Hoạt động ươm tạo doanh nghiệp tại vườn ươm doanh nghiệp công nghệ cao và giải pháp nâng cao chất lượng các dự án khởi nghiệp

ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

HOẠT ĐỘNG ƯƠM TẠO DOANH NGHIỆP TẠI VƯỜN ƯƠM DOANH
NGHIỆP CÔNG NGHỆ CAO VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG CÁC DỰ ÁN KHỞI NGHIỆP
Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao
Từ những năm 2005, khi khái niệm vườn ươm doanh nghiệp, trung tâm ươm
tạo doanh nghiệp chưa được nhiều người biết đến, khi hoạt động khởi nghiệp chưa
sôi nổi như hiện nay, Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh đã tiên phong
xây dựng đề án Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao với mong muốn hình
thành một địa chỉ hỗ trợ các dự án khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cao, phát
triển các ý tưởng đổi mới sáng tạo.
Vườn ươm đã được Ủy ban nhân dân thành phố quyết định thành lập vào
tháng 8/2006. Trải qua 11 năm, Vườn ươm kiên trì đeo bám mục tiêu hỗ trợ ươm
tạo những doanh nghiệp công nghệ mang thương hiệu Việt Nam, sản phẩm do
chất xám của những con người Việt Nam. Qua đó, Vườn ươm đã góp phần phát
triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, từng
bước mang lại những giá trị thật sự thông qua hoạt động ươm tạo những sản phẩm
công nghệ từ tài sản trí tuệ của người Việt Nam. Đây là nơi đem lại những sự hỗ
trợ và cơ hội ban đầu quý báu cho các doanh nghiệp khởi nghiệp.
I. Một số kết quả hoạt động ươm tạo doanh nghiệp tại Vườn ươm Doanh
nghiệp Công nghệ cao qua 11 năm hoạt động
Hoạt động ươm tạo doanh nghiệp trực tiếp đưa thành quả nghiên cứu công
nghệ đến việc thành lập doanh nghiệp công nghệ mới. Để được chấp nhận tham
gia chương trình ươm tạo tại Vườn ươm, các dự án ươm tạo phải thỏa mãn các
tiêu chí của Luật Công nghệ cao, cũng như danh mục công nghệ và sản phẩm
công nghệ cao được Chính phủ khuyến khích đầu tư. Hoạt động tuyển chọn các
dự án tham gia ươm tạo được thực hiện thông qua Hội đồng đánh giá, góp ý và
xét chọn. Thành viên của Hội đồng gồm các chuyên gia kỹ thuật, chuyên gia sở

hữu trí tuệ, chuyên gia đầu tư, chuyên gia khởi nghiệp.
Chương trình ươm tạo của các dự án tại Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ
cao kéo dài trong khoảng thời gian từ 01 đến 03 năm. Tùy theo mức độ hoàn thiện
và lĩnh vực công nghệ của từng dự án cụ thể, Vườn ươm xây dựng chương trình
ươm tạo và dịch vụ hỗ trợ đa dạng đáp ứng sát sao nhu cầu của các dự án trong
suốt thời gian tham gia ươm tạo. Thông qua các hoạt động hỗ trợ, các dự án ươm
tạo có thêm nguồn lực phát triển doanh nghiệp. Các dịch vụ hỗ trợ bao gồm: Hỗ
trợ tư vấn pháp lý, tư vấn xác lập quyền sở hữu trí tuệ; Kết nối đội ngũ mentor,
chuyên gia tư vấn, chuyên gia công nghệ; Kết nối đầu tư, hỗ trợ tham gia các
chương trình hỗ trợ của nhà nước; Hỗ trợ không gian làm việc; Hỗ trợ hoàn thiện
sản phẩm công nghệ; Hỗ trợ đăng ký sở hữu trí tuệ; Hỗ trợ thành lập doanh nghiệp;
Hỗ trợ nghiên cứu thị trường; Hỗ trợ giới thiệu sản phẩm và kết nối khách hàng.
32


ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Đến nay, Vườn ươm đã thu hút, tiếp nhận và hỗ trợ thương mại hóa sản phẩm
công nghệ cao cho 45 dự án ươm tạo. Trong đó, có 23 dự án đã thương mại hóa
sản phẩm thành công, 08 dự án có kết quả thương mại hóa xuất sắc đã được Vườn
ươm tổ chức tốt nghiệp. Tổng doanh thu hàng năm của các dự án tham gia ươm
tạo đạt từ 15-20 tỷ đồng. Các dự án doanh nghiệp đã thu hút và tạo công việc làm
mới cho hơn 300 lao động, trong đó 100% lao động có trình độ từ đại học/ cao
đẳng trở lên. Đây là kết quả có ý nghĩa về ươm tạo doanh nghiệp công nghệ đầu
tiên tại Thành phố. Bên cạnh đó, với tính chất là các dự án trong lĩnh vực công
nghệ cao, tất cả các doanh nghiệp khi tham gia ươm tạo tại Vườn ươm đều tổ chức
hoạt động R&D. Thông qua hoạt động này, các dự án đã nghiên cứu và phát triển
các tài sản trí tuệ.

CNTT- vi mạch
13%

22%

Cơ khí chính xác, tự động
hóa
Công nghệ sinh học

12%

53%

Công nghệ vật liệu mới

Hình 2. Thống kê theo từng lĩnh vực các dự án tham gia ươm tạo
Một trong những điểm cốt lõi mà Vườn ươm mang lại cho các dự án ươm
tạo, đó là giá trị thương hiệu, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, kết nối chuyên gia, quỹ
đầu tư và tổ chức hoạt động nghiên cứu phát triển. Vườn ươm đã xây dựng được
mạng lưới rộng khắp với các đối tác, chuyên gia, các đơn vị cung cấp dịch vụ, các
vườn ươm, các quỹ đầu tư mạo hiểm, các trung tâm đào tạo khởi nghiệp, các
trường đại học trong nước và trong khu vực, hình thành mạng lưới hỗ trợ cho các
dự án khởi nghiệp.
Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao đã thành công trong việc hỗ trợ các
dự án khởi nghiệp. Một số dự án tiêu biểu tại Vườn ươm Doanh nghiệp Công
nghệ cao có thể kể đến như:
* Công ty Cổ Phần Công Nghệ ACIS:
Đây là một dự án thiết kế và sản xuất các thiết bị liên quan đến “Giải pháp
Thông minh và Điều khiển Tự động” để phục vụ con người. Giải pháp sử dụng
100% công nghệ do chính ACIS phát triển với cách thức thi công lắp đặt đơn giản,

độ mở rộng không giới hạn và tương thích với hầu hết mọi thiết bị trên thị trường.
Đến nay, sau khi đã tốt nghiệp từ Vườn ươm, sản phẩm nhà thông minh của ACIS
đã được thương mại hóa rộng rãi trên thị trường, với hệ thống đối tác, nhà phân
phối rộng khắp toàn quốc.

33


ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

* Công ty TNHH Hệ thống Cơ Điện Tử Xanh (Gremsy):
Đây là dự án nghiên cứu, sản xuất và phát triển các dòng thiết bị cân bằng
dùng cho máy quay phim nhằm mục đích nâng cao chất lượng dịch vụ không ảnh
trên máy bay không người lái. Hiện nay, sản phẩm và dịch vụ do công ty cung
cấp được nhiều khách hàng trong và ngoài nước đánh giá cao và tin tưởng sử
dụng.

Sản phẩm của Gremsy đã được xuất hiện tại hàng loạt các triển lãm lớn như
Triển lãm phim ảnh - Filmart 2014 tại Hong Kong, Telefilm 2014 tại Việt Nam
và đặc biệt là NAB Show tại Mỹ. Công ty có cơ hội hợp tác với nhiều đối tác lớn
tại nước ngoài như: Override film (USA), Pulse Media (USA), Aerogenix (Spain),
Aeronavics (New Zealand), KF Innovatus (HongKong), Dl'air Production

34


ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

(France), Coptervision Media (Australia), ATI Technologies
Eletronica Sud sas (Italia),...

(Canada),

Hiện nay, tỷ lệ cơ cấu doanh thu của công ty tại thị trường Mỹ và châu Âu
chiếm đến 80%, 20% còn lại cho thị trường các nước khu vực Thái Bình Dương.
* Công ty Cổ phần Phát triển Công nghệ VIOTEK:
Đây là dự án khởi nghiệp từ kết quả đề tài “Chiết xuất nano curcumin” của
Trung tâm R&D Khu Công nghệ cao. Nacur Vital là sản phẩm bảo vệ sức khỏe,
có hàm lượng nano curcumin 10%, được sản xuất theo phương pháp topdown,
phương pháp nghiền không phải qua nhiều công đoạn, tránh nhiễm khuẩn cao.

Nacur Vital có tác dụng kháng viêm, tăng cường chức năng gan, giải độc
gan, giúp làm lành vết thương, giảm tổn thương niêm mạc dạ dày, giúp giảm tác
dụng phụ hóa trị, xạ trị… Số lượng sản xuất hiện tại của xưởng mỗi tháng
khoảng 2.000 chai, trong tương lai gần sẽ đầu tư thêm máy móc để đạt sản lượng
20.000 chai/tháng.
II. Giải pháp nâng cao chất lượng các dự án khởi nghiệp tại Vườn ươm
Doanh nghiệp Công nghệ cao
Chất lượng các dự án khởi nghiệp chính là thước đo quan trọng đánh giá mức
độ thành công của một vườn ươm doanh nghiệp. Qua thực tế 11 năm hoạt động
hỗ trợ các dự án khởi nghiệp, Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao đúc rút ra
một kinh nghiệm, giải pháp nâng cao chất lượng các dự án khởi nghiệp như sau:
1. Tìm kiếm dự án tốt tham gia vào ươm tạo:

35

ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Việc có được những dự án có chất lượng tốt đóng vai trò rất quan trọng trong
kết quả ươm tạo thành công các dự án khởi nghiệp. Hiện nay, việc lựa chọn các
dự án vào chương trình ươm tạo của Vườn ươm từ ba nguồn chính:
- Thứ nhất là từ các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí
Minh: hàng năm, Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao thường xuyên phối
hợp với các trường đại học, cao đẳng tổ chức các chương trình giới thiệu về
chương trình ươm tạo tại Vườn ươm, cũng như phối hợp với các trung tâm, đơn
vị tại các trường tìm kiếm, rà soát các dự án tốt để giới thiệu tham gia ươm tạo tại
Vườn ươm. Thực tế tại Vườn ươm cho thấy, các dự án khởi nghiệp tiếp nhận từ
các trường đại học/ cao đẳng tuy có số lượng không nhiều tuy nhiên chất lượng
về mặt công nghệ và đổi mới sáng tạo của các dự án là tốt hơn rất nhiều so với
các dự án còn lại. Số lượng các dự án khởi nghiệp từ các trường đại học, cao đẳng
tham gia chương trình ươm tạo tại Vườn ươm ngày càng tăng trong những năm
gần đây.
- Thứ hai là từ các cuộc thi về khởi nghiệp do Vườn ươm Doanh nghiệp Công
nghệ cao tổ chức: Trong những năm gần đây, Vườn ươm thường xuyên tổ chức
các cuộc thi khởi nghiệp, trong đó lớn nhất là cuộc thi IoT Startup thu hút rất đông
đảo các dự án tham gia. Điểm đặc biệt của các cuộc thi do Vườn ươm tổ chức đó
là yêu cầu phải có sản phẩm mẫu, không chỉ dừng ở mức cuộc thi ý tưởng. Do đó,
Vườn ươm có điều kiện thuận lợi để kiểm chứng khả năng phát triển sản phẩm dự
án và lựa chọn những dự án tốt tham gia ươm tạo tại Vườn ươm.
- Thứ ba là thông qua các hội thảo về khởi nghiệp, thông qua trang đăng ký
online tham gia ươm tạo tại Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao: chúng tôi
xem đây cũng là một kênh quan trọng để có thể tìm kiếm được những dự án khởi
nghiệp tốt.

Hội đồng xét duyệt

Tìm kiếm
dự án khởi
nghiệp

Giai đoạn Ươm tạo
(1- 3 năm)

Để đưa một dự án khởi nghiệp vào ươm tạo tại Vườn ươm, chúng tôi tổ chức
hội đồng độc lập đánh giá chất lượng của dự án. Thành viên của hội đồng bao
gồm các chuyên gia trong lĩnh vực pháp lý, đầu tư, thương mại sản phẩm... Đây
là một giải pháp rất quan trọng để chúng tôi có thể đánh giá toàn diện về dự án
cũng như lựa chọn được dự án tốt đưa vào tham gia chương trình ươm tạo tại
Vườn ươm.
2. Chuẩn hóa quy trình ươm tạo và cơ sở vật chất phục vụ hoạt động
ươm tạo:
36


ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Để nâng cao chất lượng hoạt động ươm tạo, Vườn ươm Doanh nghiệp Công
nghệ cao thường xuyên học hỏi, chia sẻ, tiếp thu những quy trình ươm tạo của các
nước tiên tiến trên thế giới. Hiện nay, quy trình ươm tạo của chúng tôi được áp
dụng theo quy trình mà các vườn ươm, trung tâm ươm tạo trên thế giới đang thực
hiện.

Ươm tạo

Tăng tốc

Hậu ươm tạo

Hoàn
thiện
mô hình
kinh
doanh

Hoàn
thiện
sản
phẩm

Bán sản
phẩm

Mở rộng
sản xuất

Tìm
kiếm
dự án

Đánh giá

R&D

Giới
thiệu
sản
phẩm

Tốt nghiệp

- Trường
ĐH
- Các
cuộc thi
- Các
đối tác

- Mô
hình kinh
doanh
- Phân
khúc thị
trường

- Hoàn
thiện sản
phẩm mẫu
- Kiểm
thử sản
phẩm

3 tháng

01 – 03 năm

- Công bố
sản phẩm
- Thương
mại sản
phẩm
- Kêu gọi
đầu tư

Phát
triển

- Mở rộng sản
xuất
- Trở thành nhà
đầu tư trong
Khu Công nghệ
cao

6 tháng

24 tháng

37


ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Với việc áp dụng chặt chẽ theo quy trình này giúp cho Vườn ươm Doanh
nghiệp Công nghệ cao theo dõi chi tiết tiến độ, mức độ phát triển của dự án ươm
tạo, từ đó xác định chính xác nội dung cần hỗ trợ cho dự án, cũng như có được
những nội dung tư vấn phù hợp giúp thúc đẩy quá trình thương mại hóa cũng như
kêu gọi đầu tư của dự án.
3. Chuẩn hóa tiêu chí tốt nghiệp ươm tạo từ Vườn ươm Doanh nghiệp
Công nghệ cao
Điểm quan trọng để nâng cao chất lượng các dự án ươm tạo tại Vườn ươm
đó chính là việc xác định rõ ràng tiêu chí tốt nghiệp các dự án khởi nghiệp. Với
mục tiêu xác định từ ban đầu là không chạy theo số lượng và mà tập trung vào
chất lượng các dự án ươm tạo, Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao hiện nay
xem xét công nhận tốt nghiệp cho các dự án ươm tạo nếu đạt được các tiêu chí
sau:
- Thương mại hóa thành công sản phẩm
- Sở hữu sở hữu trí tuệ liên quan đến sản phẩm
- Kêu gọi vốn đầu tư thành công
- Có tiềm năng, khả năng phát triển hơn nữa trong vòng 3 năm tiếp theo
Bên cạnh đó, để tự giá mức độ phát triển của bản thân Vườn ươm Doanh
nghiệp Công nghệ cao, chúng tôi tự đặt ra những tiêu chí để tự phấn đấu như sau:
- Số lượng doanh nghiệp được đưa vào ươm tạo/ số lượgn doanh nghiệp được
xem xét hàng năm.
- Số doanh nghiệp tốt nghiệp thành công và tăng trưởng.
- Số lượng việc làm mới được tạo ra.
- Số lượng công nghệ mới được thương mại hoá.
- Số lượng và chất lượng dịch vụ ươm tạo được cung cấp.
- Số lượng công việc tư vấn được thực hiện.
- Doanh thu thu được từ hoạt động ươm tạo.
- Nâng cấp/ hiện đại hoá môi trường ươm tạo tạo điều kiện cho các đơn vị
ươm tạo hiện có.

4. Nâng cao chất lượng dịch vụ ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao:
Hiện nay, Vườn ươm đang nỗ lực nâng cao chất lượng ươm tạo, phấn đấu
đạt được cấp độ 3 theo tiêu chuẩn của Infodev.

38


ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Để thực hiện được mục tiêu này, Vườn ươm tập trung, chủ động thực hiện
các nội dung sau:
* Hỗ trợ, tìm kiếm thị trường đầu ra cho các sản phẩm khởi nghiệp:
Một trong những hỗ trợ thiết thực nhất cho các dự án khởi nghiệp là giúp các
dự án ươm tạo tìm kiếm các hợp đồng ban đầu, giúp cho dự án ươm tạo có nguồn
thu để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, cải tiến, phát triển sản phẩm mới, từ đó xây
dựng năng lực bền vững để các doanh nghiệp khởi nghiệp tăng tốc tiến vào thị
trường khu vực và thế giới. Với mạng lưới đối tác rộng khắp trong và ngoài nước,
Vườn ươm đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối, hỗ trợ tìm kiếm các hợp
đồng cung cấp sản phẩm ươm tạo cho các dự án khởi nghiệp.
* Hỗ trợ quảng bá cho sản phẩm khởi nghiệp:
Trong giai đoạn ban đầu, các doanh nghiệp khởi nghiệp chưa thể có đủ nguồn
lực để tự mình thực hiện hoạt động quảng bá sản phẩm thông qua báo đài, chủ
yếu chỉ mới thực hiện thông qua các kênh thông tin trực tuyến. Thực tế cho thấy,
nhu cầu được giới thiệu sản phẩm đến tay người tiêu dùng trong thời gian ban đầu
là vô cùng quan trọng đối với dự án khởi nghiệp, giúp cho người tiêu dùng, khách
hàng tiềm năng, nhà đầu tư biết đến sản phẩm, giải pháp của mình.
Do đó, Vườn ươm đã xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với các cơ quan
báo chí, quan đó giúp giới thiệu, quảng bá trực tiếp hoặc gián tiếp cho cho các dự

án khởi nghiệp tại Vườn ươm.
* Vốn đầu tư, hỗ trợ cho các dự án khởi nghiệp:
Các dự án khởi nghiệp rất cần sự tham gia đầu tư của các quỹ đầu tư mạo
hiểm hoặc từ các nhà đầu tư thiên thần. Vườn ươm đã xây dựng được mối quan
hệ chặt chẽ với nhiều quỹ đầu tư trong và ngoài nước, cũng như có được mối liên
hệ với các nhà đầu tư thiên thần. Qua đó, định kỳ mỗi 6 tháng, Vườn ươm tổ chức
các chương trình tư vấn đầu tư cho các dự án ươm tạo và tổ chức các buổi kết nối
đầu tư với các quỹ đầu tư, với các nhà đầu tư thiên thần.

39


ỦY BAN NHÂN DÂN TP. HCM

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Bên cạnh đó, Vườn ươm cũng thường xuyên thông tin, hỗ trợ các dự án tham
gia các chương trình, chính sách hỗ trợ của Chính phủ cũng như của Thành phố.
Đây là một kênh hỗ trợ hết sức quý báu cho các dự án khởi nghiệp.
* Chuẩn hóa hoạt động các Vườn ươm, Trung tâm ươm tạo, Trung tâm
hỗ trợ khởi nghiệp:
Để có thể ươm tạo hiệu quả các dự án khởi nghiệp, Vườn ươm Doanh nghiệp
Công nghệ cao đang trong quá trình hoàn thiện cơ sở vật chất của Vườn ươm,
đảm bảo đầy đủ các cấu phần cơ sở vật chất phục vụ ươm tạo doanh nghiệp như:
+ Khối hành chính phục vụ
+ Khối văn phòng phục vụ doanh nghiệp ươm tạo: Số lượng phục vụ 30 dự
án ươm tạo.
+ Khối phòng thí nghiệm, phòng sản xuất thử nghiệm dùng chung
(TechShop) phục vụ ươm tạo công nghệ
+ Khối công năng: thư viện, phòng trưng bày sản phẩm công nghệ, phòng

hội nghị- hội thảo, phòng sinh hoạt chung, phòng họp lớn, phòng đào tạo...
Ví dụ như Trung tâm sáng tạo của Đại học NTU- Singapore có đầy đủ các
phòng công năng, các phòng lab hỗ trợ cho hoạt động ươm tạo.

Sơ đồ mặt bằng Trung tâm sáng tạo của đại học NTU
Trên đây là một số trao đổi của cá nhân về những kết quả đạt được của Vườn
ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao qua 11 năm hình thành và phát triển, cũng như
trao đổi về những giải pháp nâng cao chất lượng các dự án khởi nghiệp tại Vườn
ươm./.

40