Phân tích doanh thu tại công ty TNHH TMDV cơ khí an hưng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (330.83 KB, 67 trang )
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
TÓM LƯỢC
Trong nền kinh tế thị trường với sự tồn tại và điều tiết của những quy luật kinh tế
khách quan như quy luật cạnh tranh, quy luật cung cầu, giá cả…đòi hỏi phải cung cấp
thông tin một cách kịp thời, chính xác, toàn diện về tình hình thực hiện các hoạt động
sản xuất kinh doanh để trên cơ sở đó đề ra các chủ trương, các chính sách và biện pháp
quản lý thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế.
Để đạt được mục đích đòi hỏi các cán bộ quản lý trong doanh nghiệp phải thường
xuyên phân tích các hiện tượng và quá trình kinh tế nhằm đưa ra các quyết định tối ưu
nhất trong việc chỉ đạo kinh doanh cũng như quản lý kinh tế. Phân tích doanh thu là
một trong những chỉ tiêu quan trọng để phân tích hoạt động kinh tế của một doanh
nghiệp.
Doanh thu là một chỉ tiêu kinh tế quan trọng phản ánh kết quả hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp. Vì thế cần phải phân tích và đúc kết những bài học kinh
nghiệm, những sáng kiến cải tiến rút ra từ thực tiễn kể cả những bài học kinh nghiệm
thành công hay thất bại làm cơ sở cho việc đề ra các phương án, kế hoạch kinh doanh
trong kì tới.
Trong nội dung bài khóa luận tốt nghiệp với đề tài: “Phân tích doanh thu tại
Công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng”, sẽ trình bày các nội dung chính như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận chung về doanh thu và phân tích doanh thu trong doanh
nghiệp.
Chương 2: Phân tích doanh thu tại công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng.
Chương 3: Các kết luận và đề xuất các giải pháp nhằm tăng doanh thu tại công ty
TNHH TM&DV cơ khí An Hưng.
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
1
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại trường Đại học Thương mại, nhờ sự
chỉ bảo dạy dỗ nhiệt tình của các thầy, cô giáo em đã trang bị được cho mình những
kiến thức lý luận cơ bản nhất. Qua nghiên cứu thực tiễn tình hình doanh thu tại Công
ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng, em đã có cơ hội vận dụng kiến thức đã học vào
thực tiễn làm việc. Do trình độ và thời gian có hạn, em không thể đi sâu vào nghiên
cứu từng khía cạnh trong hoạt động kinh doanh mà chỉ tập trung nghiên cứu về tình
hình thực hiện doanh thu của công ty. Qua đó, em đã nắm bắt được tình hình thực hiện
doanh thu cũng như việc xây dựng các hệ thống bảng biểu nhằm theo dõi doanh thu.
Bên cạnh đó, em cũng nhận thấy được những điểm chưa phù hợp, chưa đáp ứng được
yêu cầu quản lý trong việc thực hiện doanh thu . Do vậy, em đã đưa ra những ý kiến đề
xuất nhằm nâng cao hơn nữa doanh thu của công ty.
Em xin chân thành cảm ơn sự chỉ bảo, hướng dẫn tận tình của thầy giáo TS
Nguyễn Văn Giao đã giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại trường.
Cám ơn toàn thể các anh chị trong Công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng đã giúp
đỡ em trong quá trình thực tập tại công ty.
Em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy, cô giáo. Em xin
cảm ơn!
Hà Nội, ngày 19 tháng 4 năm 2019
Sinh Viên
Nguyễn Thị Quỳnh Anh
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
2
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
MỤC LỤC
TÓM LƯỢC.................................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU.............................................................................v
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT......................................................................................vi
PHẦN MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết, ý nghĩa của đề tài nghiên cứu........................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài...............................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài.........................................................3
4. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu.................................................................3
5. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp..................................................................................5
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ DOANH THU VÀ PHÂN TÍCH
DOANH THU TRONG DOANH NGHIỆP................................................................6
1.1. Cơ sở lý luận chung về doanh thu......................................................................6
1.1.1. Khái niệm doanh thu.........................................................................................6
1.1.2. Ý nghĩa của việc tăng doanh thu.......................................................................7
1.1.3. Ý nghĩa của việc phân tích doanh thu...............................................................9
1.2. Nội dung nghiên cứu.........................................................................................11
1.2.1. Phân tích khái quát sự biến động của doanh thu qua từng thời kỳ...............11
1.2.2. Phân tích doanh thu theo tổng mức và kết cấu...............................................11
1.2.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu..........................................15
CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG DOANH THU TẠI CÔNG TY TNHH
TM&DV CƠ KHÍ AN HƯNG...................................................................................21
2.1. Tổng quan về công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng và ảnh hưởng nhân tố
môi trường đến phân tích doanh thu tại doanh nghiệp..........................................21
2.1.1. Tổng quan về công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng.................................21
2.1.2. Ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến phân tích doanh thu tại công ty
TNHH TM&DV cơ khí An Hưng..............................................................................25
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
3
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
2.2. Thực trạng phân tích doanh thu tại Công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng
30
2.2.1. Thực trạng phân tích doanh thu tại Công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng
thông qua số liệu sơ cấp.............................................................................................30
2.2.2. Thực trạng phân tích doanh thu tại Công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng
thông qua số liệu thứ cấp...........................................................................................34
CHƯƠNG 3. CÁC KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP TĂNG DOANH THU
TẠI CÔNG TY TNHH TM&DV CƠ KHÍ AN HƯNG...........................................41
3.1. Các kết luận và phát hiện qua phân tích doanh tại Công ty TNHH TM&DV
cơ khí An Hưng..........................................................................................................41
3.1.1. Các kết quả đạt được........................................................................................41
3.1.2. Những hạn chế và nguyên nhân......................................................................42
3.2. Một số đề xuất và kiến nghị................................................................................43
3.2.1. Các đề xuất giải pháp nhằm tăng doanh thu bán hàng tại Công ty TNHH
TM&DV cơ khí An Hưng...........................................................................................43
3.2.2. Một số kiến nghị...............................................................................................51
KẾT LUẬN................................................................................................................53
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
4
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂ
Sơ đồ 1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý công ty.....................................................23Y
Bảng 2.1: Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH TM&DV
cơ khí An Hưng tronghai năm 2017 và 2018............................................................24
Bảng 2.2: Tổng hợp kết quả phiếu điều tra tình hình phân tích doanh thu tại
Công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng...............................................................31
Bảng 2.3: Phân tích tốc độ phát triển của doanh thu qua các năm........................34
Bảng 2.4: Phân tích doanh thu theo phương thức bán...........................................36
Bảng 2.5: Phân tích doanh thu theo phương thức thanh toán...............................37
Bảng 2.6: Phân tích doanh thu theo nhóm mặt hàng chủ yếu................................38
Bảng 2.7: Phân tích ảnh hưởng của nhân tố số lượng hàng bán và đơn giá bán
đến sự biến động của doanh thu...............................................................................39
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
5
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Từ viết tắt
BH&CCDV
BCTC
BCKQKD
DN
DT
DTBH
NSLĐ
KH
VNĐ
ĐVT
KTTC
KCN
TNHH MTV
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
Giải nghĩa
Bán hàng và cung cấp dịch vụ
Báo cáo tài chính
Báo cáo kết quả kinh doanh
Doanh nghiệp
Doanh thu
Doanh thu bán hàng
Năng suất lao động
Khách hàng
Việt nam đồng
Đơn vị tính
Kinh tế tài chính
Khu công nghiệp
Trách nhiệm hữu hạn 1 thành viên
6
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết, ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Về mặt lý thuyết
Doanh thu là một chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của
một doanh nghiệp trong thời kỳ nhất định. Doanh thu là một chỉ tiêu không thể thiếu
để đánh giá chính xác tình hình và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ, từ
đó tìm ra các nguyên nhân biến động và các giải pháp tăng doanh thu.
Các doanh nghiệp luôn mong muốn tăng doanh thu để hướng tới mục tiêu cuối
cùng là tối đa hóa lợi nhuận. Đối với một doanh nghiệp, tăng doanh thu thực chất là
tăng lượng hàng hóa bán ra trên thị trường, tăng lượng tiền về cho doanh nghiệp thông
qua việc bán hàng và đầu tư tài chính. Việc triển khai kế hoạch và giải pháp nhằm tăng
doanh thu là thực sự cần thiết cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Điều này
có ý nghĩa quan trọng đối với nhà đầu tư, các cổ đông, ngân hàng và các tổ chức tín
dụng, người lao động và toàn xã hội.
Đối với chủ doanh nghiệp, phân tích doanh thu là điều kiện để doanh nghiệp thực
hiện tốt chức năng nhiệm vụ kinh doanh, nhanh chóng thu hồi vốn, rút ngắn chu kỳ
kinh doanh. Chỉ tiêu doanh thu nói lên tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, qua đó
định hướng sự phát triển kinh doanh trong tương lai. Ngoài ra, doanh thu là yếu tố
khẳng định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp trên thị trường. Do đó, việc phân
tích để tìm ra sự tăng giảm doanh thu trong kỳ kinh doanh là rất quan trọng.
Mục đích mà nhà đầu tư và các cổ đông hướng đến khi đầu tư vào một doanh
nghiệp chính là lợi nhuận. Thực hiện tốt việc kinh doanh mà cụ thể là tăng doanh thu
sẽ giúp doanh nghiệp vay vốn và xoay vòng vốn một cách thuận lợi hơn từ ngân hàng
và các tổ chức tín dụng.
Đối với người lao động, khi doanh nghiệp kinh doanh có lãi qua các chu kỳ kinh
doanh đã tạo công ăn việc làm ổn định cho người lao động, qua đó ổn định mức sống
dân cư, tăng chất lượng cuộc sống cho toàn xã hội. Tăng doanh thu góp phần thỏa mãn
tốt hơn các nhu cầu tiêu dùng hàng hóa cho xã hội, thúc đẩy nền kinh tế hàng hóa phát
triển, đảm bảo cân đối cung cầu, ổn định giá cả thị trường và mở rộng giao lưu kinh tế
giữa các vùng, miền và với các nước trong khu vực cũng như toàn thế giới.
Như vậy ta có thể khẳng định doanh thu là một chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
1
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
động kinh doanh của doanh nghiệp và phân tích tình hình doanh thu là một nội dung
quan trọng trong phân tích hoạt động kinh tế doanh nghiệp.
Về mặt thực tế
Công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng là một doanh nghiệp hoạt động trong
lĩnh vực cơ khí, chủ yếu sản xuất, cung cấp, buôn bán các sản phẩm sắt thép, xử lý phủ
tráng kim loại, ngoài ra còn có tham gia thi công các công trình xây dựng. Trong bối
cảnh kinh tế thị trường phát triển như hiện nay, công ty cần đặt ra những mục tiêu về
tối đa hóa doanh thu, lợi nhuận và tối thiểu hóa chi phí. Qua quá trình thực tập thực tế
tại công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng, em nhận thấy công ty vẫn còn nhiều tồn
tại trong việc thực hiện chỉ tiêu và kế hoạch doanh thu như: Công ty chưa xây dựng
được một phòng Phân tích kinh tế riêng, công tác phân tích kinh tế nói chung và công
tác phân tích doanh thu nói riêng chưa được thực sự chú trọng. Hiện tại, công ty mới
chỉ dừng lại ở việc phân tích một số chỉ tiêu kinh tế mà chủ yếu là được phòng Kế toán
thực hiện, nên nội dung phân tích chưa đi sâu và chưa có tính chi tiết. Phân tích doanh
thu có vai trò rất quan trọng đối với công ty. Từ kết quả của việc phân tích doanh thu,
công ty có thể đưa ra những giải pháp kịp thời làm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh
doanh và tăng doanh thu cho công ty.
Chính vì vậy, việc tổ chức tốt công tác phân tích doanh thu là một vấn đề rất cần
thiết đối với công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng. Thực hiện tốt công tác phân
tích doanh thu góp phần tìm ra các yếu tố tác động đến việc tăng doanh thu, từ đó đưa
ra các giải pháp tăng doanh thu, thực hiện mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, qua đó góp
phần nâng cao vị thế của doanh nghiệp trên thương trường.
Nhận thức được ý nghĩa quan trọng của vấn đề trên, qua quá trình thực tập thực
tế và tìm hiểu tại công ty, được sự hướng dẫn của thầy giáo TS Nguyễn Văn Giao,
cùng với sự giúp đỡ của các thành viên tại phòng Kế toán của công ty, em đã hoàn
thành khóa luận tốt nghiệp của mình với đề tài: “Phân tích doanh thu tại công ty
TNHH TM&DV cơ khí An Hưng”.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Mục tiêu chung
Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về doanh thu và phân tích doanh thu. Kết quả
phân tích doanh thu ở các kỳ kinh doanh là điều kiện, cơ sở và là căn cứ quan trọng để
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
2
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
doanh nghiệp có thể hoạch định chiến lược phát triển và đưa ra phương án kinh doanh
có hiệu quả.
Khảo sát và phân tích thực trạng doanh thu tại công ty TNHH TM&DV cơ khí
An Hưng. Từ đó đánh giá những kết quả đạt được và những mặt còn tồn tại, tìm ra
nguyên nhân tồn tại trong công tác phân tích, đưa ra giải pháp khắc phục và những
định hướng tương lai của công ty.
Mục tiêu cụ thể
Để đạt được mục tiêu trên, nội dung đề tài sẽ lần lượt giải quyết các mục tiêu cụ
thể sau:
Mục tiêu 1: Phân tích doanh thu đạt được của công ty qua 2 năm 2017-2018.
Mục tiêu 2: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình biến động của doanh
thu.
Mục tiêu 3: Đề ra một số giải pháp nhằm làm tăng doanh thu, nâng cao hiểu quả
hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đối tượng nghiên cứu
Do đặc điểm hoạt động kinh doanh chủ yếu của công ty là sản xuất, buôn bán các
sản phẩm sắt thép và có rất ít các hoạt động đầu tư tài chính. Vì thế trong khóa luận
này, em tập trung đi sâu vào nghiên cứu và phân tích doanh thu BH&CCDV tại công
ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng.
Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Đề tài được nghiên cứu và thực hiện tại Công ty TNHH
TM&DV cơ khí An Hưng.
- Về thời gian: Các số liệu có trong khóa luận được trích dẫn từ báo cáo tài chính
và một số tài liệu khác của công ty trong 2 năm 2017, 2018.
4. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu
Phương pháp thu thập dữ liệu
-
Phương pháp điều tra
Là phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp, được thực hiện bằng cách phát phiếu
điều tra cho các đối tượng liên quan, nội dung trong phiếu điều tra được người thu thập
dữ liệu xây dựng theo các mục tiêu đã xác định từ trước.
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
3
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
-
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Phương pháp phỏng vấn
Là phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp, được thực hiện bằng cách làm việc trực
tiếp với người được phỏng vấn. Các câu hỏi trong quá trình phỏng vấn thường được
thiết kế sẵn, tuy nhiên trong quá trình phỏng vấn, người phỏng vấn cũng có thể đưa ra
cho người được phỏng vấn các câu hỏi khác nhằm phục vụ cho việc nghiên cứu sâu
hơn vấn đề đã đặt ra.
-
Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp
Số liệu thứ cấp được sử dụng cho đề tài nghiên cứu bao gồm: các chỉ tiêu kế
hoạch doanh thu của công ty qua các kỳ, các báo cáo tài chính trong 2 năm (2017,
2018). Ngoài ra còn có các số liệu, thông tin về ngành cơ khí mà công ty đang kinh
doanh, các đối thủ cạnh tranh, các thông tin về thị trường, giá cả…
Để có được các số liệu trên, em sử dụng phương pháp thống kê, quan sát quy
trình kế toán của doanh nghiệp, thu thập các chứng từ liên quan như hóa đơn GTGT,
phiếu thu, phiếu chi, phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, sổ kế toán…
Phương pháp phân tích dữ liệu
-
Phương pháp so sánh
Là phương pháp phân tích được thực hiện thông qua việc đối chiếu các sự vật,
hiện tượng với nhau. Trong quá trình phân tích doanh thu, phương pháp này được
dùng thường xuyên để xác định xu hướng và mức biến động của các chỉ tiêu doanh thu
kỳ báo cáo so với kỳ kế hoạch. Có hai hình thức so sánh: so sánh tuyệt đối và so sánh
tương đối. Qua đó thấy được sự biến động của chỉ tiêu doanh thu.
-
Phương pháp thay thế liên hoàn
Là phương pháp xác định ảnh hưởng của các nhân tố bằng cách thay thế lần lượt
và liên tục các yếu tố giá trị gốc sang kỳ phân tích để xác định trị số của chỉ tiêu thay
đổi. Xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến đối tượng kinh tế nghiên cứu.
Bằng cách tiến hành đánh giá so sánh và phân tích từng nhân tố ảnh hưởng trong khi
giả thiết các nhân tố khác là cố định. Phương pháp này được sử dụng để phân tích các
nhân tố ảnh hưởng đến chỉ tiêu doanh thu. Có rất nhiều nhân tố ảnh hưởng đến doanh
thu của doanh nghiệp và chúng tác động đến doanh thu theo nhiều khía cạnh khác
nhau.
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
4
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
-
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Phương pháp tỷ trọng, tỷ suất
Tỷ trọng (%) = × 100%
Là phương pháp phản ánh tỷ lệ phần trăm (%) của một chỉ tiêu cá thể so sánh với
chỉ tiêu tổng thế. Áp dụng để tính tỷ trọng doanh thu của từng bộ phận có thể thấy
được doanh thu của bộ phận (hàng hóa) đó chiếm bao nhiêu % và đánh giá được mức
độ quan trọng của doanh thu bộ phận (hàng hóa) đó trong tổng doanh thu.
-
Phương pháp dùng bảng biểu, sơ đồ phân tích
Phương pháp này dùng các biểu mẫu hoặc sơ đồ phân tích để phản ánh một cách
trực quan các số liệu phân tích. Biểu phân tích được thiết lập theo các dòng, cột để ghi
chép các chỉ tiêu và số liệu phân tích. Các biểu phân tích thường phản ánh mối quan hệ
so sánh giữa các chỉ tiêu có mối quan hệ với nhau: so sánh doanh thu giữa các kỳ, so
sánh doanh thu giữa các bộ phận, từng loại hàng hóa…
5. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp
Nội dung của khóa luận được chia làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận chung về doanh thu và phân tích doanh thu trong doanh
nghiệp.
Chương 2: Phân tích doanh thu tại công ty TNHH TM&DV cơ khí An Hưng.
Chương 3: Các kết luận và đề xuất các giải pháp nhằm tăng doanh thu tại công ty
TNHH TM&DV cơ khí An Hưng.
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
5
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ DOANH THU VÀ PHÂN TÍCH
DOANH THU TRONG DOANH NGHIỆP.
1.1. Cơ sở lý luận chung về doanh thu
1.1.1. Khái niệm doanh thu
Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam VAS 14 – Doanh thu và thu nhập khác (Ban
hành và công bố theo Quyết định số 149/2001/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2001
của Bộ trưởng Bộ Tài Chính) qui định như sau: “Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích
kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất,
kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu”.
Kết cấu doanh thu
Doanh thu của doanh nghiệp bao gồm: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ,
doanh thu hoạt động tài chính và thu nhập khác.
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
Doanh thu BH&CCDV là toàn bộ số tiền thu được hoặc sẽ thu được từ các giao
dịch và nghiệp vụ phát sinh như: bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho khách
hàng bao gồm các khoản phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có).
Doanh thu bán hàng được ghi nhận phải đồng thời thỏa mãn tất cả 5 điều kiện
sau:
- Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở
hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua.
- Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu
hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa.
- Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.
- Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán
hàng.
- Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
Doanh thu của giao dịch về cung cấp dịch vụ được ghi nhận khi kết quả của giao
dịch đó được xác định một cách đáng tin cậy. Kết quả của giao dịch cung cấp dịch vụ
được xác định khi thỏa mãn 4 điều kiện sau:
- Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.
- Có khả năng thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch cung cấp dịch vụ đó.
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
6
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
-
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Xác định được phần công việc đã hoàn thành vào ngày lập Bảng Cân đối kế
toán (Trong trường hợp giao dịch về cung cấp dịch vụ liên quan đến nhiều kỳ thì
doanh thu được ghi nhận trong kỳ theo kết quả phần công việc đã hoàn thành vào ngày
lập Bảng Cân đối kế toán của kỳ đó).
-
Xác định được chi phí phát sinh cho giao dịch và chi phí để hoàn thành giao
dịch cung cấp dịch vụ đó.
Doanh thu hoạt động tài chính
Doanh thu từ hoạt động đầu tư tài chính là doanh thu thu từ hoạt động đầu tư vốn
ra bên ngoài doanh nghiệp như: góp vốn liên doanh, liên kết, mua bán trái phiếu, cổ
phiểu, cho thuê tài sản, lãi tiền gửi và lãi cho vay thuộc vốn kinh doanh…
Thu nhập khác
Thu nhập khác là khoản thu góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu từ hoạt động
ngoài hoạt động tạo ra doanh thu của doanh nghiệp. Những khoản thu nhập này phát
sinh không thường xuyên, doanh nghiệp không dự kiến trước được hay có dự kiến
trước nhưng ít có khả năng thực hiện.
Các khoản giảm trừ doanh thu
Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam VAS 14 – Doanh thu và thu nhập khác, các
khoản giảm trừ doanh thu gồm:
- Chiết khấu thương mại: Là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho
khách hàng mua hàng với số lượng lớn.
- Giảm giá hàng bán: Là khoản giảm trừ cho người mua do hàng hóa kém phẩm
chất, sai quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu.
- Hàng bán bị trả lại: Là giá trị khối lượng hàng bán đã xác định là tiêu thụ bị
khách hàng trả lại và từ chối thanh toán.
- Các khoản thuế gián thu bao gốm: thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế
giá trị gia tăng theo phương pháo trực tiếp phải nộp.
- Chiết khấu thanh toán: Là khoản tiền người bán giảm trừ cho người mua do
người mua thanh toán tiền mua hàng trước thời hạn theo hợp đồng.
1.1.2. Ý nghĩa của việc tăng doanh thu
Doanh thu bán hàng là nguồn tài chính quan trọng giúp doanh nghiệp trang trải
các khoản chi phí trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh góp phần đảm bảo
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
7
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
cho quá trình kinh doanh tiếp theo được tiến hành liên tục. Do vậy nếu doanh nghiệp
không tiêu thụ được hàng hóa hoặc tiêu thụ chậm sẽ dẫn đến tình trạng căng thẳng về
mặt tài chính.
Nếu doanh nghiệp thực hiện doanh thu bán hàng một cách đầy đủ sẽ làm cho tốc
độ chu chuyển vốn lưu động tăng nhanh, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tổ
chức vốn, giảm bớt số vốn phải huy động từ bên ngoài, do đó sẽ giảm được chi phí về
vốn.
Doanh thu bán hàng là cơ số quan trọng để xác định kết quả tài chính cuối cùng
cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp
hoàn thành nghĩa vụ của mình đối với Nhà nước, xã hội.
Doanh thu bán hàng có vị trí rất quan trọng đối với doanh nghiệp nên việc tăng
doanh thu có ý nghĩa rất lớn đối với cả doanh nghiệp và xã hội. Vậy chúng ta hãy cùng
nhau xem xét những vấn đề sau:
- Tăng doanh thu là tăng lượng tiền của doanh nghiệp đồng thời tăng lượng
hàng bán ra thị trường khi được thị trường chấp nhận. Tổng doanh thu có quan hệ tỷ lệ
thuận với tổng mức lợi nhuận. Xét một cách đơn giản, nếu doanh thu tăng lên thì lợi
nhuận của doanh nghiệp cũng tăng lên một cách tương ứng. Bởi vậy doanh nghiệp cần
phải tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhằm tăng doanh thu bán hàng.
Doanh thu bán hàng = Số lượng hàng bán x Đơn giá bán
Doanh nghiệp muốn tăng doanh thu thì có thể bằng cách tăng khối lượng hàng
bán hoặc tăng giá bán.
- Chiết khấu bán hàng là một biện pháp để tiêu thụ nhanh khối lượng sản phẩm,
kích thích thu hồi vốn nhanh chóng. Song chiết khấu bán hàng càng lớn làm cho tổng
mức lợi nhuận của doanh nghiệp càng giảm.
Bởi vậy doanh nghiệp phải có những biện pháp nhằm kết hợp hài hòa vừa
khuyến khích tiêu thụ nhưng vẫn đảm bảo tổng mức lợi nhuận của doanh nghiệp
không giảm về quy mô.
- Tăng giá hàng bán sẽ làm tăng doanh thu nếu như lượng hàng hóa bán ra
không đổi hoặc tăng lên. Nhưng trên thực tế khi giá cả tăng lên thì cầu về mặt hàng đó
sẽ giảm đi, dẫn đến khối lượng hàng hóa tiêu thụ sẽ giảm theo. Như vậy doanh nghiệp
cần phải có biện pháp điều chỉnh cho phù hợp với tình hình sản xuất kinh doanh của
đơn vị mình.
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
8
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Việc tăng doanh thu ảnh hưởng một cách gián tiếp đến xã hội thông qua thị
trường tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp muốn tiêu thụ được sản
phẩm thì phải đáp ứng những yêu cầu khắt khe của khách hàng về chất lượng hàng hóa
cũng như về kiểu dáng, màu sắc, bao bì...Vì vậy để thị trường chấp nhận sản phẩm của
mình đòi hỏi doanh nghiệp phải không ngừng cải tiến kỹ thuật và ngày càng hoàn
thiện sản phẩm sản xuất và kinh doanh trên thị trường.
Trong cơ chế thị trường hiện nay, để doanh nghiệp tồn tại, đứng vững và phát
triển là một điều không dễ đối với các doanh nghiệp sản xuất, thương mại. Song khi đã
sản xuất và kinh doanh có hiệu quả thì doanh nghiệp sẽ có những đóng góp đáng kể
đối với sự phát triển kinh tế của đất nước. Khi doanh thu của doanh nghiệp tăng lên có
nghĩa là doanh nghiệp đã góp phần thỏa mãn cung cầu về hàng hóa trên thị trường, ổn
định giá cả và thị trường, khuyến khích tiêu dùng. Doanh thu tăng lên tức là doanh
nghiệp đã đáp ứng các nhu cầu vật chất cho xã hội làm cho đời sống nhân dân ngày
càng được cải thiện. Ngoài ra việc tăng doanh thu còn có tác dụng thúc đẩy sản xuất,
làm cho nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, thực hiện tốt chu kỳ tái sản xuất xã hội.
Việc tăng doanh thu bán hàng ảnh hưởng trực tiếp đến quy mô sản xuất kinh
doanh cũng như sự tồn tại và phát triển của mỗi doanh nghiệp. Tăng doanh thu có ý
nghĩa là doanh nghiệp đã thực hiện tốt chức năng và nhiệm vụ của mình. Doanh thu
tăng nói lên doanh nghiệp đang làm ăn có hiệu quả và thỏa mãn một cách tối ưu nhu
cầu tiêu dùng của khách hàng. Tăng doanh thu sẽ làm tăng lượng vốn lưu động của
doanh nghiệp, doanh nghiệp sẽ giảm bớt được khoản vay bên ngoài để kinh doanh.
Doanh thu tăng lên là điều kiện để doanh nghiệp thu hồi vốn, bù đắp các khoản chi
phí phát sinh trong quá trình kinh doanh. Lợi nhuận biểu hiện kết quả kinh doanh của
doanh nghiệp, khi tiến hành kinh doanh tất cả các doanh nghiệp đều cùng có chung một
mục đích là tối đa hóa lợi nhuận. Muốn có lợi nhuận cao thì các doanh nghiệp cần phải
tìm ra các biện pháp tăng doanh thu bán hàng một cách có hiệu quả nhất.
1.1.3. Ý nghĩa của việc phân tích doanh thu
Phân tích hoạt động kinh tế là công cụ quản lý kinh tế có hiệu quả. Tuy nhiên
trong cơ chế bao cấp cũ, phân tích doanh thu nói riêng và phân tích hoạt động kinh
doanh nói chung chưa phát huy được đầy đủ tác dụng của nó bởi vì các doanh nghiệp
hoạt động trong sự bao cấp của Nhà nước. Nhà nước quyết định từ khâu sản xuất, đảm
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
9
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
bảo nguyên vật liệu, giá cả đến địa chỉ tiêu thụ sản phẩm. Nếu hoạt động thua lỗ đã có
Nhà nước lo, doanh nghiệp không phải chịu trách nhiệm và vẫn ung dung tồn tại.
Trong điều kiện đó kết quả sản xuất kinh doanh chưa được đánh giá đúng đắn, hiện
tượng lãi giả lỗ thật thường xuyên xảy ra... Giám đốc cũng như nhân viên không phải
động não nhiều, không cần tìm tòi sáng tạo không quan tâm đầy đủ đến kết quả sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp mình.
Ngày nay nền kinh tế Việt Nam chuyển sang kinh tế thị trường, vấn đề đặt lên
hàng đầu đối với mọi doanh nghiệp là hiệu quả kinh tế, làm thế nào để doanh thu bán
hàng ngày càng tăng lên, làm thế nào để lợi nhuận cuối kỳ cuối năm đạt mức cao
nhất... Doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả thì mới có thể đứng vững trên thị trường, đủ
sức cạnh tranh đối với các doanh nghiệp khác, vừa có điều kiện tích lũy và mở rộng
sản xuất, kinh doanh vừa đảm bảo đời sống cho người lao động và làm tròn nghĩa vụ
đối với Nhà nước. Để làm được điều đó doanh nghiệp phải thường xuyên kiểm tra,
đánh giá đầy đủ chính xác mọi diễn biến về kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh,
những mặt mạnh, mặt yếu của doanh nghiệp trong mối quan hệ với môi trường xung
quanh và tìm ra những biện pháp để không ngừng tăng doanh thu của doanh nghiệp.
Phân tích doanh thu bán hàng nhằm đánh giá một cách chính xác, toàn diện
khách quan tình hình thực hiện doanh thu của doanh nghiệp trên các mặt tổng trị giá
cũng như kết cấu thời gian, không gian, đơn vị trực thuộc để từ đó đánh giá việc thực
hiện chức năng, nhiệm vụ của doanh nghiệp.
Phân tích doanh thu nhằm xem xét mục tiêu doanh nghiệp đặt ra đạt được đến
đâu, rút ra những tồn tại, xác định những nguyên nhân chủ quan và khách quan ảnh
hưởng đến doanh thu và đề ra biện pháp khắc phục để tận dụng triệt để thế mạnh của
doanh nghiệp.
Phân tích nhằm cung cấp các tài liệu cần thiết làm cơ sở cho việc phân tích và
các chỉ tiêu tài chính kinh tế tài chính làm cơ sở cho việc đề ra các quyết định trong
quản lý và chỉ đạo kinh doanh.
Tóm lại, mục tiêu duy nhất của phân tích doanh thu là giúp doanh nghiệp sản
xuất kinh doanh ngày càng có hiệu quả thể hiện qua việc doanh thu của doanh nghiệp
không ngừng tăng lên.
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
10
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
1.2. Nội dung nghiên cứu
1.2.1. Phân tích khái quát sự biến động của doanh thu qua từng thời kỳ
Mục đích phân tích
Qua quá trình phân tích, ta tìm ra được xu thế và quy luật phát triển của chỉ tiêu
doanh thu bán hàng, đưa ra những thông tin dự báo nhu cầu của thị trường làm cơ sở
cho việc xây dựng kế hoạch trung và dài hạn. Đồng thời qua phân tích, xác định thị
phần doanh thu của doanh nghiệp trên thị trường và sự tăng giảm của các chỉ tiêu này
để đánh giá khả năng chiếm lĩnh thị trường của doanh nghiệp.
Phương pháp phân tích
Phân tích tốc độ phát triển của doanh thu trong một thời kỳ (thường là 5 năm)
bằng cách tính toán các chỉ tiêu phản ánh tốc độ phát triển định gốc, tốc độ phát triển
liên hoàn và tốc độ phát triển bình quân.
- Tốc độ phát triển định gốc: T0i = × 100%
- Tốc độ phát triển liên hoàn: ti = × 100%
Tích của tất cả các tốc độ phát triển liên hoàn bằng chính tốc độ phát triển định gốc
T0i = t1 × t2 × t3 ×…. × tn =
- Tốc độ phát triển bình quân: T = =
Trong đó:
T0i: Tốc độ phát triển định gốc
ti: Tốc độ phát triển liên hoàn của doanh thu kỳ i so với doanh thu kỳ i-1
T: Tốc độ phát triển bình quân
y0: Doanh thu kỳ đầu tiên
yi: Doanh thu kỳ i
yi-1: Doanh thu kỳ i-1
Sau đó sẽ tiến hành lập bảng phân tích theo mẫu phù hợp với nội dung phân tích.
1.2.2. Phân tích doanh thu theo tổng mức và kết cấu
Chỉ tiêu doanh thu bán hàng trong các doanh nghiệp thường được phân chia
thành từng khoản mục nhỏ. Có nhiều tiêu chí để các doanh nghiệp áp dụng tùy thuộc
vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Một số chỉ tiêu chủ yếu như: doanh thu
theo các nghiệp vụ kinh doanh, nhóm hàng và các mặt hàng chủ yếu, phương thức
thanh toán, phương thức bán… Vì vậy, để đánh giá một cách chính xác, toàn diện
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
11
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
khách quan tình hình thực hiện doanh thu của doanh nghiệp ta phải tiến hành phân tích
doanh thu theo tổng mức và kết cấu.
Phân tích doanh thu bán hàng theo nghiệp vụ kinh doanh
- Mục tiêu phân tích: Phân tích doanh thu theo nghiệp vụ kinh doanh nhằm nhận
thức và đánh giá chính xác mức độ hoàn thành các chỉ tiêu doanh thu bán hàng, qua đó
xác định kết quả theo từng nghiệp vụ kinh doanh. Đồng thời cũng giúp các nhà quản
trị có những cơ sở, căn cứ đề ra những chính sách, biện pháp đầu tư thích hợp trong
việc lựa chọn các nghiệp vụ kinh doanh mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất.
- Nguồn tài liệu phân tích: Căn cứ vào các số liệu kế hoạch, kế toán tổng hợp, chi
tiết về doanh thu theo các nghiệp vụ kinh doanh của doanh nghiệp.
- Phương pháp phân tích: Áp dụng phương pháp so sánh và lập biểu so sánh giữa
số liệu thực hiện và kế hoạch hoặc giữa kỳ này với kỳ trước trên cơ sở tính toán các
chỉ tiêu: tỷ lệ phần trăm (%), số chênh lệch (số tiền), tỷ trọng doanh thu (%) của từng
nghiệp vụ kinh doanh.
Phân tích tình hình thực hiện doanh thu theo phương thức bán
- Mục đích phân tích: Phân tích doanh thu bán hàng theo phương thức bán nhằm
đánh giá tình hình biến động tăng giảm của các chỉ tiêu doanh thu bán hàng theo
phương thức bán (bán lẻ, bán buôn, bán đại lý, bán trả góp…). Qua đó tìm ra những
ưu, nhược điểm của từng phương thức bán, để từ đó tìm ra phương thức bán hàng phù
hợp nhất cho doanh nghiệp.
- Nguồn số liệu phân tích: Các số liệu thực tế kỳ báo cáo và kỳ trước.
- Phương pháp phân tích: Phương pháp tính toán, lập biểu phân tích, so sánh giữa
kỳ báo cáo và kỳ gốc trên cơ sở tính toán các chỉ tiêu: số chênh lệch (số tiền), tỷ lệ
phần trăm (%), tỷ trọng (%).
Các phương thức bán hàng:
Bán buôn: Là bán hàng với số lượng lớn theo hợp đồng hoặc theo đơn đặt hàng
của người mua. Phương thức bán buôn có ưu điểm là tạo nguồn doanh thu lớn do hàng
tiêu thụ nhanh, nhưng nhược điểm là đọng vốn, phát sinh rủi ro mất vốn do không thu
được tiền ngay (bán chậm trả) và giá bán thường thấp hơn so với bán lẻ (do thường có
các chiết khấu). Vì vậy, áp dụng phương thức bán buôn đòi hỏi doanh nghiệp phải có
những biện pháp tích cực để thu hồi và quản lý chặt chẽ tiền bán hàng.
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
12
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Bán lẻ: Là bán trực tiếp cho người tiêu dùng thông qua mạng lưới cửa hàng,
quầy hàng của công ty. Bán lẻ thường bán với số lượng ít, doanh thu không nhiều, tăng
chậm, nhưng số lượng khách hàng đông và giá bán lẻ thường cao hơn so với giá bán
buôn, không bị mất vốn hoặc đọng vốn vì khách hàng mua thường thanh toán ngay.
Bán đại lý, ký gửi hàng bán: Là bán hàng thông qua tổ chức hoặc cá nhân nhận
bán đại lý. Phương thức bán hàng này góp phần làm tăng doanh thu nhưng người giao
bán đại lý phải chi một khoản gọi là hoa hồng đại lý cho bên nhận đại lý. Hơn nữa,
phương thức bán đại lý thường thu hồi vốn chậm do bên nhận đại lý thường thanh toán
theo định kỳ căn cứ vào hợp đồng.
Bán hàng trả góp: Là phương thức bán hàng mà người bán trao hàng cho người
mua nhưng người mua trả tiền nhiều lần theo sự thỏa thuận trong hợp đồng. Phương
thức này thường được áp dụng với những mặt hàng có giá trị cao mà người mua không
có khả năng thanh toán ngay và phải trả thành nhiều lần. Phương thức bán hàng trả
góp góp phần đẩy mạnh bán hàng, tăng doanh thu nhưng nhược điểm là tiền bán hàng
thu hồi chậm do người mua thanh toán nhiều lần, đòi hỏi doanh nghiệp phải theo dõi,
đôn đốc khách hàng thanh toán theo hợp đồng.
Phân tích tình hình thực hiện doanh thu theo phương thức thanh toán
- Mục đích phân tích: Nhằm mục đích nghiên cứu, đánh giá tình hình biến động
của các chỉ tiêu doanh thu tiêu thụ gắn với việc thu tiền bán hàng và tình hình thu tiền
bán hàng. Vì mục đích quan trọng của doanh nghiệp là phải bán được nhiều hàng
nhưng đồng thời cũng phải thu hồi nhanh và đủ tiền bán hàng để tránh ứ đọng, bị
chiếm dụng vốn. Thông qua việc phân tích tình hình doanh thu và thu tiền bán hàng
doanh nghiệp tìm ra được biện pháp hữu hiệu để có chính sách, biện pháp điều chỉnh
và thu hồi nhanh các công nợ, từ đó lựa chọn phương thức thanh toán cho phù hợp với
đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp.
- Nguồn tài liệu phân tích: Số liệu hạch toán tổng hợp và chi tiết các tài khoản
“Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ” (TK 511), tài khoản “Phải thu khách hàng”
(TK 131), tài khoản “Dự phòng phải thu khó đòi” (TK 139) và các tài khoản khác có
liên quan.
- Phương pháp phân tích: Lập biểu so sánh số liệu giữa kỳ thực hiện và kỳ kế
hoạch, kỳ này và kỳ trước để thấy rõ được sự biến động tăng giảm thông qua các chỉ
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
13
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
tiêu tính toán: tỷ lệ phần trăm (%), số chênh lệch (số tiền), tỷ trọng (%).
Có nhiều phương thức thanh toán khác nhau như:
Thanh toán trực tiếp: Bằng tiền mặt, bằng séc, các loại tín phiếu hoặc bằng
chuyển khoản qua ngân hàng.
Thanh toán chậm (bán trả chậm): Là phương thức bán mà bên bán giao hàng cho
người mua nhưng người mua không trả tiền ngay mà trả tiền sau một thời gian theo thỏa
thuận hoặc thanh toán thành nhiều lần (bán trả góp). Khi mà nền sản xuất và lưu thông
hàng hóa ngày càng phát triển, để thúc đẩy cho việc bán hàng thì bán hàng trả chậm
ngày càng có xu hướng phát triển để tạo ra sự hấp dẫn, thu hút khách hàng, tăng doanh
thu. Nhưng bán hàng trả chậm cũng có nhược điểm là doanh nghiệp bị chiếm dụng vốn
và có khả năng mất vốn do doanh nghiệp không thu được tiền bán hàng.
Phân tích doanh thu theo nhóm mặt hàng
Một doanh nghiệp thường sản xuất kinh doanh nhiều mặt hàng hoặc nhóm hàng.
Mỗi mặt hàng, nhóm hàng sẽ có những đặc điểm kinh tế kỹ thuật khác nhau, đáp ứng
những nhu cầu tiêu dùng khác nhau, và mức doanh thu đạt được cũng rất khác nhau.
Mặt khác, trong những mặt hàng, nhóm hàng mà doanh nghiệp sản xuất kinh doanh sẽ
có một số mặt hàng, nhóm hàng có khả năng và lợi thế cạnh tranh, mang lại hiệu quả
kinh tế cao.
-
Mục đích phân tích: Phân tích doanh thu theo nhóm hàng, mặt hàng chủ yếu
nhằm nhận thức, đánh giá một cách toàn diện, chính xác và chi tiết tình hình doanh thu
bán hàng theo nhóm hàng, mặt hàng. Qua đó thấy được sự biến động tăng giảm và xu
hướng phát triển nhu cầu tiêu dùng của chúng làm cơ sở cho việc hoạch định chiến
lược đầu tư theo nhóm hàng, mặt hàng kinh doanh của doanh nghiệp.
-
Nguồn tài liệu phân tích: Căn cứ vào các số liệu kế hoạch, hạch toán chi tiết
về doanh thu theo nhóm mặt hàng của doanh nghiệp.
-
Phương pháp phân tích: Áp dụng phương pháp so sánh và lập biểu so sánh số
liệu giữa kế hoạch và thực hiện hoặc số liệu kỳ trước và kỳ này trên cơ sở tính toán các
chỉ tiêu: tỷ lệ phần trăm (%), số chênh lệch (số tiền), tỷ trọng doanh thu của từng nhóm
mặt hàng.
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
14
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Phân tích doanh thu theo tháng, quý
-
Mục đích phân tích: Nhằm thấy được mức độ và tiến độ hoàn thành kế hoạch
bán hàng, có ý nghĩa đặc biệt đối với những doanh nghiệp kinh doanh những mặt hàng
mang tính thời vụ sản xuất hoặc tiêu dùng.
-
Nguồn số liệu phân tích: Các số liệu thực tế và kế hoạch doanh thu của
doanh nghiệp theo tháng, quý.
-
Phương pháp phân tích: So sánh số liệu thực tế với kế hoạch, số liệu kỳ trước
với kỳ này để thấy rõ được mức độ hoàn thành, sự biến động tăng giảm của doanh thu
theo từng tháng, quý trên cơ sở tính toán các chỉ tiêu: tỷ lệ phần trăm (%), số chênh
lệch (số tiền).
1.2.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu
Doanh thu bán hàng của doanh nghiệp chịu sự tác động, ảnh hưởng của nhiều
nhân tố khác nhau, có những nhân tố làm tăng doanh thu nhưng cũng có nhiều nhân tố
làm sụt giảm doanh thu. Do vậy, phân tích các nhân tố này giúp chúng ta nhận thức,
đánh giá một cách chính xác mức độ và ảnh hưởng của chúng đến doanh thu bán hàng,
từ đó tìm ra những chính sách, biện pháp nhằm tăng doanh thu. Để thấy rõ được mức
độ ảnh hưởng của các nhân tố, ta chia chúng làm 2 loại: nhân tố định tính và nhân tố
định lượng.
Trong đó:
-
Nhân tố định tính: Là nhân tố ảnh hưởng không thể lượng hóa bằng các chỉ
tiêu kinh tế
-
Nhân tố định lượng: Là nhân tố ảnh hưởng có thể lượng hóa được bằng các
chỉ tiêu kinh tế.
Phân tích ảnh hưởng của nhân tố định tính đến doanh thu bán hàng
Nhân tố định tính ảnh hưởng đến doanh thu có 2 loại: nhân tố bên ngoài và nhân
tố bên trong nội bộ doanh nghiệp. Các nhân tố bên ngoài là các nhân tố mà các nhà
quản lý doanh nghiệp phải thường xuyên nghiên cứu phân tích như: chính sách kinh tế
tài chính, chính sách thương mại, tình hình phát triển kinh tế trong và ngoài nước, tình
hình biến động của môi trường và nhu cầu khách hàng… Còn nhân tố bên trong là các
nhân tố mà doanh nghiệp có thể kiểm soát được như: cơ sở vật chất, dây chuyền công
nghệ, trình độ của công nhân viên, công tác quản lý…
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
15
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
Ảnh hưởng của nhu cầu và cung ứng của mặt hàng kinh doanh, cần đi sâu phân
tích những nội dung sau:
-
Phân tích tình hình phát triển kinh tế và thu nhập dân cư: Nếu DN hoạt động
kinh doanh ở địa phương có tình hình kinh tế phát triển tăng trưởng và mức thu nhập
của dân cư cao thì nhu cầu và sức mua của nhu cầu tăng, do vậy sẽ ảnh hưởng đến việc
tăng doanh thu bán hàng và ngược lại. Nguồn tài liệu phân tích: căn cứ vào số liệu
khảo sát về tình hình phát triển của địa phương mà doanh nghiệp hoạt động. Đồng thời
cần phân tích tốc độ phát triển của tổng doanh thu bán hàng và tốc độ phát triển thị
phần doanh thu tiêu thụ của doanh nghiệp trong nhiều năm tại địa phương.
-
Phân tích tình hình biến động của môi trường và nhu cầu khách hàng: Môi
trường khách hàng của doanh nghiệp có thể bao gồm: người tiêu dùng trực tiếp, các
nhà sản xuất, các nhà bán buôn trung gian, các cơ quan, tổ chức kinh tế xã hội và các
nhà nhập khẩu. Để phân tích chỉ tiêu này, các nhà quản lý nghiên cứu, phân tích các
mặt hàng kinh doanh của DN đáp ứng được cho các đối tượng khách hàng nào. Và sự
biến động của nhu cầu tiêu dùng cho các nhóm khách hàng đó thông qua hợp đồng
hoặc các đơn đặt hàng và doanh thu bán hàng cho các đối tượng đó qua các năm.
-
Phân tích tính chất và mức độ nhu cầu của những mặt hàng kinh doanh mà
doanh nghiệp có: Đối với mặt hàng kinh doanh thì tính chất và mức độ nhu cầu tiêu
dùng của khách hàng mang ý nghĩa quyết định, ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình tăng,
giảm doanh thu bán hàng. Một mặt hàng có nhu cầu lớn thì lượng hàng bán ra nhiều và
đẩy doanh thu tăng lên. Ngược lại, mặt hàng có nhu cầu thấp và có xu hướng giảm thì
lượng hàng bán ra không nhiều, không tạo ra doanh thu cao.
-
Tính chất nhu cầu của mặt hàng: Mặt hàng sẽ có nhu cầu thường xuyên, nhu
cầu định kỳ, nhu cầu thời vụ hay nhu cầu tạm thời. Việc nghiên cứu, phân tích tính
chất nhu cầu tiêu dùng của mặt hàng kinh doanh là cơ sở để định ra chính sách mua
bán thích hợp.
-
Độ tuổi tiêu dùng của mặt hàng: Mặt hàng đó mới xuất hiện trên thị trường
đang ở tuổi hưng thịnh hay là nhu cầu giảm (do bão hòa hay do một mặt hàng khác
thay thế). Để thấy được mức độ nhu cầu và xu hướng biến động của nhu cầu đối với
mặt hàng nào đó ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng cần phải căn cứ vào sự biến động
của chỉ tiêu doanh thu qua nhiều năm để tính toán các chỉ tiêu tốc độ phát triển. Ngoài
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
16
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
ra, việc phân tích nhu cầu tiêu dùng còn có thể được thực hiện thông qua kinh nghiệm
thực tế, qua khảo sát, thăm dò khách hàng.
-
Đồng thời để thấy được sự tác động ảnh hưởng đến doanh thu bán hàng của
một mặt hàng cần phải phân tích và đánh giá được dung lượng cung ứng của những
mặt hàng đó trên thị trường và thị phần doanh thu bán hàng của doanh nghiệp về mặt
hàng đó trên thị trường. Dung lượng mặt hàng kinh doanh phụ thuộc vào 2 yếu tố cơ
bản. Đó là số doanh nghiệp (số hộ) kinh doanh và số lượng hàng hóa bán ra bình quân
của từng doanh nghiệp (hoặc từng hộ). Nếu một mặt hàng có dung lượng hàng bán ra
trên thị trường lớn, mức độ cạnh tranh cao thì sẽ ảnh hưởng không tốt đến tình hình
bán hàng và doanh thu bán hàng của doanh nghiệp. Ngược lại, nếu mặt hàng mà doanh
nghiệp kinh doanh có dung lượng cung ứng trên thị trường không nhiều, mức độ cạnh
tranh thấp thì lượng hàng hóa và doanh thu bán hàng của doanh nghiệp sẽ tăng lên.
Phân tích thị phần doanh thu của DN để đánh giá được thị phần doanh thu của doanh
nghiệp chiếm tỷ lệ cao hay thấp, xu hướng biến động tăng hay giảm. Thị phần doanh
thu của DN là tỷ trọng hàng hóa hay dịch vụ của doanh nghiệp trong tổng lượng cung
của hàng hóa hay dịch vụ đó trên thị trường.
Phân tích ảnh hưởng của nhân tố định lượng đến doanh thu bán hàng
Các chỉ tiêu kinh tế mà nhân tố định lượng có thể lượng hóa phải được cụ thể, rõ ràng.
-
Phân tích mức độ ảnh hưởng của số lượng hàng bán và đơn giá bán hàng.
Doanh thu bán hàng được tính bằng công thức sau:
Doanh thu bán hàng = Số lượng hàng bán × Đơn giá bán
M=q×p
Qua công thức trên, ta thấy khi lượng bán hay giá bán thay đổi hoặc cả 2 nhân tố
cùng thay đổi làm cho doanh thu cũng thay đổi. Tuy nhiên sự ảnh hưởng của đơn giá
bán và lượng giá bán đến doanh thu là khác nhau.
Thể hiện:
Nhân tố số lượng bán là nhân tố chủ quan mà doanh nghiệp có thể kiểm soát,
điều chỉnh được. Nhân tố này phản ánh tình hình hoàn thành kế hoạch sản xuất hoặc
thu mua, chất lượng của sản phẩm tiêu thụ hay tình hình dự trữ hàng hóa của DN. Tuy
nhiên, nó cũng cho thấy sự thay đổi về nhu cầu tiêu dùng, mức thu nhập, sở thích…
của người mua. Số lượng hàng bán tăng lên làm cho doanh thu bán hàng tăng lên và
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
17
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
ngược lại khi số lượng hàng bán giảm sẽ làm cho doanh thu cũng giảm xuống. Như
vậy qua phân tích nhân tố này giúp cho DN có những chiến lược kinh doanh thật phù
hợp với hoạt động sản xuất kinh doanh của mình qua từng thời kỳ.
Nhân tố đơn giá bán phản ánh chất lượng của sản phẩm, nhu cầu của người tiêu
dùng hay sự khan hiếm của sản phẩm. Giá cả hàng bán có thể kích thích hay hạn chế
cung cầu do đó ảnh hưởng đến tiêu thụ. Xác định giá đúng sẽ đảm bảo khả năng tiêu
thụ và thu lợi hay tránh ứ đọng, hạn chế thua lỗ. Giá cả được sử dụng như một vũ khí
trong cạnh tranh. Trong cạnh tranh nếu lạm dụng giá cả sẽ rơi vào trường hợp tự hại
bản thân, không những không thúc đẩy được tiêu thụ mà còn làm cho doanh thu của
DN bị giảm đi. Nhân tố đơn giá bán ảnh hưởng tỷ lệ thuận đến doanh thu bán hàng khi
giá bán tăng thì doanh thu tăng và ngược lại khi giá bán giảm thì doanh thu cũng giảm.
Nhưng nhân tố giá bán là nhân tố khách quan, doanh nghiệp đôi khi không thể kiểm
soát được. Bởi vì giá bán trên thị trường bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố:
+
Cung cầu trên thị trường: Là yếu tố tác động mạnh mẽ đến giá cả. Khi cung
lớn hơn cầu thì giá cả hàng hóa tăng lên và ngược lại, giá cả hàng hóa chỉ tương đối
khi cung và cầu ổn định.
+
Các chính sách của Nhà nước như chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ ảnh
hưởng lớn đến sức mua của đồng tiền, và khi lạm phát tăng đồng tiền mất giá dẫn đến
sự tăng giá bán của hàng hóa.
+
Cạnh tranh: Trong cơ chế thị trường cạnh tranh ngày càng ác liệt, gay gắt,
quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Mức độ cạnh tranh sẽ ảnh hưởng
đến giá cả thị trường của người mua. Thông thường cạnh tranh sẽ làm giảm giá bán
của hàng hóa nhưng giá bán cũng có giới hạn bởi giá trần và giá sàn.
-
Phân tích mức độ ảnh hưởng của số lượng lao động và năng suất lao động
Trong các doanh nghiệp nói chung, doanh nghiệp sản xuất, thương mại nói
riêng, số lượng lao động, cơ cấu phân bổ lao động, thời gian lao động và năng suất lao
động là những nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự tăng giảm doanh thu tiêu thụ.
Mối quan hệ được phản ánh qua công thức sau:
Doanh thu bán hàng = Tổng số lao động × Năng suất lao động bình quân
M=T×W
Năng suất lao động bình quân =
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
18
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
Khóa luận tốt nghiệp
Khoa Kế toán - Kiểm toán
W=
Như vậy, ta sẽ dùng phương pháp thay thế liên hoàn để tính sự ảnh hưởng của 2
nhân tố đến sự biến động của doanh thu là: Tổng số lao động và Năng suất lao động
bình quân.
Nhân tố tổng số lao động: Là nhân tố khách quan tác động đến doanh thu, phản
ánh quy mô đầu tư nhân lực của doanh nghiệp. Số lượng lao động càng tăng có nghĩa
quy mô đầu tư nhân lực của DN càng lớn đẫn đến quy mô hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp càng được mở rộng. Số lượng lao động tăng là dấu hiệu tích
cực, tuy nhiên nếu DN không tận dụng tốt sẽ gây lãng phí nguồn nhân lực thì việc tăng
này không phải là dấu hiệu tích cực nữa.
Nhân tố năng suất lao động bình quân: Phản ánh năng suất tiêu thụ hàng hóa bình
quân của 1 nhân viên trong một đơn vị thời gian nhất định. Năng lực tiêu thụ hàng hóa
được mở rộng sẽ góp phần rút ngắn thời gian hàng hóa dừng lại trong khâu lưu thông,
tiết kiệm chi phí, tăng doanh thu cho doanh nghiệp. Vì vậy, năng suất lao động bình
quân tăng được đánh giá là tích cực.
- Phân tích ảnh hưởng của các khâu lưu chuyển hàng hóa đến DTBH.
Để nghiên cứu sự ảnh hưởng của các khâu lưu chuyển hàng hóa đến doanh thu
bán hàng, người ta dựa vào công thức lưu chuyển hàng hóa rồi áp dụng phương pháp
cân đối để từ đó xác định ảnh hưởng của nhân tố đến sự thay đổi của doanh thu bán
hàng.
Công thức như sau:
Tồn kho hàng
hóa đầu kỳ
+
Hàng mua
vào trong kỳ
Doanh số
=
bán ra trong
+
kỳ (giá vốn)
Hao hụt
trong kỳ
+
Tồn kho hàng
hóa cuối kỳ
Từ đó ta có công thức:
Doanh số bán
ra trong kỳ
=
Tồn kho hàng
+
Hàng mua
hóa đầu kỳ
vào trong kỳ
(giá vốn)
Dựa vào công thức, ta có nhận xét:
+
Hao hụt
-
hàng hóa
trong kỳ
-
Tồn kho hàng
hóa cuối kỳ
Nếu tồn kho đầu kỳ giảm, hàng mua vào tăng lên, tỷ lệ bán ra tăng nhanh
hơn hàng mua vào thì hàng tồn kho giảm. Ngược lại tỷ lệ bán ra tăng chậm hơn hàng
mua vào thì hàng tồn kho tăng.
GVHD: TS. Nguyễn Văn Giao
19
SVTH: Nguyễn Thị Quỳnh Anh
