273.0
12.8
879.9
320.6
5322.2
3.7
61.8
4949.1
146.7
3615.3
146.5
-1333.8
-0.2
(Nguồn: Xử lý từ số liệu của Phòng Tài nguyên môi trường
huyện Chư Sê)
11
Bảng 2.5 Biến động sử dụng đất nông huyện Chư Sê
Đvt: ha
Biến động
từ 2013-2017
2013
2017
5939.44
2810.51
-3128.9
Đất bằng chưa sử dụng
2731.11
2731.27
0.2
Đất đồi núi chưa sử dụng
3208.33
79.24
-3129.1
Đất chƣa sử dụng
Trong đó:
(Nguồn: Xử lý từ số liệu của Phòng Tài nguyên môi trường
huyện Chư Sê)
Nhìn chung biến động đất đai của huyện những năm qua đang
dịch chuyển thay đổi nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội
của nền kinh tế ở đây.
2.2. TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CÁC NỘI DUNG QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC VỀ ĐẤT ĐAI CỦA HUYỆN CHƢ SÊ
2.2.1. Công tác ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản
quy phạm pháp luật về quản lý đất đai
Luật Đất đai 2013 được Quốc hội ban hành 29/11/2013 và có có
hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/07/2014. Những thay đổi căn bản của
Luật này cần phải cập nhật và triển khai. Những thay đổi này là khá
nhiều và để phù hợp với những thay đổi của bối cảnh kinh tế xã hội
của đất nước.
Đồng thời để thực hiện tốt Luật Đất đai và các văn bản hướng
dẫn thi hành của Trung ương và của tỉnh, UBND huyện đã ban hành
nhiều văn bản để triển khai thi hành Luật Đất đai trên địa bàn huyện
như: Chỉ thị số 09/2014/CT-UB ngày 22/5/2014 về triển khai thi
hành Luật Đất đai 2013, Quyết định số 1170/2014/QĐ-UB ngày
1/7/2014 về Kế hoạch tuyên truyền, phổ biến thực hiện Luật Đất đai
12
2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành; Quyết định số 2589/QĐUB ngày 20/4/2015 về việc thành lập Văn phòng Đăng ký quyền sử
dụng đất; Chỉ thị số 10/2016/CT-UBND ngày 11/10/2016 về việc
khắc phục yếu kém, sai phạm tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Luật Đất
đai 2013, Quyết định số 05/2016/QĐ-UBND ngày 26/2/2016 về việc
Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của
Phòng Tài nguyên - Môi trường thuộc UBND huyện, ….
Bảng 2.6. Các hoạt động các văn bản về quản lý đất đai
huyện Chư Sê
2013
Hội nghi triển khai văn
bản (hội nghị)
2014
2015
2016
2017
0
5
20
12
4
0
135
450
244
90
15
25
45
24
22
200
2000
3500
2700
2400
12
36
48
24
24
Số người tham gia Hội
nghi triển khai văn bản
(lượt người)
Số văn bản hướng dẫn
(văn bản)
Tờ rơi phát tuyên truyền
(tờ )
Số buổi phát thanh (buổi)
(Nguồn: Văn phòng UBND huyện Chư Sê)
Từ năm 2014 đến nay, Huyện đã lồng ghép những tài liệu văn
bản liên quan tới triển khai Luật đất đai 2013 với các văn bản pháp
luật khác. UBND các xã, phường đã tuyên truyền được. Ngoài ra
UBND huyện đã cấp phát quyển Luật Đất đai 2013, hàng ngàn tờ rơi
có nội dung tuyên truyền Luật Đất đai và các văn văn bản hướng dẫn
về cho các xã, phường trên địa bàn. Triển khai văn bản trên Web của
huyện và phát thanh trên đại truyển thanh truyền hình của huyện. Cụ
13
thể như trên bảng 2.6.
Nhận thức của cán bộ công chức của huyện và người sử dụng
đất đã có những thay đổi nhất định. Năm 2017, Ban cải cách hành
chính của UBND huyện đã tiến hành khảo sát đánh giá của người
dân về những thay đổi của hoạt động này. Trong đó cho thấy người
sử dụng đất đã nắm được những thay đổi của Luật đất đai 2013 và
những văn bản về quản lý đất đai của huyện.
2.2.2. Thực trạng công tác kỹ thuật, nghiệp vụ địa chính và
đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Đất đai được quản lý theo đơn vị hành chính cấp xã, thị trấn của
huyện Chư Sê được thực hiện theo Thông tư Số 48/2014/TTBTNMT, ngày 22 tháng 08 năm 2014 về Quy định kỹ thuật về xác
định đường địa giới hành chính, cắm mốc địa giới và lập hồ sơ địa
giới hành chính các cấp. Đến 6-2018, việc xác định ranh giới hành
chính, lập hồ sơ địa giới hành chính của huyện, của 1 thị trấn và 14
xã được xác định rõ ràng, không có tranh chấp, lấn chiếm, xâm canh,
xâm cư. Đây chính là sự cố gắng của các cơ quan quản lý nhà nước
về đất đai để bảo đảm cơ sở pháp lý để quản lý.
2.2.3. Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Phòng Tài nguyên môi trường tư vấn cho huyện lập quy hoạch,
kế hoạch sử dụng đất của huyện và kế hoạch sử dụng đất cho từng
giai đoạn, cho từng năm. Hàng năm, huyện đánh giá việc thực hiện
kế hoạch sử dụng đất và xây dựng kế hoạch sử dụng đất cho năm sau
trình lên tỉnh phê duyệt.
Đến nay, Quy hoạch sử dụng đất cho thời kỳ 2011-2020, Kế
hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015) và điều chỉnh, bổ sung
Kế hoạch sử dụng đất 2016-2020 đã được lập và trình cấp có thẩm
quyền phê duyệt, phòng Tài nguyên môi trường đã tiến hành các
14
công tác chuyên môn phù hợp với định hướng sử dụng đất đã đề ra.
Điều này rõ ràng công tác Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng
đất của huyện vẫn chưa được thực hiện tốt.
2.2.4. Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi và chuyển
mục đích sử dụng đất
Trong 5 năm qua, các cơ quan quản lý nhà nước về đất đai đã
cấp được 430 lô đất ở với tổng diện tích là 9.46 ha.
Bảng 2.9. Tình hinh cấp đất trên địa bàn huyện Chư Sê
2013
2014
2015
2016
2017
25
110
120
100
75
0.55
2.42
2.64
2.2
1.65
21
83
91
76
43
1.16
4.57
5.01
4.18
2.37
Giao đất ở
Tổng số lô (lô)
Diện tích (ha)
Thuê đất
Tổng số lô (lô)
Diện tích (ha)
(Nguồn: Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Chư Sê)
Quy mô đất cấp thay đổi theo từng năm phụ thuộc vào tình hình
phát triển kinh tế xã hội của huyện. Tuy nhiên những kết quả trên
cũng thể hiện sự nỗ lực của các cơ quan quản lý. Ở đây cũng lưu ý
việc cấp đất từ sau Luật đất đai 2013 như số liệu trên bảng 2.9, người
sử dụng đều nhận được GCNQSDĐ nhờ những nỗ lực trong công tác
này như đã trình bày ở phần trên.
2.2.5. Quản lý tài chính về đất đai
Quan trọng nhất trong quản lý tài chính đất đai là quản lý Nguồn
thu từ đất. Nguồn thu này gồm: tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, các
khoản phí, lệ phí đất do cơ quan thuế thu nộp vào ngân sách của
huyện. Đây là căn cứ để tính các khoảng thu từ đất là bảng giá đất
ban hành hàng năm của UBND tỉnh như Quyết định 14/2016/QĐ-
15
UBND quy định giá đất trên địa bàn tỉnh Gia Lai; Quyết định
50/2016/QĐ-UBND sửa đổi khoản 1, 2 điều 4 của Quyết định
14/2016/QĐ-UBND quy định hệ số điều chỉnh giá đất năm 2016 trên
địa bàn tỉnh Gia Lai.
Bảng 2.10. Nguồn thu từ đất từ ở huyện Chư Sê
(Đvt:tr. đồng)
Năm
2013
2014
2015
2016
2017
Tổng thu
37.433
47.457
80.931
68.158
80.650
1.Tiền sử dụng đất
29.522
43.288
51.494
60.000
75.000
2.Thuế nhà đất
2.615
3.841
4.004
4.658
3.500
3.Tiền thuê đất
5.296
328
25.433
3.500
2.150
(Nguồn: Chi cục thuế huyện Chư Sê)
Qua các nội dung phân tích ở phần trên, có thể thấy dù đã ban
hành nhiều văn bản quản lý về tài chính đất, mục tiêu bình ổn giá đất
và xây dựng thị trường bất động sản, nhưng kết quả chưa mang lại
như mong muốn. Đây là một nội dung quan trọng cần nghiên cứu
làm rõ nguyên nhân để có giải pháp phù hợp phát triển lành mạnh thị
trường bất động sản trên địa huyện.
2.2.6. Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của
ngƣời sử dụng đất và các hoạt động dịch vụ công về đất đai
Về thực hiện các quyền của người sử dụng đất
Bảng 2.11 cho thấy hàng năm số hồ sơ liên quan tới thực hiện
các quyền của người sử dụng đất tăng hàng năm. Từ 1235 hồ sơ năm
2013 đã tăng lên 1712 hồ sơ năm 2017. Thời gian trung bình giải
quyết 1 hồ sơ đã rút ngăn dần, từ mức 4.5 ngày năm 2013 xuống còn
3.3 ngày năm 2017. Tỷ lệ giải quyết các hồ sơ này tuy tăng dân
nhưng cũng vẫn còn tỉnh trạng nợ hồ sơ. Năm 2017 vẫn còn 7.7% hồ
16
sơ chưa được giải quyết.
Bảng 2.11. Giải quyết quyền của người sử dụng đất ở huyện
Chư Sê
2013
2014
2015
2016
2017
Số hồ sơ đăng ký (hồ sơ)
1235
1377
1566
1421
1713
Tỷ lệ giải quyết (%)
79.7
80.1
93.2
91.1
92.2
Thời gian giải quyết
4.5
4.3
3.8
3.4
3.3
(Nguồn: Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Chư Sê)
2.2.7. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp
hành các quy định của pháp luật về đất đai
Về Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành quy định của pháp luật về
đất đai:
Hiện nay việc thanh tra, kiểm tra về sử dụng đất đai gặp nhiều
khó khăn cả về chủ quan của cơ quan quản lý nhà nước về đất đai
của địa phương lẫn, sự thay đổi và tồn tại những bất cập trong cơ chế
chính sách quản lý về đất đai. Chẳng hạn Theo quy định của Luật
Đất đai năm 2013, trách nhiệm tổ chức thanh tra, kiểm tra quản lý sử
dụng đất đai tại địa bàn huyện thuộc về chủ tịch UBND huyện.
Đồng thời cơ quan thừa hành công tác này là Thanh tra huyện và
Phòng Tài nguyên và Môi trường và do Chủ tịch UBND huyện ra
quyết định. Điều này dẫn tới thiếu sự tham gia và giám sát chặt chẽ
của tổ chức chính trị cùng cấp, người dân và cơ quan tài nguyên và
môi trường cấp trên và do đó phát sinh tình trạng “vừa đá bóng, vừa
thổi còi” hoặc “đầu voi, đuôi tý”, thiếu tính minh bạch. Mặc khác,
Thanh tra huyện phải thực hiện chức năng thanh tra, kiểm tra nhiều
lĩnh vực, trong khi đó lực lượng cán bộ ít, nên các đợt thanh tra,
kiểm tra chưa thường xuyên.
17
Giải quyết tranh chấp, khiếu nại tố cáo về đất đai:
Bảng 2.12. Tình hình giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo về
đất đai trên địa bàn huyện Chư Sê
2013
2014
2015
2016
2017
90
63
57
46
56
(đơn)
36
28
11
14
12
Thuộc thẩm quyền (đơn)
54
35
46
32
44
Đã giải quyết (đơn)
85
60
52
44
54
88.9
90.5
82.5
91.3
92.9
Tổng số (đơn)
Không thuộc thẩm quyền
Tỷ lệ GQ/tổng số (%)
(Nguồn: Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Chư Sê)
Từ kết quả cho thấy, nếu chính quyền địa phương thực hiện tốt
pháp luật về đất đai, tuyên tuyền phổ biến giáo dục pháp luật về đất
đai sâu - rộng hơn, xây dựng và thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ
sở và tăng cường giám sát của các cơ quan đoàn thể và nhân dân thì
kết quả sẽ tốt hơn, đặc biệt là huyện không có thanh tra chuyên
ngành về đất đai, nên vấn đề chỉ đạo thực hiện như thế nào để mang
lại kết quả cao nhất, hạn chế thấp nhất các vụ khiếu nại tố cáo trong
đất đai là cần phải được nghiên cứu.
2.3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƢỢC VÀ HẠN CHẾ TRONG QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC VỀ ĐẤT ĐAI Ở HUYỆN CHƢ SÊ
2.3.1. Kết quả đạt đƣợc
2.3.2. Hạn chế yếu kém
18
CHƢƠNG 3
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ
NƢỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHƢ SÊ
3.1. CĂN CỨ ĐỂ ĐƢA RA GIẢI PHÁP
3.1.1. Định hƣớng và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của
huyện Chƣ Sê
- Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực..
- Tạo đột phá phát triển kinh tế - xã hội thông qua đẩy mạnh
phát triển nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng, cải cách hành chính.
- Không ngừng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
- Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, dạy nghề, giải
quyết việc làm, đảm bảo an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững..
3.1.2. Dự báo nhu cầu sử dụng đất đến năm 2025
Với đất nông lâm thủy sản: Phát huy lợi thế so sánh về tài
nguyên đất đai, khai thác hợp lý tài nguyên đất, tài nguyên nước vốn
có của huyện để phát triển nông nghiệp bền vững và bảo vệ môi
trường. Bố trí sử dụng đất nông nghiệp theo vùng sinh thái.
Với đất phi nông nghiệp; Nhằm đáp ứng nhu cầu đô thị hóa và
một số điểm dân cư, giải quyết nhu cầu đất ở, đất công nghiệp - tiểu
thủ công nghiệp - dịch vụ tập trung, xây dựng cơ sở hạ tầng và các
cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn huyện, đến năm 2025 đất phi
nông nghiệp toàn huyện khoảng 21650 ha, chiếm 31,7% diện tích đất
tự nhiên. (Bảng 3.1)
3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ
ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHƢ SÊ
3.2.1. Hoàn thiện công tác ban hành và tổ chức thực hiện
các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý đất đai
Phải thực hiện xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai (xác lập đầy đủ
19
thông tin trên từng thửa đất như: giá đất, diện tích, hình thể, vị trí,
mục đích sử dụng, cấp công trình xây dựng,…nguồn gốc sử dụng).
Đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật về đất đai thông
qua nhiều hình thức. Các cơ quan thông tin, báo chí: Đài Phát thanh
truyền hình huyện, xã và thị trấn. Tăng số lượng bài viết, tăng thời
gian tuyên truyền, phổ biến Luật Đất đai, các Nghị định của Chính
phủ và các văn bản hướng dẫn thi hành của các Bộ, ngành Trung
ương và các văn bản pháp quy do UBND tỉnh ban hành.
3.2.2. Hoàn thiện công tác lập và quản lý quy hoạch, kế
hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị
- Lập và quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất huyện Chư Sê
và quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chi tiết của các xã; kỳ thực hiện
hàng năm từ 2019. Nhiệm vụ này, UBND huyện nên giao Phòng Tài
nguyên và Môi trường và Phòng Tài chính kế hoạch phối hợp thực
hiện. Đồng thời bảo đảm đầy đủ các nguồn lực để thực hiện công tác
này.
3.2.3. Thực hiện tốt công tác kỹ thuật, nghiệp vụ địa chính
và đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Trong thời gian tới huyện cần phải thực hiện ngay việc đánh giá,
phân hạng đất đến từng thửa đất cụ thể chưa được thực hiện nhất là
địa bàn rộng gắn với vùng đồng bào dân tộc thiểu số nên rất khó
khăn. Huyện cần tăng cường nhân lực và tài chính để phòng Tài
nguyên và Môi trường hoàn thành được việc phân hạng đất này.
Bằng mọi biện pháp đầy nhanh để hoàn thành cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện. Đây đang là vấn đề lớn
vì hiện trên địa bàn huyện số lượng diện tích đất cần phải cấp giấy
trong thời gian đến không ít. Với tổ chức sử dụng đất, hiện vẫn còn
11% diện tích chưa cấp, và với hộ gia đình, cá nhân vẫn còn hơn
20
35% diện tích đặc biệt là đất nông nghiệp của đồng bào dân tộc thiểu
số. Để thực hiện nhiệm vụ này, trong thời gian đến cần phải có biện
pháp cụ thể. Đó là:
Để đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
cần phải có quy định cho người dân nợ tiền sử dụng đất; trên giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất ghi rõ số tiền nợ và thời gian trả nợ,
trường hợp khi người dân có nhu cầu thực hiện các quyền như: thế
chấp, chuyển nhượng thì bắt buộc phải thực hiện nghĩa vụ tài chính.
Đối với tiền trước bạ thì phải nộp theo quy định của nhà nước, nhưng
phí cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cần xem xét miễn thu,
trừ đất ở trong nội huyện và đất phi nông nghiệp hoạt động sản xuất
kinh doanh.
3.2.4. Hoàn thiện công tác giao đất, cho thuê đất, thu hồi và
chuyển mục đích sử dụng đất
Thực hiện chính sách đền bù bằng tiền để người dân tự lo nơi ở
mới: Chính sách này áp dụng cho những đối tượng đã có nơi ở khác
hoặc những người có điều kiện muốn chọn nơi ở tốt hơn hoặc người
khó khăn về kinh tế muốn tìm nơi ở mà họ bỏ ra số tiền ít hơn tiền
nhận đền bù hoặc là họ muốn dùng một số tiền còn lại để đầu tư kinh
doanh. Biện pháp này giúp cho địa phương giảm áp lực phải lo đất
tái định cư, tiến độ thực hiện giải phóng mặt bằng nhanh hơn và
người dân được lựa chọn nơi ở của mình thích hợp khả năng của họ.
Thực hiện chính sách đền bù bằng đất tái định cư: Nguyên tắc
phải xây dựng các khu tái định cư, thực hiện giao đất ở tái định cư
trước, quy định thời gian người dân xây nhà ở cụ thể rồi mới thực
hiện lệnh giải tỏa. Biện pháp này sẽ khắc phục tình trạng hiện nay
như: người dân không có nơi ở sau khi nhà ở bị giải tỏa, tình hình an
ninh trật tự lộn xộn.
21
3.2.5. Hoàn thiện công tác quản lý tài chính về đất đai
- Xây dựng giá đất Nhà nước ban hành từng bước sát giá thị
trường, tránh tình trạng bao cấp giá. Tuy nhiên Nhà nước vẫn thừa
nhận hai giá đất để xử lý nghĩa vụ tài chính và giao dịch đất đai, đó
là: giá đất Nhà nước ban hành và giá đất thị trường. Mục tiêu đặt ra
là giá đất do Nhà nước ban hành phải sát với giá thị trường trong
điều kiện bình thường.
Giá đất Nhà nước ban hành chỉ áp dụng cho việc tính thuế khi
các giao dịch đất đai xảy ra.
Các trường hợp giao đất, cho thuê đất (dự án mới) đều phải
thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án
như giải pháp nêu trong phần (giao đất, cho thuê đất).
Trên cơ sở nguồn thu từ đất hàng năm, UBND huyện nên trích
một phần sử dụng tạo quỹ tái đầu tư về đất để có kinh phí tiếp tục
đầu tư phát triển quỹ đất mới, di trì nguồn cung về đất ổn định.
3.2.6. Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp
hành luật pháp và giải quyết khiếu nại tố cáo trong quản lý và sử
dụng đất đai
- Trong công tác giải quyết tranh chấp đất đai giao trách nhiệm
UBND xã thị trấn phối hợp với các tổ chức hội, đoàn thể cùng cấp
làm tốt công tác vận động hoà giải ở cơ sở, hạn chế thấp nhất việc
gửi đơn vượt cấp, phát sinh điểm nóng. Đồng thời, khi có phát sinh
đơn thư khiếu nại, tố cáo, chính quyền huyện phải giao trách nhiệm
cơ quan chuyên môn thụ lý giải quyết kịp thời theo thẩm quyền,
không được đùm đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan với nhau.
- Để hạn chế đơn thư khiếu nại, tố cáo, chính quyền huyện phải
thường xuyên di trì thời gian và làm tốt công tác tiếp dân. Mỗi
phường, xã phải có trụ sở tiếp dân, nơi tiếp công dân phải niêm yết
22
công khai số điện thoại, số fax, hòm thư, địa chỉ email và bố trí cán
bộ chuyên môn để làm cầu nối tiếp nhận và giải đáp những thắc mắc
của nhân dân và doanh nghiệp.
3.2.7 Các giải pháp khác
a. Tăng cường quản lý cán bộ và kiện toàn bộ máy quản lý
nhà nước về đất đai
b. Tiếp tục thực hiện cải cách thủ tục hành chính về đất đai
c. Tăng cường quyền hạn và trách nhiệm quản lý nhà nước về
đất đai của các cấp
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. KẾT LUẬN
Thời gian qua và trong thời gian tới, nhiệm vụ quản lý nhà nước
về đất đai của huyện Chư Sê là rất quan trọng, phức tạp và nặng nề.
Đất đai được quản lý tốt sẽ phân bổ sử dụng đúng mục đích và mang
lại lợi ích cho xã hội.
Tăng cường thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về đất đai
trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội và đô thị hóa ở một địa
phương là yêu cầu cần thiết và khách quan. Vì thế đề tài đã phân tích
một số cơ sở lý luận và từ thực trạng quản lý, sử dụng đất đai trên địa
bàn huyện Chư Sê đề ra giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước
về đất đai trong thời gian đến. Để giải quyết các vấn đề trên, đề tài đã
thực hiện nghiên cứu một số nội dung sau:
- Đã khái quát lý luận cơ bản về vai trò, đặc điểm, nguyên tắc
quản lý nhà nước về đất đất đai. Đồng thời, đề tài cũng đã trình bày
các nội dung cơ bản quản lý nhà nước về đất đai làm cơ sở cho
nghiên cứu
- Từ thực trạng quản lý và kết quả sử dụng đất, đề tài phân tích
đánh giá quản lý nhà nước về đất đai của chính quyền huyện, cũng
23
như làm rõ điểm mạnh và yếu kém trong quản lý sử dụng đất.
Đề xuất 7 nhóm giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước
về đất đai: Hoàn thiện công tác ban hành và tổ chức thực hiện các
văn bản quy phạm pháp luật về quản lý đất đai; Hoàn thiện công tác
lập và quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị;
Thực hiện tốt công tác kỹ thuật, nghiệp vụ địa chính và đăng ký, cấp
giấy chứng nhận quyền sử dụng đấi; Hoàn thiện công tác giao đất,
cho thuê đất, thu hồi và chuyển mục đích sử dụng đất; Hoàn thiện
công tác quản lý tài chính về đất đai; Tăng cường công tác thanh tra,
kiểm tra việc chấp hành luật pháp và giải quyết khiếu nại tố cáo
trong quản lý và sử dụng đất đai; các giải pháp khác.
2. KIẾN NGHỊ
Hệ thống chính sách, pháp luật đất đai; các tiêu chuẩn, quy
chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật; hệ thống tài liệu, hồ sơ, số liệu về
đất đai của cả nước nói chung đã được xây dựng, hoàn chỉnh qua
nhiều năm tạo nên một nền tảng pháp lý và kỹ thuật vững chắc để
giải quyết các mối quan hệ về đất đai và tổ chức thực hiện các nhiệm
vụ của ngành. Ngành quản lý đất đai cả nước đã có những đóng góp
quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đặc biệt là
những đóng góp trong thời kỳ đổi mới về các mặt kinh tế, giải quyết
các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường. Trong xu thế phát triển
chung của cả nước, ngành quản lý đất đai cũng gặp phải những khó
khăn thách thức: Áp lực quản lý đất đai ngày càng cao do nguồn tài
nguyên đất đai đang cạn kiệt, bị suy thoái, hủy hoại dưới tác động tự
nhiên và hoạt động của con người, đặc biệt dưới tác động của biến
đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường; dân số tăng, nhu cầu lương thực
tăng, sự phát triển công nghiệp, hạ tầng và đô thị càng làm tăng nhu
cầu sử dụng đất. Qua tìm hiểu, nghiên cứu tình hình quản lý nhà