Bài giảng Nhập môn hành chính nhà nước

NHẬP MÔN HÀNH
CHÍNH NHÀ NƯỚC
SỐ TÍN CHỈ 02


Môn học hành chính Nhà nước
Môn học bao gồm các nội dung cơ bản:
các lý thuyết và mô hình hành chính nhà
nước, quan niệm về hành chính nhà nước
ở Việt Nam hiện nay, các yếu tố cấu thành
nền hành chính nhà nước, quá trình ban
hành và thực thi các quyết định hành
chính nhà nước, chức năng cơ bản của
hành chính nhà nước, kiểm soát đối với
hành chính nhà nước và nâng cao năng
lực, hiệu quả của hành chính nhà nước…


Nội dung môn học
Chủ đề 1: Những vấn đề chung về hành chính 
nhà nước
Chủ đề 2: Thể chế hành chính nhà nước
Chủ  đề  3:  Chức  năng,  và  phương  pháp  hành 
chính nhà nước
Chủ  đề 4: Quyết  định quản lý hành chính nhà 
nước
Chủ đề 5: Kiểm soát đối với nền HCNN


Tài liệu tham khảo

•
•

1. Hành chính học đại cương – GS Đoàn
Trọng Truyến
2. Lý luận quản lý nhà nước – GS Mai Hữu
Khuê
3. Các văn bản pháp luật:


Các trang web tham khảo
• 1. Quốc hội Việt Nam

• 2.Cải cách hành chính Nhà nước

• 3. Chính phủ Việt Nam



Chủ đề 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC


NHẬP MÔN HÀNH CHÍNH NHÀ
NƯỚC
• 1.1. Khái niệm, bản chất và vai trò của
hành chính nhà nước
• 1.2. Đặc điểm của hành chính nhà nước
• 1.3. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động

hành chính nhà nước Việt Nam xã hội chủ
nghĩa


Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là gì ?
Hiểu như thế
nào về nhà
nước pháp
quyền ?
Nhà nước pháp quyền là nhà nước quản lý mọi mặt đời
sống xã hội bằng pháp luật và bản thân nhà nước cũng
phải hoạt động trong khuôn khổ pháp luật


Nhà nước của ND, do nhân dân, vì nhân dân

Đặc
điểm cơ
bản của
nhà
nước
pháp
quyền
XHCN

Quyền lực NN là thống nhất thuộc về ND, có
sự phân công và phối hợp chặt chẽ giữa các
cơ quan NN trong việc thực hiện ba quyền :
lập pháp, hành pháp và tư pháp
Thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong

tổ chức và hoạt động của nhà nước
Nhà nước pháp quyền XHCN đặt dưới sự lãnh
đạo của Đảng cộng sản
Trở về


Bản chất của nhà nước pháp quyền
xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Bản chất của NN pháp quyền
XHCN Việt Nam

Nhà nước
mang bản chất
giai cấp công
nhân

Nhà nước thể
hiện tính nhân
dân rộng rãi

Tính dân tộc
sâu sắc


• Bản chất giai cấp công nhân của nhà nước ta
được biểu hiện: toàn bộ hoạt động của nhà
nước từ pháp luật, cơ chế chính sách đến
những nguyên tắc tổ chức và hoạt động của nhà
nước đều thể hiện quan điểm của giai cấp công
nhân, và nhân dân lao động, của cả dân tộc

Bản chất giai cấp công nhân của nhà nước
bao hàm cả tính nhân dân và dân tộc


NN là NN của ND,
do ND lập ra và ND
tham gia quản lý

Tính ND
của NN

NN thể hiện ý chí, lợi ích
và nguyện vọng của ND,
là công cụ chủ yếu để
ND thực hiện quyền làm
chủ của mình.


Trong tổ chức và thực hiện, Nhà
nước kế thừa và phát huy những
truyền thống, bản sắc tốt đẹp của
dân tôc
Tính dân
tộc của
nhà
nước thể
hiện

Nhà nước có chính sách dân tộc
đúng đắn, chăm lo lợi ích mọi mặt

cho các dân tộc trong cộng đồng
dấn tộc Việt Nam
Thực hiện đại đoàn kết dân tộc, coi
đại đoàn kết là đường lối chiến
lược và động lực to lớn để xây
dựng và bảo vệ tổ quốc
Trở về


BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CHXHCN
VIỆT NAM
Chủ tịch nước

Chính phủ
HĐND 

UBND

các cấp

 các cấp

Thông qua bầu cử

Quốc hội
TANDTC
Toà án 
nhân dân 
địa phương

VKS NDTC
Viện kiểm sát 
nhân dân địa 
phương 

Nhân dân


Bộ máy NN Việt Nam được tổ chức
theo nguyên tắc tập quyền
Nhân dân

Chính phủ
(Hành pháp)

Quốc hội
(Lập pháp)

Toà án
(Tư pháp)


Taùi moọt cụ quan haứnh chớnh
nhaứ nửụực


1.1 KHÁI NIỆM BẢN CHẤT, VAI

TRÒ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
1.1.1 Khái niệm và đặc điểm quản lý, quản lý

nhà nước
1.1.2 Quản lý hành chính nhà nước


1.1.1 Khái niệm và đặc điểm của
quản lý
- Dưới  góc  độ  điều  khiển  học:  quản  lý  được 
xem  là  quá  trình  "tổ  chức  và  điều  khiển  các 
hoạt động theo những yêu cầu nhất định", đó 
là  sự  kết  hợp  giữa  tri  thức  và  lao  động  trên 
phương diện điều hành. 
­  Dưới  góc  độ  chính  trị:  quản lý  được  hiểu  là 
hành chính, là cai trị; 
­  Dưới  góc  độ  xã  hội:  quản  lý  là  điều  hành, 
điều khiển, chỉ huy. 


Khái niệm quản lý
Quản lý là sự điều khiển, chỉ đạo một hệ
thống hay một quá trình, căn cứ vào
những quy luật, định luật hay nguyên tắc
tương ứng cho hệ thống hay quá trình ấy
vận động theo đúng ý muốn của người
quản lý nhằm đạt được mục đích đã đặt ra
từ trước


Ðặc điểm của quản lý
• Quản lý là sự tác động có mục đích đã được đề
ra theo đúng ý chí của chủ thể quản lý đối với

các đối tượng chịu sự quản lý.
• Quản lý là sự đòi hỏi tất yếu khi có hoạt động
chung của con người.
• Quản lý trong thời kỳ nào, xã hội nào thì phản
ánh bản chất của thời kỳ đó, xã hội đó.
• Quản lý muốn được thực hiện phải dựa trên cơ
sở tổ chức và quyền uy.


Quản lí nhà nước
Quản lí nhà nước là sự tác động của các
chủ thể mang quyền lực nhà nước, chủ
yếu bằng pháp luật tới các đối tượng quản
lí nhằm thực hiện các chức năng đối nội
và đối ngoại của nhà nước
Quản lý nhà nước trong lĩnh vực hành
pháp là quản lí hành chính nhà nước


Đặc điểm của quản lí nhà nước
• Chủ thể quản lý nhà nước là các cơ quan, cá
nhân trong bộ máy nhà nước
• Đối tượng của quản lý nhà nước kà tất cả các
cá nhân sinh sống và hoạt động trong phạm vi
lãnh thổ quốc gia
• Hoạt động quản lí nhà nước diễn ra trên tất cả
các lĩnh vực của đời sống xã hội
• Quản lí nhà nước manh tính quyền lực nhà
nước, lấy pháp luật làm công cụ quản lí chủ yếu

1.1.2 Quản lí hành chính nhà nước
Quản lí hành chính nhà nước là một hình
thức hoạt động của nhà nước được thực
hiện trước hết và chủ yếu bởi các cơ quan
hành chính nhà nước, có nội dung là đảm
bảo sự chấp hành luật, pháp lệnh nghị
quyết của các cơ quan quyền lực nhà
nước, nhằm tổ chức và chỉ đạo một cách
trực tiếp và thường xuyên công cuộc xây
dựng đất nước


Quản lí hành chính nhà nước là hoạt động
chấp hành và điều hành của nhà nước
• Tính chấp hành của hoạt động quản lý hành
chính nhà nước được thể hiện ở sự thực hiện
trên thực tế các văn bản hiến pháp, luật,
pháp lệnh và nghị quyết của cơ quan lập phápcơ quan dân cử.
• Tính điều hành của hoạt động quản lý hành
chính nhà nước thể hiện ở chổ là để đảm bảo
cho các văn bản pháp luật của cơ quan quyền
lực được thực hiện trên thực tế thì các chủ thể
của quản lý hành chính nhà nước phải tiến hành
các hoạt động tổ chức và chỉ đạo trực tiếp đối
với các đối tượng quản lý thuộc quyền.


Hoạt động quản lý hành chính nhà nước là
hoạt động mang tính chủ động và sáng tạo.

Ðiều này thể hiện ở việc các chủ thể quản
lý hành chính căn cứ vào tình hình, đặc
điểm của từng đối tượng quản lý để đề ra
các biện pháp quản lý thích hợp. Tính chủ
động sáng tạo còn thể hiện rõ nét trong
hoạt động xây dựng, ban hành văn bản
quy phạm pháp luật hành chính để điều
chỉnh các hoạt động quản lý nhà nước.