Bài giảng Mười hội chứng chính trong thận học

MƯỜI HỘI CHỨNG CHÍNH TRONG 
THẬN HỌC
NGUYỄN THÀNH TÂM
BỘ MÔN NỘI – ĐHYD TP HỒ CHÍ 
MINH


NỘI DUNG


Giới thiệu



Tiêu chuẩn chẩn đoán


GIỚI THIỆU
1.

Hội chứng thận hư

2.

Viêm thận cấp

3.

Nhiễm trùng tiểu

4.

Khiếm khuyết ống thận

5.

Bất thường nước tiểu không triệu chứng

6.

Sỏi niệu

7.

Tăng huyết áp

8.

Tắc nghẽn đường tiểu

9.

Suy thận cấp


GIỚI THIỆU
8 HỘI CHỨNG TỔN THƯƠNG
1.

Hội chứng thận hư

2.

Viêm thận cấp

3.

Nhiễm trùng tiểu

4.

Khiếm khuyết ống thận

5.

Bất thường nước tiểu không triệu chứng

6.

Sỏi niệu

7.

Tăng huyết áp

8.

Tắc nghẽn đường tiểu


GIỚI THIỆU

2 HỘI CHỨNG CHỨC NĂNG
1.

Suy thận cấp

2.

Suy thận mạn


HỘI CHỨNG THẬN HƯ
TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN



Đạm niệu 24h > 3,5 g/1,73m2 da



Protid máu toàn phần < 60 g/l



Albumin máu < 30 g/l



Lipid máu toàn phần > 800 mg/dl

HỘI CHỨNG THẬN HƯ


Công thức Monsteller tính diện tích da



Hiệu chỉnh đạm niệu 24h theo diện tích da


Giả sử kết quả phòng thí nghiệm trả về là 3,3 gam



Diện tích da là 1,4 m2



Hiệu chỉnh: (3,3x1,73)/1,4



Kết luận: đạm niệu 24h = 4,07 gam/1,73m2 da


HỘI CHỨNG VIÊM THẬN CẤP
TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN



Tiểu máu nguồn gốc cầu thận



Hội chứng suy thận cấp


HỘI CHỨNG VIÊM THẬN CẤP
TIỂU MÁU NGUỒN GỐC CẦU THẬN



Soi hình dạng hồng cầu nước tiểu dưới kính hiển
vi:


Hồng cầu biến dạng, đa dạng, chiếm trên 75%.



Có trụ hồng cầu


Hồng cầu (do bệnh cầu
thận): hầu hết biến dạng
méo mó = DYSMORPHIC

Hồng cầu (do bệnh đường
dẫn tiểu): hình dạng bình
thường = MONOMORPHIC

Trụ hồng cầu, bình thường (-)
Chứng tỏ có viêm thận cấp


HỘI CHỨNG NHIỄM TRÙNG TIỂU




Nhiễm trùng tiểu trên:


Thận (viêm đài bể thận)



Tuyến tiền liệt (viêm tuyến tiền liệt)

Nhiễm trùng tiểu dưới


Bàng quang (viêm bàng quang)



Niệu đạo (viêm niệu đạo)

HỘI CHỨNG NHIỄM TRÙNG TIỂU
TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN





Viêm đài bể thận cấp


Sốt cao, lạnh run



Đau hông lưng



Rung thận (+)

Viêm tuyến tiền liệt


Sốt cao lạnh run



Đau dưới thắt lưng, đau vùng tầng sinh môn



Tiểu lắt nhắt, tiểu buốt



Thăm trực tràng: không nên làm


HỘI CHỨNG NHIỄM TRÙNG TIỂU
TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN



Nhiễm trùng tiểu dưới:
Cấy nước tiểu giữa dòng được > 105 khúm vi
khuẩn/ml, một loại vi khuẩn duy nhất


HỘI CHỨNG BẤT THƯỜNG NƯỚC 
TIỂU KHÔNG TRIỆU CHỨNG


Tiểu máu đơn độc



Tiểu đạm đơn độc



Tiểu bạch cầu vô khuẩn


HỘI CHỨNG BẤT THƯỜNG NƯỚC 
TIỂU KHÔNG TRIỆU CHỨNG


Tiểu máu đơn độc


Định nghĩa: tiểu máu không kèm tiểu đạm, tăng huyết áp,
nhiễm trùng tiểu, suy thận



Gồm 2 loại: tiểu máu nguồn gốc cầu thận, tiểu máu từ
đường dẫn tiểu


HỘI CHỨNG BẤT THƯỜNG NƯỚC 
TIỂU KHÔNG TRIỆU CHỨNG


Tiểu đạm đơn độc


Định nghĩa: tiểu đạm không kèm tiểu máu, tăng huyết áp,
nhiễm trùng tiểu, suy thận



Gồm 2 loại: tiểu đạm tư thế lành tính, tiểu đạm bệnh lý



Chú ý trường hợp tiểu đạm thoáng qua do sốt, nhiễm
trùng, đợt suy tim cấp


HỘI CHỨNG BẤT THƯỜNG NƯỚC 
TIỂU KHÔNG TRIỆU CHỨNG


Tiểu bạch cầu vô khuẩn




Định nghĩa: tiểu bạch cầu nhưng cấy nước tiểu 3 lần âm
tính

Nguyên nhân


Vi trùng: dùng kháng sinh trước khi cấy, vi trùng lao,
Chlamydia, Mycoplasma, Ureplasma



Vật lý: xạ trị ung thư gây viêm bàng quang



Hóa học: cyclophosphamide



Sinh học: ung thư bàng quang


HỘI CHỨNG KHIẾM KHUYẾT ỐNG THẬN




Khiếm khuyết về chức năng:


Hội chứng Fanconi



Toan huyết ống thận



Đái tháo nhạt do thận

Khiếm khuyết về cấu trúc


Bệnh thận đa nang


HỘI CHỨNG KHIẾM KHUYẾT ỐNG THẬN
THẬN ĐA NANG
§
§
§
§
§

Suy thận mạn giai đoạn cuối: 50-60 tuổi
Gan đa nang: 80%
Tăng huyết áp: xuất hiện sớm từ
niên thiếu.
Tiểu máu đại thể hoặc vi thể trong
60%, đặc biệt sau chơi thể thao.
Phình động mạch não (8%), tăng nguy
cơ nếu gia đình có tiền căn.


HỘI CHỨNG KHIẾM KHUYẾT ỐNG THẬN
THẬN ĐA NANG
§
§
§
§
§

Suy thận mạn giai đoạn cuối: 50-60 tuổi
Gan đa nang: 80%
Tăng huyết áp: xuất hiện sớm từ
niên thiếu.
Tiểu máu đại thể hoặc vi thể trong
60%, đặc biệt sau chơi thể thao.
Phình động mạch não (8%), tăng nguy
cơ nếu gia đình có tiền căn.


HỘI CHỨNG KHIẾM KHUYẾT ỐNG THẬN
THẬN ĐA NANG


Phát hiện bằng siêu âm, CT scan, MRI



Chẩn đoán nếu có ít nhất:





2 nang trên một thận hoặc hai thận trên bn
30 tuổi



2 nang mỗi thận trên bn 30-59 tuổi



4 nang mỗi thận trên bn ≥60 tuổi

Chẩn đoán phân biệt với các nguyên
nhân tạo nang khác


HỘI CHỨNG SỎI NIỆU
TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN


Nhìn thấy sỏi qua:


Tiểu ra sỏi



Phẫu thuật



Nội soi



Hình ảnh học: siêu âm, CT

HỘI CHỨNG TĂNG HUYẾT ÁP
TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN

Huyết áp ≥ 140 và/hoặc 90 mmHg


HỘI CHỨNG TẮC NGHẼN ĐƯỜNG TIỂU
TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN



Hội chứng tắc nghẽn đường tiểu trên:


Thận ứ nước (trên siêu âm)



Tắc nghẽn cấp: cơn đau quặn thận



Tắc nghẽn mạn: thường không triệu chứng