Biến đổi IL-6, IL-10 ở bệnh nhân đa chấn thương và mối liên quan với độ nặng tổn thương

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2017

BIẾN ĐỔI IL-6, IL-10 Ở B NH NHÂN ĐA CHẤN THƢƠNG
VÀ MỐI IÊN QUAN VỚI ĐỘ NẶNG TỔN THƢƠNG
Nguyễn Trường Giang*; Vũ Xuân Nghĩa*
Nguyễn Mạnh Cường*; Nguyễn Trung Kiên**
TÓM TẮT
Mục tiêu: khảo sát sự thay đổi nồng độ IL-6, IL-10 và mối liên quan với độ nặng tổn thương
ở bệnh nhân (BN) đa chấn thương. Phương pháp: đánh giá độ nặng tổn thương và tình trạng
BN đa chấn thương bằng điểm ISS và RTS. Định lượng IL-6, IL-10 tại các thời điểm (khi vào
viện, 6, 12, 24, 48 và 72 giờ sau chấn thương. Kết quả: điểm ISS trung bình 34,25; điểm RTS
trung bình 9,05; IL-6 tăng sớm và ổn định tại các thời điểm 6 - 72 giờ sau chấn thương với
nồng độ cao nhất 64,6 ng/ml; IL-10 tăng cao dần, đạt mức cao nhất tại thời điểm 72 giờ sau
chấn thương với nồng độ trung bình 246,2 ng/ml. Điểm ISS càng cao, điểm RTS càng thấp thì
nồng độ IL-6 sau chấn thương càng cao. Kết luận: nồng độ IL-6, IL-10 huyết thanh tăng cao rõ
rệt ở BN đa chấn thương. Nồng độ IL-6 huyết thanh thay đổi có liên quan với độ nặng tổn
thương và tình trạng BN đánh giá bằng điểm ISS và RTS. Ngược lại, nồng độ IL-10 không liên
quan với độ nặng tổn thương và tình trạng BN.
* Từ khoá: Đa chấn thương; Độ nặng tổn thương; Interleukin 6; Intrerleukin 10.

Association of Dynamic Change in Serum IL-6, IL-10 Levels with
Injury Severity in Multiple Trauma Patients
Summary
Objectives: To evaluate the association of dynamic change in serum IL-6, IL-10 levels with
injury severity in multiple trauma patients. Method: Injury severity and patient’s status of multiple
trauma patients were assessed by ISS and RTS score. IL-6 and IL-10 levels were tested at time
of administration, 6, 12, 24, 48 and 72 hours after injury. Results: Mean of ISS and RTS score
was 34.5 and 9.05, respectively. IL-6 level elevated early and had a relatively stable level during
6 - 72 hours after injury with the maximum level of 64.6 ng/mL. Besides, IL-10 increased
steadily, reached the highest level at 72 hours after injury with the level value 246.2 ng/mL.
The higher of ISS and the lower RTS score, the higher the IL-6 level. Conclusions: There was a

significant elevation of serum IL-6 and IL-10 levels in patient with multiple trauma. The change
of serum IL-6 level was significantly associated with unjury severity and patient’s status assessed
by ISS and RTS scores.
* Keywords: Multiple trauma; Injury severity; Interleukine 6, Interleukine 10.
* Học viện Quân y
** Bệnh viện Quân y 103
Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Trung Kiên ()
Ngày nhận bài: 25/09/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 03/11/2017
Ngày bài báo được đăng: 21/11/2017

91


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2017
ĐẶT VẤN ĐỀ
Chấn thương là nguyên nhân chủ yếu
gây tử vong trên toàn thế giới (khoảng 9%)
và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong
ở nhóm tuổi < 40. Sốc mất máu, thiếu oxy
và tổn thương trầm trọng các cơ quan
là nguyên nhân chính dẫn đến tử vong
sớm ở BN chấn thương nặng và đa chấn
thương. Trong khi đó, nguyên nhân của
tử vong muộn chủ yếu do những biến
chứng liên quan đến rối loạn hệ thống
miễn dịch [5].
Có nhiều thang điểm đánh giá độ nặng
tổn thương trong đa chấn thương, trong
đó điểm ISS (Injury Severity Score) và RTS
(Revised Trauma Score) thường được sử

dụng [10]. Nghiên cứu thực nghiệm và
lâm sàng cho thấy, chấn thương nặng và
phẫu thuật có tác động rõ rệt đến hệ
thống miễn dịch đặc hiệu và không đặc
hiệu. Sau chấn thương, các tế bào có
chức năng mi��,
nồng độ IL-6 trong 24 giờ đầu có liên
quan với độ nặng tổn thương và tình
trạng BN (r = 0,3 - 0,43). Đặc biệt, nồng
độ IL-6 liên quan chặt chẽ với điểm RTS,
nói cách khác, IL-6 có tương quan với
tình trạng sốc và rối loạn chức năng các
cơ quan ở BN đa chấn thương.
Mối liên quan giữa tăng nồng độ IL-6
huyết thanh và điểm ISS cao cũng như
kết quả điều trị đã được nhiều nghiên cứu
chỉ ra: Gebhard F và CS [4], Pape H.C và
CS [11], Damas P và CS [3]. Nồng độ
IL-6 tăng sớm có liên quan đến BN sẽ có
biến chứng suy đa tạng. Nghiên cứu của
Giannoudis P.V và CS cho thấy: IL-6
không có giá trị tiên lượng biến chứng
nhiễm khuẩn huyết, nhưng có liên quan
đến độ nặng tổn thương. Nó là một dấu
ấn đánh giá mức độ tác động của tổn
thương, IL-6 tăng cao trong khoảng
1 - 4 giờ sau chấn thương và liên quan
đến độ nặng [6]. Sohtaro M và CS cũng
chỉ ra: IL-6 có liên quan với điểm AIS và
điểm ISS ở BN đa chấn thương (r = 0,45

và 0,33) [12].
Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy,
IL-6 tăng sớm sau chấn thương và có
giá trị tiên lượng các biến chứng cũng như
tử vong. Nghiên cứu của Sousa A và CS
95


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2017
trên 99 BN cho thấy, IL-6 tăng cao có ý
nghĩa tại thời điểm 48, 72 giờ sau chấn
thương [14]. Nghiên cứu của Bogner V và
CS trên 58 BN cũng cho thấy, IL-6 tăng
cao tại thời điểm vào viện và 24, 72 giờ
sau chấn thương [2]. Nghiên cứu của
Gebhard F và CS trên 94 BN có 19% tử
vong bệnh viện thấy, IL-6 tăng cao có ý
nghĩa tại thời điểm 4, 6, 12 giờ sau chấn
thương ở nhóm tử vong [4].
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ý kiến khác
nhau về thay đổi nồng độ và giá trị tiên
lượng của IL-10 ở BN đa chấn thương.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra, nồng độ IL-10
huyết thanh tăng cao ở BN đa chấn
thương và sau phẫu thuật lớn liên quan
đến độ nặng tổn thương. Nồng độ IL-10
huyết thanh tăng ở BN nhiễm khuẩn và
đặc biệt cao ở BN sốc nhiễm khuẩn. Tuy
nhiên, có nghiên cứu chỉ ra, IL-10 không
tăng, thậm chí giảm sau chấn thương [6].

Theo Bogner V và CS, IL-10 tăng cao
sớm sau chấn thương [2]. Tương tự,
Lausevic Z và CS cũng thấy IL-10 tăng
cao trong suy đa tạng và tăng sớm sau
chấn thương [9]. Tuy nhiên, nghiên cứu
của Gouel-Cheron A và CS trên 100 BN
với 37% nhiễm khuẩn huyết thấy, IL-10
chỉ tăng ở nhóm tử vong và không liên
quan đến tiên lượng [7]. Spielmann S và
CS cũng không thấy có liên quan giữa IL-10
và biến chứng ARDS [13]. Các tác giả
cho rằng, cơ chế sản sinh và tác động
của IL-10 phức tạp và phụ thuộc nhiều
yếu tố, trong đó có đặc điểm cá thể trong
đáp ứng viêm và kháng viêm. Những vấn
đề đó cần được nghiên cứu sâu hơn và
có ý nghĩa lớn trong điều trị cũng như dự
phòng biến chứng ở BN chấn thương.
96

KẾT UẬN
Nồng độ IL-6, IL-10 huyết thanh tăng
cao rõ rệt ở BN đa chấn thương. IL-6
tăng sớm và ổn định tại các thời điểm
6 - 72 giờ sau chấn thương với nồng độ
cao nhất 64,6 ng/l. IL-10 tăng cao dần,
đạt mức cao nhất tại thời điểm 72 giờ sau
chấn thương với nồng độ trung bình
246,2 ng/l.
Nồng độ IL-6 huyết thanh thay đổi có

liên quan với độ nặng tổn thương và tình
trạng BN đánh giá bằng điểm ISS và
RTS. Tổn thương càng nặng (điểm ISS
càng cao), tình trạng càng nặng (điểm
RTS càng thấp) thì nồng độ IL-6 sau chấn
thương càng cao. Ngược lại, nồng độ
IL-10 không liên quan với độ nặng tổn
thương và tình trạng BN.
TÀI I U THAM KHẢO
1. Anne-Britt E.D, Pieta K, Inger B.S.
Predictive value of cytokines for developing
complications after polytrauma. World J of
Critical Care Med. 2016, 5 (3), pp.187-200.
2. Bogner V, Keil L, Kanz K.G et al. Very
early posttraumatic serum alterations are
significantly associated to initial massive RBC
substitution, injury severity, multiple organ
failure and adverse clinical outcome in multiple
injured patients. Eur J Med Res. 2009, 14,
pp.284-291.
3. Damas P, Ledoux D, Nys M et al.
Cytokine serum levels during sepsis in human
IL-6 as a marker of severity. Ann Surg. 1992,
215, pp.356-362.
4. Gebhard F, Pfetsch H, Steinbach G et al.
Is Interleukin-6 an early marker of injury
severity following major trauma in humans.
Arch Surg. 2000, 135, pp.291-295.

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2017
5. Giannoudis P.V, Hidebrand F, Pape
H.C. Inflammatory serum markers in patients
with multiple trauma, can they predict
outcome?. J Bone Joint Surg. 2004, 86,
pp.313-323.
6. Giannoudis P.V, Smith R.M, Perry S.L
et al. Immediate IL-10 expression following
major orthopaedic trauma: Relationship to
anti-inflammatory response and subsequent
development of sepsis. Intensive Care Med.
2000, 26, pp.1076-1081.
7. Gouel-Chéron A, Allaouchiche B,
Guignant C et al. Early interleukin-6 and slope
of monocyte human leukocyte antigen-DR:
A powerful association to predict the
development of sepsis after major trauma.
PLoS One. 2012, 7, p.33095.
8. Jaffer U, Wade R.G, Gourlay T.
Cytokines in the systemic inflammatory
response syndrome: A review. Intensive Care

and Cardiovascular Anesthesia. 2010, 2,
pp.161-175.
9. Lausevic Z, Lausevic M, TrbojevicStankovic J et al. Predicting multiple organ
failure in patients with severe trauma. Can J
Surg. 2008, 51, pp.97-102.
10. Neidhardt T.R, Keel M, Steckholzer U
et al. Relationship of interleukin-10 plasma
levels to severity of injury and clinical outcome

in injured patients. J Trauma. 1997, 42,
pp.863-870.
11. Pape H.C, van Griensven M, Rice J et
al. Major secondary surgery in blunt trauma
patients and perioperative cytokine liberation:
Determination of the clinical relevance of
biochemical markers. J Trauma. 2001, 50,
pp.989-1000.
12. Sohtaro M, Yuki O, Shigeyuki T,
Masato F. Postmortem cytokine levels and
severity of traumatic injuries. Int J Legal Med.
2006, 120, pp.265-270.

97