Luận án tiến sĩ Giáo dục học: Nghiên cứu các bài tập nâng cao năng lực chú ý cho nam vận động viên Vovinam tỉnh Đồng Nai
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.21 MB, 277 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH
TRẦN THỊ KIM HƯƠNG
NGHIÊN CỨU CÁC BÀI TẬP NÂNG CAO NĂNG LỰC
CHÚ Ý CHO NAM VẬN ĐỘNG VIÊN
VOVINAM TỈNH ĐỒNG NAI
LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC
Thành phố Hồ Chí Minh 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
TRƯƠNG Đ
̀
ẠI HỌC THỂ DỤC THỂ THAO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRẦN THỊ KIM HƯƠNG
NGHIÊN CỨU CÁC BÀI TẬP NÂNG CAO NĂNG LỰC
CHÚ Ý CHO NAM VẬN ĐỘNG VIÊN
VOVINAM TỈNH ĐỒNG NAI
Ngành:
Giao duc hoc
́
̣
̣
Mã số :
9140101
LUẬN ÁN TIẾN SĨ GIÁO DỤC HỌC
Cán bộ huớng dẫn khoa học:
1. PGS.TS Trần Hồng Quang
2. TS. Nguyễn Thị Mỹ Linh
Thành phố Hồ Chí Minh 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình
nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả nêu trong luận án là trung thực và
chưa từng được ai công bố trong bất kỳ
công trình nào.
Tác giả luận án
MỤC LỤC
&
.....................................................................................................................
1
Thành phố Hồ Chí Minh 2018
.....................................................................
2
&
.....................................................................................................................
3
Ngành: Giao duc hoc
́ ̣
̣
.......................................................................................
3
Mã số : 9140101
................................................................................................
3
Cán bộ huớng dẫn khoa học:
.........................................................................
3
Tác giả luận án
.................................................................................................
5
ĐẶT VẤN ĐỀ
...................................................................................................
1
Mục đích nghiên cứu
.......................................................................................
3
Mục tiêu nghiên cứu
.......................................................................................
3
Giả thuyết khoa học của đề tài
......................................................................
4
Chương 1
..........................................................................................................
5
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
...............................................
5
1.1.Đặc điểm hoạt động đặc trưng của VĐV Võ Vovinam:
.........................
5
1.1.2. Đặc điểm hoạt động thể lực của VĐV Vovinam.
.................................................................
9
1.2. Đặc điểm chung về tâm lý.
.....................................................................
15
1.2.1. Khái niệm chung về phát triển tâm lý.
.................................................................................
15
1.2.2. Đặc điểm tâm lý trong các môn thể thao cá nhân.
...............................................................
16
1.2.3. Đặc điểm tâm lý trong môn Võ Vovinam
.............................................................................
17
1.3. Cơ sở lý luận của chú ý.
.........................................................................
19
1.3.1. Khái niệm chú ý.
...................................................................................
19
1.3.2. Cơ sở sinh lý của chú ý.
........................................................................................................
22
1.3.3. Các loại chú ý
.......................................................................................................................
23
1.3.4. Những thuộc tính của chú ý
..................................................................................................
24
1.3.5. Các yếu tố liên quan tới năng lực chú ý
...............................................................................
29
1.3.6. Vai trò của chú ý với thể thao
..............................................................................................
33
1.4. Sự phân chia các giai đoạn huấn luyện đối với VĐV Võ Vovinam
42
.....
* Giai đoạn 1 : Huấn luyện sơ bộ
...............................................................
41
Giai đoạn 2 : Chuyên môn hóa ban đầu
........................................................
41
*Giai đoạn 3: Hoàn thiện sâu (phát huy khả năng tối đa): Khung tuổi của
giai đoạn này trong đa số các trường hợp ở khoảng từ 17 – 20 (không kể
có trường hợp có thể chuyên môn hóa thể thao sớm) đây là giai đoạn
hưng thịnh nhất cho tập luyện thể thao, cho tiếp cận đỉnh cao của tài
nghệ đối với mỗi VĐV.
.................................................................................
42
1.6. Tổng quan về bài tập thể dục thể thao
..................................................
49
1.6.1. Khái niệm về bài tập
............................................................................................................
49
1.6.2. Đặc điểm các bài tập
...........................................................................................................
50
1.6.3. Bài tập tâm lý
.......................................................................................................................
51
1.6.4. Bài tập chú ý
.........................................................................................................................
51
1.6.5. Bài tập chuyên môn
..............................................................................................................
52
1.7. Những nghiên cứu có liên quan
...............................................................
53
ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU
..............
56
2.1. Đôi t
́ ượng nghiên cứu:
............................................................................
56
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu: Các bài tập nâng cao năng lực chú ý cho nam VĐV Vovinam.
56
......
2.1.2. Khách thể nghiên cứu: 14 VĐV Vovinam nam đội tuyển Đồng Nai. Đây là những VĐV
đang tập trung đội dự tuyển (thuộc Trung tâm HL và thi đấu TDTT tỉnh Đồng Nai), các vận
động viên đều đạt trình độ hoàng đai trở lên có thời gian tập luyện chuyên nghiệp trên 2 năm.
Trong đó có 11 VĐV từ 57kg 63kg và 3 VĐV từ 51 57 kg.
........................................................
56
2.2. Phương phap nghiên c
́
ứu:
........................................................................
57
2.2.1. Phương pháp tổng hợp và phân tích tư liệu
........................................................................
57
2.2.2. Phương pháp phỏng vấn điều tra
.........................................................................................
57
2.2.3. Phương pháp quan sát sư phạm
............................................................................................
57
2.2.4. Phương pháp kiểm tra tâm lý
...............................................................................................
58
2.2.5. Phương pháp kiểm tra sư phạm
.........................................................
58
2.2.6. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
....................................................................................
65
2.2.7. Phương pháp toán thống kê
..................................................................................................
66
2.3. Tô ch
̉ ưc nghiên c
́
ứu:
................................................................................
68
Chương 3
........................................................................................................
69
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
.................................................
69
3.1. Xác định các test và đánh giá thực trạng năng lực chú ý đối với nam
VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
........................................................................
69
3.1.1. Cơ sở khoa học của quy trình lập test
..................................................................................
69
3.1.2. Tổng hợp các test đánh giá năng lực chú ý cho VĐV Vovinam
...........................................
70
3.1.3. Sàng lọc để xác định những test được nhiều người sử dụng
..............................................
71
3.1.4. Đánh giá độ tin cậy và tính thông báo của các test được lựa chọn
....................................
74
3.1.5. Thực trạng năng lực chú ý của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
....................................
77
3.1.6. Phân loại tiêu chuẩn đánh giá năng lực chú ý của nam vận động viên Vovinam tỉnh Đồng
Nai
...................................................................................................................................................
80
3.1.7. Bàn luận về Xác định các test và đánh giá thực trạng năng lực chú ý đối với nam VĐV
Vovinam tỉnh Đồng Nai
.................................................................................................................
85
3.2. Nghiên cứu các bài tập nâng cao năng lực chú ý cho nam VĐV Vovinam
tỉnh Đồng Nai.
.................................................................................................
89
3.2.1. Tổng hợp và hệ thống hóa các bài tập phát triển chú ý.
......................................................
90
3.2.2. Lựa chọn các bài tập qua tham khảo ý kiến của các chuyên gia về tâm lý và võ thuật
91
......
3.2.3. Tổ chức thực nghiệm
...........................................................................................................
91
3.2.4. Bàn luận về các bài tập nâng cao năng lực chú ý cho nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai . 94
3.3. Đánh giá hiệu quả của các bài tập nâng cao năng lực chú ý cho nam
VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai đã được ứng dụng thực nghiệm.
...............
100
3.3.1. So sánh năng lực chú ý của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai sau 6 tháng đầu năm.
101
....
3.3.2. So sánh năng lực chú ý của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai sau 1
năm.
...............................................................................................................
108
3.3.3. Đánh giá hiệu quả ứng dụng các bài tập thực nghiệm nâng cao năng lực chú ý cho nam
VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
......................................................................................................
116
3.3.4. Bàn luận về đánh giá hiệu quả của các bài tập nâng cao năng lực chú ý cho nam VĐV
Vovinam tỉnh Đồng Nai đã được ứng dụng thực nghiệm.
..........................................................
118
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
......................................................................
129
KẾT LUẬN
...................................................................................................
129
KIÊN NGHI
́
̣
..................................................................................................
130
Phụ lục 1.
......................................................................................................
131
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TDTT TP.HCM
......................................................
131
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
......................................................................................................
131
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TDTT TP.HCM
......................................................
136
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
......................................................................................................
136
CAC CH
́
Ư VIÊT TĂT
̃
́
́
THƯỜNG DÙNG TRONG LUẬN ÁN
ATP
Bản tin KHKT TDTT
BT
CLB
CY
CYC
CYCM
CYTH
DCCY
ĐRCY
KLCY
GS
HCV
HCB
HCĐ
HLV
NCKH
Nxb
PGS
PPCY
PXĐ
PXP
TDTT
TDTT
TNHTKN
TNTT
TP.HCM
TS
TTCY
VĐV
Adenosine Triphosphate
Bản tin khoa học kỹ thuật thể dục thể thao
Bài tập
Câu lạc bộ
Chú ý
Chú ý chung
Chú ý chuyên môn
Chú ý tổng hợp
Di chuyển chú ý
Độ rộng chú ý
Khối lượng chú ý
Giáo sư
Huy chương vàng
Huy chương bạc
Huy chương đồng
Huấn luyện viên
Nghiên cứu khoa học
Nhà xuất bản
Phó giáo sư
Phân phối chú ý
Phản xạ đơn
Phản xạ phức
Tư duy thao tác
Thể dục thể thao
Trắc nghiệm hình thành khái niệm
Trí nhớ thao tác
Thành phố Hồ Chí Minh
Tiến sĩ
Tập trung chú ý
Vận động viên
DANH MỤC CÁC BẢNG
BẢNG
1.1.
TÊN BẢNG
Bảng phân chia các giai đoạn huấn luyện (theo
Kuk Hyun Chung, Kyung Myung Lee 1996)
3.1.
Tổng hợp các test đánh giá chú ý của nam VĐV
Vovinam tỉnh Đồng Nai.
3.2.
Thành phần khách thể 2 lần phỏng vấn
3.3.
Kết quả phỏng vấn lựa chọn các test đánh giá năng
lực chú ý của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
3.4.
3.5.
3.6.
3.7.
TRANG
Sau 40
Error:
Referenc
e source
not
found
Error:
Referenc
e source
not
found
Sau 72
Error:
Referenc
Các test được chọn sau phỏng vấn
e source
not
found
Error:
Referenc
Kết quả kiểm tra độ tin cậy của các test chú ý
e source
chuyên môn
not
found
Error:
Referenc
Kết quả kiểm tra đô tin cây
̣
̣ của các test chú ý chung e source
not
found
Kết quả kiểm tra tính thông báo của các test chú ý
Error:
chuyên môn
Referenc
e source
not
found
3.8.
Kết quả kiểm tra tính thông báo của các test chú ý
chung
Thực trạng năng lực chú ý chung
3.9.
Thực trạng năng lực chú ý chuyên môn
3.10.
Error:
Referenc
e source
not
found
Error:
Referenc
e source
not
found
Error:
Referenc
e source
not
found
3.11.
Bảng điểm các test đánh giá năng lực chú ý chung
của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
Sau 79
3.12.
Bảng điểm các test đánh giá năng lực chú ý chuyên
môn của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
Sau 79
3.13.
3.14.
3.15.
3.16.
Error:
Referenc
Bảng tính chỉ tiêu W (Shapyro – Winki) của Test
e source
chú ý chung
not
found
Error:
Referenc
Bảng tính chỉ tiêu W (Shapyro – Winki) của Test
e source
chuyên môn.
not
found
Error:
Đánh giá sự phù hợp với phân bố chuẩn của các chỉ Referenc
tiêu kiểm tra đối với nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng e source
Nai
not
found
Error:
Referenc
Bảng phân loại đánh giá năng lực chú ý của nam
e source
VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
not
found
3.17.
Kết quả phỏng vấn lựa chọn bài tập nâng cao năng
lực chú ý cho nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
3.18.
So sánh năng lực chú ý chung sau 6 tháng
3.19.
So sánh năng lực chú ý chuyên môn sau 6 tháng.
3.20.
So sánh năng lực chú ý chung sau 1 năm.
3.21.
So sánh năng lực chú ý chuyên môn sau 1 năm
3.22.
Tương quan giữa kết quả thực hiện test chú ý
chung và test chú ý chuyên môn lần kiểm tra sau 1
năm
3.23.
Đánh giá độ tăng trưởng các test chú ý chung sau 1
năm thực nghiệm
3.24.
Đánh giá độ tăng trưởng các test chú ý chuyên môn
sau 1 năm thực nghiệm
3.25.
Thành tích thi đấu và kết quả tổng hợp điểm kiểm
tra của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
Sau 90
Error:
Referenc
e source
not
found
Error:
Referenc
e source
not
found
Error:
Referenc
e source
not
found
Error:
Referenc
e source
not
found
Error:
Referenc
e source
not
found
Error:
Referenc
e source
not
found
Error:
Referenc
e source
not
found
Error:
Referenc
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
BIỂU
ĐỒ
1.1.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
3.7.
TÊN BIỂU ĐỒ
TRANG
Error:
Reference
Các thuộc tính của chú ý
source not
found
Error:
Reference
Thành phần khách thể hai lần phỏng vấn
source not
found
Error:
Thực trạng phân loại chú ý của nam VĐV
Reference
source not
Vovinam tỉnh Đồng Nai
found
Error:
Tăng trưởng các năng lực chú ý chung sau lân kiêm
̀
̉ Reference
source not
tra I và II cua nam VĐV Vovinam t
̉
ỉnh Đồng Nai
found
Tăng trưởng các năng lực chú ý chuyên môn sau
Error:
Reference
lân kiêm tra I và II cua nam VĐV Vovinam t
̀
̉
̉
ỉnh
source not
Đồng Nai
found
Error:
Tăng trưởng các năng lực chú ý chung sau lân kiêm
̀
̉ Reference
tra II và III cua nam VĐV Vovinam t
̉
ỉnh Đồng Nai source not
found
Tăng trưởng các năng lực chú ý chuyên môn sau
Error:
Reference
lân kiêm tra II và III cua nam VĐV Vovinam t
̀
̉
̉
ỉnh
source not
Đồng Nai
found
Tỷ lệ % xếp loại sự phát triển năng lực chú ý của
Error:
Reference
nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai sau 1 năm tập
source not
luyện
found
DANH MỤC PHỤ LỤC
PHỤ LỤC
TÊN PHỤ LỤC
1
Phiếu phỏng vấn test
2
Phiếu phỏng vấn bài tập
3
Kết quả kiểm tra ban đầu năng lực chú ý chuyên môn cho
nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
4
Kết quả kiểm tra sau 7 ngày năng lực chú ý chuyên môn cho
nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
5
Kết quả kiểm tra sau 6 tháng năng lực chú ý chuyên môn cho
nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
6
Kết quả kiểm tra sau 01 năm năng lực chú ý chuyên môn cho
nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
7
Bảng điểm cá nhân các test đánh giá năng lực chú ý chuyên
môn ban đầu của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
8
Bảng điểm cá nhân các test đánh giá năng lực chú ý chuyên
môn sau 6 tháng của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
9
Bảng điểm cá nhân các test đánh giá năng lực chú ý chuyên
môn sau 1 năm của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
10
Kết quả kiểm tra ban đầu năng lực chú ý chung cho nam
VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
11
Kết quả kiểm trasau 7 ngày năng lực chú ý chung cho nam
VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
12
Kết quả kiểm tra sau 6 tháng năng lực chú ý chung cho nam
VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
13
Kết quả kiểm tra sau 01 năm năng lực chú ý chung cho nam
VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
14
Bảng điểm cá nhân các test đánh giá năng lực chú ý chung
ban đầu của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
15
Bảng điểm cá nhân các test đánh giá năng lực chú ý chung
sau 6 tháng của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
16
Bảng điểm cá nhân các test đánh giá năng lực chú ý chung
sau 1 năm của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
17
Chương trình huấn luyện tâm lý chú ý năm 2017 cho nam
VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai
18
Tiến trình huấn luyện tâm lý chú ý năm 2017 cho nam VĐV
Vovinam tỉnh Đồng Nai
19
Tổng hợp kết quả điểm sau 1 năm và phân loại xếp thứ
hạng
20
Các Bài tập nâng cao năng lực chú ý cho nam VĐV Vovinam
tỉnh Đồng Nai
21
Biểu mẫu và cách thực hiện các test chú ý chung
22
Hệ số phụ αnk để kiểm định phân bố chuẩn theo chỉ tiêu
w – Sapir – Winki
23
Giá trị chỉ tiêu – W Sapyro – Winki
24
Hinh anh minh hoa cac test chuyên môn
̀ ̉
̣
́
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bước sang những năm đầu của thế kỷ 21, trong xu thế phát triển
ngày càng cao, cả kinh tế xã hội và chính trị, đời sống vật chất, tinh thần
của nhân dân được nâng cao. Chỉ thị 36 CT/TW ngày 24/03/1994 đã chỉ rõ
công tác thể dục thể thao (TDTT) trong giai đoạn mới: “Mục tiêu lâu dài
của công tác TDTT là hình thành nền TDTT phát triển và tiến bộ, góp
phần nâng cao sức khỏe, thể lực đáp ứng nhu cầu văn hóa, tinh thần của
nhân dân và phấn đấu đạt vị trí xứng đáng trong các hoạt động TDTT quốc
tế và trước hết là khu vực Đông Nam Á”. Thực hiện chỉ thị trên, ngành TD
TT cũng có những đổi mới để nâng cao thành tích thể thao trên đấu trường
quốc tế từ khu vực Châu lục đến Thế giới. Với nhiều tấm huy chương
gắn liền các tên tuổi như: Trần Hiếu Ngân HCB môn Taewondo, Nguyễn
Hoàng Ngân môn Karatedo, Nguyễn Thúy Hiền môn Wushu, Lý Đức –
Phạm Văn Mách môn Thể hình, Nguyễn Hữu Việt môn Bơi lội, Đoàn Kiến
Quốc môn Bóng bàn, Nguyễn Tiến Minh môn Cầu lông, Vũ Thị Hương
Trương Thanh Hằng môn Điền kinh… Bên cạnh các môn thể thao trên
Vovinam tuy sinh sau đẻ muộn trong thể thao thành tích cao cũng đã giúp
cho Việt Nam giành những tấm huy chương Khu vực, Châu lục và Thế
giới.
Thi đấu thể thao là một dạng hoạt động đặc biệt, các môn thể thao
khác nhau có nội dung, hình thức và đặc điểm thi đấu khác nhau, nhưng
trong đó có một số điểm chung như: tính đối kháng, tính lâu dài, tính căng
thẳng,....để dành chiến thắng trong thi đấu thể thao, con người phải luôn
đối mặt với những khó khăn, những căng thẳng đến giới hạn về tinh thần
và thể chất.
2
Đồng Nai là một tỉnh miền Đông Nam Bộ có điều kiện phát triển
về chính trị, kinh tế, xã hội do vậy người dân Đồng Nai trong những năm
gần đây cũng phát triển mạnh về các hoạt động văn hóa tinh thần, thể dục
thể thao, các hình thức vui chơi lành mạnh, nhu cầu thưởng thức văn hóa
nghệ thuật ngày càng cao. Do vậy, hòa với xu thế chung thì ngành
VHTTDL Đồng Nai cũng hòa nhập theo xu hướng đổi mới, đặc biệt về
lĩnh vực TDTT tỉnh Đồng Nai cũng đã gặt hái được những thành công tại
các giải thi đấu quốc gia, khu vục, châu lục: Cầu mây, Karate, Điền kinh,
Thể dục thể hình, và Vovinam với 2 HCV Thế giới hạng cân <75kg nam.
Nghiên cứu tâm lý trên đối tượng các vận động viên các môn Võ ở
nước ta khá mới mẻ, một vài nghiên cứu chỉ giới hạn ở việc tìm hiểu
một số phẩm chất tâm lý của các vận động viên như: trạng thái tâm lý
xấu trước thi đấu ở VĐV Karatedo của tác giả Nguyễn Mạnh Hùng
(2001). Phẩm chất ý chí của vận động viên Karatedo Trẻ của Nguyễn
Nam Hải (2017). Điều quan trọng là chưa có công trình nào nghiên cứu
sâu về năng lực chú ý của vận động viên Vovinam, năng lực rất quan
trọng để nâng cao thành tích tập luyện và thi đấu. Hướng nghiên cứu
năng lực chú ý là một trong những vấn đề cấp bách nhằm góp phần nâng
cao hiệu quả trong thi đấu đối với vận động viên Vovinam Việt Võ
Đạo của tỉnh Đồng Nai. Trong thi đấu thể thao các môn Võ thuật nói
chung và Vovinam nói riêng có tính chất đối kháng trực tiếp, động tác của
VĐV rất đa dạng, phong phú, yêu cầu xử lý tình huống đột ngột trong
khoảng thời gian ngắn, việc phát triển Năng lực chú ý cho VĐV rất cần
thiết và phải áp dụng thường xuyên trong giáo án tập luyện, đặc biệt thể
hiện trong các động tác kỹ chiến thuật chuyên môn để đạt được hiệu quả
cao nhất.
3
Bản thân từng là VĐV và hiện nay là HLV của tỉnh, nhận thức
được vai trò ý nghĩa và tầm quan trọng trong việc phát triển môn Vovinam
của tỉnh nhà với mong muốn góp phần xây dựng hệ thống test, bài tập ứng
dụng dụng nâng cao năng lực chú ý góp phần cải thiện thành tích thi đấu
cho các VĐV Vovinam nói riêng và võ thuật nói chung. Trong những năm
gần đây, lĩnh vực thể dục thể thao trong nước cũng có các công trình nghiên
cứu về năng lực chú ý tác giả Trần Hồng Quang (2011) trên khách thể
VĐV bóng bàn nam, trên khách thể Vovinam bậc tiến sĩ chỉ có nghiên cứu
của tác giả Nguyễn Thành Tuấn (2002) với đề tài “Nghiên cứu hiệu quả
phát triển các tố chất thể lực ở người tập Vovinam Việt Võ Đạo lứa tuổi
14 và 17”. Đó là lý do chọn nghiên cứu đề tài:
“Nghiên cứu các bài tập nâng cao năng lực chú ý cho nam vận động
viên Vovinam tỉnh Đồng Nai”.
Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở xác định các test và đánh giá thực trạng năng lực chú ý
của nam VĐV Vovinam, luận án lựa chọn các bài tập nhằm nâng cao năng
lực chú ý cho khách thể nghiên cứu, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu
quả huấn luyện cùng thành tích thi đấu cho nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng
Nai.
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu 1: Xác định các test và đánh giá thực trạng năng lực chú ý đối
với nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai.
Mục tiêu 2: Nghiên cứu các bài tập nâng cao năng lực chú ý cho nam
VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai.
Mục tiêu 3: Đánh giá hiệu quả của các bài tập nâng cao năng lực chú ý
4
cho nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng Nai đã được ứng dụng thực nghiệm.
Giả thuyết khoa học của đề tài
Các bài tập được nghiên cứu, sau khi thực nghiệm sẽ có tác động ảnh
hưởng tới việc nâng cao năng lực chú ý của nam VĐV Vovinam tỉnh Đồng
Nai; năng lực chú ý sẽ được hình thành và phát triển tốt hơn, tạo điều kiện
nâng cao thành tích thi đấu thông qua các bài tập tâm lý và những bài tập kỹ
chiến thuật chuyên môn có định hướng phát triển về mặt chú ý.
5
Chương 1
TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1.
Đặc điểm hoạt động đặc trưng của VĐV Võ Vovinam:
1.1.1. Đặc điểm chuyên môn của Vovinam
Vovinam được cố võ sư Nguyễn Lộc sáng lập và được công nhận
chính thức năm 1938. Dựa trên nền tảng võ và vật dân tộc, đồng thời
nghiên cứu tinh hoa của các môn võ khác trên thế giới để dung nạp, sử
dụng và hóa giải, nhất là cải tiến nền tảng kỹ thuật của mình theo nguyên
lý Cương Nhu phối triển, hệ thống kỹ thuật (đòn thế, bài bản…) của
môn phái Vovinam khá phong phú, đa dạng và mang một số nét đặc trưng.
[1], [61],[72]
1.1.1.1. Tính thực dụng
“Đây là đặc trưng nổi bật nhất của Vovinam. Thay vì phải mất một
thời gian luyện tấn, đi quyền rồi mới học phân thế; võ sinh Vovinam được
Huấn luyện viên hướng dẫn ngay các thế khóa gỡ (khi bị nắm tóc, nắm áo,
nắm tay, bóp cổ, ôm ngang…), phản đòn căn bản (khi bị đấm, đá, đạp…)
song song với những kỹ thuật gạt, đấm, đá, chém, té ngã… ngay từ các
buổi tập đầu tiên. Đây là tư duy khá mới mẽ của cố võ sư Nguyễn Lộc vào
những năm cuối thập kỷ 30, nhằm giúp võ sinh có thể tự vệ hữu hiệu được
ngay. Tính thực dụng đó không những phù hợp với hoàn cảnh xã hội lúc
bấy giờ mà càng hợp lý và có giá trị đối với thời đại ngày nay, vì võ sinh
không chỉ tập trung thời gian cho việc luyện võ mà còn có nhiều nhu cầu và
nhiệm vụ thiết yếu như: học hỏi thêm một số lãnh vực khác (văn hóa,
nghiệp vụ…) cũng như giải trí, làm việc để mưu sinh”. [61 trang 8]
1.1.1.2. Tính liên hoàn
6
Đặc trưng tiếp theo là tính liên hoàn. “Một đòn thế Vovinam tung ra
luôn luôn phải có tối thiểu 3 động tác. Thí dụ: muốn phản đòn đấm thẳng
tay phải của đối phương, võ sinh sẽ bước chân trái sang bên trái cùng lúc
dùng tay phải gạt tay đấm đối phương để tránh né; sau đó phản công bằng
cách dùng tay trái chém vào mắt hay mặt và kết thúc bằng cú đấm thấp tay
phải vào bụng đối phương; hoặc thế chiến lược (liên hoàn tấn công) số 1
bao gồm cú chém úp bàn tay vào mắt hoặc mặt, bồi thêm cú đấm thấp tay
phải vào bụng và tiến chân phải lên dùng chỏ phải đánh vào thái dương
của đối phương. Nói chung , có thể đó là những động tác liên hoàn bằng tay
(chém, xỉa, đấm, bật, chỏ…), hay bằng chân (đá, đạp, quét, cài, móc…),
hoặc đòn tay đi kèm với đòn chân (chém quét, triệt ngã…). Lối ra đòn này
nhằm chiếm thế thượng phong khi tự vệ và chiến đấu, phù hợp với thể
tạng gọn gàng và nhanh lẹ của người Việt Nam, đồng thời cũng là biện
pháp đề phòng trường hợp 1 hoặc 2 đòn ban đầu đánh chưa trúng đích”.
[61 trang 9]
1.1.1.3. Nguyên lý cương nhu phối triển
Hệ thống kỹ thuật Vovinam còn tuân thủ nguyên lý Cương Nhu
phối triển. Lúc bị tấn công, võ sinh thường né tránh (nhu), rồi mới phản
công (cương). Bên cạnh đó, Vovinam cũng có nhiều kỹ thuật tấn công
nhưng vẫn đảm bảo nguyên lý này; chẳng hạn như khi tung một cú đá tấn
công hoặc phản công (cương) vào thân thể đối, võ sinh phải dùng tay che
mặt và bảo vệ hạ bộ để thủ (nhu). Ngay trong phương pháp luyện tập té
ngã (không nguy hiểm, không đau), võ sinh phải lên gân và co tròn thân
người lại (cương), sau đó lăn tròn thân người lúc ngã xuống (nhu) để hóa
giải lực tấn công của đối phương và sức rơi của trọng lượng cơ thể. Nhờ
vậy, võ sinh Vovinam tập luyện đòn thế và té ngã trên sàn gạch bình
7
thường như trên thảm. [1]
Nói khác đi, hệ thống kỹ thuật Vovinam bao gồm những thế nhu
nhuyễn, các đòn cương mãnh và ngay trong bản thân từng đòn thế cũng
chứa đựng sự kết hợp giữa cương nhu, giống như sự giao hòa giữa âm
dương trong thiên nhiên và xã hội. Cương Nhu phối triển không đơn thuần
là sự bao hàm cả 2 tính cương và nhu mà nó linh động, biến hóa. Có lúc
cương nhiều, nhu ít; có khi cương ít nhu nhiều; có lúc nửa cương nửa nhu,
tùy theo từng hoàn cảnh cụ thể. Nguyên lý này còn thể hiện trong đời sống
tinh thần và cách hành xử của võ sinh Vovinam vì:”Cương tượng trưng sự
hào hùng, ý chí sắt thép, lòng cương quyết và đức dũng của con nhà võ.
Nhu biểu tượng tính nhu hòa, điềm đạm và lòng Nhân của người võ sĩ. Có
cương mà thiếu nhu sẽ không biến hóa, linh hoạt theo từng hoàn cảnh cụ
thể. Ngược lại, có nhu nhưng thiếu cương sẽ không phát huy được hiệu
quả tối đa” [61].
1.1.1.4. Vận dụng các nguyên lý khoa học
Cũng như các võ phái khác, kỹ thuật Vovinam vận dụng các nguyên
lý khoa học vào võ thuật như: lực ly tâm (các thế xoay người, gạt, đỡ, đấm
đá, đánh chỏ…theo hình vòng cung hoặc vòng tròn); lực đòn bẫy (các thế
bẻ, khóa, gày, móc, chặn…), lực xoáy (các thế đấm thẳng…), lực co gấp
và sức bật (các đòn quăng, quật, vật, nhảy…), v.v… hầu giúp võ sinh ít hao
tốn sức lực khi thi triển đòn thế mà vẫn đạt hiệu quả cao. Đặc biệt, các
đòn chém quét, chém triệt, chỏ triệt (lực tay và chân đánh cùng lúc nhưng
nghịch chiều), triệt ngã (lực tay và lực chân đánh cùng lúc và cùng chiều)
cùng các thế quặp cổ (bất ngờ tung ra khi đối phương bất cẩn, lảo đảo…)
trong hệ thống đòn chân cơ bản được sử dụng để đánh ngã đối phương
cũng là một đặc trưng kỹ thuật quan trọng của Vovinam. [38]
