Tài liệu kiểm tra tình trạng kỹ thuật động cơ và ôtô

t r ì n h đ ộ đ à o t ạ o

1
bộ lao động - thơng binh và x hộiã
Tổng cục dạy nghề
Dự án giáo dục kỹ thuật và dạy nghề (VTEP)

Giáo trình
a)
b)
c)
Hà Nội - 2004
kiểm tra tình trạng kỹ thuật
động cơ và ôtô
M sốã : HAR. 01 34
Nghề : sửa chữa ôtô
Trình độ lành nghề
Logo
(Mặt sau trang bìa)
Mã tàI liệu: .
Mã quốc tế ISBN : ..
2
Tuyên bố bản quyền :
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình
Cho nên các nguồn thông tin có thể đợc
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho
các mục đích về đào tạo và tham khảo
Mọi mục đích khác có ý đồ lệch lạc hoặc
sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành
mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Tổng Cục Dạy nghề sẽ làm mọi cách để

bảo vệ bản quyền của mình.
Tổng Cục Dạy Nghề cám ơn và hoan nghên
các thông tin giúp cho việc tu sửa và hoàn
thiện tốt hơn tàI liệu này.
Địa chỉ liên hệ:
Dự án giáo dục kỹ thuật và nghề nghiệp
Tiểu Ban Phát triển Chơng trình Học liệu
................................................................
Lời tựa
(Vài nét giới thiệu xuất xứ của chơng trình và tài liệu)
Tài liệu này là một trong các kết quả của Dự án GDKT-DN ..

(Tóm tắt nội dung của Dự án)
(Vài nét giới thiệu quá trình hình thành tài liệu và các thành phần tham gia)
(Lời cảm ơn các cơ quan liên quan, các đơn vị và cá nhân đ tham gia )ã
(Giới thiệu tài liệu và thực trạng)
TàI liệu này đợc thiết kế theo từng mô đun/ môn học thuộc hệ thống mô đun/môn
học của một chơng trình, để đào tạo hoàn chỉnh
Nghề Sửa chữa ôtô ở cấp trình độ ..II
và đợc dùng làm Giáo trình cho học viên trong các khoá đào tạo, cũng có thể đợc sử
dụng cho đào tạo ngắn hạn hoặc cho các công nhân kỹ thuật, các nhà quản lý và ngời sử
dụng nhân lực tham khảo.
Đây là tài liệu thử nghiệm sẽ đợc hoàn chỉnh để trở thành giáo trình chính thức
trong hệ thống dạy nghề.
Hà nội, ngày . tháng năm
Giám đốc Dự án quốc gia
3
Mục lục
đề mục Trang
1- Lời tựa 3

2- Mục lục 4
3- Giới thiệu về mô đun 5
4- Sơ đồ quan hệ theo trình tự học nghề 6
5- Các hình thức học tập chính trong mô đun 7
6- Bài 1 : Vận hành Động cơ xăng 8
7- Bài 2 : Vận hành Động cơ điêzen 13
8- Bài 3 : Kiểm tra tình trạng kỹ thuật 18
9- Bài 4 : Vận hành ôtô 23
10- Đáp án các câu hỏi và bài tập 28
11- Các thuật ngữ chuyên môn 30
12- Tài liệu tham khảo 30


4
giới thiệu về mô đun
Vị trí, ý nghĩa, vai trò mô đun :
Kiểm tra tình trạng kỹ thuật của động cơ và ôtô là công việc thờng xuyên của ngời thợ
vận hành động cơ và vận hành ôtô. Vì vậy ngời vận hành động cơ và vận hành ôtô cần có
các kiến thức hiểu biết cơ bản về cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của các loại động cơ
động cơ và ôtô. Đồng thời có đủ kỹ năng phân định về cấu tạo để tiến hành kiểm tra, bảo
dỡng các bộ phận của động cơ và ôtô đảm bảo đúng quy trình, đúng yêu cầu kỹ thuật và
an toàn.
Mục tiêu của mô đun:
Nhằm đào tạo cho học viên có đầy đủ kiến thức về yêu cầu,nhiệm vụ của cộng việc
vận hành, kiểm tra tình trạng kỹ thuật động cơ và ôtô.Đồng thời có đủ kỹ năng phân định
cấu tao, tiến hành vận hành, kiểm tra bảo dỡng thờng xuyên động cơ và ôtô với việc sử
dụng đúng và hợp lý các trang thiết bị,dụng cụ đảm bảo đúng quy trình, yêu cầu kỹ
thuật ,an toàn và năng suất cao.
Mục tiêu thực hiện của mô đun:
Học xong mô đun này học viên có khả năng:

1. Phát biểu đúng yêu cầu, nhiệm vụ của công việc vận hành và kiểm tra tình trạng kỹ
thuật của động cơ xăng, động cơ điêzen và ôtô.
2. Trình bày đợc quy trình và phơng pháp kiểm tra và vận hành động cơ và ôtô.
3. Vận hành, kiểm tra, bảo dỡng bên ngoài các bộ phận của động cơ và ôtô đúng yêu
cầu kỹ thuật..
Nội dung chính của mô đun:
1- Vận hành động cơ xăng
2- Vận hành động cơ đIêzen
3- Kiểm tra tình trạng kỹ thuật động cơ.
4- Vận hành ôtô.
5

Sơ đồ quan hệ theo trình tự học nghề



1
HAR 01 01
Điện kỹ
thuật
HAR 01 19
SC-BD phần cố định
động cơ
HAR 01 18
Kỹ thuật về động cơ
đốt trong
HAR 01 08
Kỹ thuật
đIện tử
HAR 01 10

Vật liệu cơ
khí
HAR 01 11
Dung sai
lắp ghépvà
ĐLKT
HAR 01 12
Vẽ kỹ thuật
HAR 01 13
An toàn
HAR 01 17
Nhập môn
nghề s/c ô tô
HAR 01 14
Thực hành
nghề bổ trợ
HAR 01 20
SC- BD phần
C/động động cơ
HAR 01 21
SC-BD Cơ cấu
phân phối khí
HAR 01 22
SC-BD Hệ thống
bôi trơn
HAR 01 23
SC-BD Hệ
thống làm mát
HAR 01 24
SC-BD Hệ thống

nhiên liệu xăng
HAR 01 25
SC-BD Hệ thống
nhiên liệu
HAR 01 26
SC-BD Hệ thống
khởi động
HAR 01 27
SC-BD Hệ thống
đánh lửa
HAR 01 28
SC-BD Trang
thiết bị điện ô
HAR 01 29
SC-BD Hệ thống
truyền lực
HAR 01 30
SC-BD Cầu chủ
động
HAR 01 31
SC-BD Hệ thống di
chuyển
HAR 01 32
SC-BD Hệ thống lái
HAR 01 33
SC-BD Hệ thống
phanh
HAR 01 35
SC Pan ô tô
HAR 01 34

K.tra tình trạng kỹ
thuật Đcơ và ô tô
HAR 01 36
nâng cao hieụ quả
công việc
Bằngcông
nhân lành
nghề
HAR 02 06
Xác suất thống kê
HAR 02 07
Kỹ thuật tự động điều
khiển bằng điện tử
HAR 02 08
Vẽ Auto CAD
HAR 02 19
Tổ chức
quản lý và
sản xuất
Chứng chỉ
bậc cao
HAR 02 11
Chẩn đoán
động cơ
HAR 02 12
Chẩn đoán
HT truyền
động ôtô
HAR 02 14
SC-BD bộ

tăng áp
HAR 02 15
SC-BD Hệ
thống phun
xăng điện tử
HAR 02 16
SC-BD BCA
điều khiển bằng
điện từ
HAR 02 17
SC-BD HT
đ/khiển bằng
khí nén
Bằngcông
nhận bậc
cao
Chứng
chỉ
nghề
HAR 01 09
Cơ kỹ thuật
HAR 02 13
Công nghệ phục hồi
chi tiết trong s/chữa
HAR 02 09
Công nghệ khí nén
và thủy lực
HAR 02 10
Nhiệt kỹ thuật
HAR 02 18

SC-BD Biến
mô thủy lực

Các hình thức học tập chính trong mô đun
1 . Học trên lớp về :
- Nhiệm vụ, yêu cầu của công việc vận hành và kiểm tra tình trạng kỹ thuật
động cơ và ôtô.
- Phơng pháp kiểm tra vận hành và bảo dỡng bên ngoài động cơ và ôtô.
- Quy trình kiểm tra, bảo dỡng và vận hành động cơ, ôtô
2 . Thực tập tại xởng trờng về :
- Thực hành kiểm tra, bảo dỡng và vận hành động cơ và ôtô.
3 - Tự nghiên cứu và làm bài tập về :
- Các tài liệu tham khảo về cấu tạo các bộ phận, hệ thống của động cơ và ôtô.
- Vẽ sơ đồ cấu tạo, trình bày đợc nguyên tắc hoạt động của một số loại động
cơ và các hệ thống của ôtô.
Yêu cầu về đánh giá hoàn thành mô đun
KIếN THứC:
- Trình bày đầy đủ các yêu cầu, nhiệm vụ và nguyên tắc kiểm tra tình trạng kỹ
thuật động cơ và ôtô.
- Giải thích đúng các quy trình kiểm tra, vận hành động cơ và ôtô.
kỹ năng:
- Kiểm tra và vận hành bảo dỡng đợc các động cơ và ôtô đúng quy trình,quy phạm
và đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Sử dụng đúng,hợp lý các dụng cụ kiểm tra,bảo dỡng đảm bảo chính xác và an
toàn.
- Chuẩn bị,bố trí và sắp xếp nơi làm việc vệ sinh,an toàn và hợp lý.
Thái độ:
- Chấp hành nghiêm túc các quy định về kỹ thuật,an toàn, tiết kiệm trong bảo d-
ỡng và vận hành.
- Có tinh thần trách nhiệm hoàn thành công việc đảm bảo chất lợng và đúng thời

gian .
- Cẩn thận ,chu đáo trong công việc luôn quan tâm đúng,đủ không để xảy ra sai
sót.
7
Bài 1
Vận hành Động cơ xăng - M bài: ã HAR 01 34 01
Giới thiệu :
Vận hành động cơ xăng là công việc của ngời thợ vận hành ôtô hoặc vận hành
tiếp các máy công tác khác. Các kiến thức cơ bản về cấu tạo và quy trình kiểm tra,
vận hành động cơ xăng nhằm giúp cho các công nhân bảo dỡng, vận hành động cơ
xăng đảm bảo đúng yêu cầu kỹ thuật và an toàn cho ngời và thiết bị.

Mục tiêu thực hiện:
Học xong bài này học viên có khả năng:
1. Phát biểu đúng yêu cầu, nhiệm vụ của công việc vận hành và kiểm tra tình trạng
kỹ thuật động cơ.
2. Trình bày đợc quy trình và phơng pháp kiểm tra và vận hành động cơ xăng.
3. Vận hành, kiểm tra, bảo dỡng bên ngoài các bộ phận của động cơ đúng yêu cầu
kỹ thuật..
Nội dung chính:
1. Nhiệm vụ, yêu cầu của công việc vận hành và kiểm tra tình trạng kỹ thuật động
cơ.
2. Phơng pháp kiểm tra và bảo dỡng bên ngoàI động cơ xăng.
-.Phơng pháp kiểm tra chung.
-.Phơng pháp bảo dỡng bên ngòài.
3. Vận hành và kiểm tra động cơ xăng
- Quy trình vận hành, kiểm tra động cơ xăng.
- Vận hành và kiểm tra bên ngòai các bộ phận, hệ thống của động cơ
- Bảo dỡng : Làm sạch và kiểm tra bên ngoài, vặn chặt, thay dầu bôi trơn, nớc làm
mát và bơm mỡ bôi trơn các chi tiết.

Hình 1-1. Động cơ xăng 4 kỳ kéo máy phát điện
Thùng nước làm mát
Biến trở chất lỏng
Động cơ kiểm tra Bảng đồng hồ
Động cơ điện (tải)
Bệ thử
8
học trên lớp
I. Nhiệm vụ, yêu cầu của công việc kiểm tra và vận hành động cơ
1. Nhiệm vụ
Kiểm tra và vận hành động cơ xăng là công việc sử dụng các dụng cụ, trang thiết
bị và những kinh nghiệm của ngời thợ vận hành động cơ và của ngời thợ sửa chữa,
bảo dỡng động cơ. Nhằm tiến hành kiểm tra tình trạng kỹ thuật các bộ phận của động
cơ và bảo dỡng, vận hành động cơ hoạt động đảm bảo công suất và an toàn.
2. Yêu cầu
- Kiểm tra đầy đủ các bộ phận và hệ thống của động cơ
- Vận hành động cơ đúng quy trình, có năng suất cao và an toàn
- Bảo dỡng các bộ phận và hệ thống thờng xuyên và đúng định kỳ.
II. Phơng pháp kiểm tra, vận hành và bảo dỡng động cơ xăng.
1. Phơng pháp kiểm tra chung
- Làm sạch bên ngoài các bộ phận và chi tiết của động cơ
- Quan sát và kiểm tra các bộ phận và chi tiết bên ngoài động cơ
- Quan sát và kiểm tra các vết nứt, gảy và chảy rỉ bên ngoài các chi tiết, bộ phận.
- Kiểm tra mức dầu bôi trơn, mức nớc làm mát và mức nhiên liệu
- Vận hành động cơ và kiểm tra áp suất dầu bôi trơn, nghe tiếng gõ của động cơ và
quan sát các vết chảy rỉ bên ngoài các bộ phận của động cơ.
2. Phơng pháp bảo dỡng bên ngòài
- Làm sạch bên ngoài các bộ phận và chi tiết của động cơ
- Kiểm tra và vặn chặt các đầu nối và các đai ốc, bu lông bên ngoài động cơ.

- Kiểm tra và cấp đủ mức dầu bôi trơn, mức nớc làm mát và mức nhiên liệu hoặc
thay dầu bôi trơn, thay các lỏi lọc và thay nớc làm mát đúng định kỳ quy định.
- Bơm mỡ bôi trơn các chi tiết và bộ phận có núm bơm mỡ.
- Kiểm tra và điều chỉnh độ căng dây đai của bơm nớc, quạt gió và các bộ phận có
truyền động dây đai khác
- Kiểm tra và lắp chặt các đầu dây nối điện, đầu nối dây ắc quy.
- Kiểm tra và đổ thêm nớc cất hoặc dung dịch vào các ngăn bình ắc quy đúng định
mức hoặc thay dung dịch điện phân của bình ắc quy.
iii. nội dung vận hành và bảo dỡng bên ngoài động cơ xăng
1. Làm sạch và kiểm tra bên ngoài các bộ phận, hệ thống của động cơ.
2. Quan sát, kiểm tra bên ngoài các bộ phận và chi tiết
3. Kiểm tra mức dầu bôi trơn, nớc làm mát và mức nhiên liệu
4. Vận hành động cơ
5. Kiểm tra áp suất dầu bôi trơn, tiếng gõ của các bộ phận.
6. Kiểm tra điều chỉnh và thay thế các chi tiết của động cơ đúng định kỳ.
iv. câu hỏi bài tập
1. Nêu nhiệm vụ của công việc kiểm tra và vận hành động cơ xăng ?
2. Nêu nội dung của phơng pháp kiểm tra chung động cơ ?
2. (bài tập) Vẽ sơ đồ cấu tạo của một động cơ xăng 4 kỳ ?
9
tHựC HàNH bảo dỡng và vận hành động cơ xăng 4 kỳ
I. tổ chức chuẩn bị nơi làm việc
1. Mục đích:
- Rèn luyện kỹ năng kiểm tra, bảo dỡng và vận hành động cơ xăng bốn kỳ
- Nhận dạng các bộ phân của động cơ xăng bốn kỳ
2. Yêu cầu:
- Kiểm tra chính xác, đúng quy trình và đúng yêu cầu kỹ thuật.
- Nhận dạng và kiểm tra đợc các
- Sử dụng dụng cụ hợp lý, chính xác.
- Đảm bảo an toàn trong quá trình tháo, lắp

- Tổ chức nơi làm việc khoa học, ngăn nắp, gọn gàng.
3. Chuẩn bị:
a) Dụng cụ:
- Các bộ phận và chi tiết của động cơ dùng nhận dạng cấu tạo
- Các động cơ bốn kỳ dùng nhận dạng cấu tạo và vận hành
- Dụng cụ tháo lắp, bảo dỡng
- Khay đựng dụng cụ, chi tiết
- Bộ dụng cụ kiểm tra áp suất, độ chân không, nhiệt độ và thể tích
b) Vật t:
- Giẻ sạch
- Giấy nhám
- Nhiên liệu vận hành, rửa, dầu mỡ bôi trơn
- Các đầu nối, joăng đệm....
- Tài liệu phát tay về các quy trình và tra cứu các yêu cầu kỹ thuật về kiểm tra và
bảo dỡng, vận hành động xăng 4 kỳ.
- Bố trí nơi làm việc cho nhóm học viên đủ diện tích, ánh sáng và thông gió
II. Quy trình vận hành động cơ
1. Kiểm tra bên ngoài động cơ và giao nhận sổ vận hành.
2. Chuẩn bị khởi động
3. Tiến hành vận hành động cơ
4. Kiểm tra sau khi vận hành động cơ
5. Ngừng động cơ và giao nhận động cơ

Hình 1-2: Sơ đồ cấu tạo chung động cơ xăng 4 kỳ
Thùng xăngĐộng cơ
Bầu lọc không khí
Máy khởi động
Bộ chế hoà khí
Bàn đạp ga
Bộ chia điện

Bơm xăng
Quạt gió ống xả
10