Bài giảng Phân tích chính sách - GS.TS Nguyễn Minh Thuyết

PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH
GS.TS NGUYỄN MINH THUYẾT
Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, 
Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội khoá XII

1


ĐỀ CƯƠNG
Chính sách 
1.1. Chính sách là gì?
1.2. Các văn bản thể hiện chính sách
2. Phân tích chính sách
2.1. Phân tích chính sách là gì?
2.2. Nội dung và phương pháp phân tích CS
3. Thảo luận và thực hành
1.

2


1. CHÍNH SÁCH
1.1. Chính sách là gì?
1.1.1. Định nghĩa: 
­ CS là đường lối cụ thể của một chính đảng hoặc 
một chủ thể quyền lực về một lĩnh vực nhất định 
cùng các biện pháp, kế hoạch thực hiện đường lối 
ấy.
­ Cấu trúc của chính sách: đường lối cụ thể (nhằm 
thực hiện đường lối chung), biện pháp, kế hoạch 
thực hiện

­ Chủ thể ban hành CS: chính đảng, cơ quan quản lý 
nhà nước, đơn vị, công ty,…
3


1. CHÍNH SÁCH
1.1.2. Các loại chính sách: 
a) Của Nhà nước
Chính sách kinh tế / Chính sách đối ngoại / 
Chính sách quốc phòng / Chính sách KH & 
CN / Chính sách giáo dục / Chính sách dân 
tộc / Chính sách tôn giáo,…
b) Của cơ quan, đơn vị, công ty
   Chính sách phát triển / Chính sách nhân lực / 
Chính sách kinh doanh,…
4


1. CHÍNH SÁCH
1.2. Các văn bản thể hiện chính sách ở nước ta
1.2.1. Các nghị quyết, chỉ thị của Đảng
1.2.2. Các văn bản quy phạm pháp luật: 
 a) Ở Trung ương: 
­ Luật, pháp lệnh, nghị quyết (của QH, UBTVQH) 
­ Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước 
­ Nghị định của Chính phủ; quyết định của TTg CP
­ Nghị quyết của HĐ Thẩm phán TATC; Thông tư của 
Chánh án TATC; Thông tư của Viện trưởng VKSTC 

5

1. CHÍNH SÁCH
Thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng CQ ngang bộ 
­ Quyết định của Tổng KTNN 
­ Nghị quyết liên tịch giữa UBTVQH hoặc giữa CP 
với cơ quan TW của tổ chức chính trị ­ xã hội 
­ Thông tư liên tịch:
+  Giữa Chánh án TATC với Viện trưởng VKSTC 
+  Giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng CQ ngang bộ với 
Chánh án TATC, Viện trưởng VKSTC
+  Giữa các Bộ trưởng, Thủ trưởng CQ ngang bộ.
­

6


1. CHÍNH SÁCH
b) Ở địa phương: nghị quyết của HĐND; quyết định, chỉ 
thị của UBND
1.2.3. Các văn bản quy phạm của cơ sở:
­ Nghị quyết của Đại hội Đảng, cấp uỷ CQ, đơn vị, công 
ty
­ Nghị quyết của Hội nghị cán bộ, công chức, viên chức 
CQ, đơn vị, công ty
­ Nghị quyết của HĐ Quản trị, HĐ Thành viên cty
­ Quyết định của người đứng đầu CQ, đơn vị, cty
1.2.4. Các đề án, dự án
­ Của Nhà nước
­ Của cơ quan, đơn vị, công ty,…

  
7


2. PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH
2.1. Phân tích chính sách là gì?
2.1.1. Định nghĩa: là đánh giá tính toàn vẹn, tính 
thống nhất, tính khả thi và hiệu quả của 
chính sách nhằm điều chỉnh chính sách cho 
phù hợp với mục tiêu và thực tế.
2.1.2. Các thời điểm phân tích chính sách
­ Phân tích trước khi ban hành chính sách
­ Phân tích sau khi thực hiện chính sách 
8


2. PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH
2.2. Nội dung và phương pháp phân tích CS
2.2.1. Đánh giá tính toàn vẹn của CS
­ Đối chiếu CS với đường lối chung xem CS có thể 
hiện đầy đủ đường lối chung không
­ Đối chiếu với yêu cầu của thực tế xem CS có đáp 
ứng đầy đủ yêu cầu của thực tế không 
2.2.2. Đánh giá tính thống nhất của CS
­ Đối chiếu các bộ phận của một CS xem các bộ 
phận ấy có thống nhất không
­ Đối chiếu một CS với hệ thống chính sách xem có 
thống nhất không
9

2. PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH
2.2.2. Đánh giá tính khả thi của CS
   Đánh giá bằng cách đối chiếu CS với điều 
kiện thực hiện CS:
­ Nhân lực: số lượng, năng lực, phẩm chất, sự 
sẵn sàng
­ Tài lực, vật lực
­ Thời gian vật chất
10


2. PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH
2.2.3. Đánh giá các tác nhân của CS
a)
Định nghĩa: là nhân tố kích thích để khởi 
xướng một CS
b)
Các loại tác nhân
­
Tính hệ thống của chính sách
­
Yêu cầu của công tác quản lý
­
Yêu cầu của lợi ích cộng đồng
­
Yêu cầu của lợi ích cục bộ (nhóm lợi ích)
11

2. PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH
2.2.4. Đánh giá tác động của chính sách
2.2.4.1. Tác động của CS là gì? 
­
Là ảnh hưởng của CS đối với các đối tượng khác 
nhau trong xã hội và đối với sự phát triển của xã 
hội nói chung.
­
Phân tích trước khi thực hiện CS: dự báo
­
Phân tích sau khi thực hiện CS: hiệu quả 
2.2.4.2. Các đối tượng chịu tác động của CS
­
Chịu tác động trực tiếp
­
Chịu tác động gián tiếp 
12


2. PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH
2.2.4.3. Các tác động của CS
­ Tác động tích cực (dương tính) / tác 
động tiêu cực (âm tính)
­ Tác động trực tiếp / tác động gián tiếp
­ Tác động chính / tác động phụ
­ Tác động đơn lẻ / tác động dây chuyền
13


3. THẢO LUẬN, THỰC HÀNH

1. Theo Ông / Bà, chính sách thu hút đầu tư của Nhà 
nước và của địa phương có những bất cập gì? Cần 
sửa đổi, bổ sung như thế nào?
2. Ông / Bà có ý kiến gì về chính sách nhân lực, chính 
sách phát triển giao thông hoặc chính sách phát triển 
điện hạt nhân hiện nay?
3. Phân tích một văn bản QPPL mà Ông / Bà quan tâm. 
Gợi ý:
­ Dự thảo Luật Giáo dục đại học / Luật Quảng cáo
­ Dự thảo văn bản hoặc một văn bản QPPL đã ban 
hành của một địa phương      
14