Ebook 11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi: Phần 2

11 loại thực phẩm bổ dưõng, chống lão suy d người cao tuổi

HẠT SEN
Hạt sen vừa có thể ăn tươi, vữa dùng làm nguyên liệu chế biến các món
canh, làm n h â n bánh, làm m iít... Đông y từ xưa đã coi h ạ t sen là vị thuốc
quý có tác dụng bổ nguyên khí, th a n h tâm an thần.
GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG
Kali

Hạt sen chứ a nhiều kali, trong lOOg h ạ t sen có tới 846m g kali. Đây là
nguyên tố có tác dụng cân bằng ch ất dịch trong tế bào, giúp duy trì chức
năng tim và huyết áp ở trạng thái bình thường. Q ua nghiên ciiu, các chuyên
gia đã p h á t hiện trong nước tiểu của người cao huyết áp, lượng n atri thường
tăng còn lượng kali lại giảm. Điều đó chiing tỏ trong cơ cấu m ón ăn, n atri
được đư a vào qu á nhiều, còn kali lại quá ít.
Vì vậy, ăn những thực phẩm giàu kali sẽ có
tác dụng đáo thải m uối n atri m à h ạ t sen là
sự lựa chọn lí tưởng nhất.
Magiẽ

Trong lOOg h ạ t sen có chứ a 242m g magiê.
Đây là nguyên tố giúp tăng cường trí lực,
Magiê kết họp với n atri còn có tác dụng


11 loại thực phẩm bổ duõng, chống lão suy ở người cao tuổi

chống loảng xưong, tăng cường chức năng hoạt động của hệ th ầ n kinh và
cơ bắp. Trong b ử a ăn hàng ngày, người ta thường được được cung cấp
nhiều canxi như n g lại thiếu nguyên tố magiê. Vĩ vậy ăn h ạ t sen có tác dụng
hấp th ụ canxi tốt hơn. Bệnh tim m ạch thường liên quan rấ t nhiều vói tình

trạn g thiếu magiê. Nghiên ciKi nhữ ng người chết vi bệnh tim cho thấy hàm
lượng nguyên tố magiê trong tim cực thấp. Thiếu magiê còn có kh ả năng
d ẫn tới co th ắ t cơ. Nhiều công trìn h nghiên ciru đã p h á t hiện, m ột trong
nhữ ng nguyên n h â n gây đau tim không phải do tắc động m ạch vành m à do
co th ắ t động m ạch vành tim dẫn đến tim bị thiếu oxy.
0

Nhiều loại vitamin

Trong h ạ t sen có nhiều loại vitam in n h ư vitam in A, B j, B2, E. Vitamin
trong h ạ t sen có tác dụng th ú c đay sự hoạt động của men, từ đó khiến cơ
thế người đi vào trạn g thái làm việc, sinh ra năng lượng, nâng cao kh ả năng
m iễn dịch, duy tri sức khỏe cơ bắp, bảo vệ động m ạch. Trong đó, vitam in c
và vitam in E có tác dụng chống oxy hóa, giúp người cao tuổi trẻ lâu, ngăn
ngừa b ện h ung th ư và b ệnh tim, bảo vệ cơ thể.
Cellulose

Trong h ạ t sen còn chứ a nhiều cellulose, n h ấ t là cellulose dạng thô, có tác
dụng loại bỏ cặn b ã trong cơ thể, giúp cơ thể hấp th ụ nước trong hệ thống
tiêu hóa, làm cho thức ă n trương lên, được thải dễ dàng khỏi cơ thể.
TÁC DỤNG ĐỐI VỚI sức KHỎE

Hạt sen vừa là loại thực phẩm , vừa là vị thuốc tẩm bổ có giá trị đối với
người cao tuôi. Theo Đông y thì h ạ t sen tính bĩnh, vị ngọt, vào tâm tỳ. Trong
h ạ t sen chứ a nhiều protein, lipit và các nguyên tố n h ư canxi, phốtpho, sắt...


11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi

Đây là vị thuốc có tác dụng bố khí, cố tinh, dùng điều trị các bệnh đi ngoài,

ch án ăn do tỳ hư, đồng thời là thuốc bố bồi dưỡng sức khỏe người cao tuổi
sau khi ốm.
0

Thanh tàm an thần

Hạt sen luôn được coi là vị thuốc Đông y có giá trị bồi bổ nguyên khí,
th an h tâm an thần. Hạt sen được dùng điều trị các chứng loạn nhịp tim,
m ất ngủ, suy nhược th ầ n kinh do tình trạng sức khỏe và trạng thái tâm lý
gây ra. Đối với n ữ giói ở giai đoạn tiền m ãn kinh củng n h ư nam giới ở giai
đoạn thay đổi về sinh lý sử dụng h ạ t sen rấ t có lợi.
ỡ

Bổ tỳ, chữa đi ngoài

Do h ạ t sen có vị ngọt, tính bình, bổ dưỡng, có kh ả năng th u sáp m ạnh
nên được dùng đê chửa trị cho nhữ ng người bị tỳ hư, đi ngoài lâu ngày,
chán ăn, thường được dùng phối họp với n h â n sâm , phục linh, son dược.
Do h ạ t sen bố tỳ âm, chử a đi ngoài nên được coi là vị thuốc làm m ạn h tràng
vỊ. Điều trị bệnh đi ngoài m ạn tính có thể dùng h ạ t sen (bỏ tâm) 30g, khiếm
thực 30g, h ạ t ý dĩ 40g, h ạ t kê 150g n ấ u cháo.
Cỉ Bổ thận

Hạt sen có tác dụng bố th ận tinh, tăng cường mối liên hệ giữa th ậ n và
tim. Các chứng bệnh di tinh, đái dắt, khí h ư đục, khí h ư ra nhiều cũng n h ư
các triệu chim g loạn nhịp tim, m ất ngủ do tâm khí h ư hoặc tâm - th ận
không hỗ trợ được cho n h a u gây ra, nên ă n nhiều cháo h ạ t sen. Ix)ại cháo
này có đặc điểm chống lạnh, th a n h đạm , ăn ngon, dễ tiêu hóa. Món h ạ t sen
hẩm dạ dày lợn có tác dụng bổ th ận , bổ tỳ, kiện vị, chữ a các chirng n h ư di
tinh do th ậ n hư, tỳ vị yếu, chán ăn...

11 loại thực phẩm bổ duững^ chống lão suy ở ngưởi cao tuổi

u Hạ huyết áp

LƯUỸ

Người bị đầy
Cao huyết áp là bệnh thường gặp ở người cao tuổi. Đe
trướng bụng, táo
điều trị bệnh này, ngoải việc kiên trì dùng thuốc, nên
bón không nên
thường xuyên ăn h ạ t sen sẽ có tác dụng hỗ trợ chửa
ăn nhiều hạt sen.
bệnh rấ t tốt. Theo nghiên ciiu dược lý, tâm sen có tác
dụng h ạ huyết áp, giảm mở m áu. Vì vậy ăn h ạ t sen để nguyên tâm sen sẽ
hiệu q u ả hon. s ử dụng mỗi lần 12g tâm sen khô thay trà pha nước uống,
mỗi ngày 2 lần vào 2 buổi sáng, chiều, ngoài công dụng h ạ huyết áp, còn
có tác dụng th a n h nhiệt, an thần, bổ tim.

Ù Tăng cuửng thể chát, làm chậm quá trình lão hóa
Do chức năng của các tố chức và cơ quan trong cơ thể người cao tuổi bị
suy yếu nên xuất hiện tình trạng thể lực yếu, sức đề kháng bệnh giảm sút,
thính lực, thị lực kém dần, tóc bạc, rụng, hay quên, m ất ngủ, kém ăn, sợ lạnh,
nhiều người cao tuổi kèm theo những căn bệnh m ạn tính ở người già vói mức
độ khác nhau. Vì vậy, đối với người cao tuổi, ăn bổ sung h ạt sen sẽ giúp tăng
cường thế chất, làm chậm quá trình lảo hóa, phòng chống bệnh tật.
CÁCH DÙNG

Hạt sen là loại thự c phẩm , và là loại thuốc bổ
dưỡng. Món ăn có h ạ t sen, bách họp, nấm
tuyết, trim g chim cú t có tác dụng ích trí an
thẩn, bố tim, não. D ùng h ạ t sen cùng phục
linh, sơn dược (củ mài), h ạ t ỷ dĩ n ấ u cháo
không n h ũ n g lá m ón ăn ngon m à còn bổ tỳ vị,
chống lão hóa.


11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi

Hạt sen tươi n ấ u với th ịt gà, cá, tôm sẽ cho m ón ăn m át, ngon miệng.
sen khô có thể dùng n ấu chín hoặc nghiền th ả n h bột làm bánh. Chọn
h ạ t sen vỏ mỏng, h ạ t chắc, bỏ tâm đắng, ninh kỹ, cho ít đường phèn
n ấ u chè sẽ được m ón chè bổ dưỡng ngon miệng. Hay cũng có thể n ấ u
sen với bách họp, th ịt lợn nạc th à n h m ón cháo tâm bô dùng cho người
ốm dậy cơ thể đang yếu.

Hạt
loại
vào
hạt
mới

Cách tẩm bổ bằng hạt sen có hiệu quả

Đối với h ạ t sen vừa là thực phẩm , vừa là vị thuốc không phải cứ càng
ăn nhiều càng tốt. Nếu sử dụng không đúng cách sẽ "lợi b ấ t cập hại".

Ù

Cách ninh nhừ hạt sen

Hạt sen rất khó ninh n h ừ vì vỏ lụa ngoài có m ột lóp chất sừng, thời gian
bảo quản càng lâu, lóp sxìng đó ngày càng dày thêm , không dễ hấp th ụ nước
để trương nở. Đe h ạ t sen chóng mềm, khi ngâm cần sử dụng nước muối
loãng nóng, để khoảng 1 giờ, lấy tay bóp nhẹ, lớp vỏ lụa sẽ bong ra, cho h ạt
sen vào nước sôi ngâm tiếp, h ạ t sẽ trương nở, khi n ấ u chóng nhừ.

LƯUỸ
Khi mua hgt
hạt sen nẽn chọn
loại hạt to, chắc, đều hạt. Mọi
bộ phận của hạt sen đều có
tóc dụng chữa bệnh, nhưng
đối với những người mới bị
cảm, táo bón, sốt rét, trĩ, đầy
trướng

bụng

thì

tạm

không nên ăn hạt sen.

thời

11 loại thực phẩm bổ dưõng^ chống lão suy ở người cao tuổi

MÓN ĂN CHÉ BIÉN TỪ HẠT SEN
H ạt sen tươi có thể ă n sống hay để n ấ u canh, n ấ u chè, làm n h â n bánh.
O M ón vịt hầm hạt sen
► Nguyên liệu:
- Thịt vịt (chưa lọc xương): 500g
- Đậu đỏ: 80g

- Hạt sen tươi: lOOg
- Giing: 2 lát

- T rần bì: 1 miếng

- Rượu thực phâm : 1 thìa to

- Muối vừa đủ.
► Cách làm:
- Thịt vịt rử a sạch, chần qua
nước sôi đê ráo.
- Đổ nước vào nồi, đ u n sôi,
cho tấ t cả các nguyên liệu vào
đun to lửa, khi sôi chuyển nhỏ
lửa hầm trong 2 giờ.
- Cho th ịt vịt ra, để nguội, lọc
bỏ xương, th ái m iếng mỏng, cho
tiếp vào nồi, n h ặ t bỏ trầ n bì,
nêm m uối vừa m iệng là được.

Ó

11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở ngưòi cao tuổi

©c/?è hạt sen, bách hợp
► Nguyên liệu:
- Hạt sen: 50g
- Son dược (củ mài); 20g

- Bách họp (hoa atisô): 50g
- Táo tàu; 20 quả

- Nấm tuyết: 20g

- Đường phèn đủ dùng.

► Cách làm:
- Đem tấ t cả nguyên liệu (trừ đường phèn) rủ a sạch, ngâm nước 1 giờ,
táo tà u bỏ hạt, để sẵn.
- Đô 1 lít nước vào xoong, cho bách họp, h ạ t sen, son dược, táo tàu vào
đ u n chín nhừ, tiếp đó cho nấm tuyết vào đ u n chín mềm.
- Sau cùng cho đường phèn
vào khuấy tan đều là được.


11 loại ifiực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi

SÚ P L ơ XANH
GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG

Súp lơ x an h chứ a nhiều ch ất p-caroten, kali, canxi, nhiều loại vitam in,
axit íolic (B0), silic, cellulose... Trong đó, canxi, axít folic, vitamin c, p-caroten
là ch ất chống oxy hóa, có tác dụng bảo vệ m àng tế bào, tăng cường khả
năng m iễn dịch củ a cơ thể; kali giúp cân bằng dịch bào, hỗ trợ chức năng
tim và giữ cho huyết áp ở m ức b ình thường: silic có tác dụng phòng ngừa
tai biến m ạch m áu não và b ệnh ung thư. Vì vậy, súp lơ x anh đã trở th à n h
loại ra u x an h tuyệt vời, rấ t p h ù họp với người cao tuổi.
Kalí

Kali trong sú p lơ x anh có tác dụng cân bằng
chất dịch trong tế bào, hỗ trợ chức năng tim và
giữ ổn định huyết áp. Nguyên n h â n chính gây tai
biến m ạch m áu não ở người cao tuổi là do cao
huyết áp và xơ ciing m ạch m áu não. Nghiên ciru
2000 người độ tuổi tru n g niên ở Mỹ cho thấy,
trong nước tiểu củ a người b ệnh cao huyết áp,
hàm lượng n atri tăng, hàm lượng kali giảm. Điều
này chứng tỏ trong cơ cấu bử a ăn, lượng n atri
được đưa vào cơ thể quá nhiều, trong khi kali lại
được hấp th ụ quá ít. Vì thế, cần phải ăn các món


11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ỏ người cao tuổi

chứa nhiều kali để giúp cơ thể bài tiết ra nhiều m uối natri, m à súp lơ xanh
chính là sự lựa chọn tối ư u (trong lOOg lơ xanh chứ a 30,3m g kali).
Ô

Canxi

Hàm lượng canxi trong súp lơ xanh k h á cao (41m g/100g rau), có thể hỗ
trợ phòng ngừa ung thư. Người cao tuổi có n h u cầu canxl cao hơn người trẻ
tu ối, nếu thiếu canxi, sẽ dễ bị "hội chứng loãng xương đặc th ù ở người cao
tuổi", tình trạng nặng dễ có hiện tượng gảy xương bệnh lý. Người cao tuổi
mỗi ngày cần hấp th ụ 0,6g canxi, nên bổ sung sú p lơ x anh để tăng cường
thêm canxi.

ế

Sắt

Các công trìn h nghiên cứu đả cho biết, nhữ ng người tuổi trên 60, th ín h
lực sẽ giảm sút, không ít người m ắc chiing điếc tuổi già. Các chuyên gia
dinh dưỡng cho rằng, bổ sung chất sắ t có thể làm giản m ạch m áu nhĩ, làm
m ềm hồng cầu, đảm bảo cung cấp đủ m áu cho tai, giúp phòng ngừa giảm
th ín h lực. Hàm lượng sắ t và kẽm trong sú p lơ x an h k h á nhiều (0,8mg sắt,
0,2m g kẽm /lOOg rau). Vì vậy, thường xuyên ăn sú p lơ xanh có lợi cho
phòng ngửa bệnh điếc ở ngưòi cao tuổi. Nếu thiếu sắt, người cao tuổi dễ bị
bệnh thiếu m áu, dễ sợ lạnh, ăn súp lơ x anh sẽ có tác dụng tốt.
^

Silic

Súp lơ x anh có nguyên tố vl lượng silic, giúp loại bỏ ch ất bị oxy hóa trong
cơ thế, bảo vệ cho tế bào và tổ chức mô không bị hủy hoại, nâng cao khả
năng m iễn dịch, duy trì kết cấu và chức năng bình thường củ a hệ thống tim
m ạch. Đây là ch ất thải độc đối với người bị nhiễm kim loại nặng n h ư chì
trong thiên nhiên. Ngoài ra, silic còn giúp phòng ngừa tai biến m ạch m áu
não và ung thư.

11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lâo suy ở người cao tuổi

TÁC DỤNG ĐỐI VỚI sức KHỎE

Súp lơ x an h không nhữ ng giàu ch ất dinh dưỡng m à còn có tác dụng chửa
bệnh, bảo vệ sức khỏe, là loại thực phẩm quỷ đối vói người cao tuổi sức yếu,
nhiều bệnh. Thường xuyên ăn sú p lơ x anh trong m ột thời gian dài có thể
phòng ngừa các chiing b ệnh n h ư ung thư, tai biến m ạch m áu não, cao
huyết áp, yếu tim, táo bón, bệnh về tuyến tiền liệt...
Bổ não, tăng cuòng trí nhớ

Các n h à nghiên ciru củ a Mỹ đả p h á t hiện, ăn nhiều súp lơ x anh rấ t có
lợi cho não bộ củ a người cao tuối. Những phụ n ữ 6 0 -7 0 tuổi, ă n nhiều rau
xanh và sú p lơ x anh thì sẽ làm chậm lại quá trìn h suy giảm về trí nhớ, kh ả
năng diễn đ ạ t bằng lời nói, k h ả năng tập tru n g chú ý khi về già. Các công
trìn h nghiên cim cũng cho thấy, sú p lơ xanh cũng rấ t có lợi cho não bộ của
đàn ông. Ngưòi cao tuổi có thể sử dụng súp lơ xanh n h ư m ột thói quen ăn
uống khoa học đế h ạ th ấp mối nguy hiểm của hội chiúig suy giảm trí tuệ
khi về già.
Nâng cao khả năng miễn dịch

Súp lơ x an h giàu vitam in và ch ất khoáng, có công hiệu nâng cao sức đề
kháng b ện h tật, tăng cường kh ả năng m iễn dịch. Súp lơ xanh còn chứa
nhiều loại axít h ữ u cơ chống hoại huyết, có thể làm tăng chức năng giải độc
của gan, nâng cao k h ả năng miễn dịch của cơ thể.

Q Bảo vệ da
Trong súp lơ x anh chứ a nhiều vitam in A, vitam in c và caroten, có thể
tăng cường k h ả năng chống tổn thương ở da, giúp cho da giữ được tính đàn

hồi, làm chậm q u á trìn h lão hóa.

Ó


11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi
p

ũ Phòng chống ung thư
Súp lơ x an h có nhiều p -caro ten là ch ất chống ung th ư nổi tiếng. Lượng
vitam in c , axít folic và silic k h á dồi dào trong sú p lơ x anh đều có tác dụng
chống oxy hóa nên có công hiệu n h ấ t định trong phòng chống ung thư.
Những nghiên cxru ở Mỹ còn chiứig tỏ, ăn súp lơ x anh kết họp với cà ch u a
phòng ngửa được ung th ư tiền liệt tuyến khá rõ rệt. Công hiệu phòng chống
ung th ư của cà ch u a chủ yếu do ch ất tạo m àu đỏ của cà ch u a chín, còn tác
dụng phòng ngừa ung th ư củ a súp lơ xanh chủ yếu do ch ất thioglucolide có
trong loại rau này.

U' Diệt xoắn trùng hành tá tràng
Gần đây, các n h à khoa học Pháp và Mỹ đã p h á t hiện súp lơ x anh không
chỉ chứ a nhiều vitam in và ch ất khoáng có tác dụng bổ dưỡng m à còn có kh ả
năng kỳ diệu diệt được xoắn trù n g h à n h tá tràng gây ung th ư dạ dày.

Ũ Hạn chè bệnh tiểu đường
Súp lơ xan h chứa nhiều cellulose, có thể làm giảm k h ả năng hấp th ụ của
ruột đối với đường glucô, từ đó h ạ th ấp đường huyết, khống chế có hiệu quả
bệnh tiểu đường.
CÁCH DÙNG

Súp lơ xanh không nhữ ng giàu giá trị dinh

dưỡng, m à còn có tác dụng phòng chống ung
th ư và là loại thực phẩm ăn ngon miệng. Cho
dù lảm xalát, xào, luộc hay n ấ u canh, sú p lơ
xanh vẫn luôn là m ón ăn hấp dẫn.


11 loại thực phẩm bổ dirõng, chống lão suy ở người cao tuổi

Bí quyết trong chế biến

Súp lơ x an h không nên ăn sống vì dễ sinh đầy hơi, ản h hưởng đến tiêu
hóa. Nhưng n ếu m uốn giũ được nhiều n h ấ t lượng vitam in c trong lơ xanh
thì cần rú t ngắn thời gian đ u n nấu. Tốt n h ấ t là không nên cho cả cây hoặc
miếng to vào nấu, m à cần thái miếng nhỏ, n ấ u ít một, n h ư vậy ra u sẽ chín
n h an h . Người ta đã nghiên ciru thấy rằng nếu luộc lơ x anh quá 3 phút,
lượng vitam in c sẽ m ất đi 50%, như ng nếu chỉ luộc trong 2 p h ú t thì vẫn giũ
lại được 80% lượng vitam in c , do đó cần n ấ u th ậ t n h a n h sú p lơ xanh.
0^ Cách chọn

- Súp lơ x an h ngon, ch ất lượng tốt là loại có m àu sắc tươi, xanh sẫm ,
nếu rau có m àu vàng thì chứng tỏ rau quá già hoặc đã để lâu.
- Bề m ặt hoa sú p lơ x anh không bị lồi lõm, kết cấu dày chắc.
- Cầm trên tay, thấy nằng nặng là loại tốt, như ng nếu hoa quá cirng,
cuống hoa to dày, thì là ra u đã già.
- Nên chọn cây sú p lơ xanh có lá x an h non, m ởn là ra u tươi.
- Q uan sá t cuống sú p lơ xanh, nếu vết cắt còn ướt, mói lá rau tươi, còn
thấy cuống khô chiing tỏ rau đã được th u hái lâu, không còn tươi nữa.
Bí quyết bảo quản

Lấy giấy hoặc túi ni lông có lỗ th o át khí (giấy cần p h u n ít nước cho ẩm)

bọc ngoài cây sú p lơ xanh, sa u đó dựng điing đ ặt trong tủ lạnh, có thể giũ
tươi trong 1 tu ầ n lễ.
Lá sú p lơ x an h còn tươi rử a sạch, thái miếng nhỏ, xào cùng hải sả n ăn
rất ngon.
Tước bỏ vỏ cứng của cuống hoa, rử a sạch, thái lát mỏng dầm giấm đường
làm th à n h m ón dư a góp ăn khai vị rấ t ngon.


11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi

MÓN ĂN CHẾ BIẾN TỪ SÚP Lơ XANH
o

Súp lơ xanh xào tỏi

>■Nguyên liệu:
- Súp lơ xanh; 250g
- Tỏi: 5 n h á n h
- Gừng: 3 lát

- Dầu thự c vật: lOOg
- Muối: 1 th ìa con
- Bột đao: 1 th ìa cà phê.

>-Cách làm:
- Súp lơ x anh đem cắt tiing n h á n h nhỏ, rử a sạch, thái lát.
- C hần súp lơ xanh qua nước
sôi, vớt ra để ráo.
- Tỏi bóc bỏ vỏ, băm nhuyễn.
- Cho d ầu vảo chảo, phi giÌTig

tỏi, đổ lơ x an h vào đảo, nêm bột
can h vừa miệng. Xuống bột đun
sôi là được.


11 loại thực phẩm bổ dưdng, chống lão suy ỏ ngưòi cao tuổi

0 Thịt gà om súp lơ xonh
>■Nguyên liệu:
- Súp lơ xanh: 250g

- Thịt lườn gà: 300g

- Khoai tây: lOOg

- Cà rốt: lOOg

- Sử a tươi: 200m l
- Giìng: 3 lát
- Bột canh, bột đao đủ dùng.
►Cách làm:
- Súp lơ x an h rử a sạch, tách th à n h tirng n h á n h nhỏ, luộc qua nước muối
p h a loãng đ u n sôi trong 2 phút, vớt ra để ráo.
- Cà rốt, khoai tây rử a sạch, thái miếng.
- Lườn gà rủ a sạch, thái miếng, n h ú n g qua nước sôi, vớt ra đế ráo.
- Đ un nóng chảo, cho 1 thìa
d ầu ăn, gừng vào đảo qua, cho
tiếp th ịt gà, cà rốt, khoai tây, đun
to lửa cho sôi, sa u đó chuyển
nhỏ lửa om trong khoảng 1 giờ.

Bột đao hòa nước k huấy tan.
- Cho tiếp sú p lơ xanh, tử từ
xuống sử a tươi, đảo đều, cuối
cùng xuống bột làm nước sốt,
đảo chín là được.

Ó


11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi

NẤM TUYẾT
GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG

Nấm tuyết (ngân nhĩ) lả loại nấm m àu trắng, là thực phẩm giàu dinh
dưỡng, cũng là vị thuốc tẩm bổ có giá trị. Nấm tuyết chứ a nhiều protein,
lipit, gluxit, canxi, phốtpho, sắt; ngoài ra trong nấm tuyết còn chứ a nhiều
th á n h p h ần vitam in và nguyên tố vi lượng. Do nấm tuyết có th à n h p h ần
dinh dưỡng phong phú, giá trị ngang với n h â n sâm , n h u n g hươu, là loại
thự c phâm có giá trị d àn h cho người cao tuôi.
Holoside đặc trung của nấm tuyết

Đây là loại holoside m ang tính axít, được hình th à n h trong qu á trình sinh
trưởng của nấm tuyết, có tác dụng cải thiện vả điều tiết chức năng m iễn dịch
của cơ thể, nâng cao số lượng bạch cầu.
Holoside là th ản h phần hoạt tính chủ yếu
n h ấ t của nấm tuyết, có thể h ạ th ấp rõ rệt
lipit trong tổ chức cơ tim, tăng cường m en
hoạt tính SOD trong tổ chức não và gan,
giảm lượng cholesterol trong m áu, thúc

đẩy tổng họp protein trong gan, có công
hiệu rõ rệt trong điều trị bệnh viêm phế
quản m ạn tính, bệnh tâm phế m ãn ở
người già. Ngoài ra chất này còn có tác

Ó


11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi

dụng bảo vệ gan, nâng cao kh ả năng chống phóng xạ của cơ thể, thúc đẩy
tống họp protein và axít amin, phòng chống ung thư, chống lảo hóa.
Chất pectin

Đây là c h ất có hàm lượng phong p h ú trong nấm tuyết, th à n h p h ần chủ
yếu là polyscharide dính, dạng axít. Đây là m ột trong nhữ ng th à n h p h ần
của tố chức xương, da. Tác dụng của ch ất náy trong cơ thể củng giống n h ư
xi m ăng trong xây dim g nhà, làm tăng tín h vững chắc của xương, đặc biệt
là phòng ngừa loãng xương, dễ gãy xương nên vô củng q uan trọng đối với
người cao tuổi. Pectin thực vật còn làm tăng hoạt tín h củ a m en trong tế bào,
th am gia vào p h ả n líng truyền dẫn củ a hệ thống th ầ n kinh, giúp hấp th ụ
tốt vitam in B J2- C hất này còn làm tăng tín h đàn hồi củ a da, giảm nếp nhăn,
làm cho tóc đen mượt. Con người ta tuổi càng cao thì càng bị thiếu pectin
thự c vật m ả biểu hiện lá loãng xương, xương khóp giòn. Vì vậy ă n nhiều
nấm tuyết sẽ rấ t có lọi.
Vìtamin và chất khoáng khác

Mộc n h ĩ trắn g chứ a nhiều vitam in B2 , vlam in c, canxl, sắt, phốtpho, vi
lượng caroten, ngoài ra còn giàu protein thô, lipit, gluxit. Trong nấm tuyết
còn ch ứ a phốtpho h ữ u cơ q uan trọng, có công hiệu làm giảm m ệt nhọc cho

cơ bắp.
TÁC DỤNG ĐỐI VỚI sức KHỎE

Nấm tuyết có công hiệu cường tin h bổ th ận , m ạn h phổi, sinh tân, trị ho,
giáng hỏa, n h u ậ n tràng ích vị, bổ khí huyết, tăng cường thể lực, bổ não, làm
tinh th ầ n sảng khoái, làm đẹp da, kéo dài tuổi thọ. Nấm tuyết tính bình.


11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ỏ ngưòi cao tuổi

không độc, có tác dụng kiện tỳ khai vị,
ích khí th a n h tràng, bổ âm n h u ậ n phế.
Ngoài ra, nấm tuyết còn nâng cao khả
năng m iễn dịch của cơ thể, tăng cường
khả năng chịu đựng củ a người bệnh ung
th ư khi điều trị bằng chiếu xạ, truyền
hóa chất. Nấm tuyết còn rấ t thích họp
với người già yếu, cơ thể h ư nhược sau
khi ốm, có tác dụng tăng cường thể lực.
Đối với bệnh viêm phế q uản m ạn tính, cao huyết áp, xơ ciíng m ạch m áu ở
người già, ă n nấm tuyết cũng rấ t tốt, ngoài ra, nấm tuyết còn có công hiệu
làm đẹp da.
Chống ung thư

Nấm tuyết tính bình, vị ngọt nhạt, có công hiệu bổ âm, n h u ậ n phổi, dưỡng
vị, sinh tân dịch nên nấm tuyết là loại thực phẩm bổ dưỡng phòng bệnh ung
thư. Những nghiên ciiu dược lý cho thấy, nấm tuyết thúc đẩy chuyển hóa,
tăng cường k h ả năng miễn dịch. C hất holoside chống ung th ư trong mộc nhĩ
trắng có tác dụng kiềm chế sự ph át triển của tế bào ung thư, được dùng hỗ
trợ điều trị chiếu xạ, truyền hóa chất trong điều trị các bệnh ung thư.

Ũ Bổ phế hư
Nấm tuyết là loại thực phẩm bổ dưỡng cấu tạo pectin thự c vật, khi đang
sống ký sinh trên gỗ, nấm tuyết tươi là loại chất dịch dạng keo, khi khô mới
teo lại, có h ìn h dáng n h ư vẫn n hìn thấy ở thị trường. Nấm tuyết có kh ả năng
chịu lạnh rấ t tốt, có thể sinh trưởng bình thường trong điều kiện nhiệt độ
dưới âm, không bị chết khô nên có tác dụng n h u ậ n phế, chử a ho khan, khô


11 loại thực phẩm bổ dưõng, chống lão suy ở người cao tuổi

phổi, phổi yếu, đặc biệt là có công hiệu điều trị ho ra m áu, cầm m áu. Nhiều
người già phổi đả h ư nhược, hay bị ho, cảm mạo, thường ngày nên hầm
nấm tuyết với táo đỏ, đường p hèn ăn tẩm bổ, tăng sức đề kháng của phổi.
Cầm máu

Pectin thực vật trong nấm tuyết còn có tác dụng cầm m áu nên ăn nấm
tuyết có thể hỗ trợ điều trị b ệnh lao, ho ra đờm dính m áu, có công hiệu chửa
khô phối, cầm m áu. Thường xuyên ăn nấm tuyết có thể phòng ngừa ho ra
m áu. Có thể hấp cách thủy nấm tuyết vói đường phèn. Một gam nấm tuyết,
sa u khi n ấ u sẽ cho 15g, loại tốt cho 24g. c ầ n biết rõ n h ư vậy để ước lượng
nấm khô cho thích họp. Những người ho nhiều đờm, khi ăn nên cho thêm
ít đường phèn.

Ũ Chữa táo bón
Nguyên n h â n gây táo bón có nhiều, như n g thường là do tràn g vị quá
nóng gây ra. Nấm tuyết được dùng để điều trị chứng táo bón do âm h ư hỏa
vượng, n h ờ tác dụng n h u ậ n tràng. N hững người âm hư, cơ thê suy nhược,
đi ngủ m uộn, ngày hôm sa u dễ bị táo bón, ă n nấm tuyết sẽ cải thiện được
tìn h hình.

Q

Làm mịn da

Bước vào tuối tru n g niên, da b ắ t đầu khô, nếp n h ă n x u ất hiện nhiều, sắc
m ặt sạm , chủ yếu lả do ch ất collagen dưói da bị m ất tính đàn hồi. Đe cải
thiện tìn h hình này, trong lĩnh vực thẩm mỹ thường áp dụng biện pháp cấy
collagen thự c vật dưới da, kéo căng nếp nhăn. Đây tuy là giải pháp tốt,
như ng giải pháp thực sự tối ư u là phải dự a vào liệu pháp ăn uống kéo dài
tuổi thọ của collagen. Nấm tuyết chinh là loại thự c phẩm đem lại hiệu quả


11 loại thực phẩm bổ dưõng, chống lão suy ở người cao tuổi

đó. Loại thực phẩm này chứ a nhiều
pectin thực vật tự nhiên, vói tác dụng
bố âm, nếu sử dụng thường xuyên,
dái ngày sẽ có tác dụng làm m ịn da,
hon n ử a giá th à n h lại rẻ, cách chế
biến đa dạng.
Chống phóng xạ

Những thi nghiệm dược học đả
chứng m inh, chất holoside trong nấm
tuyết có tác dụng bảo vệ cơ thể trước tác hại củ a phóng xạ. Vì vậy, khi đang
phải điều trị bằng truyền hóa ch ất hoặc chiếu xạ nên ăn nhiều nấm tuyết
sẽ giảm nhẹ được thương tốn đối vói tế bào.
CÁCH DÙNG

Nấm tuyết vừa là th ứ bổ dưỡng, vừa có thể chế biến bằng nhiều phương

pháp đa dạng, chẳng nhữ ng ăn ngon m à còn giúp cho người cao tuổi bổ
th ận , n h u ậ n phế, sinh tân dịch, ích khí, bổ não, làm cho tin h th ầ n sảng
khoái. Đặc biệt, trong m ù a hè nóng nực, ăn nấm tuyết sẽ có tác dụng cải
thiện đáng kể ch ất lượng giấc ngủ ở người cao tuổi.
Cách chọn

Không bao giờ được chọn m ua loại nấm tuyết "trắng tinh", "đẹp mắt".
Nấm tuyết vốn có m àu vàng nhạt, m àu ở cuống hơi sẫm . Hay cũng có thể
chọn nấm tuyết bằng cách mở túi đxmg ngửi xem có m ùi hắc không, nếu có
chim g tỏ dư lượng điôxit lưu huỳnh còn k h á nhiều. Điôxỉt lưu huỳnh dễ hòa
tan trong nước, trước khi chế biến, phải ngâm nấm tuyết trong nước 3 đến


11 loại thực phẩm bổ dưõng^ chống lão suy ở ngưòi cao tuổi

4 giờ, cứ sau m ột giờ lại thay nước m ột lẩn. Khi nấu, cần đ u n đến khi nấm
tuyết chín nhừ . Nói chung, sa u khi ngâm nước, rử a sạch, n ấu kỹ sẽ giảm
đáng kể, th ậm chí hoàn toàn loại bỏ được dư lượng điôxit lưu huỳnh trong
nấm tuyết.
Dùng nấm tuyết tẩm bổ

Nấm tuyết ngâm trong nước 8 đến 10 giờ, vớt ra để ráo, sau đó cho vào
nồi cùng chục quả táo tàu , vài chục h ạ t câu kỷ tử vá hai b á t nước, đ u n nhỏ
lửa cho đến khi nước đặc sền sệt bỏ vài viên đường phèn đ u n thêm vài phút,
cho ra, mỗi ngày ăn hai lần vào hai buổi sáng, chiều, mỗi lần 2 -3 thìa con.
Đây là th an g thuốc dưỡng sinh dành cho người già, p h ụ n ữ đau yếu, n h ấ t
là vào m ù a đông. Món này có tác dụng bổ não, bổ dạ dày, n h u ậ n phổi,
n h u ậ n tràng, giảm ho, bố khí. Nếu dùng dài ngày còn đem lại hiệu quả làm
đẹp da. Hay cũng có thể dùng nấm tuyết n ấ u cháo, cho m ột ít vào nồi hầm
với th ịt lợn vừa ngon, vừa có tác dụng tẩm bổ.

K

Cách dùng chữa bệnh

Nấm tuyết sa u khi ngâm nở, cho ra
bát, bỏ vào nồi h ấp chín. Khi ăn thêm
ít đường, dùng trước khi ngủ sẽ có tác
dụng hỗ trợ điều trị bệnh cao huyết
áp, xơ ciing m ạch m áu. Nếu n h ư hấp
với ít đường phèn thì ăn vào buổi
sáng, lúc đói sẽ thích họp hơn, có
công hiệu k h á tốt trong điều trị bệnh
lao phối, ho nhiều, khạc ra m áu.

LƯU Ý
Những người bị cảm mạo do nhiễm
lạnh, ho nhiều dòm do thấp nhiệt, hoặc
dương suy, sợ lạnh không nên ăn nấm
tuyết. Nếu sau khi ăn nấm tuyết thấy có
hiện tượng tiêu chảy, thì không nên ăn.
Trong nấm tuyết có nhiều chất keo
thực vật, dễ được cơ thể hấp thụ, nhưng
chất này khá dính, nếu ăn nhiều sẽ khó
tiêu. Vì vậy những người tỳ vị yếu, rối
loạn tiêu hóa không nên òn.

Ó


11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi

MÓN ĂN CHẾ BIỂN TỪNẤM TUYÉT
CÓ nhiều phương pháp chế biến m ón ăn nấm tuyết như ng đối với người
cao tuổi thì cách chế biến tốt n h ấ t là hấp và ninh, n ấ u cháo, n ấ u canh, n ấu
chè với đường phèn. Cách chế biến này giúp người cao tuổi dễ tiêu hóa hơn.
Đối V ÓI nhữ ng người không thích ăn ngọt thì có thể hầm nấm tuyết với chân
giò lợn, sườn lợn, th ịt gà, th ịt vịt, mỗi m ón sẽ cho hương vị khác n h au . Váo
m ù a hè, có thể chế biến nấm tuyết th à n h các m ón lạnh n h ư kem, bánh,
thạch... S au đây giới thiệu hai m ón thông dụng:

o

Chè nấm tuyết

► Nguyên liệu:
- Nấm tuyết: 30g
- Táo đỏ: 5 -6 quả
- Đường phèn: 2 thìa xúp.

- Hạt sen; 30g
- Sơn dược (củ mài): 5 lát

► Cách làm:
- Nấm tuyết rử a sạch, ngâm nước 2 giờ, cắt bỏ cuống, xé th à n h tiìng
miếng nhỏ.
- Hạt sen, táo đỏ, sơn dược rử a sạch, cho vào nồi cùng nấm tuyết.
- Đổ 4 đến 5 b á t nước, ninh kỹ khoảng 2 giờ cho đến khi các thực phẩm
chín nhừ, thêm đường phèn vào khuấy ta n đều. Món chè này có vị ngọt, đặc
dính, có công hiệu tăng cường kh ả năng miễn dịch củ a các tế bào và chống
ung thư.

11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi

@ Nơm tuyết, súp lơ xanh
► Nguyên liệu:
- Súp lơ xanh: 200g
- Tỏi: 3 n h á n h

- Nấm tuyết đã ngâm nở: 50g

- Dầu lạc: 20g

- Bột canh: lOg

- Đường trắng: 3g

- Bột đao: 1 thìa cà phê.

- Câu kỷ tử: lOg

► Cách làm:
- Súp lơ xanh đem thái miếng, rửa sạch; nấm tuyết đã ngâm nở cắt bỏ phần
cuống già, xé th ành tiing cánh nhỏ; tỏi thái lát, câu kỷ tử ngâm nở, rửa sạch.
- Đố ít nước vào chảo đ u n sôi, cho súp lơ xanh, nêm bột canh, dầu ăn,
đ u n chín, vớt ra bày q u an h đĩa.
- Cho d ầu vào chảo, đun
nóng, phi tỏi thơm , cho nấm
tuyết vào đảo qua, nêm bột
canh, đường trắng, thêm ít

nước dùng đ u n sôi, rắc h ạ t câu
kỷ tử, hòa bột đao tạo độ sánh.


11 loại thực phẩm bổ dưỡng, chống lão suy ở người cao tuổi

BÍ ĐAO
Bí đao là loại thực phẩm chứ a nhiều ch ất dinh dưỡng n h ư protein,
đường, các ch ất khoáng canxi, phospho, sắt, các loại viam in B j, B2, c , axít
h ữ u cơ... Trong đó vitam in B ị c ó tác dụng th ú c đẩy chuyển hóa gluxit,
đường th à n h nhiệt lượng m à không bị chuyển hóa th à n h lipit. Vì thế, bí đao
giúp giảm béo cho người cao tuối bị béo phì. H ạt bí đao cũng được coi là vị
thuốc có tác dụng chử a bệnh.
GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG

Ẽề Cellulose
Bí đao chứa nhiều cellulose lá ch ất có k h ả năng cải thiện m ức độ lipit và
đường trong m áu. Tinh trạng động m ạch bị hẹp lại và xơ CTÌng ở người già
nói chung nghiêm trọng hơn nhiều so vói người trẻ tuổi. Các công trình
nghiên cứu cho thấy, người cao tuổi ă n nhiều thực phẩm giàu cellulose sẽ
giảm bớt mối nguy hiểm m ắc các b ệnh về tim m ạch.
&

Nhiều loại vitamin

Bí đao chứ a nhiều caroten và vitam in nhóm
B, riboílavin (B2), axít nicotinic, axít h ữ u cơ
chống hoại huyết. Người cao tuổi nếu đựơc bổ
su ng các loại vitam in có trong bí đao sẽ có tác

11 loại thực phểm bổ dưỡng, chống lão suy ở ngưòi cao tuổi

dụng phòng ngừa bệnh về thị lực n h ư biến chiing hoàng điểm. Bệnh này
thường x u ấ t hiện ở nhữ ng người trên 65 tuổi, ả n h hưởng rấ t lớn đến thị lực,
nhẹ thì không đọc nôi sách báo, nặng thậm chí gây m ù lòa.
Hàm lượng vltam in c trong bí đao k h á cao, trong lOOg bí đao có đến
18mg vitam in c, ăn bí đao giúp người già tăng cường sức đề kháng cho cơ
thể, đặc biệt là đối với b ệnh cảm cúm vào m ù a đông - xuân.
Axít propanol

Bí đao không c h ứ a lipit, h ám lượng n a tri th ấp , lại có axĩt propanol nên
có th ế n g ăn ng ử a có h iệu q u ả sự chu yển hó a đường th á n h lipit, đồng
thời tiêu bớ t lượng m ỡ d ư th ử a , có tác d ụ n g r ấ t tố t phòng trị b ệ n h béo
phì, cao h u y ế t áp, xơ vữ a hoặc xơ cứng động m ạch.
TÁC DỤNG ĐỐI VỚI sức KHỎE

Theo Đông y, bí đao có vị cam, đạm, tín h hơi hán, có công hiệu th an h
n h iệt giải độc, lọi tiểu, chống khô khát, có tác dụng điều trị rấ t tốt đối vói
các loại bệnh thường gặp ở người cao tuổi n h ư xơ CTÌng động m ạch, m ạch
vành, cao huyết áp, p h ù thủng, đầy trướng bụng. Bí đao còn có tác dụng
giải độc khi bị dị ứng do ăn cu a cá, giả rượu. Vào m ù a hè, nếu bị cảm nắng
nóng, ă n bí đao sẽ đem lại hiệu qu ả rõ rệt.
Tiêu phù

Bí đao có công hiệu tiêu p h ù do viêm th ận , n h ấ t là ở giai đoạn đầu.
Giảm béo

Axít propanol trong bí đao giúp cơ thể kiềm chế chuyển hóa đường th àn h
lipit, ngăn ngừa tích mỡ, có công hiệu giảm béo. Vì thế, bí đao luôn được

Ó


11 loại thực phẩm bổ dưõng, chống lão suy ở người cao tuổi

coi là vị thuốc giảm béo sẵ n có trong tự nhiên. Đây là loại thực phẩm th a n h
đạm, không có lipit, rấ t ít gluxit, cho ít n hiệt lượng. Thường xuyên ă n bí đao
vào m ù a hè th u rấ t có lợi đối vói nhữ ng người bị th ừ a cân.
"Chống đói" cho bệnh nhân tiểu đường

Người bệnh tiểu đường nếu đói bụng có ă n nhiều bí đao cũng không bị
ản h hưởng gì vi bí đao có rấ t ít đường.
Làm đẹp da

Bí đao xư a nay được nhắc đến với công hiệu
làm đẹp da; người xưa đã biết đ u n bí đao lấy
nước tắm , rử a m ặt để làn da trắng đẹp, trẻ lâu.

Ũ Chữa phù chân
Ninh vỏ bí đao lấy nước rử a ch ân sẽ chửa
được p h ù chân. Dùng liên tục trong 3 tu ầ n sẽ
thấy hiệu quả rõ rệt.

Ù’ Chữa mỡ máu tăng
Người cao tuổi dễ mắc bệnh mỡ m áu cao. v ỏ
bí đao có tác dụng phòng chửa bệnh này rấ t
hiệu quả.
Cách lảm: v ỏ bí đao khô 150g, lá sen, sơn
tra, h ạ t ỷ dĩ, trầ n bì, mỗi th ứ 50 g, nghiền nhỏ

riêng từ ng th ứ sa u đó trộn đều, mỗi ngày hòa
nước cơm hoặc nước lả đ u n sôi để ấm uống 3
lần, mỗi lần 6-8g.

LƯUỸ
Đông y thường lấy hạt bí
đao làm một trong những vị
thuốc quan trọng làm tan
đờm, như bài thuốc lấy hạt
bí đao, xuyên bối mẫu, quả
lê, đường phèn cùng sắc kỹ
lấy nước uống hoặc hấp
cách thủy để ăn.