Vì sao đường di chuyển của bão đi theo quy luật nhất định.doc

Vì sao đường di chuyển của bão đi theo
quy luật nhất định?
Đờng đi của tâm các trận bão tuy có xê dịch với nhau đôi chút, nhng
cơ bản vẫn chỉ có dạng đờng Parabon và đờng thẳng mà thôi, hơn nữa
chúng di động trên Trái đất một cách rất có quy cách rất có quy luật.
Các dự báo của ngành khí tợng đợc đa ra chủ yếu đều dựa theo quy
luật di chuyển này của bão.
Sức mạnh làm cho cơn bão di chuyển gồm có nội lực và ngoại lực.
Nội lực là do bản thân cơn bão sinh ra. Cơn bão thực chất là một
khối không khí xoáy tròn theo chiều ngợc kim đồng hồ. Phơng hớng
di chuyển của mỗi chất điểm không khí do ảnh hởng sự tự quay của
Trái đất mà sinh ra sự lệch hớng. Tác dụng làm lệch hớng này ở Bắc
bán cầu có xu hớng làm cho các chất điểm không khí có xu hớng lệch
sang phải trong khi di chuyển. ở vĩ độ càng cao, tác dụng lệch hớng
càng mạnh mẽ. Điều này khiến gió thổi hớng tây của phần phía bắc
cơn bão có nhiều thành phần chất điểm không khí di chuyển về phía
bắc, còn gió thổi hớng đông của phần phía nam cơn bão lại có ít thành
phần chất điểm không khí di động về phía nam. Vì thế lợng không khí
phần phía nam cơn bão lớn hơn phần phía bắc một chút. Tổng hợp lại,
cơn bão sẽ chỉ có một thành phần di động theo hớng bắc. Thành phần
tổng hợp này đợc coi là nội lực chủ yếu làm di chuyển bão. Mặt khác,
không khí trong vùng bão luôn bị bốc lên trên. Cột khí đi lên này dới
tác dụng làm lệch của sự quay Trái đất sẽ có xu hớng di chuyển về
phía tây. Đó cũng đợc coi là nội lực của bão. Tác dụng đồng thời của
hai loại nội lực này khiến cho cơn bão có xu hớng di chuyển lên phía
bắc và lệch về phía tây.
Còn ngoại lực là lực đẩy vào bão khi không khí ở phạm vi rộng xung
quanh cơn bão di chuyển. Vào giao thời hai mùa hạ, thu, trên biển
Thái bình dơng thờng có một áp cao độc lập (hay còn gọi là áp cao
phó nhiệt đới). Hớng gió thổi xung quanh áp cao này có ảnh hởng lớn
đến đờng đi của bão. Nếu bão phát sinh ra ở rìa phía nam của áp cao

trên Thái bình dơng, ở đó có gió đông, nh vậy bão sẽ đi về hớng tây.
Sự kết hợp giữa nội lực và ngoại lực buộc hớng di chuyển của bão
chịu ảnh hởng rất lớn của áp cao phó nhiệt đới Thái bình dơng. Mới
đầu bão ở về phía nam áp cao nhiệt đới, nó thờng di chuyển theo hớng
tây bắc. Nhng khi đi đến rìa phía tây áp cao, nó sẽ đi vào phía tây bắc
của tâm áp cao phó nhiệt đới. Lúc đó ảnh hởng ngoại lực đã thay đổi,
khiến bão lại di chuyển về phía đông. Kết hợp với nội lực, cơn bão lúc
đó sẽ đi về hớng đông bắc. Do cờng độ, trạng thái duỗi về phía tây, co
về phía đông và tình hình đứt gãy của áp cao phó nhiệt đới có khác
nhau đã khiến lộ trình của cơn bão cũng khác nhau. Nếu áp cao phó
nhiệt đới duỗi mạnh về phía tây thì đờng đi của bão sẽ lệch về phía
nam rồi tiến về phía tây. Còn khi áp cao phó nhiệt đới ở phía bắc cơn
bão mà co lùi về phía đông hoặc đứt gãy thì bão có thể đổi hớng đi lên
phía bắc ngay tại cạnh phía tây hoặc chỗ đứt gãy của áp cao, sau đó lại
tiến vòng theo hớng đông bắc. Dù sao nhìn chung đờng đi của bão
luôn luôn vẽ ra một đờng parabon.
Trên hành trình của bão, nó vừa đi vừa xoáy, đồng thời vùng gió
mạnh của nó càng xoáy lớn dần ra. Nếu khi hình thành trên biển nhiệt
đới, đờng kính của nó khoảng 100 km thì sau khi phát triển, di chuyển
tới gần 30 độ vĩ bắc, đờng kính đã tăng gấp trên 10 lần so với lúc đầu.
Đoạn đờng tiếp sau đó sức mạnh dần dần giảm bớt, phạm vi gió mạnh
cũng thu nhỏ lại để cuối cùng tan đi.