Lực lượng gìn giữ hoà bình
Liên Hợp Quốc
(Department Of Peacekeeping
Operations – DPKO)
Quá trình hình thành
1948 hoat đông gi
̣
̣
̀n giữ hòa bình cua Liên H
̉
ợp Quốc bắt
đầu khi Hôi đô
̣
̀ng Bao an cho phe
̉
́p triên khai ca
̉
́c hoat đông
̣
̣
giám sát quân sự tới khu vực Trung Đông (Palestine).
1956, Tông th
̉
ư ký Liên Hợp quốc Dag Hammarskjoeld mới
đưa ra sáng kiến thành lâp chi
̣
́nh thức môt l
̣ ực lượng
quốc tế có kha năng can thiêp gi
̉
̣
ữa các bên tham chiến.
Tính đến thời điểm giữa tháng 4/2007, Cơ quan Phụ trách các
chiến dịch giữ hòa bình của LHQ (DPKO) ngày càng phát
triển và được quốc tế nhìn nhận là một lực lượng gìn giữ
hòa bình chủ yếu hiện nay.
Văn bản pháp lý liên quan
Chương IV cua Hiê
̉
́n chương cho phép Hôi đô
̣
̀ng bao an
̉
tiến hành các hoat đông ho
̣
̣
̀a bình như các nỗ lực ngoai
̣
giao phòng ngừa, hành chính và luât pha
̣
́p.
Nghi quyê
̣
́t số 50 (1948), nghi quyê
̣
́t số 1001 của HĐBA:
quy đinh nh
̣
ững nguyên tắc về tô ch
̉ ức hoat đông, ch
̣
̣
ức
năng cũng như chi phí tài chính cua l
̉ ực lượng gìn giữ
hòa bình.
Nghi quyê
̣
́t 341 nêu rõ trách nhiêm cua ca
̣
̉
́c thành viên
LHQ trong viêc h
̣ ợp tác và hô tr
̣ ợ cho lực lượng gìn giữ
hòa bình đồng thời có những đóng góp tài chính, nhân
lực cho quỹ hoat đông gi
̣
̣
̀n giữ hòa bình.
1761992 hôi nghi th
̣
̣ ượng đinh, HĐBA thông qua hai
̉
văn ban ba
̉
́o cáo cua tông th
̉ ̉
ư kí LHQ mở rộng quy
định về gìn giữ hòa bình.
Cá c văn ban kha
̉
́c
Luât quô
̣
́c tế nhân quyền quốc tế
Luât nhân đao
̣
̣
Luât xung đôt vu
̣
̣
̃ trang
Luât kha
̣
́c: những công ước về ưu đãi miễn trừ
ngoai giao.
̣
Vai trò, nhiệm vụ của lực lượng gìn giữ hòa
bình
Thực hiện các nhiệm vụ đảm bảo an ninh, hỗ trợ chính
trị cần thiết; khôi phục, kiến tạo một nền hòa bình ổn
định lâu dài.
Có hai loại hình chủ yếu trong hoạt động GGHB của
LHQ, bao gồm: các phái đoàn quan sát không được vũ
trang và các đơn vị bộ binh được trang bị vũ khí.
Có khoảng 68 chiến dịch GGHB tại 16 địa điểm khác
nhau kể từ khi nhiệm vụ đầu tiên được triển khai tại
Trung Đông (năm 1948).
duy trì nền hòa bình, an ninh thế giới mà còn tạo thuận lợi
cho các tiến trình chính trị, bảo vệ dân thường, hỗ trợ giải
giáp vũ khí, giải trừ quân bị và tái hòa nhập cho các cựu binh.
tăng cường hỗ trợ nhân đạo, tổ chức các cuộc bầu cử tự do,
bảo vệ, khuyến khích các quyền con người và thiết lập lại
chế độ thượng tôn pháp luật.
Thành tựu:
góp phần chấm dứt nhiều cuộc xung đột tại hàng chục quốc
gia trên thế giới (Campuchia, En Xanvađo, Goatêmala,
Môdămbích, Namibia, Tátgikítxtan, Timo Létxtê,…).
đóng góp quan trọng vào việc ổn định tình hình chính trị, tạo
sự chuyển biến tích cực tại nhiều quốc gia khác, như: Xiê
ra Lêôn, Burunđi, Bờ Biển Ngà, Libêria, Haiti hay Cô
xôvô.
năm 1988, Ủy ban Nobel Na Uy đã trao giải Nobel Hòa bình
cho lực lượng GGHB của LHQ.
Mặt hạn chế:
một số trường hợp kết quả không đáp ứng được các mục
tiêu đặt ra.
một vài nơi còn chưa hoàn thành sứ mệnh của mình như tại
Xômali, Ruanđa hay Nam Tư cũ thời kỳ đầu những năm
1990 .
Thách thức:
đòi hỏi LHQ phải điều chỉnh, đổi mới và nâng cao hiệu quả
hoạt động của lực lượng GGHB.
Những nguyên tắc cơ bản để triển
khai hoạt động GGHB
Một là, có sự chấp thuận của các bên liên quan: các bên
chính trong cuộc xung đột phải tham gia vào một quá
trình chính trị và chấp thuận sự hiện diện các lực lượng
GGHB của LHQ để hỗ trợ cho quá trình này.
Hai là, thái độ không thiên vị. Đảm bảo giữ thái độ
không thiên vị trong tất cả các mối quan hệ với các bên
có liên quan đến xung đột.
Ba là, không sử dụng vũ lực. Hoạt động GGHB của
LHQ không phải là một công cụ áp đặt hòa bình
một nhiệm vụ GGHB của LHQ muốn thành công cần
tuân thủ ba nguyên tắc cơ bản này; đồng thời, phải được triển
khai như một hành động hợp pháp và đáng tin cậy, đặc biệt
trong mắt của người dân địa phương, nhằm thúc đẩy tiến trình
hòa bình.
Sự tham gia của các nước vào lực
lượng GGHB
116/193 nước thành viên LHQ tham gia hoạt động GGHB
của LHQ với quân số lên tới gần 117.400 người được triển
khai tại khắp các châu lục trên thế giới.
Mỹ là nước đồng sáng lập ra LHQ, có đóng góp nhiều nhất
vào ngân sách cho lực lượng GGHB của LHQ, tham gia tích
cực vào các chiến dịch GGHB.
Trung Quốc cũng chủ trương tham gia tích cực vào hoạt
động GGHB của LHQ nhằm khẳng định vị thế nước lớn và
thâm nhập thị trường các khu vực, chủ yếu là ở châu Phi,
châu Mỹ La tinh
Trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), đã có 7
nước tham gia bao gồm Brunây, Campuchia, Inđônêxia,
Malaixia, Thái Lan, Xinhgapo và Philíppin.
27/5/2014 Việt Nam chính thức gia nhập lực lượng gìn giữ
hòa bình Liên hợp quốc.
2 sỹ quan đầu tiên Việt Nam tham gai lực lượng “mũ
lồi xanh” tại Nam xudang.
Hai sĩ quan đầu tiên của Việt Nam tham gialực lượng gìn giữ
hòa bình của LHQ trò chuyện với bà Ameerah Haq, Phó Tổng
Thư ký LHQ.