Tóm tắt Luận án tiến sĩ Kinh tế: Tác động của tăng trưởng kinh tế theo ngành đến giảm nghèo ở Việt Nam

B GIÁO D CăVÀă ÀOăT O
TR

NG

I H C KINH T QU C DÂN
----------------

PH M THU H NG

TỄCă
NG C AăT NGăTR
NG KINH T
THEOăNGÀNHă N GI M NGHÈO VI T NAM

Chuyên ngành: KINH T H C
Mã s : 9310101

TÓM T T LU N ÁN TI NăS KINH T

HÀ N I ậ N Mă2018


1
CỌNGăTRÌNHă
TR

NGă

C HOÀN THÀNH T I

I H C KINH T QU C DÂN

Ng-êi h-íng dÉn khoa häc:1. PGS.TS. LÊ QU C H I
2. PGS.TS. HÀ QU NH HOA

Ph n bi n 1: ..... ...............................................................

Ph n bi n 2: ................................................................

Ph n bi n 3: ...............................................................

Lu năánăđ

c b o v tr c H iăđ ng ch m lu n án c păTr
i h c Kinh t Qu c dân

Vào h i:

gi

Có th tìm hi u lu n án t i:
- Th ăvi n Qu c gia

ngày

tháng

n m 2018

ng

2
- Th ăvi nă

i h c Kinh t qu c dân

DANHăM CăCỌNGăTRÌNHăNGHIểNăC U
C AăTỄCăGI
1.

Ph mă Thuă H ng,ă Lêă Qu că H iă (β017),ă ắTácă đ ngă c aă t ngă
tr

ngăkinhăt ătheoăngànhăđ năgi mănghèoă ăVi tăNam”,ă T p

chí Kinh t Phát tri n,ăS ăβ40ă(II),ăthángă06,ătr.β-10.
2.

Ph măThuăH ngă(β017),ăắTácăđ ngăc aăchínhăsáchăh ătr ăđ nă
phúcăl iăh ăgiaăđìnhăVi tăNam”,ăT p chí Nghiên c u Kinh t ,
S ă7ă(470),ăthángă7, tr.69-78.

3.

Ph măThuăH ngă(β017),ăắTìnhăhìnhănghèoăđóiăkhuăv cătâyăb că
- Th cătr ngăvàăgi iăpháp”,ăK y u h i th o khoa h c quôc gia:
Th c tr ng và gi i pháp thúc đ y t ng tr
các khu v c doanh nghi p
196.

ng hài hòa trong

Vi t Nam, tháng 9/2017, tr.188-


3
M

U

1. Tính c p thi t c aăđ tài
M cătiêuăt ngătr ng kinh t và gi m t l đóiănghèoăđ c xác
đ nh là nh ng v nă đ mang tính chi nă l că đ i v i s phát tri n b n
v ng c a m i qu c gia. Trên th gi i, m i quan h gi aăt ngătr ng kinh
t và gi m nghèo t lâuă đưă đ c nghiên c u trên c ph ngă di n lý
thuy t và th c nghi m. Lý thuy t c a Lewis (1954) và Kuznets (1955)
đưăch ra r ngăt ngătr ng kinh t và gi m nghèo có m i quan h t l
ngh ch trong quá trình phát tri n kinh t . Nhi u nghiên c u th c nghi m
đưăch ng minh r ng t l đóiănghèoăgi m m nh cùng v i s giaăt ngăc a
thu nh p và t că đ t ngă tr ng kinh t
các qu c gia (Lopez, 2004;
Dollar và Kraay, 2001; Ravallion và Datt, 1999)
hi u m t cách c n k vàăđ aăraănh ngăchínhăsáchăh ng t i
gi m nghèo b n v ngăthìăt ngătr ng kinh t chung c năđ c phân tách
d iăgócăđ nh h nălàăt ngătr ng kinh t c a t ngăngànhătrongăc ăc u
kinh t t ng th . Tuy nhiên, đ aăraăk t lu n v tácăđ ng c a t ngătr ng
kinh t t ng ngànhăđ i v i quá trình gi m nghèo là m t công vi c không
d dàng. Th c t , v năđ này m i qu c gia l i có s khác nhau.
Là m tă n că điă sauă cóă m c thu nh pă bìnhă quână đ uă ng i

th p,ă t ngă tr ngă nhanhă luônă làă uă tiênă hàngă đ u trong chính sách
c a chính ph Vi t Nam. Bên c nhă đó,ă cácă nhàă ho chă đ nh chính
sách c a Vi t Nam còn nh n m nh m cătiêuăxoáăđóiăgi m nghèo và
đ m b o cho m iăng iădânăđ uăđ căh ng l i t phát tri n. Qua 30
n măđ i m iătheoăh ng t do hóa, m c a và h i nh p vào khu v c
và th gi i, Vi tă Namă đưă đ tă đ c nh ng thành t u kinh t quan
tr ng.ă óă làă t ngă tr ng kinh t cao so v i m t s n c trong khu
v c trong khi t l đóiă nghèoă ngàyă càngă gi m.ă i uă nàyă c ngă đưă
đ c kh ngă đ nh trong nhi u nghiên c uă nh ă c a Lê Qu c H i
(2009) v m i quan h gi aă t ngă tr ng kinh t , nghèoă đói,ă vàă b t
bìnhă đ ng thu nh p Vi t Nam t n mă 1λλ6ă đ n 2008, hay c a
Hoàngă căThânăvàă inhăQuangăTyă(β010)ăv t ngătr ng kinh t và
ti n b , công b ng xã h i Vi t Nam.
óngăgópăvàoăt ngătr ng kinh t chung, khu v c nông- lâm- ng ă


4
nghi p có t căđ t ngătr ng gi m d n t m c trung bình là 3,53% giai
đo n 2006-β010ă thìă đ nă n mă β016ă ch còn 1,36%; d ch v gi m còn
6,98% và duy nh t công nghi pă t ngă đ n 7,57% (GSO, 2016). Tuy
nhiên, t ngătr ng khôngăđ ngăđ u gi a các ngành có th gây nên nh ng
nhăh ngăkhácănhauăđ i v i t căđ gi m nghèo. Các nghiên c uătr c
đâyă m i ch t p trung nghiên c uă tácă đ ng c aă t ngă tr ng chung t i
gi mănghèoăvàăch aălàmărõăt ngătr ng theo ngành kinh t đóngăvaiătròă
quan tr ngănh ăth nàoăđ i v i gi m nghèo. Do v y, tôi ch năđ tàiăắTácă
đ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo Vi tăNam”ă
làmăđ tài nghiên c u. Vi c nghiên c u ch đ này s cóătácăđ ng tích
c căđ n quy tăđ nh c a các nhà ho chăđ nh chính sách trong vi c ti p t c
theoăđu i m cătiêuăt ngătr ng kinh t và gi m nghèo b n v ng c ngă
nh ăcóănh ngăchínhăsáchăt ngătr ng ngành h p lý.

2. M căđíchăvƠănhi m v nghiên c u
M c đích nghiên c uμă ánhăgiáătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh
t theo ngành t i gi m nghèo Vi t Nam t β010ăđ n 2016 và ki n
ngh m t s gi iăphápăc ăb năthúcăđ yăt ngătr ng kinh t theo ngành
nh m gi mănghèoătrongăt ngălai.
Nhi m v nghiên c u:
 H th ngăhóaăc ăs lý thuy t và th c nghi m v tácăđ ng
c aăt ngătr ng kinh t theo ngành t i gi m nghèo. Ch ra các kênh
tácăđ ng tr c ti p và gián ti p c a t ngăngànhăđ n gi m nghèo.

ánhăgiáăth c tr ngătácăđ ng c a t ngătr ng kinh t theo
t ngăngànhăđ n gi m nghèo Vi tăNamăquaăphânătíchăđ nh tính và
đ nhăl ng.
căl ng và ki măđ nh m t s kênhătácăđ ng chung c a
t ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo.

xu t nh ng khuy n ngh chính sách nh m phát huy có
hi u qu t ngătr ng kinh t theo ngành t i gi m nghèo Vi t Nam.
3.ă iăt ng, ph m vi nghiên c u
i t ng nghiên c uμătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theo
t ngăngànhăđ n gi m nghèo.
Ph m vi nghiên c u:
- Nghiên c uă đ c th c hi nă d i các lo iă hìnhă c ă c uă t ngă


5
tr ng khác nhau c a n n kinh t Vi tăNamănh μăT ngătr ng kinh t
theoăngành,ăt ngătr ng kinh t theo thành ph n,ăt ngătr ng kinh t
theo các y u t đ uăvàoăvàăt ngătr ng kinh t theo các y u t đ u ra.
- Nghiên c uă xemă xétă tácă đ ng c aă t ngă tr ng kinh t theo

t ngăngànhăđ n gi m nghèo trong kho ng th i gian t n măβ010ăđ n
n măβ016.
4.ăPh ngăphápănghiênăc u
gi i quy t m c tiêu nghiên c u,ă chuyênă đ s d ng các
ph ngăphápăsauμ
- Ph ng pháp thu th p và x lý s li u: Ngu n s li u t
T ng c c Th ng kê, B Laoă đ ng,ă Th ngă binhă vàă Xưă h i, Vi n
n ngă su t Vi t Nam, B K ho ch ậ
uă t ,ă Ngână hàngă th gi i World Bank, T ch căLaoăđ ng qu c t - ILO, và s li u t các trang
web và bài nghiên c uăđưăđ c công b .
- Ph ng pháp phân tích, t ng h p: s d ngăph ngăphápăđ nh
tính, phân tích và t ng h p, so sánh gi aăcácăgiaiăđo n,ăph ngăphápă
đ nhăl ngăđ ki m ch ngăvàăđ i chi u v i th c ti n.
Ph ngăphápăphânătíchăđ nhătínhăđ c s d ng nh m ch ra các
kênhătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo.
Trênăc ăs đóăt ng h p, phân tích s li u trên th c ti n c a Vi t Nam
trongăgiaiăđo n 2010-2016, so sánh k t qu nghiên c u c a phân tích
đ nhătínhăvàăđ nhăl ngăđ làmărõăh năm iăt ngătácăgi aăt ngătr ng
kinh t vàă t ngă tr ng kinh t theoă ngànhă đ n gi mă nghèo.ă ng
th i,ăph ngăphápăphânătíchăđ nh tính, t ng h p và so sánh s c năc
trên k t qu nghiên c u,ăđ aăraăgi i pháp cho th c tr ngătácăđ ng c a
t ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo Vi t Nam.
Ph ngă phápă phână tíchă đ nhă l ngă đ c s d ng v i các s
li uătrongăgiaiăđo n 2010-2016, căl ngătácăđ ng c aăt ngătr ng
kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo Vi tăNamăquaăbaăkênhătácăđ ng
bao g m: kênh vi c làm, kh n ngăti p c n ngu n l c t t ngătr ng
ngành, chuy n d chă c ă c u ngành kinh t . Trong nghiên c u phân
tíchăđ nhăl ng,ăcácăph ngăphápăchínhăđ c s d ng bao g m: Mô
hìnhă tácă đ ng c đ nh (Fixed Effect-FE) thông qua ki mă đ nh

6
Hausmanνă i mă xuă h ng (Propensity Score Matching-PSM) và
Khác bi t kép (Difference in differences-DID); Mô hình h ph ngă
trìnhăđ ng th i (Simultaneous Equations -SE).
C th , lu năánăđánhăgiáătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theo
ngành đ n gi m nghèo thông qua kênh vi c làm b ng mô hình tác
đ ng c đ nhăFE.ă đánhăgiáăkh n ngăng i nghèo ti p c năvàăh ng
l i ích t ngu n l c t t ngătr ng kinh t theo ngành, lu n án s d ng
ph ngăphápăPSMăvàăDIDănh m so sánh phúc l i h nghèoăthayăđ i
trong ba giaiă đo n 2010-2012, 2012-2014 vàă giaiă đo n 2014-2016
thông qua vi c ti p c n các chính sách h tr ngu n l c cho h nghèo.
Cu i cùng, lu n án s d ngăph ngăphápăh ph ngă trìnhăđ ng th i
SE nh m gi i quy t v nă đ n iă sinhă trongă tácă đ ng c aă t ngă tr ng
kinh t theo ngành đ n gi m nghèo qua kênh chuy n d chă c ă c u
ngành kinh t Vi t Nam t 2010-2016.
5. Câu h i nghiên c u:
(1)ăT ngătr ng kinh t theoăngànhătácăđ ngăđ n gi m nghèo
thông qua nh ngăkênhătácăđ ng nào?
(2) M că đ tácă đ ng c aă t ngă tr ng kinh t theoă ngànhă đ n
gi mănghèoăgiaiăđo n 2010-2016 Vi tăNamăquaăcácăkênhătácăđ ng
nh ăth nào?ăNgànhănàoăcóătácăđ ng l n nh t qua t ngăkênhătácăđ ng
đ c xem xét?
(3) C n th c hi n nh ng gi iăphápănàoăđ g n k tăt ngătr ng kinh
t theo ngành v i m c tiêu gi m nghèo trongăt ngălaiăchoăVi t Nam?
6. K t c u lu n án:
Ngoài ph n m đ u và k t lu n, lu năánăđ c c u trúc thành
05 ph n, g m:
Ch ngă 1:ă T ng quan nghiên c u v tácă đ ng c aă t ngă
tr ng kinh t theoăngƠnhăđ n gi m nghèo.

Ch ngă2.ăC ăs lý lu n và kinh nghi m th c ti n v tác
đ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngƠnhăđ n gi m nghèo.
Ch ngă3.ăPh ngăphápănghiênăc u
Ch ngă4.ăTh c tr ngătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t
theoăngƠnhăđ n gi m nghèo Viêt Nam.


7
Ch ngă 5.ă Gi i pháp g n k tă t ngă tr ng kinh t theo
ngành v i gi m nghèo Vi t Nam.
7. Nh ngăđóngăgópăc a lu n án
a. Nh ngăđóngăgópăv m t lý lu n
Lu năánăđưăxâyăd ng khung lý thuy t v tácăđ ng c aăt ngă
tr ng kinh t theo ngành t i gi m nghèo, ch rõă baăkênhă tácă đ ng
chính g m: t o vi c làm, ti p c n ngu n l c và chuy n d chăc ăc u
ngành kinh t . ng th i, lu năánăđưăxácăđ nh các nhân t nhăh ng
đ nătácăđ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi m nghèo, bao
g mă môăhìnhăt ngătr ng kinh t , c uătrúcăt ngătr ng theo ngành,
chính sách g n k tă t ngă tr ng và gi m nghèo và nh n th c c a
ng i nghèo. Lu n án nghiên c u kinh nghi măthúcăđ yăt ngătr ng
kinh t g n v i gi m nghèo c a Hàn Qu c, Trung Qu c, Indonesia và
rút ra m t s bài h c tham kh o cho Vi t Nam.
b. Nh ngăđóngăgópăv m t th c ti n
T ng tr ng kinh t theoăngànhătácăđ ngăđ n chuy n d chăc ă
c u kinh t và góp ph n gi m nghèo Vi tăNam.ăTrongăc ăc uăt ngă
tr ngătheoăngành,ăt ngătr ng công nghi p và d ch v cóătácăđ ng
tích c căđ n gi mănghèo,ătuyănhiênăt ngătr ng nông nghi p l i khi n
t l nghèoăt ngălên. T ngătr ng kinh t theoăngànhăcóătácăđ ngăđ n
gi m nghèo qua t o vi călàmăvàăgiaăt ngăthuănh p.ăT ngătr ng c a
ngành nông nghi p và d ch v t o vi c làm góp ph n gi m nghèo,

ng c l iă t ngă tr ng vi c làm khu v c công nghi p không có ý
ngh aăgi m nghèo. Ng i nghèo th h ng l i ích t t ngătr ng qua
ti p c n ngu n l c t chính ph . Tuy nhiên, h tr thu nh p cho
ng iănghèoăcóătácăđ ng gi m nghèo l năh năsoăv i h tr ngu n l c
s n xu t. Lu nă ánă c ngă ch ra các nguyên nhân c a nh ng h n ch
trong g n k t t ngătr ng và gi m nghèo Vi t Nam: b t c p trong
môăhìnhăt ngătr ng kinh t ; c uătrúcăt ngătr ng kinh t theo ngành
ch aă h p lý; chính sách gi mă nghèoă ch aă đ yă đ ,ă đ ng b và vi c
th c hi n còn nhi u b t c p; ngu n l c c aăng i nghèo còn r t h n
ch ; nh n th c và n l c c a b nă thână ng i nghèo v gi m nghèo
b n v ng còn th p.


8
T các k t qu nghiên c uă đ nhă tínhă vàă đ nhă l ng v tác
đ ng c aăt ngătr ng kinh t theoăngànhăđ n gi mănghèoăgiaiăđo n
2010-2016, lu n ánăđ xu t m t s đ nhăh ng v gi iăphápăc ăb n
cho Vi tăNamănh ăsauμă(i)ăđ i m iămôăhìnhăt ngătr ng c n g n k t
v i m c tiêu gi m nghèo; (ii) hoàn thi n chính sách g n k tă t ngă
tr ng v i gi mă nghèoă vàă t ngă c ng hi u qu nhóm chính sách
gi m nghèo; (iii)ă nhómă chínhă sáchă thúcă đ y chuy n d chă c ă c u
ngành và phát tri n các ngành kinh t ; (iv) nâng cao nh n th c và s
tham gia c aăng iănghèoăvàoăquáătrìnhăt ngătr ng và gi m nghèo.


9
CH
NGă1
T NGăQUANăNGHIểNăC UăV ăTỄCă NGă
C AăT NGăTR

NG KINHăT ăTHEOăNGÀNHă
NăGI MăNGHỆO
1.1. T ng quan nghiên c u lý thuy t
M iăquanăh ăgi aănghèoăđóiăvàăt ngătr ngăkinhăt ăt ălâuăđưă
đ cănghiênăc uăvàăth aănh năquaăcácănghiênăc uălỦăthuy t.ăLewisă
(1λ54)ălàăng iăđ uătiênăđ aăraămôăhìnhăhaiăkhuăv căv iăquanăđi mă
phátătri năkhuăv căcôngănghi pătr căs ăcóătácăđ ngătíchăc căđ năn nă
kinhăt .ăNg căl iăv iălỦăthuy tăc aăLewis,ănghiênăc uăc aăOshimaă
(1λλγ)ăđ iăv iăcácăn căđangăphátătri năkhuăv căChâuăÁăl iăcho r ngă
s ăphátătri năkhuăv cănôngănghi păs ănângăcaoăch tăl ngăcu căs ngă
choăng iănghèo,ăđ căbi tălàănh ngăng iălaoăđ ngă ăcácăc ăs ăs nă
xu tă nôngă nghi p.ă Quană đi mă c aă Oshimaă c ngă đ că ngă h ă b iă
nghiênă c uă lỦă thuy tă c aă Mellor (1979) và c aă Loayzaă vàă Raddatză
(β006).ă Khácă bi tă v iă cácă môă hìnhă haiă khuă v c,ă lỦă thuy tă c aă Jeană
Fourastieă(1λ4λ)ăđ aăraăn năkinhăt ăchuy năđ iăt ăkhuăv căkhaiăthácă
nguyênăli uăthôăsangăh ngăchúătr ngăh năđ năkhuăv căs năxu tăvàă
chuy năd năsangăkhuăv căd chăv .ă
Các nghiên c u lý thuy tăc ngăđưăbócătáchăt ngătr ng c a t ng
ngành kinh t cóătácăđ ng gián ti păđ nănghèoăđóiăthôngăquaăm t s
kênhătácăđ ngăc ăb n.ă i v i khu v c nông nghi p, vai trò c aăt ngă
tr ng khu v c nông nghi păđ i v i gi mănghèoăđ c th hi n thông
qua ba kênh chính bao g m (1) ti năl ngăchoălao đ ng và vi c làm;
(2) giá nông s n; (3) hi u ngăt ngătácăgi a nông nghi p và các khu
v c khác trên th tr ng (Johnston và Mellor, 1961; Bresciani và
Valdes,ă β007).ă i v i khu v c công nghi p, vai trò c a khu v c
công nghi p t i gi mă nghèoă đ că xácă đ nh thông qua ba kênh tác
đ ng bao g mă (1)ă t ngă tr ng công nghi p t o ra vi c làm và gia
t ngăthuănh p; (2) qua s lan t a công ngh làmăgiaăt ngăn ngăsu t
laoăđ ngνă(γ)ăt ngătr ng công nghi p kéo theo quá trình chuy n d ch
c ăc u kinh t .

10
1.2. T ng quan nghiên c u th c nghi m
Kuznets (1950) làă ng iă đ uă tiênă bi uă di nă m iă quană h ă
gi aăphânăph iăthuănh păv iăt ngătr ngăkinhăt ăthôngăquaăhìnhăch ă
Uăng c.ă
ngăcongănàyăđ aăraăgi ăthi tăr ngăb tăbìnhăđ ngăxưăh iă
t ngălênăkhiăcácăqu căgiaăt ngătr ngăkinhăt ,ăvàăsauăkhiăđ tăđ năm că
thuă nh pă trungă bìnhă thìă b tă bìnhă đ ngă gi mă xu ng.ă Kaldoră (1λ70)ă
c ngăđ aăraăm tăk tălu năt ngăt .
Tuy nhiên,ă nhi uă nhàă nghiênă c uă đưă đ aă raă nh ngă k tă lu nă
ng că l i. K tă qu ă nghiênă c uă v ă àiă Loană c aă Warră vàă Wangă
(1λλλ)ăch ngăminhăr ngăt ngătr ngăc aăngànhăcôngănghi păluônăđiă
kèmăv iăvi căgi mănghèo. Nhómănghiênăc uăth ăhaiăđ aăraăk tălu nμă
t ngă tr ngă khuă v că nôngă nghi pă luônă tácă đ ngă tíchă c că đ nă gi mă
nghèo nh ănghiênăc uăc a Montalvo và Ravallion (2009) và nghiên
c uă c a Datt và Ravallion (2007). M tă nghiênă c uă n aă c aă
Christiaensen,ă Demeryă vàă Kuhlă (β010)ă c ngă cungă c pă nh ngă b ngă
ch ngăth cănghi măchoăth yănôngănghi pălàăquanătr ngănh tăđ iăv iă
gi mănghèo,ăsauăđóălàănh ngăngànhăphiănôngănghi p. H ăth ngăquană
đi măth ăbaăh ngăt iăt ngătr ngăkhuăv căd chăv ăs ătácăđ ngăl nă
nh tă đ nă gi mă nghèoă đ că đ aă raă trongă nghiênă c uă c aă Suryahadi,ă
Suryadarma và Sumarto (2009).
Bênă c nhă nh ngă nghiênă c uă n că ngoàiă v ă gi mă nghèoă vàă
t ngătr ngătheoăngành,ăr tănhi uănh ngănghiênăc uăv ăt ngătr ngă
kinhăt ăchungătácăđ ngăt iăgi mănghèoă ăVi tăNamăđưăđ căcôngăb .
Balisacan,ăPerniaăvàăEstradaă(β00γ)ăđưăgi ăđ nhăr ngăt căđ ăt ngă
tr ngă caoă thìă phână ph iă càngă cóă ítă tácă đ ngă t iă phúcă l iă choă ng iă
nghèo.ă Trongă k tă lu nă thuă đ c,ă tácă gi ă kh ngă đ nhă r ngă t ngă tr ngă

kinhăt ă ăVi tăNamăđưăt oăthu năl iăchoănhómăng iănghèoăvàăc iăcáchă
kinhăt ăs ăthúcăđ yăc ăt ngătr ngăl năgi mănghèoătrongădàiăh n.ăTrong
n mă β006,ă ă Th ngă Nguy n,ă Trungă Lê,ă tă V ă vàă Ph ngă Nguy nă đưă
đ aăraănghiênăc uăv ănghèoăđóiătrongăn măβ008-β00λ.ăNghiênăc uănàyă
đ căbi tăthúăv ăkhiăphátăhi năraăvaiătròăc aăt ngătr ngănôngănghi păđưă
giúpăng iănghèoăthoátănghèoăvàăgiúpănh ngăng iăc nănghèoăkhôngăr iă


11
vào nghèo khó. M tănghiênăc uăkhácăv ăm iăquanăh ăgi aăt ngătr ngă
kinhăt ăvàăgi m nghèoălàănghiênăc uăc aăLêăQu căH iă(β008)ăđưăđ aăraă
k tălu năr ngăt năt iăm iăliênăh ăng căchi uăgi aăt ăl ănghèoăvàăt căđ ă
t ngă tr ngă GDP.ă G nă đây,ă nghiênă c uă c aă Drewbyă vàă CesvantesGodoyă (β010)ă c ngă đ aă raă b ngă ch ngă v ă vaiă tròă c aă khuă v că nôngă
nghi păt iăgi mănghèoă ăcácăn cănghèo,ătrongăđóăcóăVi tăNam.ă
Tácăgi ăHoàngă căThân,ă inhăQuangăTyă(β010)ăc ngăđ aă
đ nă k tă lu nă v ă vaiă tròă quană tr ngă vàă tácă đ ngă tíchă c că c aă t ngă
tr ngăkinhăt ăđ iăv iăm cătiêuăgi mănghèoăc aăVi tăNamăgiaiăđo nă
1λλγăđ năβ008 vàănh năm nhăvàoăvaiătròăc a c ăch ,ăchínhăsáchăgi mă
nghèo. Trongănh ngănghiênăc uăg năđâyănh t,ătácăgi ăNgôăTh ngăL i,ă
Nguy năQu nhăHoaă(β017)ănghiênăc uăv ămôăhìnhăt ngătr ngăkinhăt ă
Vi tăNamăđưănh năđ nhăvaiătròăt tăy uăc aăt ngătr ngăkinhăt ăđ năgi mă
nghèo tuy nhiên tác đ ngănàyă mangătínhăch tălanăt aăvàăhi uă ngănàyă
đangăgi măsút.ă
Lu nă ánă s ă điă sâuă nghiênă c uă m tă s ă khíaă c nhă c aă kho ngă
tr ngănghiênăc uănh ăsauμă(i)ăXâyăd ngăkhungălỦăthuy tăchoăphânătíchă
tácăđ ngăc aăt ngătr ngăkinhăt ătheoăngànhăđ nănghèoăđói.ăT ăđóăxácă
đ nhă cácă kênhă tácă đ ngă c aă t ngă tr ngă kinhă t ă theoă ngànhă đ nă gi mă
nghèo; (ii) Phânătínhăđ nhătínhăvàăđ nhăl ngăchoăcácăkênhătácăđ ngăc aă
t ngătr ngăkinhăt ătheoăngànhăđ năgi mănghèoă ăVi t Nam trong giai
đo năβ010- 2016; (iii) Xácăđ nhăm tăs ănguyênănhânăvàăđ ăxu tăm tăs ă

hàmăỦăchínhăsáchăc ăb năc aănh ngăh năch ătrongăg năk tăt ngătr ngă
kinhăt ătheoăngànhăđ năgi mănghèoă ăVi tăNamăgiaiăđo năβ010- 2016.


12
CH

NGă2

C ăS ăLụăLU NăVÀăKINHăNGHI MăTH CăTI NăV ă
TỄCă NGăC AăT NGăTR
NGăKINHăT THEO NGÀNH
NăGI MăNGHỆO
2.1. M t s v năđ lý lu n v t ngătr
gi m nghèo
2.1.1. T ng tr

ng kinh t theoăngƠnhăđ n

ng kinh t theo ngành

2.1.1.1. Khái ni m
2.1.1.2. Ch tiêu đo l

ng t ng tr

ng kinh t

2.1.2. M t s v n đ lý lu n v gi m nghèo
2.1.2.1. Khái ni m

2.1.2.2. Các ch tiêu đo l
2.1.2.3. o l

ng nghèo đói

ng nghèo đói c a Vi t Nam

2.2. Tác đ ng c a t ng tr

ng kinh t theo ngành đ n gi m nghèo

2.2.1. T ng tr ng kinh t theo ngành tác đ ng đ n gi m nghèo
qua t o vi c làm
T o ra vi c làm ngay trong khu v c nông nghi p có th làm
gi m tình tr ng thi u vi c làm mùa v s làă c ă s cho quá trình gia
t ngăthuănh păchoălaoăđ ng nghèo (Oshima, 1982). Kênh vi c làm và
c i thi n thu nh p s t o ra thành t u gi m nghèo hi u qu nh t và b n
v ng nh t (Bresciani và Valdes, 2007). S phát tri n công ngh và ng
d ng công ngh trong nông nghi p l iăcàngăthúcăđ y gi m nghèo khu
v cănàyătheoăc ăch giaăt ngăn ngăsu t và thu nh păchoăng iălaoăđ ng
nghèo nông nghi p (Omilola, 2015)
i v i khu v c công nghi p, n u t căđ t ngătr ng c a
khu v c công nghi păđ l n s có th thu hút c nh ngălaoăđ ng
nghèo v i m c thu nh p th p nh t khu v c nông nghi p (Lewis,
1954; Fisher, 1939). M t s nghiên c u g năđâyăđưănh n m nh t m
quan tr ng c a vai trò này trong vi căthuăhútălaoăđ ng kém tay ngh
nh t và t o ra cho h công vi c nă đ nhă c ngă nh ă l i ích l nă h nă


13

(Dani Rodrick, 2011).
Trong khu v c d ch v , m r ng quy mô vi c làm khu
v că nàyă cóă tácă đ ng ph c t pă h nă soă v i hai khu v c còn l i và
ph i đ c xem xét c hai khu v c chính th c và phi chính th c.
2.2.2. T ng tr
gi m nghèo

ng kinh t theo ngành làm gia t ng ngu n l c đ

Quáătrìnhăthúcăđ yăt ngătr ng kinh t theo ngành c ngăthúcăđ y
khai thác và m r ng ngu n l că choă t ngă tr ngă nh ă v n, khoa h c
công ngh và th c hi n phân ph iăđ tăđaiăhi u qu .
Th nh t, t ngătr ng kinh t khu v c công nghi p, nông nghi p
và d ch v nhanh s kíchăthíchăt ngătr ng v n t oăđi u ki n thu n l i
choăng i nghèo ti p c n ngu n l c này. Th hai, t ngătr ng khu v c
công nghi p nhanh kéo theo s phát tri n c a khoa h c công ngh v t
tr iăc ngăt o n n t ng v ng ch c cho gi m nghèo.
tăđaiălàăngu n l c
quan tr ngătrongăt ngătr ng kinh t ,ădoăđóăvi căhuyăđ ng, phân b , s
d ng m t cách ti t ki m và hi u qu là m t n i dung quan tr ng trong
chi năl căt ngătr ng kinh t và phát tri n xã h i.
2.2.3. T ng tr ng kinh t theo ngành thúc đ y chuy n d ch c c u
ngành kinh t và tác đ ng đ n gi m nghèo
M iăt ngătácăgi a các ngành s đ c làm rõ thêm qua quá
trìnhăng iălaoăđ ng d ch chuy n d n t khu v c nông nghi p sang
công nghi p, và t khu v c nông thôn sang khu v c thành th t o ra
xuăh ngăđôăth hóa.
Chuy n d chălaoăđ ng t nông nghi p sang phi nông nghi p
nông thôn s cóătácăđ ng gi mănghèo,ănh ngăchuy n d chălaoăđ ng
t nông nghi p sang phi nông nghi p thành th l i có th khi n t l

nghèoăđóiăgiaăt ngă(ChristiaensenăvàăTodo,ăβ008).ăQuáătrìnhăchuy n
d chălaoăđ ngănàyăc ngăcóăth t o ra thêm vi călàmăchoăng i nghèo,
đóngăgópăvàoăquáătrìnhăgi m nghèo và gi m b tăbìnhăđ ng theo vùng
và theo ngành (Dollar và Kraay, 2002). Xoay quanh v nă đ d ch
chuy nălaoăđ ng, các nghiên c u lý thuy tăđ u xoay quanh hai hi u
ngăắăkéo”ăvàăắăđ y”ăđ i v i l căl ngălaoăđ ng.


14
D i góc nhìn t các ngành kinh t , chuy n d chăc ăc u kinh
t có nh ngătácăđ ng c th t iăng iănghèoănh ăsau.
Trong khu v c nông nghi p, các m iăt ngătácănàyăth hi n
qua: m i liên h tiêu dùng và m i liên h n ngă su t (Johnston và
Mellor, 1961). Trong t ng giaiăđo n phát tri n c a m i qu c gia, vai
trò c a ngành nông nghi păc ngăcóăítănhi uăthayăđ i trong m iăt ngă
quan v i m c tiêu gi m nghèo (Loayza and Raddatz, 2006). Kh n ngă
gi m nghèo c a khu v c nông nghi p gi m khi qu că giaă đóă giàuă cóă
h nă(Christiaensen and Demery, 2007; Ligon and Sadoulet, 2008).
i v i khu v c công nghi p, khu v cănàyăđóngăvaiătròănh ă
đ ng l c chính cho quá trình d ch chuy năc ăc u kinh t (Lanjouw,
2001). Do v y, chuy n d chă c ă c u kinh t bană đ u có th làm gia
t ngăb tăbìnhăđ ng gi a nông thôn và thành th vàălàmăgiaăt ngănghèoă
đóiăn u kh n ngăt o vi c làm thành th th păh nădòngădiădână t
t nông thôn ra thành th (Harris và Todaro, 1970).
2.3. Các y u t nhăh ngăđ n tácăđ ng c a t ngătr
theoăngƠnhăđ n gi m nghèo
2.3.1. Mô hình t ng tr

ng kinh t

2.3.2. C u trúc t ng tr

ng kinh t theo ngành

2.3.3. Chính sách g n k t t ng tr

ng kinh t

ng kinh t v i gi m nghèo

2.3.4. Nh n th c và n l c c a ng

i nghèo

2.4. Kinh nghi m g n k tă t ngă tr
gi m nghèo m t s qu c gia:

ng kinh t theo ngành v i

2. 4.1. Kinh nghi m c a Trung Qu c
2.4.2. Kinh nghi m c a Hàn Qu c
2.4.3. Kinh nghi m c a Indonesia
2.4.4. Bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam:


15
CH
PH

NGă3

NGăPHỄPăNGHIểNăC U

3.1. Khung phân tích và gi thuy t nghiên c u
D aătrênăcácăkênhătácăđ ng gián ti p c aăt ngătr ng kinh t
theoăngànhăđ n gi m nghèo qua nh ng nghiên c u lý thuy t và th c
nghi măđưătrìnhăbàyătrongăch ngăβ,ăkhungăphânătíchăđ c xây d ng
trênăc ăs h th ng nh ngăkênhătácăđ ng chung c a ba ngành nông
nghi p; công nghi p, d ch v t i gi mă nghèo.ă Cácă kênhă tácă đ ng
đ căxácăđ nhătrongăkhungăphânătíchălàăcácăkênhătácăđ ng gián ti p
vàălàăcácăkênhăc ăb n nh t :
MÔăHÌNHăT NG
TR NG KINH T

CHÍNH SÁCH G N K T TTKT
V I GI M NGHÈO

C UăTRÚCăT NGăTR
NG
KINH T THEO NGÀNH

NH N TH C & N L C
C AăNG I NGHÈO

Hìnhă3.1:ăKhungăphơnătíchătácăđ ng c aăt ngătr
ngƠnhăđ n gi m nghèo
đ

ng kinh t theo

T khung phân tích này, các gi thuy t nghiên c uăđ
căl ng và ki măđ nhăbaăkênhătácăđ ng:

căđ aăraă


16
Gi thuy tă 1μăT ngă tr ng kinh t theoă ngànhă tácă đ ngă đ n
gi m nghèo Vi t Nam qua kênh vi c làm. Có 2 gi thuy t ph c a
gi thuy tănàyμă(1a)ăt ngătr ng vi c làm c ba ngành nông nghi p,
công nghi p và d ch v đ uă cóă tácă đ ng tích c că đ n gi m nghèo,
(1b)ăt ngătr ng vi c làm c a khu v c công nghi p và d ch v s có
tácăđ ng tích c căh năt i gi m nghèo so v iăt ngătr ng vi c làm
khu v c nông nghi p.
Gi thuy tă βμăT ngă tr ng kinh t theoă ngànhă tácă đ ngă đ n
gi m nghèo Vi t Nam qua kênh ti p c n ngu n l căđ c h tr t
chính ph . Có các gi thuy t ph c a gi thuy tă nàyμă (βa)ă T ngă
tr ng kinh t theoăngànhătácăđ ng tích c căđ n gi m nghèo qua h
tr ngu n l c s n xu t cho h nghèo,ă(βb)ăT ngătr ng kinh t theo
ngànhătácăđ ng tích c căđ n gi m nghèo qua h tr ngu n l c tr c v
thu nh p tr c ti p cho h nghèo,ă(βc)ăT ngătr ng kinh t theo ngành
tácăđ ngăđ n gi m nghèo qua h tr ngu n l c s n xu t s l năh nă
qua h tr thu nh p.
Gi thuy tă γμăT ngă tr ng kinh t theoă ngànhă tácă đ ngă đ n
gi m nghèo Vi t Nam qua kênh chuy n d chăc ăc u ngành kinh t .
Có 2 gi thuy t ph c a gi thuy tănàyμă(γa)ăT ngătr ng và chuy n
d ch c a khu v c công nghi p và d ch v cóătácăđ ngăđ n gi m nghèo
l năh năkhuăv c nông nghi p,ă(γb)ăT ngătr ng và chuy n d ch c a
khu v c công nghi păcóătácăđ ng l n nh tăđ n gi m nghèo.
3.2.ăPh

ngăphápăđ nh tính

3.2.1. Phân tích đ nh tính
3.2.2. Th ng kê mô t
3.2.3. Th ng kê so sánh
3.3.ăPh

ngăphápăđ nhăl

ng

3.3.1. Mô hình Tác đ ng c đ nh (FEM)
Môăhìnhă căl ngăđ c xây d ng nh m ki măđ nh gi
thuy t 1, gi thuy t 1a và gi thuy t 1b. T nh ng phân tích d a trên
khung lý thuy t và k th aămôăhìnhă căl ng t nghiên c u c a


17
Page J. và Shimeles A. (2014), kh n ngăm r ng vi c làm t các
ngành nông nghi p, công nghi p và d ch v cóătácăđ ng t i t l
nghèoăđóiăs đ că căl ngătheoăph ngătrìnhă(1)ănh ăsauμ
POVit = 0 + 1*GDPbqit + 2*AGRwk_it + 3*INDwk_it +
+ 5*URBit + 6*Labedu_it + 7*Labwk_it + 8*TLit +

4*SERwk_it

(1)

TrongăđóμăPOVălàăt l nghèoăđóiăc a t nh i t i th iăđi m t.

GDPbqit là giá tr GDPă bìnhă quână đ uă ng i; AGRwk_it, INDwk_it ,
SERwk_it là t căđ t ngătr ng vi c làm trong khu v c nông nghi p,
công nghi p và d ch v ; URBit là t l đôăth hóa; Labedu_it là t l lao
đ ngăđưăquaăđàoăt o; Labwk_it là t l laoăđ ng có vi c làm; TLit là t
l đ t nông nghi p bình quân c a t nh i t i th iăđi m t.
Quyătrìnhă c l ng th c hi n trên ph n m m Stata nh ăsauμă
Ki măđ nh Breusch-Bagan l a ch n gi aăph ngăphápăbìnhăph ngă
nh nh tă (OLS)ăhayă môă hìnhă tácă đ ng c đ nh (fixed-effect modelFE) ho c ng u nhiên (random-effect model-RE). Ki mă đ nh
Hausmanăđ l a ch n gi a mô hình FE hay RE.
3.3.2. Ph ng pháp K t n i đi m xu h
kép (DID)

ng (PSM) và Khác bi t

D a theo phân tích trong khung lý thuy t và nghiên c u c a
Khandker, Koolwal và Samad (2010), quy trình th c hi nă đánhă giáă
tácăđ ng c a các ti p c n ngu n l c h tr s n xu t s đ c th c hi n
nh ăsauμ
Ph ngă phápă ắK t n iă đi mă xuă h
phápăắKhácăbi tăkép”ă(DID)ăđ c s d ng.

ng”ă (PSM)ă vàă ph

ngă

Quyătrìnhă căl ngăđ c th c hi n trên ph n m măStataănh ă
sau: S d ngăph ngăphápăPSM đ đánhăgiá kh n ngăh nghèo tham
gia vào nhóm chính sách h tr ngu n l c cho s n xu t ho c h tham
gia nhóm chính sách h tr tr c ti p b ng thu nh p. S d ngăph ngă
pháp DID đ đánhăgiáăs thayăđ i trong phúc l i c a h nghèo.

3.3.3. Ph

ng pháp H ph

ng trình đ ng th i (SE)

T phân tích theo khung lý thuy t và k th a t nghiên c u


18
cóă đ c p và gi i quy t v nă đ n iă sinhă trongă tácă đ ng c aă t ngă
tr ng kinh t theoă ngànhă đ n gi m nghèo (Allen, 2004), mô hình
căl ngănh ăsauμ
POVit =ă 0 +ă 1*AGRIit +ă 2*INDit +ăă 3*SEVit +ă 4*LITit +ă 5*URBit +ă 6*LAB_WKit +

(1)

AGRIit =ă 0 +ă 1*POVit +ă 2*INDit +ă 3*SEVit +ă 4*TLit +ă 5*URBit +ă ăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă(β)
INDit =ă 0 +ă 1*AGRIit +ă 2*SEVit +ă 3*LAB_EDUit +ă 3*URBit+ă 3*STRUCit+ă ăăăăăăăăă
(3)URBit =ă 0 +ă 1*AGRIit +ă 2*INDit +ăă 3*SEVit +ă 4*POPit +ă 5*LAB_NAit +ă ăăăăăăăăăă(4)

Ph ngătrìnhă(1)ă căl ngătácăđ ng c aăt ngătr ng ngành t i
nghèoăđói.ăPh ngătrìnhă(β)ăđánhăgiáătácăđ ng t iăt ngătr ng và chuyên
d chăc ăc u khu v c nông nghi p. Ph ngătrìnhă(γ)ăđánhăgiáătácăđ ng
đ n t ngătr ng và chuyên d chăc ăc u khu v c công nghi p.ăPh ngă
trìnhă(4)ăđánhăgiáătácăđ ngăđ năđôăth hóa.
Quyătrìnhă căl ngăđ c th c hi n trên ph n m măStataănh ă
sau: Xácăđ nh và ki măđ nh các bi n n i sinh trong h ph ngătrìnhă
đ ng th i. Tìm d ng thu g n c aăph ngătrìnhătrongăh ph ngătrìnhă
đ ng th i (RFE- Reduces form of equations).

că l ng h s cho
m i RFE. T các h s
căl ng cho m iăRFE,ătínhătoánă căl ng
các h s trong h ph ngătrìnhăđ ng th i.
3.4. D li u nghiên c u
3.4.1. Niên giám th ng kê hàng n m- T ng c c th ng kê
3.4.2. S li u đi u tra m c s ng dân c (VHLSS)
3.4.2. Báo cáo Lao đ ng- Vi c làm- T ng c c Th ng kê


19
CH
NGă4
NGăC AăT NGăTR
NGăKINHăT ă
N GI MăNGHỆOă ăVI TăNAM

TH CăTR NGăTỄCă
THEOăNGÀNHă
4.1. Th c tr ngăt ngătr

ng kinh t và gi m nghèo

4.1.1. Th c tr ng t ng tr
4.1.1.1. T c đ t ng tr

Vi t Nam

ng kinh t

ng kinh t

T ngătr ngăcóăxuăh ngăch măl iătrongăgiaiăđo năβ010-2016 so
v iăgiaiăđo nătr căđó.ăDùăt căđ ăt ngătr ngătrongăn măβ016ă(6,β1%)ă
đ tă đ că th pă h nă n mă β007ă r tă nhi uă nh ngă Vi tă Namă v nă n mă
trongă nhómă cácă qu că giaă v nă gi ă đ că t că đ ă t ngă tr ngă caoă sauă
kh ngăho ngăkinhăt .
4.1.1.2. T ng tr

ng kinh t theo ngành

năn măβ016,ăt căđ ăt ngătr ngăkhuăv căcôngănghi păkháă
cao (7,57%). Khôngă bi nă đ ngă quáă nhi uă nh ă haiă khuă v că trên,ă
ngànhă d chă v ă cóă xuă h ngă t ngă tr ngă kháă nă đ nh.ă Tuy nhiên,
trongăgiaiăđo năβ010-β016ăthìăduyănh tăkhuăv căd chăv ăchoăth yăxuă
h ngă t ngă vàă ítă bi nă đ ngă h nă soă v iă khuă v că côngă nghi p. Bên
c nhă đó,ă nh ngă bi uă hi nă v ă chuy nă d chă c ă c uă ngànhă ă Vi tă
Namăchoăth yătrongăgiaiăđo năcôngănghi păhóa,ăc ăc uăngànhăv nă
ch aă cóă s ă chuy nă d chă m tă cáchă h pă lỦă theoă xuă h ngă t ngă
nhanhăt ătr ngăcôngănghi păvàăgi măt ătr ngănông nghi p.ă
4.1.1.3. Chuy n d ch c c u kinh t
C ăc uăkinhăt ăngànhătrongăgiaiăđo nă1λλ8-2016 cóăs ăchuy nă
bi nărõănétătheoăh ngăgi măt ătr ngăc aănhómăngànhănông,ălâmănghi pth yăs n,ăt ngăm nhăt ătr ngăc aănhómăngànhăcôngănghi p- xâyăd ngăvàă
d chăv ătheoăxuăh ngăcôngănghi păhóa. .Giaiăđo năβ011-β016ătuyăn nă
kinhă t ă cóă d uă hi uă ph că h i,ă nh ngă t că đ ă d chă chuy nă v nă gi m.ă
Nguyênănhânăc ăb nălàădoămôăhìnhăkinhăt ăc aăVi tăNamăđưăkhôngăcònă
phátăhuyăhi uăqu ăthúcăđ yăt ngătr ngăkinhăt ănh ătr căn a,ăđ căbi tă
đ iă v i khuă v că côngă nghi p.ă V ă c ă b n,ă chuy nă d chă c ă c uă kinhă t ă
theoăngànhăv năn mătrongăxuăh ngăk ăv ngănh ngăch aăth tăs ăhi uă

20
qu ăvàăt căđ ăd chăchuy năđangăch măl i.ă
4.1.2. Th c tr ng gi m nghèo

Vi t Nam

4.1.2.1. Gi m nghèo chung
T l nghèoăđóiă Vi t Namăđưăgi m t 37,2% xu ng trong
n mă1λλ8ăxu ng còn kho ngă5%ătrongăn măβ016.ăXuăh ng nghèo
đóiăgi măc ngăđ c th hi nărõănétăđ i v i t l nghèo thành th và
nông thôn. Nhìn chung t l nghèo thành th th păh năh n so v i
nông thôn và t că đ gi m nghèo khu v c thành th c ngă cóă xu
h ngănhanhăh n. Tình tr ngănghèoăđóiă thành th l i ch y u xu t
hi năđ i v iăcácănhómădânăc ăgiaănh p th tr ng phi chính th c
khu v c thành th . Tuy nhiên, nh ng n l căđángăk c a Vi t Nam
trong m c tiêu gi m nghèoă đưă đ tă đ c thành t uă đángă ghiă nh n
trongăgiaiăđo n v a qua.
4.1.2.2. Gi m nghèo theo vùng
T l nghèo không ch khá cao khu v c nông thôn mà còn
cao khu v c vùng núi phía b c so v i phía nam. Khu v că ôngă
Nam B có t l nghèo th p nh t và khu v c Trung du và mi n núi
phía B c có t l nghèo cao nh tăquaăcácăn m.ăNhìnăchungăcácăt nh
khu v c phía Nam có t l nghèoăđóiăth păh năkhuăv c phía B c.
4.1.2.3. Gi m nghèo theo gi i tính và dân t c
M tă đi uă đángă quanătâmă n a là s li uă nghèoă đóiătheoă gi i
tính c a ch h , s h có ch h là n thì t l nghèoă caoă h nă r t
nhi u so v i t l h nghèo c a các h có ch h là nam tính t n mă
1λλγăđ năn măβ016.ăT l nghèo theo dân t căc ngăgi măđ c bi t là
đ i v iănhómăng i Kinh. i u này cho th y các chính sáchăxóaăđóiă

gi mănghèoăch aămangăl i nh ng thành t u tích c c cho nhóm dân
t c thi u s , và t l tái nghèo trong nhóm này cao.
4.1.2.4. M c đ tr m tr ng c a nghèo đói
Kho ngăcáchănghèoăgi măđiăt ă18,5ătrongăn mă1λλ8ăxu ngăcònă
4,5ătrongăn măβ01β.ăTuy nhiên, nghèoănôngăthônăcóăch ăs ăv ăkho ngă
cáchă nghèoă gi mă l nă h nă soă v iă nghèoă thànhă th ă trongă giaiă đo nă


21
này.ăKho ngăcáchănghèoăcònăkhácănhauărõăr tăgi aăcácănhómădână
t c.ăNghèoăđóiăgi aăcácănhómănàyăkhôngăcóăt ăl ăđ ngăđ u,ăcàngă
nhómădânăt căthi uăs ăthìăt ăl ănghèoăl iăcàngăcaoăh nănhi uăl năsoă
v iăt ă l ă nghèoăchung.ă Thànhăth ăcóăxuăh ngăgi măb tăbìnhăđ ngă
trongăkhiăkhuăv cănôngăthônăcóăxuăh ngăt ng.ăT ngăt ăxuăh ngă
này, chênhă l chă v ă thuă nh pă gi aă nhómă caoă nh tă vàă th pă nh tă cóă
xuăh ngăt ngăkhá nhanh (n măβ010ălàăλ,βăl năthìăđ năn măβ016ă
làăλ,8ăl nă).ă
4.1.3. Các chính sách g n k t gi a t ng tr
nghèo Vi t Nam

ng kinh t và gi m

4.2.ă Tácă đ ng c aă t ngă tr
nghèo Vi t Nam

ng kinh t theoă ngƠnhă đ n gi m

4.2.1. Tác đ ng c a t ng tr
nghèo qua t o vi c làm

ng kinh t theo ngành đ n gi m

Qua m r ng vi călàmăthìăt ngătr ng kinh t các ngành có tác
đ ngăđ n gi m nghèo vì m r ng vi c làm s t oăc ăh i cho các h
giaă đìnhă giaă t ngă thuă nh p (gi thuy t 1). Tuy nhiên, h s co giãn
c a gi m nghèo theoă giaă t ngă thuă nh p bình quân ngày gi m d n.
Không có minh ch ng rõ ràng v m tăđ nhătínhăchoătácăđ ng tích c c
c a vi c m r ng vi c làm khu v c nông nghi pă đ n gi m nghèo.
Ng c l i,ătácăđ ng tích c c khu v c công nghi p và d ch v rõ nét
h n. T că đ m r ng vi c làm khu v c công nghi p l n nh t và
t ngăm nhăquaăcácăn m.
4.2.2. Tác đ ng c a t ng tr
nghèo qua t o ngu n l c

ng kinh t theo ngành đ n gi m

T l h nghèo ti p c n ngu n l căt ngălênăquaăcácăgiaiăđo n,ăđ ng
th i t l nghèoăđóiăgi xuăh ng gi măquaăcácăn m.ă i u này cho
th yă tácă đ ng tích c c c a kênh ti p c n ngu n l că đ n tình tr ng
nghèoăđóiă Vi tăNamătrongăgiaiăđo n nghiên c u. Trongăđóăt l h
nghèoă đ c ti p c n ngu n l c cho s n xu t l iă cóă xuă h ng gi m
trongăgiaiăđo n 2012-2014 so v iăgiaiăđo nătr căđó. Ng c l i, t l


22
h nghèoăđ c ti p c n ngu n l c h tr thu nh păt ngălênărõăr t,ăđiă
kèmătheoăđóătìnhătr ngănghèoăđóiăcóăxuăh ng gi m.
4.2.3. Tác đ ng c a t ng tr ng kinh t theo ngành đ n gi m
nghèo qua chuy n d ch c c u ngành kinh t
Chuy n d chă c ă c u ngành hi nă nayă đangă cóă nh ngă tácă đ ng cùng

chi uăđ i v i th c tr ng gi m nghèo Vi t Nam. T căđ chuy n d ch
cóăxuăh ng ch m d nătrongăgiaiăđo n t β010ăđ n 2016.
4.3.ă căl ngătácăđ ng c aăt ngătr
gi m nghèo Vi t Nam

ng kinh t theo ngànhăđ n

4.3.1. K t qu
c l ng tác đ ng c a t ng tr
ngành đ n gi m nghèo qua kênh vi c làm

ng kinh t theo

Tácăđ ng c aăt ngătr ng quy mô vi călàmătheoăngànhăcóătácăđ ng
tích c c t i gi mă nghèoă nh ngă tácă đ ngă nàyă cóă xuă h ng m nh t
h năsoăv iăgiaiăđo nătr căđây.ăK t lu n này cho th y qua kênh vi c
làm,ă t ngă tr ng kinh t cóă tácă đ ng tích c că đ n gi m nghèo (gi
thuy t 1). Quyămôăt ngătr ng vi c làm khu v c nông nghi p và d ch
v cóă tácă đ ng tích c că đ n gi mă nghèo,ă ng c l i quy môă t ngă
tr ng vi c làm khu v c công nghi păkhôngăcóăỦăngh aăđ i v i m c
tiêu gi m nghèo. K t qu nghiên c u này không hoàn toàn ng h gi
thuy tă 1a.ă Trongă baă ngành,ă t ngă tr ng vi c làm khu v c nông
nghi pă cóă tácă đ ng l n nh tă đ n gi mă nghèo,ă sauă đóă đ n khu v c
d ch v . K t qu này không ng h cho gi thuy t 1b.
4.3.2. K t qu
c l ng tác đ ng c a t ng tr ng kinh t theo
ngành đ n gi m nghèo qua kênh ti p c n ngu n l c h tr c a
chính ph
Ti p c n ngu n l c thông qua h tr c a chính ph cóătácăđ ng đ n
nghèoăđói.ăTuyănhiên,ătácăđ ng c a các nhóm h tr gi mănghèoăđ n

m căđ gi mănghèoăt ngăđ i khác bi t. K t lu n này ng h cho gi
thuy t 2. C hai nhóm chính sách h tr ngu n l c thu nh p và ngu n
l c s n xu tă đ uă cóă tácă đ ng tích c c c i thi n l i ích c a nhóm
ng i nghèo nói chung và c aăng i nghèo khu v c nông thôn. K t
qu này ng h cho gi thuy t 2a và 2b. Nhóm chính sách h tr thu


23
nh p tr c ti p l iăcóătácăđ ng l n t i gi m nghèo và có hi u qu h nă
so v i nhóm h tr ngu n l c s n xu t cho h nghèo.ă i u này cho
th y gi thuy tă βcă khôngă đúngă trongă th c ti n Vi tă Namă giaiă đo n
2010-2016.
4.3.3. K t qu
c l ng tác đ ng c a t ng tr ng kinh t theo
ngành đ n gi m nghèo qua chuy n d ch c c u ngành
T ngătr ng kinh t c a ba ngành nông- công nghi p và d ch v đ u
cóă tácă đ ngă đ n thành t u gi m nghèo Vi tă Namă trongă giaiă đo n
2010-2016 (gi thuy tăγ).ăT ngătr ng khu v c công nghi p và d ch
v cóă tácă đ ng tích c că đ n gi mă nghèo,ă trongă khiă đóă t ngă tr ng
khu v c nông nghi p l i có tácă đ ng tiêu c căđ n gi m nghèo. K t
qu
căl ng ng h cho gi thuy tăγa.ăT ngătr ng khu v c công
nghi păcóătácăđ ng l n nh tăđ n gi mănghèoăquaătácăđ ng c a chuy n
d chăc ăc u ngành kinh t . K t qu ng h cho gi thuy t 3b.
4.4.ă ánhă giáă chungă v tác đ ng c aă t ngă tr
ngƠnhăđ n gi m nghèo
4.4.1. K t qu đ t đ

ng kinh t theo

c

Cùng v iă t ngă tr ng kinh t chung, t l nghèoă cóă xuă h ng
gi m. Kênh vi c làm cho th y r ngμăt ngătr ng kinh t theo ngành
cóătácăđ ngăđ n gi m nghèo qua kh n ngăt o vi călàmă vàăgiaăt ngă
thu nh p.ă ánhăgiáăv phúc l i c a h nghèo qua ti p c n ngu n l c
đ aă đ n k t lu nă nh ă sauμă t ngă tr ng kinh t theo ngành t oă đi u
ki năchoăng i nghèo có th ti p c n các ngu n l c xã h i t tăh n,ă
đi u này khi n thành t u gi m nghèoăđ c duy trì. T ngătr ng kinh
t đưăgiúpăChínhăph dành ngu n l căđángăk đ đ uăt ăchoăch ngă
trình m că tiêuă xoáă đóiă gi m nghèo. Quaă tácă đ ng c a quá trình
chuy n d chă c ă c u kinh t ,ă t ngă tr ng kinh t theo ngành có tác
đ ng tích c c t iănghèoăđói. T ngătr ng kinh t thúcăđ y quá trình
đôăth hóaăvàăquáătrìnhănàyăc ngătácăđ ng tích c c t i gi m nghèo.
4.4.2. H n ch
M că đ gi m nghèo v nă khôngă đ t so v i ch tiêuă đ t ra.
Hi u ng c aăt ngătr ngăđ n gi mănghèoăcóăxuăh ng gi m sút. T c


24
đ và ch t l ngăt ngătr ng kinh t theoăngànhăcóăxuăh ng gi m
d năđ n hi u qu gi mănghèoăc ngăsuyăgi m. Vi c gi m nghèo d a
trênăt ngătr ng v năcònăch aăb n v ng.ăT ngătr ng nóng xu t phát
t th c hi n công nghi pă hoá,ă đôă th hoá nhanh có nh ngă tácă đ ng
tiêu c căđ n gi m nghèo. M r ng vi c làm các khu v c nông nghi p
và d ch v s t oă c ă h iă choă ng iă laoă đ ngă giaă t ngă thuă nh p thoát
nghèo,ătuyănhiênăng i nghèo l i không ti p c năđ căcácăc ăh i vi c
làm m i trong khu v c công nghi p. T ngă tr ng góp ph n gi m
nghèo qua vi că t ngă ngu n l că choă ng i nghèo còn th p. T ngă
tr ng kinh t nh ngăchuy n d chăc ăc u kinh t còn ch m làm nh

h ngăđ n t căđ gi m nghèo.
4.4.3. Nguyên nhân
(i)ăMôă hìnhă t ngă tr ng kinh t
Vi tă Namă ch aă đ m b o
gi m g n k tă t ngă tr ng và gi m nghèo (ii) C u trúc t ng tr ng
kinh t theo ngành ch a hi u qu đ i v i m c tiêu gi m nghèo. (iii)
Chính sách gi mănghèoăch aăđ yăđ ,ăđ ng b và vi c th c hi n còn
nhi u b t c p. (iv) Ngu n l c c a b năthânăng iănghèoăthuăđ c t
t ngătr ng còn r t h n ch ,ăđ y h vào vòng lu n qu n c a s đóiă
nghèo. (v) Nh n th c c a xã h i và n l c c a b năthânăng i nghèo
v gi m nghèo b n v ng còn th p.