Vì sao cần phóng vệ tinh khí tượng.doc

Vì sao cần phóng vệ tinh khí tượng?
Trái đất là một hành tinh, phàm là những thiên thể quay xung quanh
hành tinh đều gọi là vệ tinh. Mặt trăng là vệ tinh tự nhiên của Trái đất.
Để thăm dò khí tợng Trái đất ngời ta thờng phóng các vệ tinh nhân
tạo, gọi là vệ tinh nhân tạo.
Trên độ cao mấy trăm kilomet, mấy ngàn kilomet, thậm chí hàng vạn
kilomet làm thế nào để biết đợc tình hình thời tiết? Điều đó ngời ta
còn phải xem máy móc, trang thiết bị của vệ tinh. Nhìn chung phóng
vệ tinh khí quyển nhằm những mục đích sau: Thăm dò kết cấu và
thành phần của tầng khí quyển trên cao, tính chất, tác dụng của tia vũ
trụ, bức xạ mặt trời, phát xạ hạt cực nhỏ Mặt trời trong tầng khí quyển,
tình hình tầng điện ly, từ trờng trái đất trong tầng khí quyển, từ trên
tầng cao tìm hiểu tình hình mây, ma, gió phía gần Trái đất.
Kết cấu và thành phần tầng khí quyển trên cao gồm nhiệt độ, mật độ,
áp suất thay đổi theo độ cao khác nhau. Trớc đây ngời ta phải dựa vào
một số hiện tợng đặc biệt để phán đoán, nhng nay dùng vệ tinh có thể
đo đạc trực tiếp.
Tia vũ trụ, bức xạ và hạt cực nhỏ Mặt trời là các nhân tố rất quan
trọng ảnh hởng đến tầng khí quyển cao và tầng khí quyển thấp. Từ sự
phân bố hơi nớc, chuyển động, thành phần và nhiệt độ không khí tới
những biến đổi thời tiết của tầng khí quyển thấp dới 10 km đều có liên
quan tới các nhân tố đó. Tầng khí quyển trên cao có thể đợc coi là
cánh cửa để tia vũ trụ, tia bức xạ Mặt trời và các hạt bắn ra từ Mặt trời
đi qua để vào Trái đất, biết đợc tính chất và tác dụng của chúng trong
tầng khí quyển có thể biết đợc tầng khí quyển trên cao ảnh hởng nh
thế nào đến thay đổi không khí tầng thấp. Điều này rất có lợi cho việc
tìm ra quy luật quy luật thay đổi của thời tiết, dự báo thời tiết tốt hơn.
Tầng điện ly chủ yếu do các tia bức xạ của Mătj trời tạo thành, sự
tồn tại của nó có tác dụng rất lớn cho truyền sóng trung, sóng ngắn của
vô tuyến điện, bởi nó có tác dụng phản xạ sóng điện từ. Do trớc đây
ngời ta chỉ dùng các sóng phát từ mặt đất để thăm dò, nên cha thể hiểu

đợc tầng điện ly ở tầng cao trên 400km. Nếu có vệ tinh khí tợng ngời
ta có thể phát sóng điện từ trên cao xuống, nên có khả năng thăm dò
tầng điện ly cao hơn 400km.
Trong khí quyển có rất nhiều hạt điện tử, một số ngoài khoảng
không vũ trụ tới, một số do tác dụng của tia vũ trụ, tia bức xạ Mặt trời
tác dụng vào tầng khí quyển sinh ra. Bản thân Trái đất nh là khối nam
châm cực lớn nên những hạt mang điện tích đều bị ảnh hởng bởi Trái
đất và vận động theo quy luật nhất định trong tầng khí quyển. Nếu
chúng ta nắm đợc tình hình từ truờng trong tầng khí quyển thì có thể
đoán đợc những quy luật vận động của những hạt này từ đó nắm vững
đợc nhiều hiện tợng khí quyển nh cực quang.
Sự thay đổi của thời tiết thờng thờng biểu hiện qua sự thay đổi của
tầng mây. Bởi vậy có ngời nói mây là bóng hình của thời tiết. Trớc
đây ngời ta nhìn mây từ trái đất, nên rất hạn chế, phạm vi xem không
lớn, hơn nữa mỗi khi mây đen tầng thấp che khuất, hoặc mây mù dày
đặc, thì không thể quan sát thấy mây trên tầng cao. Vệ tinh khí tợng
bay cao lên trên tất cả các tầng mây, nên có thể quan sát từ tren xuống
dói tầng mây, nên có thể quan sát từ trên xuống dới tầng mây với
phạm vi rất rộng, hơn nữa có thể truyền các ảnh chụp đợc về trái đất.
Điều này giúp các trạm dới đất khắc phục khó khăn và cùng với các
trạm dới đất có dự báo chính xác hơn.
Kể từ khi vệ tinh khí tợng truyền về Trái đất các bức ảnh chụp về
mây, gọi là "giản đồ mây", thì bất kỳ cơn bão nào đều không thoát
khỏi "con mắt của vệ tinh". Do dự đoán đợc bão, nên đã hạn chế rất
nhiều thiệt hại và có tác dụng rất lớn cho con ngời.
Phân bố nhiệt độ và độ ẩm trong tầng khí quyển không đồng đều, tuỳ
theo từng đặc điểm chúng liên tiếp phát ra các tia hồng ngoại. Vệ tinh
khí tợng nhận các tia hồng ngoại này có thể giúp ta đoán đợc phân bố
nhiệt độ, độ ẩm của tầng không khí dới thấp. Trớc đây ngời ta đã dùng
tên lửa thám không nhng phạm vi thám không bị hạn chế, thời gian

dừng lại trong khí quyển của tên lửa cũng rất ngắn nên t liệu truyền về
không liên tục và vụn vặt. Ngời ta từng đa ra dự án lập cả một hệ
thống mạng lới tên lửa thám không, nhng làm nh làm nh vậy quá tốn
kém sức ngời sức của và công việc đó cũng rất phức tạp. Bởi vậy vệ
tinh khí tợng là công cụ thám sát khí tợng rất hữu hiệu.