Bài giảng Luật hành chính: Bài 4 - ĐH Luật

Bài 4

CƠ QUAN HÀNH CHÍNH
NHÀ NƯỚC
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


Mục tiêu bài giảng
• Hiểu khái niệm, đặc điểm của CQHCNN
và phân biệt được với CQNN khác.
• Nắm rõ hệ thống các CQHCNN ở trung
ương và địa phương.
10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


Văn bản pháp luật
1. Hiến pháp năm 2013;
2. Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015;
3. Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015;
4. Nghị định số 36/2012/NĐ-CP quy định chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ, cơ
quan ngang Bộ;
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


5. Nghị định số 24/2014/NĐ-CP Quy định tổ chức
các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành
phố trực thuộc TW.
6. Nghị định số 37/2014/NĐ-CP Quy định tổ chức

các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện.
7. Nghị định số 10/2016/NĐ-CP quy định về cơ
quan thuộc Chính phủ.
10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


Nội dung
I.

KHÁI NIỆM – ĐẶC ĐIỂM – PHÂN
LOẠI CQHCNN

II. CÁC CQHCNN Ở TRUNG ƯƠNG
III. CÁC CQHCNN Ở ĐỊA PHƯƠNG
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


Cơ quan nào là cơ quan HCNN?
•
•
•
•
•
•
•

Ủy ban nhân dân
Sở Công thương

Tòa án nhân dân
Tổng cục thi hành án dân sự
Ngân hàng nhà nước
Kiểm toán nhà nước
Hội đồng nhân dân tỉnh

10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


Kết quả
• Ủy ban nhân dân
• Sở Công thương
• Tổng cục thi hành án dân sự
• Ngân hàng nhà nước
10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


I. KHÁI NIỆM – ĐẶC ĐIỂM – PHÂN LOẠI
CƠ QUAN HCNN

1.1 Khái niệm cơ quan HCNN
“Cơ quan HCNN là một loại cơ quan
trong BMNN được thành lập để thực
hiện chức năng QLNN”.
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

1.2. Đặc điểm
1. Mang tính
độc lập
tương đối

1.
1. Là
Làcơ
cơ
quan
quanthực
thực
hiện
hiệnchức
chức
năng
năngchấp
chấp
hành
hành––điều
điều
hành
hành
10/16/18

2.
2.Được
Được
thành

thànhlập
lập
theo
theoquy
quy
định
địnhcủa
của
pháp
phápluật
luật

2.
2.Các
Các
CQHC
CQHCcó
có
mối
mốiquan
quanhệ
hệ
chỉ
chỉđạo
đạo––
điều
điềuhành
hànhrất
rất
chặt

chặtchẽ.
chẽ.
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

3.
3.Có
Cóthẩm
thẩm
quyền
quyềndo
do
pháp
phápluật
luật
quy
quyđịnh
định

3.
3.Có
Cósố
số
lượng
lượnglớn
lớn
cán
cánbộ,
bộ,CC,
CC,
tạo

tạothành
thànhmột
một
hệ
hệthống
thống
phức
phứctạp
tạp..

4.
4.Có
Cóhệ
hệ
thống
thốngcác
các
đơn
đơnvịvịcơ
cơsở
sở
trực
trựcthuộc
thuộctừ
từ
TU
TUđến
đếnđịa
địa
phương

phương..


Xuất
Xuất
hiện
hiện
NĂNG LỰC
CHỦ THỂ
CQHCNN

Chấm
Chấm
dứt
dứt
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


1.3 Phân loại
Một số căn cứ:
- Cơ sở pháp lý thành lập
- Phạm vi lãnh thổ
- Tính chất thẩm quyền
- Nguyên tắc tổ chức và hoạt động
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


II. Các cơ quan hành chính
nhà nước ở trung ương
2.1. Chính phủ

2.2. Bộ, cơ quan ngang Bộ

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


2.1. Chính phủ

10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


2.1.1. Vị trí, tính chất pháp lý
- Cơ sở pháp lý: Đ94 HP2013, Đ1 Luật TCCP
2015.
“Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước
cao nhất của nước CHXHCNVN, thực hiện
quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của
Quốc hội”
=> Điểm mới của Hiến pháp 2013 và Luật TCCP
2015 về vị trí, tính chất pháp lý của Chính phủ và
ý nghĩa của nó?
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


•

Chính phủ có hai vị trí, tính chất:
– Thứ nhất, là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất, thực
hiện quyền hành pháp

• Hoạch định chính sách phát triển quốc gia
• Thống nhất quản lý các ngành, lĩnh vực trên phạm vi cả
nước
• Bảo đảm việc chấp hành Hiến pháp và pháp luật
• Thống nhất lãnh đạo hệ thống Bộ máy hành chính từ trung
ương đến địa phương, bảo đảm cho bộ máy hành chính nhà
nước hoạt động hiệu lực và hiệu quả;
• Bảo đảm đời sống vật chất và văn hoá cho nhân dân cả
nước.

10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


• Thứ hai, Chính phủ là cơ quan chấp hành
của Quốc hội.
- Chính phủ do Quốc hội thành lập và bãi miễn
- Chính phủ có trách nhiệm triễn khai thực hiện
các văn bản của Quốc hội và các cơ quan
của Quốc hội
- Chính phủ phải chịu trách nhiệm và báo cáo
công tác trước Quốc hội, báo cáo trước
UBTVQH;
10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


Mối quan hệ giữa vị trí hành chính nhà
nước và vị trí chấp hành Quốc hội trong
Chính phủ

10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


2.1.2. Thành phần, cơ cấu tổ chức và
trình tự thành lập Chính phủ
a/ Về thành phần của Chính phủ
Theo Điều 95 của HP2013 và Điều 2 của Luật tổ
chức Chính phủ 2015 thì thành phần Chính phủ
được gọi là cơ cấu thành viên của Chính phủ
gồm: Thủ tướng, các Phó Thủ tướng, các Bộ
trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ
(Có thể linh động vì số lượng thành viên Chính
phủ do “Thủ tướng trình QH quyết định”)
10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


b. Cơ cấu tổ chức Chính phủ:

10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


Lưu ý: Cơ quan thuộc Chính phủ có nằm trong
cơ cấu tổ chức của Chính phủ không?
Cơ quan thuộc Chính phủ do Chính phủ thành lập,
có chức năng phục vụ nhiệm vụ QLNN của Chính
phủ; thực hiện một số dịch vụ công có đặc điểm,
tính chất quan trọng mà Chính phủ phải trực tiếp chỉ
đạo (Nghị định 10/2016/NĐ-CP ngày 1/2/2016)
Cơ quan thuộc Chính phủ đặt dưới sự quản lý của
Bộ quản lý ngành, lĩnh vực.
10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


+ Thông tấn xã Việt Nam
+ Đài Tiếng nói Việt Nam
+ Đài Truyền hình Việt Nam
+ Bảo hiểm xã hội VN
+ Ban quản lý Lăng Chủ tịch HCM
+ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ VN

+ Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam
+ Học viện Chính trị Quốc gia HCM.
10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


c. Thành lập Chính phủ
(Hiến pháp 2013, Luật TCCP 2015)
* Thủ tướng Chính phủ: do Quốc Hội bầu và bãi
miễn theo đề nghị của Chủ tịch nước
* Các Phó TTg và các thành viên khác của Chính
phủ: do Thủ tướng đề nghị, Quốc hội phê chuẩn,
Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức.
• Điều kiện: Thủ tướng phải là ĐBQH, các Phó TTg
và các thành viên khác thì không nhất thiết.
(“Thủ tướng được bầu ra trong các Đại biểu Quốc hội”
– Điều 4 Luật TCCP 2015)
10/16/18

ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM


2.1.3 Nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ
(Điều 6 –27 Luật TCCP 2015)
Luật TCCP 2015 quy định:
Chính phủ thực hiện nhiệm vụ quyền hạn trên tất
cả các lĩnh vực: bao gồm: thi hành Hiến pháp
và PL, hoạch định chính sách và trình dự án
luật, kinh tế, môi trường, KHCN, ngoại giao,

văn hóa, giáo dục, thông tin, truyền thông, y tế,
tín ngưỡng tôn giáo, an ninh quốc phòng, cơ
yếu, bảo đảm quyền con người, quyền công
dân, khiếu nại, tố cáo, nhân sự bộ máy nhà
nước.
ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM