Đồ án: Nghiên cứu dự báo sự xuất hiện sương muối trên khu vực Tây Bắc bộ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN
­­­­­­­­­­­­­­­­­­o0o­­­­­­­­­­­­­­­­­­

 

ĐẶNG THANH MAI

NGHIÊN CỨU DỰ BÁO SỰ XUẤT HIỆN 
SƯƠNG MUỐI TRÊN KHU VỰC TÂY BẮC BỘ

Hà Nội – 2016


TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN
­­­­­­­­­­­­­­­­­­o0o­­­­­­­­­­­­­­­­­­

ĐẶNG THANH MAI

NGHIÊN CỨU DỰ BÁO SỰ XUẤT HIỆN 
SƯƠNG MUỐI TRÊN KHU VỰC TÂY BẮC BỘ
                   Chuyên ngành :  Khí tượng học
                   Mã ngành

 :  D440221

NGƯỜI HƯỚNG DẪN : PGS. TS. NGUYỄN VIẾT LÀNH


Hà Nội ­2016

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là bài nghiên cứu của riêng tôi và được sự  hướng  
dẫn khoa học của PGS. TS. Nguyễn Viết Lành. Các nội dung nghiên cứu, kết 
quả  trong đề  tài là trung thực và chưa được công bố  dưới bất kỳ  hình thức nào  
dưới đây. Những số liệu trong bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét,  
đánh giá được chính tác giả thu thập từ các nguồn số liệu khác nhau. Ngoài ra đồ 
án còn tham khảo một số nhận xét đánh giá của các tác giả khác, cơ quan tổ chức 
khác đều có trích dẫn và chú thích nguồn gốc. Nếu phát hiện có bất cứ  gian lận 
nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung đồ án của mình.

Hà Nội, ngày 06 tháng 06 năm 2016
Sinh viên thực hiện

Đặng Thanh Mai


LỜI CẢM ƠN
 

Thực tế cho thấy rằng bất cứ một thành công nào đều được tạo ra không 

chỉ dựa trên sự nỗ lực của bản thân mà còn gắn liền với sự động viên, giúp đỡ từ 
người khác dù ít hay nhiều, dù gián tiếp hay trực tiếp. Từ  lúc bước chân cũng 
như bắt đầu học tập tại Trường Đại học Tài nguyên Môi trường Hà Nội cho tới 
nay, em đã nhận được rất nhiều sự  quan tâm, giúp đỡ  của các quý thầy cô, gia  
đình và bạn bè.
 Em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sự tri ân sâu sắc đối với các thầy cô 
của Khoa Khí tượng Thủy văn­ Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà 
Nội, đã tận tình truyền đạt kiến thức trong những năm em học tập. Với vốn kiến  

thức được tiếp thu trong quá trình học không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên  
cứu đồ án mà còn là hành trang quý báu để em bước vào đời một cách vững chắc  
và tự tin.
Để   hoàn   thành   đồ   án   này,   em   xin   tỏ   lòng   biết   ơn   sâu   sắc   đến   Thầy  
PGS.TS Nguyễn Viết Lành, người thầy đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo,  
định hướng đề  tài cũng như  tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em trong suốt quá 
trình viết đồ án.
Trong quá trình làm đồ án, do trình độ lý luận cũng như kinh nghiệm thực 
tiễn còn hạn chế  nên bài đồ  án không tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong  
nhận   được   ý   kiến   đóng   góp   của   thầy   cô   để   em   học   thêm   được   nhiều   kinh 
nghiệm và sẽ hoàn thành tốt hơn bài đồ án.
Sau cùng, em xin kính chúc quý Thầy Cô trong Khoa Khí tượng Thủy văn  
và Thầy Nguyễn Viết Lành thật dồi dào sức khỏe, nhiệt huyết để  tiếp tục sứ 
mệnh cao đẹp của mình là truyền đạt kiến thức cho thế hệ mai sau và luôn đạt 
những thành công trong sự nghiệp của mình.
 

Em xin chân thành cám ơn!
Hà Nội, ngày 06 tháng 06 năm 2016
Sinh viên thực hiện


Đặng Thanh Mai

MỤC LỤC

MỤC LỤC
                                                                                                                                     5
...................................................................................................................................
   

 DANH MỤC HÌNH                                                                                                  
 
................................................................................................
   
 8
 DANH MỤC BẢNG                                                                                               
 
..............................................................................................
    
 11
 MỞ ĐẦU                                                                                                                   
 
..................................................................................................................
   
 1
 CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ SƯƠNG MUỐI                                                 
 
................................................
   
 2
1.1 Định nghĩa và phân loại sương muối
 1.1.1 Định nghĩa                                                                                                        
 
.......................................................................................................
   
 2
 1.1.2 Nguyên nhân hình thành sương muối                                                          
 
........................................................
   

 2
 1.1.3 Phân loại sương muối                                                                                    
 
...................................................................................
   
 2
 1.2 Điều kiện tự nhiên của khu vực nghiên cứu                                                  
 
.................................................
   
 3
 1.2.1 Vị trí địa lý                                                                                                       
 
......................................................................................................
   
 3
 1.2.2 Đặc điểm khí hậu                                                                                           
 
..........................................................................................
   
 4
Do nằm khuất bên sườn tây dãy Hoàng Liên Sơn lại ở vị trí xa nhất về phía 
tây lãnh thổ, vùng núi Tây Bắc có khí hậu khác biệt rõ rệt với phần còn lại 
của Bắc Bộ. Có thể nói, trong các vùng khí hậu được phân chia của miền 
khí hậu phía Bắc, vùng Tây Bắc thể hiện nhiều nét dị thường nhất với khí 
hậu chung toàn miền. Vùng khí hậu Tây Bắc có thể chia làm 2 tiểu vùng: 
tiểu vùng Bắc Tây Bắc bao gồm đại bộ phận tỉnh Lai Châu từ Quỳnh Nhai 
 trở lên và tiểu vùng Nam Tây Bắc là phần còn lại.                                             
 
............................................

   
 4
 1.3 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước                                  
 
.................................
   
 7
 1.3.1 Tình hình nghiên cứu ngoài nước                                                                 
 
................................................................
   
 7
 1.3.2 Tình hình nghiên cứu trong nước                                                                 
 
................................................................
   
 9


 CHƯƠNG II. CƠ SỞ SỐ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU          
 
.........
    
 13
 2.1 Cơ sở số liệu                                                                                                    
 
...................................................................................................
    
 13
 2.1.1 Số liệu quan trắc                                                                                          

 
.........................................................................................
    
 13
  2.1.2 Số liệu tái phân tích                                                                                     
 
....................................................................................
    
 14
 2.2 Phuơng pháp nghiên cứu                                                                                
 
...............................................................................
    
 15
 2.2.1 Phương pháp synop.                                                                                     
 
....................................................................................
    
 15
 2.2.2 Phương pháp thống kê khí hậu cơ bản                                                     
 
....................................................
    
 16
 2.2.2.1 Phương pháp thống kê và lọc nhân tố                                                    
 
..................................................
    
 16
Phương pháp thống kê được sử dụng rất rộng rãi trong nghiên cứu khí 

tượng, khí hậu nói chung và nghiên cứu dự bào thời tiết nói riêng. Trong 
thống kê có rất nhiều phương pháp được sử dụng dể xây dựng phương 
trình dự báo khả năng xuất hiện của hiện tượng khí tượng. Trong bài đồ 
án này, em dùng “phương pháp hồi quy từng bước” để xây dựng phương 
 trình dự báo sương muối trên khu vực Tây Bắc.                                              
 
.............................................
    
 16
                                                                                                                                   
 
.............................................................................................................
    
 18
 2.2.2.2 Xác định ngưỡng dự báo                                                                          
 
.........................................................................
    
 18
 2.2.2.3 Đánh giá độ chính xác của phương trình                                                
 
...............................................
    
 19
 CHƯƠNG III. MỘT SỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU                                         
 
........................................
    
 21
3.1 Hình thế thời tiết điển hình gây sương muối diện rộng khu vực Tây 

 Bắc Bộ                                                                                                                    
 
...................................................................................................................
    
 21
3.1.1 Đợt sương muối diễn ra trên diện rộng ở hầu hết các khu vực Tây 
 Bắc từ ngày 23/12/1999­28/12/1999                                                                      
 
.....................................................................
    
 22
 3.1.2 Phân tích ngày xuất hiện sương muối nhưng nhiệt độ tối thấp >50C 30
   
Bảng 3.3. Thống kê các yếu tố khí tượng tại một số ngày mà giá trị nhiệt 
 độ >50C                                                                                                                   
 
..................................................................................................................
    
 30
3.2 Xây dựng phương trình dự báo sương muối cho một số trạm điển hình 
 khu vực Tây Bắc                                                                                                    
 
...................................................................................................
    
 34


 3.2.1 Tập các nhân tố dự báo                                                                               
 
..............................................................................

    
 34
  3.2.2 Phương trình dự báo                                                                                   
 
.................................................................................
    
 36
 3.2.3 Đánh giá các phương trình dự báo dựa trên chuối số liệu phụ thuộc  .  38
    
 3.2.4 Đánh giá các phương trình dự báo dựa trên chuỗi số liệu độc lập       
   40
......
    
 KẾT LUẬN                                                                                                             
 
............................................................................................................
    
 42
 TÀI LIỆU THAM KHẢO:                                                                                    
 
...................................................................................
    
 43
 Phụ lục 1. Kết quả kiểm nghiệm tháng 1, tại trạm Sìn Hồ                           
 
..........................
    
 45
 ................................................................................................................................
                                                                                                                                  49

    


DANH MỤC HÌNH 
MỤC LỤC
................................................................................................................................... 5
DANH MỤC HÌNH ................................................................................................8
DANH MỤC BẢNG..............................................................................................11
MỞ ĐẦU.................................................................................................................. 1
CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ SƯƠNG MUỐI................................................2
1.1 Định nghĩa và phân loại sương muối
1.1.1 Định nghĩa.......................................................................................................2
1.1.2 Nguyên nhân hình thành sương muối ........................................................2
1.1.3 Phân loại sương muối...................................................................................2
1.2 Điều kiện tự nhiên của khu vực nghiên cứu.................................................3
1.2.1 Vị trí địa lý......................................................................................................3
1.2.2 Đặc điểm khí hậu..........................................................................................4
Do nằm khuất bên sườn tây dãy Hoàng Liên Sơn lại ở vị trí xa nhất về phía 
tây lãnh thổ, vùng núi Tây Bắc có khí hậu khác biệt rõ rệt với phần còn lại 
của Bắc Bộ. Có thể nói, trong các vùng khí hậu được phân chia của miền 
khí hậu phía Bắc, vùng Tây Bắc thể hiện nhiều nét dị thường nhất với khí 
hậu chung toàn miền. Vùng khí hậu Tây Bắc có thể chia làm 2 tiểu vùng: 
tiểu vùng Bắc Tây Bắc bao gồm đại bộ phận tỉnh Lai Châu từ Quỳnh Nhai 
trở lên và tiểu vùng Nam Tây Bắc là phần còn lại.............................................4
1.3 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước.................................7
1.3.1 Tình hình nghiên cứu ngoài nước................................................................7
1.3.2 Tình hình nghiên cứu trong nước................................................................9
CHƯƠNG II. CƠ SỞ SỐ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.........13
2.1 Cơ sở số liệu...................................................................................................13
2.1.1 Số liệu quan trắc.........................................................................................13

 2.1.2 Số liệu tái phân tích....................................................................................14
2.2 Phuơng pháp nghiên cứu...............................................................................15
2.2.1 Phương pháp synop.....................................................................................15
2.2.2 Phương pháp thống kê khí hậu cơ bản....................................................16
2.2.2.1 Phương pháp thống kê và lọc nhân tố ..................................................16
Phương pháp thống kê được sử dụng rất rộng rãi trong nghiên cứu khí 
tượng, khí hậu nói chung và nghiên cứu dự bào thời tiết nói riêng. Trong 
thống kê có rất nhiều phương pháp được sử dụng dể xây dựng phương 
trình dự báo khả năng xuất hiện của hiện tượng khí tượng. Trong bài đồ 
án này, em dùng “phương pháp hồi quy từng bước” để xây dựng phương 
trình dự báo sương muối trên khu vực Tây Bắc..............................................16
                    .............................................................................................................18
2.2.2.2 Xác định ngưỡng dự báo.........................................................................18
2.2.2.3 Đánh giá độ chính xác của phương trình...............................................19
CHƯƠNG III. MỘT SỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU........................................21
3.1 Hình thế thời tiết điển hình gây sương muối diện rộng khu vực Tây 
Bắc Bộ................................................................................................................... 21
3.1.1 Đợt sương muối diễn ra trên diện rộng ở hầu hết các khu vực Tây 
Bắc từ ngày 23/12/1999­28/12/1999.....................................................................22
3.1.2 Phân tích ngày xuất hiện sương muối nhưng nhiệt độ tối thấp >50C 30
Bảng 3.3. Thống kê các yếu tố khí tượng tại một số ngày mà giá trị nhiệt 
độ >50C.................................................................................................................. 30
3.2 Xây dựng phương trình dự báo sương muối cho một số trạm điển hình 
khu vực Tây Bắc...................................................................................................34
3.2.1 Tập các nhân tố dự báo..............................................................................34
 3.2.2 Phương trình dự báo .................................................................................36
3.2.3 Đánh giá các phương trình dự báo dựa trên chuối số liệu phụ thuộc. 38

3.2.4 Đánh giá các phương trình dự báo dựa trên chuỗi số liệu độc lập......40
KẾT LUẬN............................................................................................................42
TÀI LIỆU THAM KHẢO:...................................................................................43
Phụ lục 1. Kết quả kiểm nghiệm tháng 1, tại trạm Sìn Hồ..........................45
 ................................................................................................................................ 49


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Tổng hợp đánh giá dự báo...................Error: Reference source not found
Bảng 3.1. Nhiệt độ cực tiểu tại các ngày có sương muối từ 23­28/12/1999. Error: 
Reference source not found
Bảng 3.2. Một số yếu tố khí tượng lúc 13 giờ....Error: Reference source not found
Bảng 3.3. Thống kê các yếu tố khí tượng tại một số ngày mà giá trị nhiệt độ 
>50C.......................................................................Error: Reference source not found
Bảng 3.4. Các yếu tố ban đầu để lọc nhân tố.....Error: Reference source not found
Bảng 3.5. Phương trình dự báo cho từng tháng của từng trạm.....Error: Reference 
source not found
Bảng 3.6. Kết quả đánh giá dự báo theo tần số trên chuỗi số liệu phụ thuộc (số 
liệu thời kỳ 2005­2012)........................................Error: Reference source not found
Bảng 3.7. Kết quả đánh giá hiệu quả dự báo theo U và H trên chuỗi số liệu phụ 
thuộc thời kỳ 2005­2012.......................................Error: Reference source not found
Bảng 3.8. Kết quả thử nghiệm dựa trên chuối số liệu độc lập thời kỳ 2013­
2015.......................................................................Error: Reference source not found



MỞ ĐẦU
Miền Bắc Việt Nam là một khu vực nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa có  
mùa đông lạnh.Vào mùa đông, trong những ngày có không khí lạnh mạnh xâm 

nhập xuống lãnh thổ  Việt Nam, đặc biệt là những ngày có không khí lạnh tăng  
cường liên tục, nhiệt độ   ở  đây xuống rất thấp, mang lại những đợt rét đậm rét 
hại kéo dài. Thêm vào đó, trong những năm gần đây, biến đổi khí hậu có chiều 
hướng làm cho diễn biến ngày càng phức tạp, gây ra những biến động thời tiết 
khó dự đoán trước, tần suất các hiện tượng thời tiết đặc biệt xảy ra càng nhiều.
Tây Bắc là một khu vực có độ  cao khá lớn nên nơi đây thường có mùa 
đông lạnh rất đặc trưng. Vào mùa đông, khi những đợt không khí lạnh mạnh xâm  
nhập xuống lãnh thổ nước ta,  ở Tây Bắc thường xảy ra những đợt sương muối,  
có những đợt xảy ra trên diện rộng, làm ảnh hưởng rất lớn đến đến sản xuất và  
đời sống. Nhiều nghiên cứu cho thấy, khi nhiệt độ   ở  vùng núi Tây Bắc xuống 
dưới 50C và độ ẩm không khí từ 75 đến 95% thì xảy ra hiện tượng sương muối. 
Sương muối có  ảnh hưởng rất lớn tới sản xuất và đời sống của người  
dân. Khi sương muối xuất hiện, cây trồng bị   ảnh hưởng nhiều nhất, qua một  
đêm xuất hiện sương muối, hàng ngàn hecta cây trồng, đặc biệt những cây chứa 
nhiều nước, có thể bị “cháy” cả lá và thân. Vì vậy, hiểu biết được hình thế  thời 
tiết gây nên sương muối và dự báo trước được sự xuất hiện sương muối cho khu  
vực Tây Bắc nhằm giảm thiểu thiệt hại do sương muối gây ra có một ý nghĩa vô  
cùng to lớn đối với ngành Khí tượng Thủy văn Việt Nam. Từ những lí do đó em  
xin được lựa chọn đề tài nghiên cứu cho đồ  án tốt nghiệp của mình là: “Nghiên 
cứu dự  báo sự  xuất hiện sương muối trên khu vực Tây Bắc Bộ” với mục 
tiêu:
(1) Xác định được hình thế synop thuận lợi cho sự xuất hiện sương muối;
(2)  Xây dựng phương trình dự báo sự xuất hiện sương muối với thời hạn 

24 giờ cho khu vực Tây Bắc Bộ.
           Nội dung của đồ án, ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và 
phụ lục, được bố cục thành 3 chương: 
           Chương I: Tổng quan về sương muối
           Chương II: Số liệu và phương pháp nghiên cứu
           Chương III: Một số kết quả nghiên cứu

1


CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ SƯƠNG MUỐI
1.1 Định nghĩa và phân loại sương muối
1.1.1 Định nghĩa
Mùa đông do độ   ẩm thấp, ngoài loại hình thời tiết gây mưa nhỏ, mưa  
phùn còn có một số các loại hình thời tiết đặc biệt khác như: sương mù, sương  
giá,... cũng xuất hiện nhiều. Sương muối là hiện tượng thời tiết nguy hiểm vì 
nhiệt độ quá thấp sẽ làm chết cây trồng và ảnh hưởng lớn tới vật nuôi.
Sương muối  là hiện tượng hơi nước đóng băng thành các hạt nhỏ, rắn,  
xốp và trắng như  muối ngay trên mặt đất hay bề  mặt cây cỏ  hoặc các vật thể 
khác khi không khí trên đó ẩm và lạnh. 
Sương muối thường xuất hiện vào ban đêm hoặc gần sáng khi mà mặt đất 
bức xạ  và nguội lạnh đi nhiều nhất. Do nhiệt độ  quá thấp hơi nước chứa trong  
không khí tiếp giáp ở bề mặt lạnh sẽ ngưng tụ  ở trạng thái băng, dứoi dạng các  
hạt nhỏ như những tinh thể muối. Do đó sưong muối có thể thấy cả ở trên mặt 
dưới các lớp lá khô và trên các vật khác.
1.1.2 Nguyên nhân hình thành sương muối 
Sương muối thường hình thành vào những đêm đông, trời lặng gió, quang 
mây, khi mà bức xạ là nguyên nhân chủ yếu của quá trình lạnh đi của không khí 
và các vật thể, nhiệt độ không khí xuống thấp làm cho nhiệt độ  bề  mặt các vật 
thể  hay cây cỏ   ở  mặt đất đạt tới điểm sương đủ  cho hơi nước ngưng kết, và 
điều kiện độ ẩm không khí thích hợp. Nên nhớ rằng nó không mặn mà chỉ trắng 
như muối, gần giống với lớp tuyết ở trong  khoang lạnh của tủ lạnh.
Sương muối là những tinh thể  băng được hình thành do hơi nước ngưng 
hoa khi nhiệt độ  bề  mặt đệm xuống dưới 00C trong những điều kiện tương tự 
như  điều kiện hình thành sương, tức là khi nhiệt độ  mặt đệm lạnh đi rất nhiều 
do bức xạ. Điều kiện khí tượng thuận lợi cho sương muối hình thành là trời ít  
đến quang mây, gió nhẹ,...

1.1.3 Phân loại sương muối
Sương muối được phân loại theo nguồn gốc hình thành bao gồm có 3 loại:
Sương muối bức xạ: Hình thành do mặt đất bức xạ  quá mạnh làm cho 
nhiệt độ  mặt đất giảm xuống đột ngột, nhiệt độ  hạ  xuống dưới 0 0C. Loại này 
2


thường được hình thành khi trời quang mây, gió nhẹ, độ ẩm không khí không cao  
lắm.
Sương muối bình lưu: Là loại sương muối được hình thành khi có bình 
lưu lạnh tràn về làm cho nhiệt độ  không khí và mặt đất hạ xuống nhanh chóng, 
phạm vi phân bố loại sương muối này rất rộng.
Sương muối hỗn hợp: Là sương muối được hình thành không chỉ  do sự 
xâm nhập của không khí lạnh mà còn do sự  lạnh đi vì bức xạ  của mặt đất, sau 
những đợt gió lạnh tràn về độ 1 – 2 ngày, nếu trời quang mây, gió nhẹ, nhiệt độ 
không khí tiếp tục giảm thấp, thì rất dễ xuất hiện sương muối.
1.2 Điều kiện tự nhiên của khu vực nghiên cứu
1.2.1 Vị trí địa lý
Tây Bắc, một trong 7 vùng khí hậu thuộc miền khí hậu phía Bắc của nước  
ta, được giới hạn trong phạm vi từ 20047’N đến 22048’N và từ 102009’E đến 1050 
52’E. Phía bắc và tây bắc giáp tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), phía tây và tây nam 
giáp Lào, phía đông giáp Hà Giang, Bắc Kạn và Thái Nguyên, phía nam và đông  
nam giáp Thanh Hóa, Hà Nội (Hà Tây cũ). Về mặt hành chính, vùng Tây Bắc bao 
gồm các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, Yên Bái và Lào Cai (hình 
1.1).
Địa hình Tây Bắc hiểm trở, có nhiều khối núi và dãy núi cao chạy theo 
hướng tây bắc­đông nam. Dãy Hoàng Liên Sơn dài tới 180 km, rộng 30 km, với 
một số  đỉnh núi cao trên từ  2800 đến 3000m. Dãy núi Sông Mã dài 500 km, có 
những đỉnh cao trên 1800m. Giữa hai dãy núi này là vùng đồi núi thấp lưu vực 
sông Đà (còn gọi là địa máng sông Đà).

3


Hình 1.1. Bản đồ hành chính khu vực Tây Bắc
Ngoài sông Đà là sông lớn, vùng Tây Bắc còn có sông nhỏ và suối gồm cả 
thượng lưu sông Mã. Trong địa máng sông Đà còn có một dãy cao nguyên đá vôi 
chạy suốt từ Phông Thổ đến Thanh Hóa, và có thể chia nhỏ thành các cao nguyên 
Tà Phình, Mộc Châu, Nà Sản. Ngoài ra còn có các lòng chảo  như  Điện Biên, 
Nghĩa Lộ, Mường Thanh.Vùng Tây Bắc có hai con sông lớn, đó là sông Đà và  
sông Thao (tức sông Hồng). Thượng nguồn của sông Mã cũng  ở  trên vùng đất 
Tây Bắc. Điện Biên, Nghĩa Lộ, Mường Thanh là các bồn địa ở  Tây Bắc, còn Tà 
Phình, Mộc Châu và Nà Sản là các cao nguyên [3].
1.2.2 Đặc điểm khí hậu
Do nằm khuất bên sườn tây dãy Hoàng Liên Sơn lại ở vị trí xa nhất về phía 
tây lãnh thổ, vùng núi Tây Bắc có khí hậu khác biệt rõ rệt với phần còn lại của 
Bắc Bộ. Có thể nói, trong các vùng khí hậu được phân chia của miền khí hậu phía  
Bắc, vùng Tây Bắc thể  hiện nhiều nét dị  thường nhất với khí hậu chung toàn 
miền. Vùng khí hậu Tây Bắc có thể chia làm 2 tiểu vùng: tiểu vùng Bắc Tây Bắc  
bao gồm đại bộ phận tỉnh Lai Châu từ  Quỳnh Nhai trở lên và tiểu vùng Nam Tây 
Bắc là phần còn lại.
a) Nhiệt độ
Nhiệt độ trung bình năm vào khoảng 230C trong các thung lũng dưới thấp 
(độ  cao 200­300m), 20­220C  ở  500­700m, 18­190C  ở  1000m và 160C. Mùa đông 

4


nhiệt độ  tương đối cao so với vùng núi khác và trong các thung lũng dưới thấp  
(cao 200­300m) nhiệt độ thậm chí cao hơn đồng bằng 10C.

     

Tháng cực tiều của nhiệt độ là tháng 1, có nhiệt độ trung bình vào khoảng  

17­18oC  ở  vùng thấp, 14­160C  ở  500­700m, 12­130C  ở  1000m và 100C  ở  1500m. 
Còn nhiệt độ tối thấp trung bình những tháng này xuống tới 12­13 0C ở vùng thấp, 
9­110C  ở độ cao trung bình, 7­80C ở 1000m và 5­60C ở 1500m. Giới hạn tối thấp 
của nhiệt độ  là 2­40C trong các thung lũng dưới thấp và xuống dưới 0 0C từ  500­
600m trở lên.
Mùa hè: ngay từ tháng 4 nhiệt độ đã lên cao, trung bình đã đạt mức xấp xỉ 
250C trong các thung lũng dưới thấp. Từ tháng 5 đến hết tháng 9, nhiệt độ  trung  
bình tháng trong các thung lũng đều vượt quá 260C. Ba tháng có nhiệt độ cao nhất 
và xấp xỉ nhau là các tháng 6, 7 và 8, trong đó nhiệt độ cực đại năm thường xảy 
ra vào tháng 6. Nhiệt độ trung bình là 26­270C trong thung lũng, 24­250C ở độ cao 
trung bình 500­700m, 230C  ở  1000m, 200C  ở  1500m. Tuy nhiên, nhiệt độ  tối cao 
trung bình có giá trị cao nhất và tháng 5 với trị số từ 33­34 oC trong các thung lũng, 
30­310C ở 500­700m, 27­280C ở 1000m và 24­250C ở 1500m.
          Các giá trị  tối cao nhiệt độ  tuyệt đối trong thung lũng Tây Bắc cũng đạt  
mức cực đoan hơn đồng bằng, thường vượt quá 41­42 0C, thậm chí có nơi như 
Mường Nhé đã từng đo nhiệt độ tối cao lên tới 430C.
Dao động nhiệt độ  ngày đêm của nhiệt độ  trong các thung lũng Bắc Tây  
Bắc rất lớn, trung bình năm của biên độ ngày lên tới 10­130C. Trên vùng núi cao 
biên độ  giảm nhưng cũng lên tới 8­90C (so với đồng bằng). Những tháng mùa 
đông đồng thời là những tháng mùa khô nhiệt độ  dao đông mạnh nhất, trong đó 
tháng 3 là tháng biên độ có giá trị cực đại. Trong tháng 3 biên độ ngày đạt tới 13­
150C, thậm chí 16­170C trong các thung lũng sâu (Mường Nhé 18,10C). Ba tháng 
giữa mùa mưa là thời kì dao động nhiệt độ  ngày đêm ít nhất song biên độ  ngày 
cũng đạt 8­90C trong các thung lũng [3].
b) Mưa
­ Khu vực Bắc Tây Bắc: Là khu vực có lượng mưa khá phong phú. Trên  

khu vực thu được lượng mưa trung bình năm vượt quá 1800­2000mm. Đặc biệt, 
phần cực Tây Bắc của khu vực (Mường Tè) là một trong những trung tâm mưa  
lớn của nước ta với lượng mưa 2500­3000mm/năm. Tuy nhiên trong một vài 

5


thung lũng cá biệt lượng mưa cũng giảm đáng kể, trung bình năm không đến  
1500mm.
Mùa mưa ở đây bắt đầu sớm vào tháng 4 và kết thúc vào tháng 9, trong đó  
ba tháng 6, 7 và 8 có lượng mưa lớn nhất. Lượng mưa mùa mưa chiếm đến 90% 
tổng lượng mưa năm. Từ tháng 10 đến tháng 3 là mùa ít mưa, đặc biệt là tháng 1  
và tháng 12. Suốt 6 tháng đó chỉ  có từ  20­30 ngày mưa, tổng lượng mưa vào 
khoảng 150­250mm, chiếm 10% lượng mưa cả năm.
­ Khu vực Nam Tây Bắc: Là khu vực tương đối ít mưa với lượng mưa  
trung bình năm chỉ  vào khoảng 1400­1600mm, không những vậy số  ngày mưa 
cũng khá ít, trung bình năm chỉ có khoảng 110­130 ngày.
Mùa mưa bắt đầu vào tháng 4 và kết thúc vào tháng 9, trong đó ba tháng 
tháng 6, 7 và 8 có lượng mưa lớn nhất, đặc biệt là 6. Lượng mưa trung bình  
tháng 6 xấp xỉ 300mm và giảm xuống 250mm ở những nơi ít mưa. Số ngày mưa 
cũng khá nhiều, lên tới 20­25 ngày/tháng. Sáu tháng còn lại (từ  tháng 10­ 3) là 
những tháng ít mưa, đặc biệt là tháng 1 và 12 với lượng mưa trung bình từ  10­
20mm và từ 4­5 ngày mưa.
c) Độ ẩm
              Độ ẩm ở đây tương đối thấp so với nhiều vùng khác, trung bình năm vào  
khoảng 82%, tăng lên 84­85% trên các đèo cao.
              Ba tháng ẩm nhất trong năm là các tháng giữa mùa mưa, trong đó cực đại 
thường xảy ra vào tháng 7 với trị số lên tới 88­90%; còn khô nhất thường xảy ra 
vào  tháng 3 với trị số xấp xỉ 75%. 
d) Mây

             So với những vùng khác của Bắc Bộ, vùng Tây Bắc tương đối ít mây, 
lượng mây trung bình chỉ  vào khoảng 6,5­7/10. Ba tháng 6, 7 và 8 (những tháng  
ẩm nhất) là những tháng có lượng mây lớn nhất với lượng mây trung bình đạt 
8,5­9/10. Tháng có lượng mây nhỏ  nhất là tháng 3 (tháng khô nhất) với lượng  
mây trung bình vào khoảng 4­5/10.
f) Gió
Thông thường gió ở vùng núi Tây Bắc phụ thuộc mạnh mẽ vào điều kiện 
địa hình của địa phương. Trong các thung lũng gió thường thổi theo hướng thung  
6


lũng, có khi đối lập với hướng gió quy mô lớn, ở đây tần suất lặng gió chiếm tới  
50­70% và tốc độ gió trung bình không quá 1m/s. Tuy nhiên,  ở những nơi tương 
đối thoáng gió thịnh hành hướng đông bắc trong mùa đông và thịnh hành hướng 
tây nam trong mùa hè, mùa hè thiên về hướng tây và nam. 
1.3 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước
1.3.1 Tình hình nghiên cứu ngoài nước
           Sương muối  ở nhiều thứ tiếng trên thế giới, như tiếng Anh "hoar frost",  
trong đó "hoar" là "trắng như  tóc hoa râm" tiếng Trung là "bạch sương", bạch là  
trắng, tiếng Pháp là "gelée blanche", "blanche" là trắng. Có nơi cho rằng có 2 loại  
sương muối: "hoar frost" và "rime", nhưng với "rime", không khí  ẩm ban đầu 
ngưng   kết   thành   các   hạt   nước,   sau   đó   mới   bị   lạnh   đi   để   trở   thành   các   hạt 
băng, được hình thành bởi sự  đóng băng của những giọt nước siêu lạnh trong 
sương mù lên các vật thể rắn. Sương muối là hiện tượng nguy hiểm đối với sản  
xuất nông nghiệp. Trước mức độ  nguy hại của sương muối đối với sản xuất  
nông nghiệp nhiều nước trên thế  giới như  Nga, Trung, Quốc, Mỹ, Brazil,... đã 
tiến hành nghiên cứu về  sương muối, đánh giá tác hại của thiên tai trong đó có  
sương muối, băng giá trên cơ  sở  các dữ  liệu khí tượng quan trắc, dữ  liệu viễn  
thám.  Ở  Nhật Bản (kurosu et al,1995),  ở  Trung Quốc (shao et al, 2001,Li et al,  
2003, Bingbai et al. 2005)... Các nhà nghiên cứu đã trình bày theo các hướng bao  

gồm phân tích dữ liệu viễn thám là hàm của các thông số sinh lí của cây trồng và  
thay đổi theo thời gian của chúng, giải thích các quan sát bằng mô hình lí thuyết  
[23].
             Với mức độ nguy hại của sương muối như vậy nên tại nhiều nước trên 
thế giới như Nga, Trung Quốc, Mỹ, Brazil,…. đã tiến hành nghiên cứu về sương 
muối, đánh giá tác hại của sương muối, sương giá trên cơ  sở  các dữ  liệu khí  
tượng quan trắc, dữ liệu viễn thám. Ở Brazill, các nhà khoa học đã xây dựng bản  
đồ phân bố sương muối cho vùng Nam Brazill, vùng có nhiệt độ tháp nhất nước  
(hình 1.2); theo đó những vùng có tần suất xuất hiện sương muối lớn được cảnh 
báo một cách rõ ràng.

7


    Hình 1.2 Phân bố sương muối ở Nam Brazill
Bằng   việc   sử   dụng   số   liệu   ảnh   vệ   tinh   NOAA/AVHRR,   C.  
Domenikiotis, M. và cs. [22] cũng đã xây dựng bản đồ  nguy cơ  sương muối  
cho lãnh thổ Hy Lạp. Các tác giả đã xác định được mối quan hệ giữa ngưỡng 
nhiệt độ làm xuất hiện sương muối với các tổ hợp phát xạ khác nhau của các  
kênh nhiệt hồng ngoại, từ  đó xây dựng được bản đồ  phân bố  sương muối 
trong tháng 3 trên toàn lãnh thổ (hình 1.3).

Hình 1.3. Bản đồ nguy cơ sương muối tháng 3 của Hy Lạp
G. V. Đi­mi­tơ­ri­ê­va khi nghiên cứu tình hình băng giá­sương muối  ở khu 
vực Mátscova đã nhấn mạnh vai trò của địa hình và đặc điểm của đất. Bà cho  
cho rằng, cần phải xác định được những vùng nguy hiểm về  băng giá­ sương 
muối nhất. Bà đã dùng những số liệu quan trắc nhiều năm của mạng lưới trạm 
khí tượng bề  mặt để  xác định những khu vực trong đó xảy ra một cách có hệ 
thống [24].

8


1.3.2 Tình hình nghiên cứu trong nước
  Miền Bắc Việt Nam là nơi hứng chịu những thiệt hại to lớn do sương  
muối gây ra nên trong nhiều năm qua, hiện tượng này đã thu hút sự  tập trung 
nghiên cứu của nhiều nhà khí tượng trong nước nên cũng đã thu được một số 
thành tựu nhất định.
   Phạm Ngọc Toàn và Phan Tất Đắc cho rằng, so với tất cả các vùng khác, 
vùng Cao Bằng, Lạng Sơn là nơi sương muối xảy ra nhiều nhất và trầm trọng  
nhất, vì mùa đông  ở  đây chẳng những rất lạnh, lại khô hanh, quang đãng và gió 
yếu là những điều kiện thuận lợi cho sự hình thành sương muối. Nhất là trong  
những dạng địa hình trũng và khuất, sương muối càng có khả năng xuất hiện. Ở 
vùng thấp, hàng năm thường gặp 1­2 ngày sương muối năm rét nhất có thể tới 4­
5 ngày, thường tập trung trong tháng 1 và tháng 12.  Ở  vùng cao, trung bình mỗi  
năm có 3­4 ngày sương muối, những năm rét hơn sương muối có thể  xuất hiện 
hàng chục ngày và ngay cả  tháng 11 và tháng 2 cũng có thể  xuất hiện sương 
muối [15].
Theo Phạm Vũ Anh và Nguyễn Viết Lành [1], băng giá, sương muối xảy  
ra khi lưỡi áp cao lạnh lục địa ảnh hưởng đến nước ta là khối không khí lạnh và  
khô. Chúng thường là những khối không khí cực đới, thậm chí có nguồn gốc Bắc 
Băng Dương. Trải qua một chặng đường đi dài và biến tính trên lục địa châu Á  
chúng vẫn còn khá lạnh và khô. Khi xâm nhập xuống miền Bắc Việt Nam  ở 
vùng biên giới phía bắc trị số khí áp thu được khá cao, khoảng trên dưới 1030mb, 
trời quang mây, độ ẩm dưới 50% (số liệu lúc 7 giờ sáng VN). Trong  những ngày 
như  vậy việc dự  báo nhiệt độ  tối thấp có vai trò quan trọng để  quyết định dự 
báo băng giá và sương muối. Nếu nhiệt độ không khí dự báo xuống dưới 50C thì 
cần phải đặc biệt chú ý dự  báo băng giá và sương muối và khi đó nhiệt độ  mặt  
đất và đặc biệt nhiệt độ của những bề mặt màu sẫm như lá cây, phân bón (phân 
chuồng) đã có thể xuống đến 00C.

Khi nghiên cứu về  khả  năng xuất hiện sương muối  ở  khu vực Tây Bắc,  
Nguyễn Hồng Sơn và cs. đã xác nhận rằng, sương muối xuất hiện và các tháng 
mùa đông từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau nhưng tập trung chủ yếu vào tháng 12  
và tháng 1. Suơng muối có xu thế tăng dần theo độ cao địa hình, càng lên cao tần 
suất xuất hiện sương muối càng nhiều.  Ở độ  cao dưới 600m không ảnh hưởng 
bởi sương muối hoặc nếu có ảnh hưởng chỉ ảnh hưởng ở cấp độ nhẹ; trên 800m  
9


mức độ   ảnh hưởng của sương muối  ở  cấp độ  nặng và rất nặng. Khi gió mùa  
đông bắt đầu ảnh hưởng đến nước ta thì sau 2­4 ngày, sương muối xuất hiện ở 
Tây Bắc. Thông thường khi nhiệt độ tối thấp tại lều khí tượng có nhiệt độ ≤ 50C 
thì xuất hiện sương muối do nhiệt độ  bề  mặt thường thấp hơn nhiệt độ  không  
khí ở độ cao 2m (độ cao bầu nhiệt biểu) [12,13].
Bên cạnh những công trình trên, một hướng nghiên cứu được nhiều nhà 
Khí tượng quan tâm giải quyết,  đó là nghiên cứu dự  báo bằng phương pháp  
thống kê. Theo hướng nghiên cứu này gồm có nhiều tác giả  như: Nguyễn Viết 
Lành, Nguyễn Viết Phong, Lèo Văn Xuân, Lê Thu Hà,…
Thời gian đầu, các công trình nghiên cứu theo phương pháp thống kê chủ 
yếu mang tính chất thủ công, với phương pháp thống kê đơn giản.
Năm 2000, Lèo Văn Xuân đã xây dựng phương trình và biểu đồ  dự  báo  
nhiệt độ tối thấp để đưa ra cảnh báo sương muối cho khu vực Sơn La. Hai yếu  
tố  chọn vào phương trình là nhiệt độ  (T) và điểm sương (Td) lúc 13 giờ. Với 
nguồn số liệu từ năm 1961­1999, ông đã xây dựng được phương trình như sau:
0,88+ 0,1*T +0,02*Td=0
Sau đó căn cứ  vào độ  hụt điểm sương lúc 13 giờ, kết hợp với giá trị  độ 
ẩm tương đối xây dựng biểu đồ dựa trên phương pháp chấm điểm. Nếu rơi vào 
vùng có sương muối thì ta dự báo 24 giờ tới (tính từ 19 giờ cùng ngày) có sương 
muối và ngược lại [21].
Bằng phương pháp hàm phân biệt, Nguyễn Viết Phong đã chọn những 

ngày gió có hướng E­NE để  xây dựng phương trình đường thẳng phân chia hai 
vùng vó và không có mưa nhỏ, mưa phùn từ  tháng 12­3 cho khu vực thành phố 
Vinh, với các biến dự báo là nhiệt độ không khí (T) và nhiệt độ điểm sương (Td)  
lúc 13 giờ như sau:
0,579340­0,0739*T + 0,0581*Td= 0
Có thể nhận thấy rằng các phương pháp trên là những phương pháp thống 
kê hết sức đơn giản và chưa thật sự  thuận tiện cho dự  báo nghiệp vụ  vì còn 
mang tính thủ công nên sẽ dẫn đến những sai số khi chấm điểm có hoặc không  
lên giản đồ [11].

10


Để  khắc phục những điểm hạn chế  trên, có rất nhiều công trình nghiên 
cứu được các tác giả  lựa chọn phương pháp thông kê hiện đại dựa trên cơ  sở 
chuỗi số  liệu có sẵn, dễ  dàng khai thác từ  các trung tâm dự  báo tỉnh và với số 
lượng biến không hạn chế để sây dựng phương trình dự báo. Phương pháp thống  
kê này đã đem lại hiệu quả nhất định.
Nguyễn Viết Lành đã xây dựng phương trình dự  báo dông nhiệt cho tỉnh  
Việt Trì, bằng việc đưa vào phương trình 25 nhân tố dự tuyển, kết quả thu được  
phương trình dự báo cuối cùng là 6 biến như sau:
PVT=1,41611­0,01297*T01p+0,06967*C1­0,00131*d85+0,00904*Td07p­
0,00144*TTd13v+0,00263*DtaP07p
Nếu PVT   0 ta dự báo chiều tói ngày đó có mưa dông, còn nếu P VT < 0, ta 
dự báo hôm đó không có mưa.
Kết   quả   của   phương   trình   đựoc   kiểm   nghiệm   trên   chuối   số   liệu   phụ 
thuộc (1988­1999) có   độ  chính xác (U) là 75,5% và độ  tin cậy H= 0,46%. Với  
chuỗi số liệu độc lập (2000­2001) kết quả có độ chính xác chung lên tới 77,14%  
[4].
Bằng việc khai thác chuỗi số liệu từ 1991­2001 tại Lạng Sơn, Nguyễn Thị 

Thuyên và cs. đã sử dụng phương trình hồi quy nhiều biến để  xây dựng phương  
trình dự  báo nhiệt độ tối thấp cho khu vực Lạng Sơn trong tháng 12, 1 và 2 với  
việc đưa vào ban đầu các biến không hạn chế, kết quả phương trình như sau:
Tmin_12 = 4,12906 + 0,48451*Td13 + 0,50573*Tmin ­ 0,34384*X2 +
0,15751*N13 ­ 0,29582*N7
Tmin_1 = 2,32319 + 0,37492*Td13 + 0,25828*X3 + 0,11036*N13­
0,02813*dd13 + 0,32648*Tmin + 0,23273*X10
Tmin_2 = 0,78367 + 0,48970*Td13 + 0,36749*X3 + 0,15742*X5­
0,19856*dtaP13 + 0,26515*Tmin  
Kết quả  phương trình đạt độ  chính xác72,8%   vào tháng 12, 83,0% vào 
tháng 1, và 83,4% vào tháng 1 [5].

11


Cũng bằng phương pháp hồi quy nhiều biến, Lê Thu Hà và cộng sự  đã  
tiến hành xây dựng phương trình dự báo mưa cho khu vực Sơn La trong các tháng 
1,2,3. Với việc đưa vào 34 nhân tố ban đầu, kết quả phương trình thu được:
y=0,038861+0,014208*X1­0,000086*X2+0,004773*X3+0,000512*X4­
0,001312*X5+0,001502*X6
Theo đó, nếu giá trị phương trình >0, thì ta dự báo trong vòng 24 giờ tới có  
mưa, còn nếu giá trị  của phương trình ≤ 0 thì ta dự  báo trong 24 giờ  tới không  
mưa. Kết quả được đánh giá dựa trên chuỗi số liệu phụ thuộc là có độ chính xác  
90,8% và độ  tin cậy H= 0,31. Đánh giá trên chuỗi số  liệu thực tế  cho kết quả 
tương đối cao với độ chính xác dao động từ 86,4­90,8% [6].
Trong   công  trình  nghiên  cứu  về   điều   kiện  gây  mưa   trên  khu  vực   Bắc  
Trung Bộ trong các tháng mùa đông, Nguyễn Viết Lành đã sử dụng phương pháp  
hồi quy từng bước để xây dựng phương trình dự báo mưa trong bốn tháng, tháng 
12, 1, 2 và 3 cho 10 trạm tại khu vực Bắc Trung Bộ dựa trên chuỗi số  liệu từ 
1990­2003. Bằng việc đưa vào ban đầu các nhân tố không giới hạn. Sau quá trình 

tính toán, kết quả  được đánh giá dựa trên chuỗi số  liệu phụ  thuộc thì phương 
trình đạt độ chính xác trung bình 79,04%, và độ tin cậy có giá trị là 0,50. Tiếp tục  
đanh giá kết quả  trên chuỗi số  liệu phụ  thuộc thì các phương trình có độ  chính 
xác trung bình là trên 75% [7].
Từ  kết quả  của các công trình nghiên cứu trên em nhận thấy rằng: việc  
thống kê theo phương pháp hiện đại, dựa trên chuỗi số  liệu đủ  dài, đồng thời 
đưa vào phương trình không giới hạn số biến đem lại hiệu quả nhất định, và có ý 
nghĩa lớn trong việc dự báo.
Nhìn nhận trên phương diện của vấn đề  nghiên cứu trong bài đồ  án, em 
thấy rằng, sương muối là hiện tượng được một số tác giả quan tâm nghiên cứu,  
nhưng các công trình đó chủ  yếu sử  dụng phương pháp phân tích synop hoặc 
bằng các phương pháp thống kê đơn giản nên việc đưa số lượng nhân tố dự  báo  
vào để tính toán rất hạn chế và mang tính chủ quan. Để khắc phục những điểm  
hạn chế này, trong bài đồ án của mình em chọn phương pháp thống kê hiện đại, 
xây dựng phương trình dự  báo sương muối dựa trên phương pháp hồi quy từng 
bước, bằng việc sử dụng chuỗi số liệu sẵn có, dễ khai thác tại các trung tâm dự 
báo tỉnh và với số lượng biến đưa vào không giới hạn để  xây dựng các phương  

12


trình dự  báo sương muối cho khu vực Tây Bắc trong các tháng từ  tháng 11 đến 
tháng 2.
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

CHƯƠNG II. CƠ SỞ SỐ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 Cơ sở số liệu
2.1.1 Số liệu quan trắc
Số liệu ban đầu là một trong những nền tảng của các phương pháp thống 
kê. Số  liệu ban đầu bao gồm các yếu tố  cấu thành và độ  dài của chuỗi. Trong  
điều kiện nước ta hiện nay, khi mà chúng ta chưa có được những tập số  liệu 
khảo sát đầy đủ  có tính chất chuyên sâu, việc khai thác số  liệu cho mục đích 
nghiên cứu bài toán dự  báo sương muối cần phải xuất phát từ  tình hình thực tế 
của các nguồn số liệu và chất lượng của số liệu.           
Nguyên tắc chung của phương thức khai thác số  liệu là khai thác triệt để 
các nguồn số liệu sẵn có và có khả năng đáp ứng được yêu cầu của bài toán đặt 
ra. 
Thực tế  hiện nay  ở  Việt Nam, số  liệu ban  đầu phục vụ  cho mục đích 
nghiên cứu và dự báo thời tiết đang là một trong những vấn đề hết sức thiếu. Cơ 
sở số liệu hiện có của chúng ta chủ  yếu là số  liệu quan trắc khí tượng mặt đất  

từ  mạng lưới đài trạm, để  giải quyết bài toán đặt ra, không còn cách nào khác 
ngoài việc khai thác số  liệu quan trắc khí tượng mặt đất từ  trạm thuộc vùng 
nghiên cứu được lưu trữ trong các báo biểu BKT­1.
Như  đã nói  ở  trên đề  tài tập trung nghiên cứu dự  báo sương muối  trong  
những tháng mùa đông nên  ở  đây em  lấy số  liệu của các tháng 11, 12, 1 và 2  
trong BKT­1 của 4 trạm khí tượng trong khu vực, đó là các trạm: Sìn Hồ, Mộc 
Châu, Sơn La, Cò Nòi. 
Sở  dĩ chọn bốn trạm trên là do: Tuy cả  4 trạm trên đều là trạm  ở  vùng  
núi cao, với độ  cao tương đối lớn, tuy nhiên giữa 4 trạm này có độ  cao khác 
nhau, trong đó cao nhất là Sìn Hồ(1500m), Mộc Châu (1000m), Cò Nòi (700­
13