Đánh giá tác dụng giảm đau trong điều trị thoái hóa cột sống thắt lưng bằng phương pháp cấy chỉ catgut vào huyệt

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016

ĐÁNH GIÁ TÁC DỤNG GIẢM ĐAU TRONG ĐIỀU TRỊ
THOÁI HÓA CỘT SỐNG THẮT LƢNG BẰNG
PHƢƠNG PHÁP CẤY CHỈ CATGUT VÀO HUYỆT
Đỗ Thị Phương*; Trần Thị Hồng Phương**; Hồ Thị Tâm*
TÓM TẮT
Mục tiêu: đ

đ

đ
(BN) đ

(THCS); t
ố
lâm sàng. Đối tượng và phương pháp:
,
CSTL
THCS. C
BN
2 ó : ó 1 ù
.L
ì 30
. Kết quả:
ó
90%,
: 10%,
đ
ã CSTL ứ đ ố 93,3%;
đ

CSTL ở ứ ố : 86,7%;
13,3%;
ứ ă
khá 6,7%. Kế q
ứ ố : 66,7%;
: 33,3%. C
ớ
ớ đề
ị ( < 0,01)
đ
ớ
ó đề
P
ó
ng. Kết luận: p
đ
CSTL
BN đ
THCS.
*T

ó :T

ó

ố

;C

;T

ố

(CSTL)
ố

đố
q
6,7%;
ạ đ
ố
ị ằ
ó

ứ
;

60 BN đ
2 ù đ
đ ở ứ ố đạ
ứ ă
CSTL: ứ ố 93,3%;
đề
đ
( > 0,05).
ố
ố
đ
đ

ó

.

Assessment of Pain Relief Effect of Lumbar Spine Degeneration
by Acu-point Catgut Implantation
Summary
Objectives: To evaluate the effects of pain relief and improvement in spinal mobility by
acu-point catgut implantation in patients with lumbar pain due to degeneration, to investigate
adverse effects of acu-point catgut implantation. Subjects and methods: Clinical intervention method
combined with comparative and controlled trial on a total of 60 patients who were diagnosed with
lumbar pain caused by degeneration. These patients were divided into two groups: group I used acupoint catgut implantation method 2 times; group II used electrical acupuncture during 30 days. Results:
- Method of acu-point catgut implantation has an effect on reducing pain with excellent level
of 90% and good: 10%; improved the relaxation of spine with excellent level of 93.3% and good
6.7% as well as the mobility of spine with excellent level of 86.7% and good: 13.3% and operational
function with excellent level of 93.3% and good: 6.7%; the general outcome with excellent level
of 66.7% and good: 33.3%. All indexes have improved significantly compared to pre-treatment
(p < 0.01) and equivalent to the group treated by electrical acupuncture (p > 0.05).
* Trường Đại học Y Hà Nội
** Cục Quản lý Y, Dược Cổ truyền
Người phản hồi (Corresponding): Trần Thị Hồng Phương (hongphuong )
Ngày nhận bài: 17/02/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 07/03/2016
Ngày bài báo được đăng: 23/03/2016

164


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016
- No adverse effects were found in terms of paraclinical and clinical trial.
Conclusion: Method of acu-point catgut implantation has a good effect on reducing pain as

well as improving moving function of spine in the patients with lumbago due to degeneration.
* Key words: Spondylolysis; Acu-point catgut implantation; Pain relief.

ĐẶT VẤN ĐỀ
ứ
ở

V N
ế ở ứ
.B

ế
20 - 60,
ở đế ứ
ịđ

ề đ
ạ
ch ng tý ớ
“Yêu thống
ó
ề
đề ị
:
ứ ,đ
,
đ
ố ,
[2]. T

ớ,

đ
,
[1 .

T

,

- Đánh giá tác dụng giả
u và cải
thi n vận ộng c CSTL bằng phương pháp
c y ch c tgut và huy t trên N u th t
lưng d THCS.
- The d i tác dụng h ng
ng uốn
c phương pháp c y ch c tgut và huy t
tr ng iều tr l
sàng
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU

ó

1. Đối tƣợng nghiên cứu.

ố đ
ứ ,
đ

ứ
đạ .
P
ó
ứ
T
Q ố , đã đ
ứ và ứ
ạ V
N
ă 1970 trong
đề
ị
ạ
:
ế
q
,
ạ
,
ịứ .H
,
đ
đ
ở
ề
:B
C
ứ T

,B
Y
C
ề V
N … K
đã ó
ề
ế
ớ
ớ ,
ề
,
ạ
q
ố
đề
ị
[3]. T
, ó
ứ
ế
để đ
đề
ị.
ể ó
ầ
ứ
ề
q
ầ

ố
q
ì
đề
ị,
ế
đề
ằ :

60 BN đ
đ
đ
do THCS ạ Khoa Y
C
ề ,B
ố
,H N .
* Tiêu chu n chọn BN:
- ≥ 30
-L
bế

ạ
đ
ì

đ
ó ,

ớ

;k

.

: bể
ứ
ứ CSTL [1],
đau CSTL;
CSTL (v
CSTL,
đ
); đ ể đ
ạ CSTL; hạ
ế
CSTL;
: X q
i
,
ớ ,
, ầ
, ù
ó ,
CSTL [1].
ứ ,

- BN
đề

ị.

* Tiêu chu n l ại trừ:
N
theo

đ
ị đĩ đ

,
,

đ
BN
ung

ố
,

ớ ,
ứ
,

ù
ể

đ
ố

,
;

,

165


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016

ã đố ố
ị ứ
ớ
ạ đ
BN

; BN ó

,
ố ì
,q
đ
,
đ ề ị.

,

T
C

- Tri u chứ
đ
VAS (V

ã CSTL
đ
CSTL;
đ
CSTL
Disability [4].

A

t

ng giá mứ đ
S
) [4];
ố S
, ầ
ứ ă
ạ
đ ể Owestry

Các ch số nghiên cứ đ
đ
ở
2 th đ ể
ớ
đ ều trị (D0 và D30).
* Phương pháp ánh giá ết quả nghiên
c u:
để

K

:

Các ch số huyết h c gồm: số
ng
hồng cầu, bạch cầu, công thức bạch cầu,
huyết s c tố; các ch số sinh hóa máu
gồm: creatinin, AST, ALT.

Mức đ đau

<1

VAS:

Thang điểm cho mức đ cải thiện

đ

1

1 - < 2,5

2

2,5 - < 5

3
7,5 - 10

ề đ

để

ứ đ

Thang
điểm

Đ gi n
CSTL (cm)

Tố

1

≥ 14/10

≥ 70°

K

2

≥ 13,5/10

3
4

- Cách t

.

* Ch số cận lâm sàng:

ứ đ đ

Thang điểm VAS

5 - < 7,5

Y
ố

đ
đ

BN đ tiêu chu n nghiên cứ đ c chia
2 ó ,đ mb
đồng về tu i,
giới, mứ đ b nh. Nhóm I: 30 BN đ c
c y ch đ
ần (c y 2 lần vào ngày thứ
nh t và ngày thứ 15 c a li
ì đ ều trị.
Ch
5.0 đ
đ ạ
ỏ 3

. M
01 đ ạ
); nhóm II: 30 BN ch dùng
đ
đ
ần (châm ngày 1 lần,
ngh ngày ch nh t); li
ì
đ ều trị
trong 30 ngày. C
ứ
đề
ị:
Can du, T
,T
,T
,
ạ
,C
,Y
q
,
C
,T ứ
.
ạ

ạ K

- Ch số lâm sàng:

* Thiết kế nghiên c u: nghiên cứu tiến
cứu, can thi
, ó đối chứng.

để

ế

* Các ch số nghiên c u:

2. Phƣơng pháp nghiên cứu.

-C
ảng 1:

đ
đề đ
ề ,B

ã CSTL, ầ

4

đ

ứ

ă

ạ đ

CSTL:

Nghiêng bên

Xoay bên

Điểm
Owestry
Disability

≥ 25°

≥ 30°

≥ 25°

31 - 40

≥ 60°

≥ 20°

≥ 25°

≥ 20°

21 - 30

≥ 13

≥ 40°

≥ 15°

≥ 20°

≥ 15°

11 - 20

< 13

< 40°

< 15°

< 20°

< 15°

< 10

ảng 2:
Mức đ

T

ì

K

Tầm vận đ ng CSTL (°)
G

* Ph n l ại ết quả iều tr chung:
166


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016

Mứ ố : g
> 80%
ố để
4 ế ố (VAS, S
, ầ
đ
CSTL
ứ ă
ạ đ
CSTL
đ ể Owestry Disability)
ớ
ớ
đề
ị; ứ khá: g
61 - 80%
ố
đ ể ; ứ trung bình: g

40 - 60%
ố đ ể ; ứ kém: g
ớ 40%
ốđể .
Theo dõi loại tác d ng ph không mong
muố
đ i số

ng trung bình các ch số sinh hóa và
huyết h
ớc đ ều trị.
lý số li u:

*

Số
đ
ằ
SPSS 16.0; t
ố
ì ,đ
so sánh
ị
ì
ớ
đ ề ị ằ t-

ầ

ề

,

q
.

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1. Hiệu quả điều trị.
* M c ộ cải thi n tri u ch ng
ảng 3: T

đ

ạ

u the th ng iể

VAS s u iều tr :

ứ đ đ

để

VAS.

Nhóm nghiên cứu (n = 30) (1)
Mức đ

K

D0

đ

D30

n

%

n

%

0

0

27

90

Nhóm chứng (n = 30) (2)

p
D0/D30

D0

< 0,01

D30

n

%

n

%

0

0

25

83,3

13

43,3

5

16,7

16

53,3

3

10

12

40

0

0

17

56,7

0

0

2

6,7

0

0

0

0

0

0

p1-2

p
D0/D30
< 0,01

> 0,05

T

để
ớ đ ề ị, BN ở 2 ó
ó ứ đ đ
VAS
ố
( > 0,05). S đ ề
ị 30
, ứ đ đ ở
( < 0,01),
đó ó
ứ
ứ đ đ
đ .Ở
ó

ứ , 83,3% BN ế đ ,
ó
ố
( > 0,05).

ó
ó đề đ
, 90% BN ế
ó
ĩ

ĩ

* Ph n l ại

c ộ cải thi n ộ giãn CSTL s u 30 ngày iều tr :

ảng 4: P

ạ

ứ đ

đ

ã CSTL.

Nhóm nghiên cứu (n = 30) (1)
Mức đ

D0

D30

n

%

n

%

Tố

0

0

28

93,3

Khá

21

70

2

6,7

Trung bình

8

26,7

0

Kém

1

3,3

0

p
D0/D30

Nhóm chứng (n = 30) (2)
D0

D30

n

%

n

%

0

0

26

86,7

14

46,7

4

13,3

0

16

53,3

0

0

0

0

0

0

0

< 0,01

p
D0/D30

< 0,01

168


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016
p1-2

> 0,05

T

để

ớ đề

ị, ở ó
ứ 96,7% BN ó đ
ã CSTL ứ đ
ì ,ở ó
ứ
100%,
2 ó
ó
ĩ
ố
( > 0,05). S đ ề ị, đ
ã CSTL ở
2 ó đề đ
,
đó 93,3% BN ó
ứ óđ
ã CSTL ố
ở ó
ứ (86,7%)
( < 0,01). T
,
ó
ĩ
ố
( > 0,05).
* Ph n l ại

c ộ cải thi n tầ

ảng 5: P

ạ

vận ộng CSTL s u 30 ngày iều tr :

ứ đ

ầ

đ

CSTL.

Nhóm nghiên cứu (n = 30) (1)
Mức đ

D0

D30

Nhóm chứng (n = 30) (2)
p

n

%

n

%

Tố

0

0

26

86,7

Khá

17

56,7

4

13,3

Trung bình

11

36,7

0

Kém

2

6,7

0

D0

D0/D30

D30
%

n

%

0

0

26

86,7

13

43,3

4

13,3

0

17

56,7

0

0

0

0

0

0

0

< 0,01

* M c cải thi n iể

ị, ầ
đề

đ
ị, ầ
2

CSTL
2 ó
đ
CSTL ở
2
ó ( > 0,05).

ó
ó

trung bình Owestry Dis bility tại các thời iể

đề đ
iều tr :

3

Nhóm NC

2.5

N ó C ứ

ạ đ

2.57± 0.50
2.47 ± 0.51
1.60± 0.50
ă

1.5

p < 0,01

1.13 ± 0.35

1.60 ± 0.50

C ứ

0.5

1.07 ± 0.25

0
D0

H

168

< 0,01

> 0,05

T
để
ớ đề
ố
( > 0,05). S
(86,7%),
ó

1

D0/D30

n

p1-2

2

p

: D15-0: -0,87 ± 0,35
D30-0: -1,40 ± 0,50

D15

D30

D15-0: -0,97 ± 0,32
D30-0: -1,43 ± 0,50

T
(ngày)

ĩ


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016

iểu ồ 1: T
đ đ ể trung bình Owestry Disa
ớ đề
ị, đ ể
ì
ứ ă
ạ đ
CSTL
ó
ĩ
ố
( > 0,05). S đ ề
ị, đ ể
đ
CSTL ạ
để đ
ó đề
ứ 1,07 ± 0,25; ó
ứ 1,13 ± 0,35 ( < 0,01). S
ó
ĩ
ố

( > 0,05).

đ ể đ ề ị.
2 ó
ì
ứ ă
,
ó
ó

T

ạ

* Kết quả chung:
ảng 6: Kế q

đề

ị

30

đề

Nhóm nghiên cứu (n = 30) (1)

ị.

Nhóm chứng (n = 30) (2)

Kết quả điều trị
n

%

n

%

Tố

24

80

20

66,7

Khá

6

20

10

33,3

Trung bình

0

0

0

0

Kém

0

0

0

0

S
ứ

30
đề
(66,7%). T

ị,

ứ đ đề

,

ị ố
2

ó
ó

ứ (80%)
ĩ
ố

ó

p1-2

> 0,05

óm
( > 0,05).

2. Tác dụng không mong muốn.
* Tác dụng h ng
T

q
,

ì

uốn trên l

đ ề ị,
ứ , đầ

* Tác dụng h ng
ảng 7: T

ng

đ

ng

sàng:
ó

,

,

uốn trên cận l

ố

ố

ố
ù

sàng:

ế

ó

Nhóm nghiên cứu (1)
Chỉ số

…
.
Nhóm chứng (2)

D0

D30

D0

D30

Hồ

ầ (T )

4,50 ± 0,55

4,52 ± 0,53

4,27 ± 0,52

4,39 ± 0,49

Bạ

ầ (G )

6,40 ± 1,60

6,41 ± 1,62

5,93 ± 1,58

5,98 ± 1,27

131,47 ± 11,13

132,00 ± 12,11

123,57 ± 13,30

123,75 ± 12,26

Ure (mmol/l)

3,98 ± 0,83

4,05 ± 0,84

4,20 ± 1,56

4,18 ± 2,03

Creatinin (µmol/l)

75,06 ± 7,55

73,09 ± 6,98

75,13 ± 6,93

74,08 ± 7,94

AST (UI/l)

26,12 ± 6,19

26,15 ± 6,89

25,67 ± 5,63

26,08 ± 7,20

ALT (UI/l)

24,96 ± 8,12

23,87 ± 8,65

23,79 ± 9,15

24,60 ± 8,27

Hemoglobin (g/l)

p1-2

> 0,05

169


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016

C

ố
ó

ế
ĩ
ố
BÀN LUẬN

ó
( > 0,05).

ớ
THCS,
),

1. Kết quả điều trị.
Kế q
ứ
,
ố đề
30
đề
ị
ớ
ớ đề
ị ó
ĩ
ố
.
T
,
ó
ó
ớ đ
( > 0,05).
V
đ
q
đề
ị đ
ỳ
ạ
đ
ầ

:
ứ đ đ
n
ầ
đ
CSTL…
ồ
ề
ạ
ở
đế
ố
. C
ì
,
ứ
đ
ế q đề
ị
ố: ứ đ đ ,
đ
ã , ầ
đ
,
ứ
ă
ạ
đ
CSTL. Kế q đạ ạ ố 66,7%;
khá 33,3%. Tarasenko Lidiya (2003) [5]

đề
ị
ứ
đ
THCS ằ
đ
ã
, ế q
ỷ
đ
ỏ 100%. L
T ịD
(2008)
[6 đ
đ
ó
đề
ịđ
do THCS ó ỷ
ố 88,6%. T ầ T ị
K ề L (2009) [7 đ
đ
ế
đề
ịđ
THCS
60 BN ế
q
ố đạ 80%,
16,7%.

2. Tác dụng không mong muốn của
phƣơng pháp cấy chỉ.
* Tác dụng h ng
ch trên l
sàng:
C

ng

uốn c

ế
ố
2

170

đề

đ ể D0, D30
ố 60 BN đ

c y

2

BN
,
ù

ứ
ớ
ế
ó
đề

ịở

ó

ị

đ
ế

ứ ,

.P

(
đầ
ò đ

,

đề
ị ứ
đ
BN
ớ ,

ó
. N
,
đề
ị
q ,
,
ể
ớ
ở để
ứ
ỏ
đồ .

ể
ị,

* Tác dụng h ng
ng
ch trên ột số ch số cận l
C

uốn c
sàng:

c y

ế
2

ố
để
:

ố BN

ố ề
đ
ể
ớ
(bảng 7). N
ó ,

ế

ố
D0, D30
ứ ,

đ
ớ
,
ở

đề
ớ

ị

ố

.

3. Phƣơng pháp cấy chỉ catgut.
* Kỹ thuật c y ch c tgut:
C

đề

ế

ị

đạ
ề ,đ
ă
ạ
,

P
n ớ

1970,

ã ởV N
đề ị
ạ
ầ
…
ở

, Ý, ứ …

ằ

ếq
T

,đ
ò đ
Q ố ,H

C
đ
Vì
ứ

đề
đ
,

,

ế ề

ế
đó
ể ị …

,

ã
ế ề
ì

ị
…
ầ
ò


TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 4-2016

ó
đ
đ
ằ

ó

TÀI LIỆU THAM KHẢO

ế
ỏ. D đó,
ứ

ề

đã
đề

1. Nguyễn Th Ngọc L n B Y ế. B
ớ
. 2012, tr.144.

ị

.
Kế q

ó
đ
CSTL
ề

đ
đề

2. Nguyễn Nhược Ki
YHCT. NXB Y

ứ

q

ứ
.T

q

ă

nhiên, do

để ì

ể
ạ

ề

ế

ế

.
.

ứ

KẾT LUẬN
-P

t

ó

3. Lê Thúy Oanh. C
. Nhà x
Y
. 2010, tr.43-45, 190-191.
đ

đ
ị

ố

đ
CSTL
THCS ớ ế q
đạ 66,7%,
đạ 33,3%.
-T
ố
đề
đề
ị ớ ứ ó
( < 0,01)
đ
ị ằ đ
.

đ
BN đ
ứ

ĩ
ớ

ố

ố
ó đề

B Y ế. B
. 2009.

4 Nguyễn Đạt Anh và CS. C
. 2005.

để

5. Tarasenko Lidiya. N
ứ đề ị h
ứ
đ
hông do THCS L1 - S1
ằ
ã
. L
ă T ạ
Y
.
T
ạ
Y H N . 2003.
6. Lương Th Dung.
đ
đề
ị đ
K ó

Tố
B
ạ
Y H N . 2008.

ế

ó
THCS.
Y khoa. T

7 Trần Th Kiều L n.
đ
ế
đề
ịđ
THCS. L
ă T ạ
Y
.T
ạ
Y H N . 2009.

-P
ó

ố
.

171