Tại sao người ta thích đua đòi

Tại sao người ta thích "đua đòi"?
Trong cuộc sống hàng ngày, khi cách
nghĩ và cách làm của ta khác với mọi
người, bao giờ chúng ta cũng tìm cách
thay đổi để cho được như người khác,
gọi là “đua đòi”. Tâm lý học gọi hiện
tượng đi theo số đông về nhận thức và
hành động dưới sức ép của dư luận là
“hiệu ứng theo đàn”.
Năm 1956, nhà tâm lý học Mỹ Arch đã làm một thí
nghiệm nổi tiếng: Ông chọn 50 người đến so sánh độ dài
của mấy đoạn thẳng. Trên hình vẽ, họ được yêu cầu
phân biệt xem đoạn thẳng ở bảng A bằng đoạn thẳng
nào trên bảng B.
Khi trả lời riêng rẽ, 100% nói chính xác là đoạn giữa trên
bảng B. Nhưng khi Arch đưa thêm 7 nhân viên của ông
vào cùng nhóm thí nghiệm với từng người, và họ đều
nhất trí đưa ra kết quả sai (đoạn trái ở bảng B), thì đã
có tới 32% số người cũng trả lời sai như vậy.
Rõ ràng, trước ảnh hưởng của tập thể 7 người, người thứ
8 trong nhóm đã vứt bỏ phán đoán của mình, cũng “đua
đòi” và nói đoạn bên trái. Do đó, có thể thấy “hiệu ứng
theo đàn” đã có tác dụng mạnh mẽ đến thế nào đối với
từng cá nhân.
Nguyên nhân gì gây ra hiệu ứng này? Tâm lý học đã
khái quát thành những điểm dưới đây:
- Tín nhiệm tập thể: Người ta thường cho rằng phát
đoán của đa số bao giờ cũng đúng hơn của cá nhân, do
đó tin tưởng vào tập thể.
Các đoạn thẳng
trong thí

nghiệm của
Arch.
- Khuất phục tập thể: Người ta thường thích gần gũi với
những người có chung quan điểm với mình, cho nên để
tránh cô lập, khỏi bị tẩy chay, đã phải miễn cưỡng theo
đàn.
- Không khí mơ hồ của hoàn cảnh: Rất nhiều trường
hợp, vì sự mơ hồ của hoàn cảnh, tự mình không dám
quả quyết, đành phải dựa vào những người chung
quanh, bắt chước hành vi của họ. Đây là sự theo đàn để
tránh lúng túng.
Ngoài ra, trí thông minh, tinh thần và quan điểm riêng
của mỗi người đều có thể gây ra hiệu ứng theo đàn. Nói
chung, người có trí thông minh càng cao, tinh thần càng
vững và quan điểm riêng càng mạnh, càng khó hành
động mù quáng theo đàn.