Luận văn Thạc sĩ Lưu trữ: Lưu trữ tài liệu khoa học tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam - thực trạng và giải pháp

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN
VĂN

===    ===

LÊ THỊ HẢI NAM

LƯU TRỮ TÀI LIỆU KHOA HỌC
TẠI VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM:
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH LƯU TRỮ

HÀ NỘI 2008


2

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN
VĂN

===    ===
LÊ THỊ HẢI NAM

LƯU TRỮ TÀI LIỆU KHOA HỌC
TẠI VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM:
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

Chuyên ngành : Lưu trữ

Mã số:
60 32 24
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH LƯU TRỮ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.ĐÀO XUÂN CHÚC

HÀ NỘI 2008


3

MỤC LỤC
Trang
PHẦN MỞ ĐẦU

1. Mục đích, ý nghĩa nghiên cứu của đề tài

1

2. Mục tiêu của đề tài

2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

2

4. Nhiệm vụ của đề tài

2

5. Phương pháp nghiên cứu

3

6. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

4

7.

Các nguồn tư liệu được sử dụng

6

8. Đóng góp của luận văn

7

9. Bố cục của luận văn

8

PHẦN NỘI DUNG

Chương 1 Khái quát về hoạt động nghiên cứu khoa học và tài liệu
khoa học của Viện Khoa học xã hội Việt Nam

10

Lịch sử hình thành, chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức
của Viện Khoa học xã hội Việt Nam

10

1.1

1.1.1 Sơ lược lịch sử hình thành

10

1.1.2 Chức năng nhiệm vụ

11

1.1.3 Cơ cấu tổ chức

16

1.2 Hoạt động nghiên cứu khoa học của Viện Khoa học xã hội
Việt Nam

21

1.2.1 Các quy định của Nhà nước và của Viện Khoa học xã hội Việt
Nam về hoạt động khoa học

21

1.2.2 Các nội dung hoạt động khoa học

23

1.2.3 Các hình thức tổ chức thực hiện nghiên cứu khoa học

26

1.3 Tài liệu khoa học của Viện Khoa học xã hội Việt Nam

30

1.3.1 Nội dung, thành phần và đặc điểm của tài liệu khoa học

30

1.3.2 Giá trị của tài liệu khoa học

35


4

Tiểu kết chương 1
Chương 2 Thực trạng công tác lưu trữ tài liệu khoa học tại
Viện Khoa học xã hội Việt Nam
2.1 Tổ chức quản lý công tác lưu trữ tài liệu khoa học

40
42
42

2.1.1 Tổ chức bộ máy, nhân sự làm công tác lưu trữ

42

2.1.2 Ban hành văn bản quản lý công tác lưu trữ

45

2.1.3 Phổ biến pháp luật về công tác lưu trữ

50

2.1.4 Kiểm tra, hướng dẫn công tác lưu trữ

53

2.1.5 Thống kê báo cáo công tác lưu trữ

55

2.1.6 Đảm bảo cơ sở vật chất cho công tác lưu trữ

56

2.2 Các hoạt động nghiệp vụ lưu trữ tài liệu khoa học

57

2.2.1 Thu thập tài liệu

57

2.2.2 Tổ chức khoa học tài liệu

63

2.2.3 Tổ chức bảo quản tài liệu

70

2.2.4 Tổ chức khai thác, sử dụng tài liệu

72

2.2.5 Tổ chức giao nộp tài liệu vào lưu trữ lịch sử

78

2.3 Một số nhận xét đánh giá về công tác lưu trữ tài liệu khoa
học tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam

78

2.3.1 Ưu điểm

78

2.3.2 Tồn tại

79

2.3.3 Nguyên nhân tồn tại

80

Tiểu kết chương 2

81

Chương 3 Các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác lưu trữ tài liệu
khoa học tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam

83

3.1 Phương hướng nâng cao hiệu quả công tác lưu trữ tài liệu
khoa học tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam

83

3.1.1 Một số yêu cầu và nội dung cơ bản đối với công tác lưu trữ
trong gia đoạn hiện nay

83

3.1.2. Phương hướng công tác lưu trữ liệu khoa học của Viện khoa
học xã hội Việt Nam

85

3.2. Các giải pháp đối với công tác lưu trữ tài liệu khoa học
3.2.1. Giải pháp đối với việc tổ chức quản lý công tác lưu trữ

86
86


5

3.2.1.1 Kiện toàn tổ chức và nhân sự làm công tác lưu trữ

86

3.2.1.2 Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý về công tác lưu trữ tài liệu
khoa học

87

3.2.1.3 Tăng cường phổ biến pháp luật về công tác lưu trữ

91

3.2.1.4 Tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn

92

3.2.1.5 Tăng cường cơ sở vật chất trang thiết bị cho công tác lưu trữ

95

3..2.1.6 Hoàn thiện công cụ thống kê

96

3.2.3 Giải pháp đối với hoạt động nghiệp vụ lưu trữ
3.2.3.1 Thúc đẩy công tác thu thập

98
98

3.2.3.2 Tổ chức khoa học tài liệu lưu trữ

103

3.2.3.3 Tổ chức bảo quản tài liệu lưu trữ

110

3.2.3.4 Tổ chức khai thác, sử dụng tài liệu lưu trữ

111

3.2.4 Các giải pháp khác

112

3.2.4.1 Đẩy mạnh ứng dụng tin học vào công tác lưu trữ

112

3.2.4.2 Tổ chức, thực hiện giao nộp tài liệu vào lưu trữ lịch sử

113

3.2.4.3 Tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa tổ chức và cá nhân liên
quan đến hoạt động lưu trữ tài liệu khoa học

113

3.3 Một số kiến nghị về công tác lưu trữ tài liệu khoa học đối
với các cơ quan có thẩm quyền

114

3.3.1 Cơ quan quản lý nhà nước về khoa học công nghệ và lưu trữ

114

3.3.2 Viện Khoa học xã hội Việt Nam

114

3.3.3 Các đơn vị trực thuộc Viện Khoa học xã hội Việt Nam

115

Tiểu kết chương 3

116

PHẦN KẾT LUẬN

117

Tài liệu tham khảo

120

Phụ lục

127

Phụ lục I: Quy chế công tác văn thư và lưu trữ của Viện Khoa
học xã hội Việt Nam
Phụ lục II: Bảng thời hạn bảo quản tài liệu lưu trữ của Trung
tâm Khoa học xã hội và Nhân văn Quốc gia
Phụ lục III: Quy chế về bảo quản, khai thác và sử dụng tài liệu
lưu trữ tại Văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam


6

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Mục đích, ý nghĩa nghiên cứu của đề tài
Với chức năng và nhiệm vụ của cơ quan nghiên cứu khoa học xã hội
nhân văn hàng đầu đất nước, Viện Khoa học xã hội Việt Nam là nơi quy tụ
các nhà nghiên cứu hàng đầu về khoa học xã hội, nơi sản sinh những tài liệu
nghiên cứu về khoa học xã hội và nhân văn phong phú đa dạng có giá trị về
nhiều mặt. Trong đó quan trọng nhất là các báo cáo kiến nghị chứa đựng những
luận cứ khoa học được đúc rút từ hoạt động nghiên cứu của các chương trình đề

tài dự án, hội nghị hội thảo khoa học cung cấp thông tin dự báo cho Đảng và Nhà
nước trong việc xây dựng chủ trương đường lối chính sách phát triển kinh tế xã
hội của đất nước.
Lưu trữ tài liệu khoa học tại Viện Khoa học học xã hội Việt Nam là hoạt
động tổ chức quản lý công tác lưu trữ và thực hiện các hoạt động nghiệp vụ
lưu trữ nhằm mục đích bảo quản an toàn, phát huy giá trị tài liệu hình thành
trong hoạt động quản lý và nghiên cứu khoa học của cơ quan, phục vụ cho
hoạt động quản lý, nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lịch sử và các nhu cầu
chính đáng khác của xã hội.
Để bảo vệ và phát huy giá trị của khối tài liệu này, trong suốt quá trình
hình thành và phát triển, đặc biệt trong những năm gần đây Viện Khoa học xã
hội Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong công tác lưu trữ, từ việc thành lập tổ
chức làm công tác lưu trữ đến ban hành sửa đổi và bổ sung các văn bản quản
lý liên quan đến hoạt động lưu trữ tài liệu khoa học, tổ chức thực hiện các
hoạt động nghiệp vụ, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và trang thiết bị cho hoạt
động lưu trữ. Vì vậy, công tác lưu trữ tài liệu khoa học đã có những chuyển
biến tích cực, hồ sơ, tài liệu phản ánh về hoạt động nghiên cứu khoa học đã


7
được chú trọng thu thập, bảo quản và tổ chức khai thác sử dụng có hiệu quả.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, công tác lưu trữ tài liệu
khoa học tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam vẫn chưa đáp ứng hết các yêu
cầu, còn những tồn tại ảnh hưởng đến tính đầy đủ của thông tin trong từng hồ
sơ lưu trữ cũng như cả hệ thống khối hồ sơ tài liệu nghiên cứu khoa học trong
phông lưu trữ của Viện Khoa học xã hội Việt Nam, ảnh hưởng đến quá trình
bảo quản, khai thác và cung cấp thông tin cho công tác quản lý và công tác
nghiên cứu tại đây.
Xuất phát từ thực trạng trên, chúng tôi chọn vấn đề “Lưu trữ tài liệu khoa học
tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam : thực trạng và giải pháp” làm đề tài luận văn

thạc sĩ. Với mục đích tìm hiểu, đánh giá thực trạng, tìm nguyên nhân, đề xuất các giải
pháp khắc phục những tồn tại trong công tác lưu trữ tài liệu khoa học tại đây, góp
phần bảo vệ và phát huy giá trị khối tài liệu này, đồng thời góp phần nâng cao hiệu
quả công tác lưu trữ tài liệu khoa học của Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
2. Mục tiêu của đề tài
- Mô tả, đánh giá thực trạng công tác lưu trữ tài liệu khoa học tại Viện
Khoa học xã hội Việt Nam.
- Đề xuất các giải pháp nhằm bảo vệ và phát huy giá trị của tài liệu khoa
học của Viện Khoa học xã hội Việt Nam nói riêng và tài liệu nghiên cứu của các
cơ quan khác nói chung.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: công tác lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học (tài liệu
lưu trữ về hoạt động nghiên cứu khoa học không bao gồm các ấn phẩm- xuất bản
phẩm: sách, báo, tạp chí)
Phạm vi nghiên cứu: Luận văn chủ yếu tập trung nghiên cứu khảo sát về việc
tổ chức quản lý công tác lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học của Viện Khoa học
xã hội Việt Nam và hoạt động nghiệp vụ cụ thể về lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa
học tại lưu trữ văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam.


8
4. Nhiệm vụ của đề tài
- Thu thập số liệu, khảo sát, thống kê và đánh giá thực trạng lưu trữ tài liệu
khoa học trên các mặt công tác:
+ Quản lý công tác lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học.
+ Tổ chức thực hiện nghiệp vụ về lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học.
- Đề xuất các giải pháp và kiến nghị cấp có thẩm quyền nhằm nâng cao chất
lượng và hiệu quả công tác lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học tại Viện Khoa học
Xã hội Việt Nam.
5. Các phương pháp nghiên cứu

- Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa
Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đồng thời chúng tôi cũng sử dụng phương
pháp nghiên cứu khác như: Phương pháp hệ thống, phương pháp so sánh, phương
pháp phân tích và mô tả, điều tra khảo sát để tổng hợp, xử lý các tư liệu đã thu
thập được, phương pháp tổng hợp và khái quát hoá.
Để tiến hành nghiên cứu đề tài này chúng tôi đã sử dụng một số phương
pháp cụ thể sau đây:
- Phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lê nin về chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử để làm rõ mối quan hệ giữa lý luận và thực
tiễn công tác lưu trữ ở Viện Khoa học Xã hội Việt Nam;
- Phương pháp luận của lưu trữ: Vận dụng nguyên tắc tính đảng, nguyên
tắc lịch sử, nguyên tắc toàn diện tổng hợp khi xem xét thành phần, nội dung tài
liệu; cơ sở lý luận của việc xác định giá trị tài liệu, thu thập, bổ sung, chỉnh lý tài
liệu, xây dựng công cụ tra cứu và đề xuất những giải pháp đối với công tác lưu trữ
;
- Phương pháp hệ thống: Phương pháp hệ thống đã được vận dụng vào
việc tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của Viện Khoa học xã hội Việt
Nam qua từng thời kỳ lịch sử. Các tài liệu được phân tích theo hệ thống mà chúng
đã xuất hiện và tồn tại. Chúng được sắp xếp theo hệ thống trên cơ sở trình tự thời


9
gian hình thành và phát triển của Viện từ năm 1967 đến nay. Phương pháp hệ
thống còn được sử dụng để nghiên cứu đánh giá hệ thống văn bản quản lý chung
của nhà nước về công tác lưu trữ và hệ thống văn bản quản lý về công tác lưu trữ
củaViện Khoa học xã hội Việt Nam;
- Phương pháp phân tích chức năng: Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của
Viện Khoa học xã hội Việt Nam qua các giai đoạn khác nhau, ứng với từng giai
đoạn có chức năng nhiệm vụ để tìm hiểu đánh giá việc quản lý tài liệu nghiên cứu
khoa học qua các giai đoạn;

- Phương pháp khảo sát : Luận văn đã sử dụng phương pháp khảo sát thực
tế công tác lưu trữ và tài liệu lưu trữ ở Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
6. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Tài liệu nghiên cứu khoa học là một loại hình tài liệu phong phú, có đặc
điểm riêng nên vấn đề lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học nói chung và lưu trữ tài
liệu nghiên cứu khoa học xã hội nói riêng đã được một số nhà khoa học đề cập
trong một số công trình nghiên cứu. Trong đó đáng chú ý là giáo trình của Trường
Trung học Lưu trữ và Nghiệp vụ Văn phòng: Lưu trữ tài liệu khoa học kỹ thuật,
Hà Nội 1996; PTS. Nguyễn Minh Phương: Lưu trữ tài liệu khoa học kỹ thuật, Hà
nội 1992; Tập bài giảng lưu trữ tài liệu khoa học công nghệ, của PGS.TS.
Nguyễn Minh Phương, TS. Nguyễn Liên Hương, TS. Nguyễn Cảnh Đương, Hà
nội, 2005 ; Khoá luận tốt nghiệp ngành Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, khoá
2001-2005 của Bùi Thị Mai: Tìm hiểu công tác lưu trữ các kết quả nghiên cứu
khoa học tại Trung tâm Thông tin Khoa học và công nghệ quốc gia, Hà Nội,
2005.
Vấn đề này cũng được một số tác giả công bố kết quả nghiên cứu trên tạp
chí Văn thư lưu trữ Việt Nam, như: “ Chấn chỉnh công tác thu nộp hồ sơ khoa
học” của tác giả Nguyễn Cảnh Đương (Số 1/2008); “Bàn về tài liệu khoa học kỹ
thuật và tài liệu khoa học công nghệ” của tác giả Nguyễn Phú Thành (Số 2/2008);


10
“Vấn đề quản lý, thu nộp tài liệu khoa học tại Viện khoa học và công nghệ Việt
Nam” của Nguyễn Thị Việt Hoa (Số 2/2008);
Bên cạnh đó, vấn đề này cũng được một số tác giả trình bày dưới dạng
tham luận tại các hội thảo, được in trong các kỷ yếu, đáng chú ý là kỷ yếu hội nghị
chuyên đề ngành thông tin khoa học và công nghệ “Đăng ký giao nộp và sử dụng
kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ trên tinh thần luật khoa học
và công nghệ” do Trung tâm Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia tổ chức
ngày 16/11/2001 tại Hà Nội.

Những công trình đã xuất bản, những bài nghiên cứu kể trên đã đề cập đến
việc thu nộp, quản lý và tổ chức khai thác sử dụng tài liệu khoa học công nghệ
trong đó có tài liệu nghiên cứu khoa học, công tác tổ chức lưu trữ kết quả nghiên
cứu khoa học tại Trung tâm Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia- một cơ
quan có chức năng đăng ký kết quả nghiên cứu khoa học thuộc Bộ Khoa học và
công nghệ, nhưng chưa có hẳn một công trình tổng kết đánh giá về hoạt động
quản lý và hoạt động nghiệp vụ lưu trữ tài liệu khoa học. Ngay cả các đơn vị lưu
trữ của các cơ quan khoa học cũng không có được đề tài chuyên biệt mà thường là
những bài viết về thực trạng giao nộp sản phẩm khoa học – một trong những
thành phần tài liệu thuộc tài liệu nghiên cứu khoa học.
Đối với Viện Khoa học xã hội Việt Nam, nơi sản sinh ra khối lượng lớn tài
liệu nghiên cứu khoa học và công việc lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học đã
được tiến hành nhiều năm, đã có một số kết quả nhất định nhưng vấn đề lưu trữ tài
liệu khoa học cũng chưa được đầu tư nghiên cứu một cách thoả đáng, mà chỉ dừng
lại ở một số Nhiệm vụ cấp bộ như: “Thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu
quả quản lý, khai thác nguồn thông tin khoa học nội sinh tại Viện khoa học xã hội
Việt Nam”, Nhiệm vụ cấp bộ năm 2006 do Trần Mạnh Tuấn, Viện Thông tin
Khoa học xã hội Việt Nam làm chủ nhiệm. “Đánh giá thực trạng thu nộp hồ sơ
khoa học hệ đề tài cấp bộ và cấp viện tại viện Khoa học xã hội Việt Nam” Nhiệm


11
vụ cấp bộ năm 2007, do Lê Thị Hải Nam, Văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt
Nam làm chủ nhiệm.
Những công trình trên cũng mới chỉ đề cập đến việc quản lý và thu nộp loại
hình tài liệu này dưới góc độ của những người làm công tác thông tin thư viện,
hoặc mới chỉ đề cập đến loại hình tài liệu hệ đề tài cấp bộ và cấp viện, mà chưa đề
cập hết các loại tài liệu khoa học tại cơ quan. Còn thiếu hẳn những công trình
được nghiên cứu một cách đầy đủ, nên chưa có được những đánh giá một cách
toàn diện về công tác này.

7. Các nguồn tư liệu được sử dụng
Để hoàn thành luận văn này chúng tôi sử dụng các nguồn tài liệu tham
khảo sau đây:
Một số ấn phẩm như: Đào Xuân Chúc, Nguyễn Văn Hàm, Vương Đình
Quyền, Nguyễn Văn Thâm,: Lý luận và thực tiễn công tác lưu trữ. NXB, Đại học và
Giáo dục Chuyên nghiệp, HN 1990; ThS.Nghiêm Kỳ Hồng: Mấy vấn đề về công tác
văn phòng, văn thư, và lưu trữ trong thời kỳ đổi mới.NXB CTQG, Hà Nội, 2003;
Nguyễn Hữu Hùng: Thông tin từ lý luận tới thực tiễn, NXB văn hoá, Hà nội 2005;
Trường Trung học Lưu trữ và Nghiệp vụ Văn phòng: Lưu trữ tài liệu khoa học kỹ
thuật (giáo trình dùng trong các trường trung học lưu trữ và nghiệp vụ văn phòng),
Hà Nội 1996; PTS. Nguyễn Minh Phương: Lưu trữ tài liệu khoa học kỹ thuật, Hà nội
1992. PGS.TS. Nguyễn Minh Phương, TS. Nguyễn Liên Hương, TS. Nguyễn Cảnh
Đương: Tập bài giảng Lưu trữ tài liệu khoa học công nghệ(tập bài giảng dạy Đại
học của Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng), Hà nội 2005.
Văn bản quy phạm pháp luật: quy định về công tác khoa học và công tác
lưu trữ: Luật sở hữu trí tuệ năm 2005; Luật Khoa học công nghệ năm 2000, Pháp
lệnh Lưu trữ quốc gia năm 2001, Nghị định 111/2004/NĐ-CP, ngày 8/4/2004 của
Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh lưu trữ quốc gia;
Nghị định 105/2006/NĐ-CP, ngày 22/09/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và


12
hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ về bảo vệ quyền sở hữu trí
tuệ và quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ.
Các văn bản của Viện Khoa học xã hội Việt Nam về công tác quản lý
khoa học và quản lý hồ sơ tài liệu: Quy chế Văn thư và Lưu trữ, Quy chế Quản lý
Khoa học.
Một số công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài nghiên cứu như:
“Chấn chỉnh công tác thu nộp hồ sơ khoa học” của tác giả TS. Nguyễn Cảnh
Đương (Tạp chí văn thư lưu trữ Việt Nam, số 1/2008); Kỷ yếu hội nghị chuyên đề

ngành thông tin khoa học và công nghệ “Đăng ký giao nộp và sử dụng kết quả
nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ trên tinh thần luật khoa học và công
nghệ” Hà Nội, 16/11/2001, Khoá luận tốt nghiệp ngành Lưu trữ học và Quản trị
văn phòng khoá 2001-2005 của Bùi Thị Mai: Tìm hiểu công tác lưu trữ các kết
quả nghiên cứu khoa học tại Trung tâm Thông tin Khoa học và công nghệ quốc
gia, Hà Nội, 2005.
Nhiệm vụ cấp bộ năm 2007: Điều tra khảo sát thực trạng thu nộp hồ sơ
khoa học hệ đề tài cấp bộ và cấp viện tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam .
Nhiệm vụ cấp bộ năm 2006: Thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả
quản lý, khai thác nguồn thông tin khoa học nội sinh tại Viện khoa học xã hội Việt
Nam.
8. Đóng góp của Luận văn
Luận văn góp phần mô tả thực trạng công tác lưu trữ, tài liệu nghiên cứu
khoa học và các nhóm, bộ tài liệu nghiên cứu khoa học xã hội nhân văn, về cách
thức tổ chức quản lý công tác lưu trữ và các hoạt động nghiệp vụ cụ thể về lưu trữ
tài liệu nghiên cứu khoa học tại một Viện nghiên cứu đầu ngành về khoa học xã
hội và nhân văn .
Từ nghiên cứu khảo sát thực trạng công tác lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa
học tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam, đánh giá những tồn tại đề ra những giải


13
pháp để củng cố công tác lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học tại đây, qua đó góp
phần giúp cho các cơ quản quản lý về lưu trữ có thêm cơ sở để quản lý chỉ đạo,
hướng dẫn nghiệp vụ cụ thể đối với công tác lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học
nói chung và công tác lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học tại Viện Khoa học xã
hội Việt Nam nói riêng.
Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc việc giảng dạy và
học tập về môn học lưu trữ tài liệu khoa học công nghệ và cho những người quan
tâm đến vấn đề lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học.

9. Bố cục của luận văn
Luận văn gồm ba phần: Phần mở đầu, phần nội dung và phần kết luận,
ngoài ra còn có danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục kèm theo.
Phần nội dung của luận văn bao gồm ba chương:
Chương 1: Khái quát về hoạt động nghiên cứu khoa học và tài liệu nghiên cứu
khoa học của Viện Khoa học xã hội Việt Nam
Chương này sẽ nêu khái quát về lịch sử hình thành và cơ cấu tổ chức và
chức năng nhiệm vụ của Viện Khoa học xã hội Việt Nam, về hoạt động nghiên
cứu khoa học và tài liệu nghiên cứu khoa học tại đây. Với tính chất là dẫn luận,
mục đích của chương này giúp chúng ta thấy được đặc điểm tổ chức và hoạt động
của Viện khoa học xã hội Việt nam để hình thành nên các nguồn tài liệu về nghiên
cứu khoa học và giá trị của nó.
Chương 2: Thực trạng công tác lưu trữ tài liệu nghiên cứu khoa học của viện
Khoa học xã hội Việt Nam
Đây là một trong hai chương chính của luận văn và cũng là phần trình bày
về kết quả nghiên cứu khảo sát về công tác quản lý và hoạt động nghiệp vụ lưu trữ
tài liệu nghiên cứu khoa học tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam, là căn cứ để
đánh giá những ưu điểm, tồn tại, nguyên nhân của những tồn tại trong công tác
lưu trữ tài liệu khoa học tại đây, là cơ sở để đề xuất những giải pháp mà chúng tôi
sẽ trình bày tại chương 3 tiếp theo.


14
Chương 3: Các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác lưu trữ tài liệu nghiên cứu
khoa học ở Viện Khoa học xã hội Việt Nam
Chương này đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác lưu trữ tài liệu
nghiên cứu khoa học tại Viện Khoa học xã hội Việt Nam và các đơn vị trực thuộc
Viện.
Chúng tôi hoàn thành luận văn này, nhờ sự hướng dẫn, giúp đỡ tận tình của
thầy giáo hướng dẫn- PGS.TS. Đào Xuân Chúc, của Lãnh đạo Viện và Văn phòng

Viện Khoa học xã hội Việt Nam, của các thầy cô giáo Khoa Lưu trữ học và Quản
trị Văn phòng, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn. Nhân đây tôi xin
được cảm ơn sự giúp đỡ của Thầy giáo hướng dẫn, cảm ơn các tổ chức và cá nhân
đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và hoàn thành bản luận
văn này.
Hà Nội, ngày tháng năm 2008
Tác giả

Lê Thị Hải Nam


15
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Cán sự Đảng Viện Khoa học xã hội Việt Nam (2008), Báo cáo số
55/BCSĐ-KHXH ngày 27/9/2008 về tổng kết 6 năm thực hiện nghị
quyết hội nghị trung ương 5 về công tác tư tưởng, lý luận của Viện
Khoa học xã hội Việt Nam,Tập lưu văn bản năm 2008 Văn thư Ban
Cán sự Đảng Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
2. Ban Chấp hành Trung ương(1953), Nghị quyết số 34 NQ/TW ngày
2/12/1953 về việc thành lập Ban nghiên cứu Lịch sử, địa lý, văn học,
Hồ sơ TCCB.01 kho lưu trữ văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt
Nam.
3. Bộ Công an(2006), Quyết định số 801/2006/QĐ-BCA ngày 28/6/2006
về danh mục bí mật nhà nước độ mật của Viện Khoa học xã hội Việt
Nam, Tập lưu văn bản năm 2006 Văn thư Viện Khoa học xã hội Việt
Nam.
4. Bộ Khoa học công nghệ(2004), Quyết định số 13/2004/QĐ-BKHCN
ngày 25/5/2004 ban hành Quy định đánh giá nghiệm thu đề tài khoa
học và công nghệ cấp nhà nước, www.most.gov.vn
5. Bộ Khoa học và công nghệ(2005), Quyết định số 01/2005/QĐ-BKHCN

ngày 28/2/2005 Quy định đánh giá, nghiệm thu đề tài KHXH & nhiệm vụ
cấp nhà nước, www.most.gov.vn
6. Bộ Khoa học và công nghệ(2007), Quyết định số 03/2007/QĐBKHCN ngày 16/03/2007 về việc ban hành quy chế đăng ký, lưu giữ
và sử dụng kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ,Tập lưu
văn bản năm 2007 Văn thư Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
7. Bộ Nội vụ(2005), Quyết định số 13/2005/QĐ-BNV ngày 06/1/2005 về
việc ban hành chế độ báo cáo thống kê cơ sở công tác văn thư, lưu
trữ, www.luutruvn.gov.vn.


16
8. Bộ Nội vụ(2005), Quyết định số 14/2005/QĐ-BNV ngày 06/1/2005 về
việc ban hành chế độ báo cáo thống kê tổng hợp công tác văn thư, lưu
trữ,www.luutruvn.gov.vn
9. Bộ Nội vụ(2005), Thông tư số 21/2005/TT-BNV ngày 01/02/2005
hướng dẫn chức năng nhiệm vụ quyền hạn và tổ chức của tổ chức văn
thư, lưu trữ Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính ph ủ và Uỷ
ban nhân dân Tỉnh,www.luutruvn.gov.vn.
10.Bộ Nội vụ(2006), Thông tư 04/2006/TT-BNV ngày 11/4/2006 về việc
hướng dẫn xác định cơ quan, tổ chức thuộc nguồn nộp lưu tài liệu vào
lưu trữ lịch sử các cấp,www.luutruvn.gov.vn.
11.Bùi Thị Mai(2005), Tìm hiểu công tác tổ chức lưu trữ các kết quả
nghiên cứu khoa học tại Trung tâm Thông tin Khoa học và công nghệ
quốc gia, LV.180 Khoa Lưu trữ học và quản trị Văn phòng.
12.Đào Xuân Chúc, Nguyễn Văn Hàm, Vương Đình Quyền, Nguyễn Văn
Thâm(1990), Lý luận và thực tiễn công tác lưu trữ. NXB, Đại học và
giáo dục chuyên nghiệp, Hà Nội.
13.Chính phủ(1967), Nghị định 117 CP, ngày 31/7/1967 của Hội đồng
Chính phủ Quy định nhiệm vụ quyền hạn và tổ chức bộ máy của Uỷ
ban Khoa học xã hội Việt Nam, hồ sơ TCCB.42 kho lưu trữ văn phòng

Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
14.Chính phủ(1993), Nghị định 23/ CP ngày 22/5/1993 về việc thành lập
Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn Quốc gia, hồ sơ TCCB.1272
Kho lưu trữ Văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
15.Chính phủ(2007), Chỉ thị định 05/2007/CT-TTG ngày 02/3/2007, quy
định về việc tăng cường bảo vệ và phát huy giá trị tài liệu lưu trữ,
www.luutruvn.gov.vn


17
16.Chính phủ(2002), Nghị định 81/2002/NĐ-CP ngày 17/10/2002 quy
định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoa học và công nghệ,
www.most.gov.vn
17.Chính phủ(2004), Nghị định 110/2004/NĐ- CP ngày 8/4/2004 của
Chính phủ về công tác văn thư,www.luutruvn.gov.vn
18.Chính phủ(2004), Nghị định 111/2004/NĐ- CP ngày 8/4/2004 quy
định

chi tiết một số điều về pháp lệnh lưu trữ quốc

gia,www.luutruvn.gov.vn
19.Chính phủ(2004), Nghị định 159/2004/NĐ-CP ngày 31/08/2004 về
hoạt động thông tin khoa học và công nghệ, www.most.gov.vn
20.Chính phủ(2004), Nghị định 201/2004/NĐ- CP ngày 10/12/2004 về
ban hành quy chế quản lý hoạt động khoa học xã hội và nhân văn,
Công báo số 16 ngày 16/12/2004 tr 2-14.
21.Chính phủ(2004), Nghị định 26/2004/NĐ-CP ngày 15/01/2004 quy
định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Viện
Khoa học xã hội Việt Nam, www.most.gov.vn
22.Chính phủ(2008), Nghị định 53/2008/NĐ-CP ngày 22 tháng 04 năm

2008, Quy định chức năng nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của
Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Tập lưu văn bản năm 2008 Văn thư
Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
23.Chính phủ(2006), Quyết định số 143/2006/QĐ-TTG ngày 19/6/2006 về
danh mục bí mật nhà nước độ tối mật của Viện Khoa học xã hội Việt
Nam, Tập lưu văn bản năm 2006 Văn thư Viện Khoa học xã hội Việt
Nam.
24.Nguyễn Cảnh Đương(2008), Chấn chỉnh công tác thu nộp hồ sơ khoa
học. Tạp chí Văn thư Lưu trữ Việt Nam, số (1).


18
25. Nguyễn Thị Việt Hoa(2008), Vấn đề quản lý, thu nộp tài liệu khoa học của
Viện Khoa học và công nghệ Việt Nam, Tạp chí Văn thư Lưu trữ Việt Nam,
số (2).
26.Học viện Hành chính Quốc gia(2005), Hành chính nhà nước và công
nghệ hành chính, Nxb Giáo Dục, Hà Nội.
27.Nghiêm Kỳ Hồng - Nguyễn Quốc Bảo- Nguyễn Văn Kết-Nguyễn Thị
Thuỷ-Phan Thị Hợp(1998), Xây dựng, ban hành, quản lý văn bản và
công tác lưu trữ, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
28.ThS.Nghiêm Kỳ Hồng(2003), Mấy vấn đề về công tác văn phòng, văn
thư, và lưu trữ trong thời kỳ đổi mới. Nxb CTQG, Hà Nội.
29.Trần Đức Lương(1998), Bài phát biểu của Chủ tịch nước Trần Đức
Lương tại Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn Quốc gia ngày
4/8/1998, hồ sơ số KHTH.795 kho lưu trữ văn phòng Viện Khoa học
xã hội Việt Nam.
30.GS.TS.Đỗ Hoài Nam (2008), Bài phát biểu của GS.TS.Đỗ Hoài Nam,
Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Việt Nam tại lễ kỷ niệm 55 năm thành
lập Viện Khoa học xã hội Việt Nam và đón nhận Huân chương Sao
vàng, Tập lưu văn văn bản năm 2008 văn thư Viện Khoa học xã hội

Việt Nam.
31.Lê Thị Hải Nam(2007), “Điều tra khảo sát thực trạng thu nộp hồ sơ
khoa học hệ đề tài cấp bộ và cấp viện tại Viện Khoa học xã hội Việt
Nam” Nhiệm vụ cấp bộ năm 2007, Cơ quan chủ trì- Văn phòng Viện
Khoa học xã hội Việt Nam, Hồ sơ văn thư Ban Quản lý khoa học Viện
Khoa học xã hội Việt Nam.
32.Nông Đức Mạnh (2002), bài phát biểu của Tổng bí thư Ban Chấp
hành Trung ương Đảng, trong buổi đến thăm và làm việc với Trung
tâm Khoa học xã hội và Nhân văn Quốc gia, Báo Nhân dân ngày
29/4/2002.


19
33.PGS.TS Nguyễn Minh Phương, TS.Nguyễn Liên Hương, TS. Nguyễn
Cảnh Đương(2005), Tập bài giảng lưu trữ tài liệu khoa học công nghệ
(tài liệu giảng dạy đại học của Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn
phòng), Hà Nội.
34.Lê Khả Phiêu(1998): Bài phát biểu Tổng bí thư trong buổi đến thăm
và làm việc với Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn Quốc gia
ngày 17/2/1998, Báo Nhân dân ngày 18/2/1998.
35.Quốc hội (2000), Luật khoa học và công nghệ, Công báo số 28(1518)
ngày 31/7/2000 tr 1872-1886.
36.Quốc hội (2005), Luật sở hữu trí tuệ, www.most.gov.vn
37.PGS.Vương Đình Quyền(2006), Lý luận và phương pháp công tác văn
thư, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
38.GS.VS.Nguyễn Duy Quý(2003), Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân
văn 50 năm xây dựng và phát triển, NXB khoa học xã hội, Hà Nội.
39.Trường Trung học Lưu trữ và Nghiệp vụ Văn phòng(1996), Lưu trữ
tài liệu khoa học kỹ thuật (giáo trình dùng trong các trường trung học
lưu trữ và nghiệp vụ văn phòng), Hà Nội.

40. Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn Quốc gia(2003), Quyết định
số 325/ QĐ-KHXH ngày 28/4/2003 ban hành Bảng thời hạn bảo quản
tài liệu của Trung tâm Khoa học Xã hội và Nhân văn Quốc gia, Hồ sơ
VP.503 kho lưu trữ văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
41.Uỷ ban Khoa học xã hội Việt Nam(1980), Báo cáo công tác nghiên cứu
khoa học 5 năm (1976-1980), hồ sơ KHOAHOC.167 kho lưu trữ Văn
phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
42.
Uỷ ban thường vụ Quốc hội(2000), Pháp lệnh Bảo vệ bí mật nhà
nước, www.most.gov.vn.
43. Uỷ ban thường vụ Quốc hội(2001), Pháp lệnh lưu trữ quốc gia,
www.luutruvn.gov.vn.


20
44.Văn phòng Chính phủ (1998), Thông báo số 129/TB-VPCP ngày
25/7/1998, thông báo ý kiến của Phó thủ tướng Phạm Gia Khiêm trong
buổi làm việc tại Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn Quốc gia ngày
4/7/1998, hồ sơ KHTH.795 kho lưu trữ văn phòng Viện Khoa học xã
hội Việt Nam.
45.Văn phòng Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn Quốc gia(2002),
Quy định số 775/QĐ-VP ngày 09/7/2002 về việc bảo quản và sử dụng
tài liệu lưu trữ tại Văn phòng Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn
Quốc gia, hồ sơ VP.474 kho lưu trữ văn phòng Viện Khoa học xã hội
Việt Nam.
46.Văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam(2007), Báo cáo tổng kết
công tác văn phòng năm 2007 và phương hướng hoạt động năm 2008 ,
Tập lưu văn bản năm 2007 văn thư Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
47.Văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam(2007), Quyết định
1016/QĐ- VP ngày 20/08/2007 về việc ban hành quy chế chủ trì, phối

hợp tổ chức thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Văn
phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Tập lưu văn bản năm 2007 văn
thư Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
48.Văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam(2007), Quy chế về bảo
quản, khai thác và sử dụng tài liệu lưu trữ tại Văn phòng Viện
Khoa học xã hội Việt Nam, Tập lưu văn bản năm 2007 văn thư Viện
Khoa học xã hội Việt Nam.
49.Viện Khoa học xã hội Việt Nam(2007), Báo cáo tổng kết công tác
của Viện Khoa học xã hội Việt Nam năm 2007 và phương hướng
công tác năm 2008, Tập lưu văn bản năm 2007 văn thư Viện Khoa
học xã hội Việt Nam.


21
50. Viện Khoa học xã hội Việt Nam(2001), Quy chế quản lý khoa học của
Viện Khoa học xã hội Việt Nam, hồ sơ VP.443 kho lưu trữ văn phòng
Viện Khoa học Việt Nam.
51.Viện Khoa học xã hội Việt Nam(2006), Quyết định số 113/QĐKHXH, ngày 13/11/2006 về việc thành lập Ban Quản lý Khoa
học,Tập lưu văn bản năm 2006 văn thư Viện Khoa học xã hội Việt
Nam.
52.Viện Khoa học xã hội Việt Nam(2006), Quyết định số 387 ngày 8 tháng 5
năm 2006 về việc ban hành Quy chế về công tác văn thư và công tác lưu
trữ, Tập lưu văn bản năm 2006 văn thư Viện Khoa học xã hội Việt
Nam.
53.Viện Khoa học xã hội Việt Nam (2007), Quyết định 468/QĐ-KHXH
ngày 17/04/2007 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu
tổ chức của Văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Tập lưu văn
bản năm 2007 văn thư Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
54.Viện Khoa học xã hội Việt Nam(2007), Quyết định 469/QĐ-KHXH
ngày 17/04/2007 về việc ban hành quy chế tổ chức và hoạt động của

Văn phòng Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Tập lưu văn bản năm
2007 văn thư Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
55.Viện Khoa học xã hội Việt Nam(2008), Quy chế quản lý khoa học của
Viện Khoa học xã hội Việt Nam, năm 2008, Tập lưu văn bản năm 2008
văn thư Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
56.Viện Ngôn ngữ học (1992), Từ điển Tiếng Việt, Trung tâm từ điển
ngôn ngữ xuất bản, Hà Nội.
57.

Viện nghiên cứu văn hoá(2008), Báo cáo thực trạng công tác lưu trữ
Viện nghiên cứu văn hoá, Hồ sơ Hội nghị tập huấn công tác lưu trữ Viện
Khoa học xã hội Việt Nam năm 2008 do Văn phòng Viện Khoa học xã
hội Việt Nam tổ chức ngày 28/11/2008 .