giai thoai ve ho ly

Giai Thoại Lịch Sử Việt Nam - Anecdotes of Vietnamese History
Let this thread be the thread where we discuss interesting anecdotes of
Vietnamese history.
I'll start with the Lee of Hwasan - Dòng họ Lý ở Hoa Sơn.
Đi tìm dòng họ Lý ở Hàn Quốc - Kỳ 1: Hoàng tử ra đi
Khoảng 800 năm trước, sau một biến cố lịch sử, nhiều người trong dòng
họ nhà Lý của đất Việt đã lên thuyền vượt biển đến xứ Cao Ly (tức bán
đảo Triều Tiên). Qua bao vật đổi sao dời, dòng họ Lý ly hương đã xây
dựng cơ nghiệp trên đất khách đến tận ngày hôm nay với những hậu duệ
thành đạt.
Phóng viên Tuổi Trẻ lần giở lại sự kiện này, đồng thời tìm gặp trực tiếp
hậu duệ dòng họ Lý sinh sống tại Hàn Quốc - những người luôn mang nỗi
niềm hoài hương.
Đền thờ tám vị vua triều Lý tại Bắc Ninh (đền Lý Bát Đế) - Ảnh tư liệu
TT - 800 năm đã qua, giờ đây có quá ít tư liệu về sự kiện lịch sử này.
Những tư liệu hiếm hoi tìm được lại ít nhiều khác nhau về dữ kiện.
Hoàng tử là ai?
Ngày 17-10-2006, trong bài viết “Hàn Quốc và Việt Nam ngày càng xích
lại gần nhau” đăng trên website của Đại sứ quán Hàn Quốc tại VN có viết
về sự kiện này như sau: “Khoảng 800 năm trước, một vị hoàng tử của
VN đã phải chạy trốn sang vương quốc Goryeo, chính là Hàn Quốc ngày
nay. Vua Kojong của vương quốc Goryeo (1192-1259) nồng nhiệt tiếp
đón vị hoàng tử của VN cùng những tùy tùng của ông và ban tặng cho họ
tên gọi “dòng họ Lý ở Hwasan” vào năm 1226”. Vị hoàng tử đó là ai?
Trước khi lên đường sang Hàn Quốc tìm gặp hậu duệ dòng họ Lý ở xứ
người, chúng tôi đã tìm lại nhiều tài liệu chính sử như Đại Việt sử ký toàn
thư, Việt Sử tân biên, Khâm định Việt sử thông giám cương mục... để
biết thêm về sự kiện này. Các tài liệu này đều viết rất rõ về các đời vua
nhà Lý, song tuyệt nhiên không có một chi tiết nào nhắc đến “vị hoàng
tử chạy trốn”. Riêng trong Đại cương lịch sử Việt Nam (tập I, NXB Giáo
Dục 1997) có một chi tiết ngắn ngủi: “Mùa xuân năm Bính Tuất (1226),

Trần Thủ Độ giữ chức thái sư thống quốc, truất bỏ ngôi thượng hoàng
của Lý Huệ Tông... Trần Thủ Độ thực hiện nhiều biện pháp kiên quyết,
diệt trừ thế lực còn lại của nhà Lý. Một số hoàng thân tìm cách di cư ra
nước ngoài như Lý Long Tường chạy sang Cao Ly”.
Triều đại nhà Lý trị vì trong 216 năm (1010 -1225) với chín đời nối tiếp
nhau: Lý Thái Tổ - Thái Tông - Thánh Tông - Nhân Tông - Thần Tông -
Anh Tông - Cao Tông - Huệ Tông - Chiêu Hoàng. Vua Lý Thái Tổ có công
dời kinh đô về Thăng Long (Hà Nội ngày nay).
Thời vua Lý Nhân Tông đạt đỉnh cao sự thịnh trị, có danh tướng Lý
Thường Kiệt phạt Tống bình Chiêm, mở rộng cương thổ. Đến đời Cao
Tông triều Lý bắt đầu suy yếu. Lý Huệ Tông đã chấm dứt triều Lý bằng
việc truyền ngôi cho con gái (Chiêu Hoàng) và tin dùng họ Trần nên mất
ngôi vào năm 1225.
(Nguồn: Việt sử tân biên)
Vậy hoàng thân Lý Long Tường sang Cao Ly chính là vị hoàng tử chạy
trốn? Theo tài liệu lịch sử, vua Lý Anh Tông có bảy người con là Long
Xưởng, Long Minh, Long Đức, Long Hòa, Long Ích, Long Trát và Long
Tường. Hoàng tử Long Trát được đưa lên ngôi lúc 26 tháng tuổi, hiệu là
Cao Tông, sau truyền ngôi cho con là Long Sảm, hiệu là Huệ Tông. Như
vậy Lý Long Tường là con thứ của vua Lý Anh Tông, em của vua Lý Cao
Tông và là chú của vua Lý Huệ Tông. Một tài liệu khác còn xác định Lý
Long Tường do hiền phi Lê Mỹ Nga hạ sinh vào năm Giáp Ngọ 1174.
Trở lại bối cảnh lịch sử lúc giao thời nhà Lý - Trần, vào năm 1225 Trần
Thủ Độ tổ chức một cuộc đảo chính khôn khéo đưa cháu là Trần Cảnh,
tức Trần Thái Tông lên ngôi, lật đổ nhà Lý lập ra nhà Trần (chính thức
vào ngày 12 tháng chạp năm Ất Dậu, tức ngày 11-1-1226).
Năm 1226, Trần Thủ Độ thanh trừng 300 người trong hoàng tộc họ Lý
vào ngày giỗ tổ Lý Công Uẩn ở Đông Ngàn. Chính sự kiện đẫm máu này
đã khiến nỗi lo sợ của Lý Long Tường (lúc bấy giờ là thân vương duy
nhất nắm nhiều quyền hành, tước Kiến Bình vương) lên đến đỉnh điểm,

sớm muộn gì ông cũng sẽ bị diệt trừ nên đã mang gia quyến và đội thủy
quân thực hiện cuộc di cư bằng đường biển.
Hành trình sóng gió
Cuộc di cư vượt biển của Lý Long Tường và gia quyến có nhiều tình tiết
lẫn nhiều dị bản. Theo tài liệu của Bách khoa từ điển mở Wikipedia: “Lý
Long Tường đã mang đồ thờ cúng, vương miện, long bào và thanh
thượng phương bảo kiếm truyền từ đời vua Lý Thái Tổ cùng sáu ngàn gia
thuộc qua cửa Thần Phù, Thanh Hóa chạy ra biển Đông trên ba hạm đội.
Đoàn thuyền bị bão dạt vào Trấn Sơn, huyện Bồn Tân, tỉnh Hoàng Hải,
trên bờ biển phía tây Cao Ly (gần Busan ngày nay)”. Cuối tháng 10-
2006, phóng viên Tuổi Trẻ đã đến cảng Busan (Hàn Quốc), có dịp xác
minh qua gia phả và hậu duệ dòng họ Lý, nhưng chưa tìm được bất cứ
manh mối nào cho thấy đoàn thuyền của Lý Long Tường dạt vào khu vực
gần Busan.
Bản đồ hành trình trên biển của Lý Long Tường đến Cao Ly năm 1226 -
Ảnh tư liệu
Một dữ liệu khác ở diễn đàn lịch sử - văn hóa sinh viên Đông du tại Nhật
viết: “Lý Long Tường cùng với Lý Quang Bật (là em của học sĩ Lý Quang
Châm đã bị Trần Thủ Độ giết trong cuộc diệt trừ dòng họ Lý) mang đồ
thờ cúng chạy ra biển Đông. Một thuyền bị bão dạt vào Trung Hoa không
rõ sống chết ra sao”.
Theo tiểu thuyết dã sử Hoàng thúc Lý Long Tường của nhà văn, nhà
nghiên cứu Kang Moo Hak thì Lý Long Tường có ghé Nam Kinh, Trung
Hoa, nhưng khi ấy nhà Tống đã chấp nhận sứ thần nhà Trần (đồng nghĩa
với việc công nhận vương triều mới của nước Đại Việt) nên ông đành
phải tiếp tục đi tìm nơi nương tựa khác.
Theo thu thập cứ liệu lịch sử của nhà văn Vũ Ngọc Tiến (Hà Nội), đoàn
thuyền vượt biển của Lý Long Tường “lênh đênh trên biển gần một tháng
thì gặp bão lớn, phải ghé vào Đài Loan lúc đó hoang vu, thưa vắng
người. Ở đó ít lâu, người chết vì đói hoặc say sóng, bệnh tật mất già nửa.

Long Tường quyết định đi tiếp, nhưng con trai là Lý Long Hiền (có tài liệu
viết tên là Lý Đăng Hiền) ốm nặng, cùng gia đình và 200 thuộc hạ ở lại
đảo Đài Loan”.
Chính chi tiết này đã làm nảy sinh một dấu hỏi khác từ nhiều học giả
quốc tế thời gian qua: liệu cựu lãnh đạo Đài Loan Lý Đăng Huy có phải là
hậu duệ của Lý Đăng Hiền - con trai Lý Long Tường năm xưa không? Cho
đến nay vấn đề lịch sử này vẫn còn tồn nghi.
Gia phả hậu duệ dòng họ Lý tại Hàn Quốc mà phóng viên Tuổi Trẻ có
được cho biết vào mùa thu năm 1226, hạm đội của Lý Long Tường đã
tấp vào cửa biển Ongjin-gun (Khang Linh), tỉnh Hwanghae (Hoàng Hải)
thuộc phía đông bắc bán đảo Triều Tiên. Toàn bộ đoàn thuyền còn hơn
1.000 người sống sót đều lấy họ Lý để tỏ lòng trung thành và biết ơn Lý
Long Tường.
TRUNG NGHĨA
___________________
Tích xưa kể rằng nhà vua Cao Ly Kojong nằm mộng thấy một con chim
cực lớn bay từ phương nam đậu lại bên bờ Tây Hải, như báo điềm gặp
được dũng tướng phương xa. Nhưng tại sao từ một hoàng thân thất thế
chạy loạn từ nước Đại Việt xa xôi, Lý Long Tường được trọng dụng và oai
phong lẫm liệt nơi xứ người?
Kỳ tới: Tướng quân tha hương
__________________
"War is God's way of teaching Americans geography."
-Ambrose Bierce

VietnamCalling
View Public Profile
Find More Posts by VietnamCalling
November 15th, 2006, 10:53 PM
#2

VietnamCalling
Registered User

Join Date: Aug 2006
Posts: 130
Part 2
Đi tìm dòng họ Lý ở Hàn Quốc (Kỳ: 2)
800 năm hoài cố hương
“Thụ hàng môn” - nơi có bia ghi ơn công trạng Lý Long
Tường tại Hoa Sơn - Ảnh chụp lại từ “Hoa Sơn Lý thị tộc
phổ”
TT - Tích xưa kể rằng nhà vua Cao Ly Kojong nằm mộng
thấy một con chim lớn bay từ phương Nam đậu lại bên
bờ Tây Hải, như báo điềm gặp được dũng tướng phương
xa.
Sau đêm mộng báo điềm, nhà vua Kojong sai người đến
Tây Hải tìm kiếm và gặp được hạm đội của Kiến Bình
vương Lý Long Tường vừa trôi dạt vào bờ. Vị hoàng thân
nước Nam được diện kiến nhà vua và các đại thần triều
Goryeo.
>> Kỳ 1: Hoàng tử ra đi
Tướng quân tha hương
Theo các tài liệu phóng viên Tuổi Trẻ thu thập được qua
chuyến đi Hàn Quốc, nhà vua Kojong đối đãi rất tốt với
hoàng thân Lý Long Tường, đồng ý cho trú ngụ tại một
khu đất rộng ở Hae-ju, tỉnh Hwang-hae (Hoàng Hải). Từ
đó, hoàng thân Lý Long Tường cùng tướng sĩ, thân bằng
quyến thuộc bắt tay xây dựng cuộc sống lưu vong trên
đất khách bằng các nghề trồng trọt, chăn nuôi, đánh cá
và cả mở trường dạy thi phú, lễ nhạc, võ thuật...

Những hậu duệ Lý Long Tường đang sinh sống tại Seoul
khi kể lại dòng dõi của mình đã không giấu niềm hãnh
diện về sự kiện vẫn còn lưu trong nhiều sách sử cổ hay
truyện dã sử Hàn Quốc về “Hoa Sơn tướng quân”: “Năm
Quí Sửu 1253, quân Mông Cổ cậy binh hùng tướng
mạnh xâm lăng Cao Ly. Lý Long Tường năm ấy đã vào
tuổi thất thập cổ lai hi, nhưng vẫn cưỡi ngựa trắng đôn
đốc binh sĩ, dân chúng trong vùng xây thành An Nam
chống trả quân Mông Cổ suốt năm tháng ròng.
Ông còn mang binh pháp Đại Việt ra để tham mưu cho
các tướng lĩnh Cao Ly và kết quả cùng lập chiến công
lớn khi đánh bại giặc Nguyên Mông”. Vua Kojong đã
phong Lý Long Tường làm tướng quân, cho lập bia ghi
ơn công trạng Lý Long Tường tại nơi quân Nguyên Mông
đầu hàng (gọi là “Thụ hàng môn”), đổi tên nơi họ Lý trú
ngụ là Hoa Sơn. Nên từ đó dân chúng trong vùng suy
tôn Lý Long Tường là Hoa Sơn tướng quân hay Bạch mã
tướng quân (dũng tướng cưỡi ngựa trắng).
Một điều khiến hậu duệ họ Lý ngày nay không khỏi xúc