Kinh nghiệm tái cơ cấu kinh tế trên thế giới và bài học cho Việt Nam

DDDKINHNGHlfM-THUCTliNi
KINH NGHI£M TAI CO CAU KINH T^ TREN T H ^ GI(5|
VABAI HOC CHO VIET NAM
Le T h a n h V a n '
Tran Thi Hflflng"
Tdi cd cdu/cdu true nin kinh tivUa qua d nUdc ta cd le la chu de ndi bat, thu hut nhieu
sU chu y hdn cd trin cdc vdn de vl md do tdc dgng thdm khdc cua suy thodi kinh te qud'c gia
vd qudc ti. Con so gdn 80.000 doanh nghiip phd sdn ndm 2011 ldm cho khdng it cdc nhd
kinh ti, qudn ly vd cd ngudi ddn phdi "gidt minh", nhUng nhUng sd'lieu nita ddu ndm 2012
vdn kkdng hi sdng sua vd dU dodn sap tdi, tinh cdnh cbn "bi ddt" hdn nhU vdy. Vdn di da
trd nin ndng den mUc Qud'c hdi yiu cdu Chinh phu trinh bdy di dn Tdi cd cdu kinh ti'vdi rdt
nkieu y kiin ddng gdp vd chink sia nhUng vdn chUa dgt dugc sit ddng thudn cudi ciing.
1. K h a i n i e m t a i ccf ca'u k i n h te'
Cd ca'u kinh tl^ Ifi tdng the cac mdi quan
he ve so' Ifldng va chfi't Ifldng gifla cac bd
phan hdp t h a n h cua nen kinh te' qudc dan
trong nhflng dieu kidn ve thdi gian va khdng
gian nha^t dinh. Cac mdi quan he nfiy dfldc
xem xet tfl nhieu gdc dd khae nhau cho ndn
tai cd cfi'u kinh te' cung dadc phan thfinh
nhiiu loai nha: tai ed cfi'u sd hflu, tai cd cfi'u
nganh kinh te, tai cd ca'u vung ianh thd' hoac
la tai ed cfi^u khu vflc the ehe. Qua trinh
phat t r i l n kinh te' cung ddng thdi la qua
trinh Ifim thay dd'i cac loai cd cfi'u neu tren,
ke ca nhflng quan he v l sd' ladng vfi chfi't
Ifldng. Dfic biet, trdng dieu kien bi tac ddng
manh cua cugc k h u n g hoang vdi nhflng dao
ldn ve nhu c i u va thi tradng se co nhflng
thay dd'i ldn ve cd cfi'u kinh tl^ eua cac nadc
trdn the gidi.

Theo tfl d i l n Oxford tai ed cfi'u Ifi td' chflc
lai mgt cfii gi dd n h a la mdt hd thd'ng hoac
mdt cdng ty theo mgt cfich mdi vfi khfic han".
Theo tfl dien Cambridge "tai cau true la to'

chflc mdt eong ty, mdt cdng viec kinh doanh
hofic mdt he thd'ng de no van hfinh hidu qua
hdn". Hoae tfl dien Robert cua Phap dinh
nghia "Tai cd cfi'u Ifi mang lai mgt ca'u true
mdi, mgt each to chflc mdi" (Nguydn Nggc
Sdn, 2010).
Tfl cac quan niem v l tai cd ca'u kmh te
n h a trdn, ed the dinh nghia tdi cd cdu nin
kinh ti'chinh Id tdchUc lgi nen kink tibdng
cdch hinh thdnh mdi, bo di, tdng hay gidm
cdc ngdnh, cdc linh vUc, bd phdn kinh ti
hodc dinh hUdng lgi cdc ngdnh, bg phdn
link vitc ciia nin kinh ti de nd van hdnh
hieu qud hdn. Noi each khac, tai cd cfi'u la
vide chuyen doi ed e l u kinh te' bat hdp ly
thanh cd ca'u kinh t l hgp ly hdn. Nhfl vay,
tai ed ca'u kinh t l la qua trinh thid't lap lai
cd cfi'u kinh te d mfle do phat trien hidn tai
de nen kinh te' trd thfinh hidu qua hdn, ed
nang Iflc canh t r a n h cao hdn, vfi qua trinh
dd dade thflc hidn thdng qua thay dd'i ed c h l
phan bd' nguon Iflc tfl ndi kem hieu qua sang
ndi sfl dung cd hieu qua cao hdn.

* Le Thanh Van, Thac si. Vien Ta van Phat tnin (CODE).

** Tran Thi HUdng, Thac si, Dai hoc Lao dgng Xa h6i.

So 48(7+8/20121

QUAN Lt KINH Tl

Q


WiAi'iWM KINH NGHIEM THUC TJJN
Trong khi do, chuydn dich ed cfi'u Ifi mdt
qua trinh lau dfii, trong dd, cd cfi'u kinh tM
tflng bfldc thay dd'i vfi chuyin dich tfl cac
ngfinh khai thae tfii nguydn, thfim dyng it
vd'n, sii dung n h i i u lao ddng, trinh do cdng
nghd thfi'p, gifi tri gia tfing thfi'p sang efic
ngfinh t h a m dung n h i i u von, cd trinh do
cdng ngh$ vfi gifi tri gia tang cao hdn; tfl dd,
chuyin dfldc n i n kinh td' tflng bfldc len cac
trinh dd phat t r i l n cao hdn. Dd vfiy, hai khfii
nidm tai cd d u va chuyen dich cd cfi'u phai
di song hfinh vdi nhau, trong dd, tai cd ca'u
nhfim phuc vu muc dich chuyen dich ed cfi'u
vfi ngfldc lai chuyin dich cd cfi'u Ifim cd sd
dinh hfldng cho tfii cd cfi'u.
2. Boi c a n h d a t r a t a i cd cfii'u k i n h t e
Md hinh phfit t r i l n kinh te' Viet Nam dfi
cd n h i i u d i l u chinh va thay dd'i dang k l tfl
ngay gianh dgc lap dfi't nadc nam 1975. D i u
tidn, Vidt Nam chgn md hinh kinh t l kd'

hoach tap trung, tid'p theo dd trong giai
doan 1986-1989 ta chon md hinh kinh te san
xua't hang hda nhieu thanh phan, rdi tfl
nfim 1990 chuyen sang n i n kinh t l dinh
hadng thi tradng co sfl quan ly eua Nhfi
nfldc. Md hinh g i n day nhfi^t sau n a m 2000
Ifi n i n kinh tM thi trfldng dinh hadng xa hdi
chu nghia. Cd ve n h a chflng ta v i n dang
loay hoay Ifla chgn vfi d i l u chinh con dadng
phat t r i l n kinh te' (nha ndm da dd dadng)
nhfim Ifla chgn con dadng phat trien eho
ridng minh (ke't hdp hfii hda hdp ly gifla xa
hdi chu nghia (tfnh dan chu) vdi t a ban chu
nghia (tinh thi tradng)).
Tgi Hdi Nghi 3 eua BCH TW Dang
CSVN, ngfiy 10 t h a n g 10 nfim 2011 Td'ng bi
t h a Nguydn P h u Trgng da ket lufin "Tdi cd
cdu kinh ti Viet Nam cdn tap trung vdo 3
link vUc" bao gdm: (1) Tai cd cfi'u d i u tfl
trong dd tap trung vao ddu tU cdng; (2) Tai
cd cfi'u khu vifc tfii chinh, tien td, treng dd
tap trung vao tai cd cfi'u ngdn hdng thUdng

B ] OUAN Lt KINH T l

KINH NGHIEM TAI CO CAU KINH TfTR|NTH|GI(5|„.

mgi; vk (3) Tfii ed cfiiu doanh nghiip nkd
nUdc, trong dd t i p trung vfio tai cd cfi'u tap
ddfin kinh t l vfi cac tong cdng ty nhfi nfldc.

Tuy nhidn, dfldi eac gdc nhin khac nhau,
da cd rfi't n h i i u ^ k i l n v l tai cd ca'u kinh tl,
d$c bidt tfl cac chuydn gia kinh ti'vfi cac nhfi
quan ly, nhflng khi d l c^p tdi tai cd ca'u kinh
t l , hg d i u thdng nhfi't d mgt so quan dilm
chinh Ifi phai nfing cao chfi't ladng tfing
tradng, thay d i i tfl duy d i l u hfinh nen kinh
td' bao gdm t h i c h l vfi dinh hadng phat
triln, phai tao mdi trfldng cgnh tranh binh
dfing theo nghia thi trfldng. Do vfiy, Chinh
phu hidn dang chi dao vi^c xay dflng, hoan
thi$n cae D l an; tai cd ca'u doanh nghiep
nha nfldc; tai cd ca'u hd thd'ng ngan hang
thadng mgi; tai cd cfi'u d i u t a vfi Phadng an
td'ng t h i tai cd cSfu doanh nghidp nha nfldc
giai dogn 2011 - 2015, ed tfnh den 2020.
Day la nhflng ndi dung ldn cd mdi lien kit
chfit che mfi Chfnh phii se tap trung chi dao
thflc hien mgt each toan dien, dong bd ngay
tfl 2012 nhfim thfle hien chu tradng cd cfi'u
lgi nen kinh te' theo hfldng nang cao nang
sufi't, chfi't Iflgng, hidu qua vfi sfle cgnh tranh
nhfim dat muc tieu phat t r i l n ben vflng.
Vfla qua, ngfiy 19/4, tgi Uy ban Thadng
vu Qud'c hgi, Bd tradng Bd Ke hoach vfi D^u
T a Nguyen Q u a n g Vinh (Hop 1 va Hop 2) da
trinh bay De an Tai cd ca'u kinh td' tap trung
vfio 5 muc tidu vfi d l xufi't 13 nhdm giai
phap. P h i n ldn eae dgi b i l u deu danh gia
cao sfl k h i n t r a d n g vfi nghiem tue cua

Chinh phu eung n h a cae bd ngfinh trong
vide xay dflng de a n td'ng the tai c^u trie
nen kinh te. Tuy nhidn, da sd' y k i l n trong
Thfldng trflc Uy b a n Kinh t l cho rfing each
dat vfi'n de cua d l an chfla neu bfit cfic diem
dac trflng, sfl c i n thid't phai tai cd ca'u tdng
the n i n kinh t l gfin vdi doi mdi md hinh
tfing trfldng. Ddng thdi de nghi bd' sung
hofin canh, dieu kidn tai cd cS^u (tai cd cfi'u

5(^48(7+8/2012)


CANH TRANH TR£N THj TRUING CAO SU THg GlCil,
trong bdi canh hfiu k h u n g hoang tai ehfnh
2008, khung hoang nd cdng 2010-2011 vfi
bdi canh cua Viet Nam sau hdn 25 nam dd'i
mdi), bo sung dinh hfldng nhflng linh vifc se
dfldc tai cd cfi'u, sfip xIp thfl tfl flu tidn vfi Id

KINH HGHIEM THIft TlJN

[ [ ^

trinh thflc hien. Ban d l an cung chaa tfnh
toan tdi chi phi e i n thiet cung n h a dfinh gifi
tfic ddng cua vide thflc hidn de an ddi vdi
vide thflc hidn cac chi tieu kinh te, xfi hdi dfi
da^c d l ra.

H o p 1: N a m m u c t i e u t a i ccf ca'u t o n g the' n e n k i n h te'
- Tflng bade vfi hen tuc nang cao hieu qua sfl dung efic ngudn Iflc xa hgi, nang cao nang
sufi't lao ddng, nang sufi't cac yeu td td'ng hdp va nfing Iflc canh tranh cua nen kinh tl; gop
p h i n chuydn ddi md hinh tang tradng tfl chieu rdng sang ke't hdp hdp ly gifla chieu rdng
va chiiu sfiu, tien tdi hinh thanh md hinh tfing tradng chu ye'u theo chieu sau, dam bao
dat td'c do tfing trfldng binh qufin 7-8% mdt nfim trong thdi ky 2011-2020.
- Duy tri dn dinh kinh td'vi md mdt cfich vflng chac, vdi lam phat thfi'p va cac nen tang
vi md vflng manh: gop p h i n dam bao an ninh tfii chfnh qud'c gia.
• Thid't lap phat trien can ddi hdp ly gifla cac dia phadng, vung mien tren cd sd phat
huy ldi the'cua tflng dia phadng, tflng vung.
- Tflng bfldc va lidn tuc cai thidn, nang cfi'p trinh dd phat t n e n cac nganh kinh td' noi
rieng va nen kinh td' noi chung; qua do cac nganh sfl dung cdng nghe cao, cd gia tri gia
tang cao tflng bade thay the cac nganh cdng nghe tha'p, t h a m dung lao dgng va gia tri gia
tang thfi'p di trd t h a n h nhflng ngfinh kinh te' chu Ifle cua nen kinh te.
- Hinh t h a n h cd cfi'u kinh te hdp ly vfi nang dgng hdn, co nang Iflc canh tranh cao hdn
vfi CO tilm nfing tfing tradng ldn hdn, gdp phan dgt dadc cac chi tieu phat trien kinh t l xa
hgi mfi Chien lade Phfit t r i l n kinh te xa hdi 2011-2020 da xac dinh.
Nguon: De an Tai cd cfi'u kinh te.

H o p 2: Mifcfi b a n h d m giai p h a p t a i cd c a u k i n h te'
1. Nang cao chfi't ladng cae quy heaeh, gan chid'n lade vdi quy hoach va ke'hoach, tang
cfldng hieu Iflc quan ly nha nadc v l quy hogch phat trien.
2. Tai cd ca'u he thd'ng cac to ehfle tin dung, thi trfldng chflng khoan, on dinh vflng chle
kinh t l v i mo, thue d i y va hd trd tai cd ca'u kinh te, gdp p h i n tang tradng bdn vflng..
3. Ddi mdi ed chd' p h a n bo', quan ly vk sfl dung, nang cao hidu qua d i u t a nha nadc,
thuc day tai cd ca'u kinh te.
4. Doi mdi sau sfic, toan didn cd cfi'u vfi cd che' quan ly doanh nghidp nhfi nadc, nang cao
hieu qua hogt dgng cua cac doanh nghidp nhfi nfldc, trade hd't Ifi cac tfip dofin va tdng cdng
ty nha nfldc.
5. Hoan thien the c h l kinh te thi tradng, cai thien mdi trfldng kinh doanh de huy ddng

tdi da vfi khdng ngflng nang cao hieu qua d i u tfl tfl n h a n trong vfi ngoai nfldc.
6. Dd'i mdi ehd' do flu dai, k h u y i n khich d i u tfl, cd che phan cfi'p vfi phdi hdp quan ly

5148(7-1-8/2012)

OUAN Lt KINH TE Q ]


I M l KINH NGHIEM THUC TIJH

KINH NGHIEM TAI CO cAu KINH Tg TRgN THg G l 6 l i

dau t a nhfim t h u h u t va dinh hadng d i u t a t a n h a n trong nfldc vfi nfldc ngofii d i u t a phat
t r i l n cac ngfinh, san p h i m flu tien phat tridn.
7. Nfing eao hidu Iflc quan ly nhfi nadc va chfi't Ifldng cac dfl an d i u tfl nfldc ngofii.
8. Xfiy dflng vfi thflc hi^n eac chfldng trinh ddng bd phat triln cac ngfinh, san phim flu
tidn phat triln dgt dadi sfl chi dao tap trung, thd'ng nhfi't tfl trung fldng (ve muc tidu, ngudn
lac, cd che va each thflc thac hien, thee doi, danh gia va bd' sung, dilu chinh...) n h i m tang
ham ladng khoa hgc, tfing ty Id gia tri ngi dia vfi nfing cao nfing Ifle cgnh tranh.
9. Thflc hien cac chfldng trinh qud'c gia ve phat t r i l n , nang cao chfi't Ifldng eae doanh
nghidp dan doanh.
10. Doi mdi phadng thfle td' chflc san xufi't ndng nghidp theo hfldng tfing quy md san
xud't, tfip trung chuydn canh, ap dung quy trinh vfi ky thufit san xufi't hidn dgi, nfing cao
nfing sua't lao ddng vfi chfi't Ifldng sd'ng d ndng thdn.
11. Phfit huy ldi the'cua tflng vung, chuyen dd'i va hinh t h a n h ed cfi'u vung kinh te hdp
ly, da dgng v l ngfinh, n g h i vfi trinh do phat triln.
12. Nang cao chfi't ladng ngudn nhan Iflc tad dieu kidn t h u a n ldi cho tai cd ca'u kinh tl.
13. Phat tridn khoa hgc va cong nghe.
Nguon; D@" an Tai cd cfi'u kinh te.
3. K i n h n g h i e m t a i efl c a u k i n h te'

t r e n the' gi6i
Thdi

Lan

Thai Lan tfl mdt nfldc Ddng Nam A dang
trong qua trinh c h u y i n dd'i tfl mgt nen kinh
te chu yeu Ifi ndng nghiep sang mdt nen
kinh td' thu nhap trung binh cao vdi ngfinh
cong nghiep chd' bid'n vfi cae nganh dich vu
da dang. Thai Lan da bfit d i u tai cd cfi'u n i n
kinh td' cua minh sau k h u n g hoang tai chinh
n a m 1997. Trong ke hoach phat t n i n kinh
t l - xa hgi giai doan 2007 - 2011, Thai Lan
neu rd tai cd ca'u kinh t l la c i n thid't de dgt
dadc can bfing va b i n vflng phu h(?p vdi
nguydn t i c hfii hda, hdp ly vfi mien nhidm.
Cae chid'n Ifldc v l tai cd cfi'u kinh te cua Thai
Lan tap trung vao;
Thit nhdt, tki ca cfi'u nganh kinh td' theo
hfldng: i) tai cd ca'u san xufi^t nhfim nang cao
nfing sua't lao ddng va tang thdm gia tri cho
cac hang hoa va dich vu, tren cd sd tri thflc
ban dia va van hda Thai Lan; ii) xay dflng

Q ] OUAN Lt KINH Tg

cac hd thd'ng mien nhidm va quan ly rui ro
eho cac linh vflc h a n g hda va dich vu, thi
trfldng tfii chinh, tfii nguyen thien nhidn,

cung n h a hd thd'ng tai khda; iii) phat trien
ndng nghiep t h a n h ed sd ladng thflc an toan
va d i y du cho t h i gidi; iv) nang cao chudi gia
tri trong cdng nghiep, thdng qua hdp nha't
cfic khu vflc hdp nhfi't khac n h a u nhfl phat
trien cae cum cdng nghiep vfi flng dung cac
cdng nghe giam tidu t h u nang Ifldng cung
nhfl s^ dung tai nguyen thidn nhidn vfi bao
ve mdi trfldng.
ThU hai, tai cd cfi'u d i u tfl thed hfldng
khuye'n khich t i l t kiem trong nfldc dl tang
cfldng nfing Iflc d i u tfl eua qudc gia vfi thflc
hidn an sinh xa hgi, vfi giam bdt mfle do phu
thudc vao vdn nfldc ngoai, nha't la vd'n vay va
vd'n CO p h i n ngfin hgn. Tai cd cSii quan ly
thich dang tfii chinh de tao ra cfin ddi ngan
saeh trong t i m trung h a n vfi tao dilu kien cho
san xufi't trong nfldc bfing each huy ddng von
theo hfldng hinh thfinh cac khu vflc hidu qua.
5tf 48 (7-1-8/2012)


CANH TRANH TR£N THj TRL/ONG CAO SU TH^ GICJl.

ThU ba, tai cd cfi'u hinh thflc phan phdi
theo hfldng canh t r a n h va phfin phoi cua cai
binh dang va thuc d i y p h a n phdi edng b i n g
cac ldi ich kinh td' ciia tofin bd tfing trfldng
trong tofin xa hdi.
ThU tu, tai ed cfi'u theo hadng nang cao

hidu qua tieu thu nfing ladng vfi phat trien
cac ngudn nang ladng thay the n h i m giam
mfle do nhgy cam v l nfing ladng vfi mfle do
phu thudc vfio n h a p k h i u .
Lien bang

Nga

Nga la mdt trong nhflng nadc chiu anh
hfldng mgnh nha't tfl suy thoai kinh te' tofin
ciu. Kinh t l Nga - nen kinh t l tfing tradng
nhay vgt theo gia hfing hofi trong thdi ky
kinh t l thuan ldi - da phai dadng d i u vdi
tinh trgng suy giam va sau do tfing tradng
fim (khoang 7,5%) nfim 2009. Cdn n h i i u yd'u
td tieu cflc a n h hadng den kinh td' Nga bao
gom ty le tieu dung ngi dia thfi'p, tfing
tradng kinh td' tofin e l u tha'p, tin dung that
chat, d i u tfl cd sd h a t i n g kem. De ddi phd
vdi tinh trang nfiy Nga da thuc day tai cd
cfi'u kinh td' thed cac hfldng sau:
Mgt Id, tki cd cfi'u nganh bao gdm; thuc
day dau tfl vfio phat t r i l n cac ngfinh cdng
nghiep phi nfing Ifldng nhfl cdng nghidp che
tgo, edng nghidp p h i n mdm, cdng nghidp ehe
bien thflc pham, gd; thue d i y phfit trien
ndng nghiep dac bidt Ifi san xufi't lua mi lua
mach d l dam bao an ninh Ifldng thflc va
xufi't k h i u treng d i l u kien gia Ifldng thflc tre
the gidi tfing n h a n h .

Hai Id, tki cd cfi'u thadng mgi qud'c t l va
d i u t a theo hadng: i) C h u y i n tfl xufi't k h i u
nhidn Heu, san p h i m thd va tfii nguydn sang
xua't khau cac san p h a m che b i l n hoac qua
che bid'n; ii) Thue d i y t h u h u t d i u tfl trflc
tilp nfldc thay vi huy dgng ngudn vd'n vay
thfldng mai hay d i u t a gian tiep.
Ba Id, tai cd cfi'u sd hflu theo hadng thuc
diy tfl nhfin hda, bao gdm ea chuyen sang sd
Stf 48 (7-1-8/2012)

KINH NGHIEM THirC TlJH

f

j

^

hflu ta nhfin efic tfii san cua eac DNNN va
bfi't ddng san.
Bd'n Id, tki cd cfi'u d i u ta theo hadng tang
cadng d i u t a cho nghien cflu vfi phat triln
(R&D) vfi tgo dflng mdt he thd'ng c6 hidu Iflc
v l chi thi cua Nhfi nadc cho cfic dong san
p h i m qud'c phdng, bao dam sfl cfin bfing
trong chuyin giao cfic loai vu khi, trang
thid't bi hidn dai cho nhu c i u c i n thie't cua
ndi dia vfi tren the gidi.
Ndm Id, tai ed ca'u thi tnfdng tai chfnh, he

thd'ng ngfin hfing theo hadng giam bdt mfle do
dd la hda, giam sfl dung tiln mat va tang tfnh
minh bgch cua hd thd'ng ngan hfing.
D I thflc hien chien lade tofin ciu, tai cd
ca'u kinh te c i n cd 16 trinh ehiln lUdc cho ca
Nga vfi cac ddi tae cua LB Nga. Do la dinh
hadng lai cd ca'u kinh te nhfim cung ed' quan
he hdi nhap trong khudn khd' cac nUdc Cgng
dong cac qud'e gia dgc Ifip (SNG) va cung
nhau tham nhap vfio thi tradng thfl ba, hd
trd xufi't k h i u san pham c h l bien va nhfip
k h a u cdng nghe cao.
Trung

Qudc

Tfl quy IV/2011, tfing tradng GDP ciia
Trung Qud'c chi cdn d mfle 8,9% va tie'p tuc sut
giam xud'ng ngadng 8,1% trong quy 1/2012,
mfle thap nhfi't trong g i n 3 nam va la quy
giam thfl nfim lien ti^p. Ro rang, cugc khung
hoang tai chinh the gidi du tac ddng tieu cflc
de'n n i n kinh td' Trung Qud'c, nhang cung co
mat tich efle Ifi nd Ifim Id ra nhiSng yd'u kdm
ton tgi lau nay ve md hinh phat trien cua
nfldc nfiy. Cudc khung hoang da cha'm dflt
chudi thdi gian thfinh cdng cua md hinh cdng
nghidp che biln dfla vfio x u i t khau. Id thude
vfio thi tradng ben ngofii. Vfi'n d l tai cd cfi'u
kinh te dade dfit ra thee cac hadng sau;

ThU nhdt, chuyin dd'i tfing tradng dfla
vao vide tid'p tuc day n h a n h cai each dinh
hadng thi trfldng nham duy tri tfing tradng
va thue day thi tradng, phfit huy nhflng yd'u
QUAN Lt KINH T I

Q]


f j ^

KIMH HGHllM THUC TIJN

td'tiem nfing cho tfing trfldng theo eac hfldng
sau; i) Tai cd cfi'u mdt each triet de cac thi
trfldng nhan t d s a n xufi't nhfl vd'n, dfi't dai; ii)
Cai each he thd'ng quyin sd hflu tfii aan, d$c
biet Ifi thue sd hflu nhfi dfi't theo hfldng luy
tidn ; iii) Cai each he thd'ng tfii chfnh theo
hfldng lai sufi't va ty gia linh hogt.
ThU hai, tfing trfldng c i n di ddi vdi tao
viec Ifim b i n g each thay dd'i md hinh tfing
tradng dadc cho Ifi khdng edn phfl h^p nfla.
Md hinh tfing tradng mdi chu trgng hdn den
cha't ladng vfi hidu qua tfing tradng vfi thfle
hien phat t r i l n xanh.
ThU ba, tid'p tue cai cfich theo hfldng thi
trfldng, bao gdm: i) Cai each cd ca'u, giam vfi
xoa bd dde quyin, chu trgng chinh sfich vi
md trong trung hgn thay vi qua tap trung

vao ehinh saeh ngfin h a n n h a hidn nay; ii)
Cai each linh vflc xfi hdi hadng tdi nhdm
ngadi de bi td'n thadng, tfing dich vu cdng
nhfim tao ldng tin ddi vdi ngfldi dan, ddng
thdi cd tac dung kich e l u trong n g l n han.
va'n d l dai h a n la ket hdp cai each kinh t l ,
cai each xfi hdi vfi eai each dich vu cdng; iii)
Tid'p tuc md ciia. kinh td', tfing cfldng hdp tac
de chd'ng bao hd mfiu dich, tfing hdp tac
treng linh vflc tai chinh - tien te vdi cac
nfldc khac; iv) Tang cadng dieu chinh chinh
sach ddi vdi cac ngfinh dadc bao hd trade dfiy
hay cfic nganh dang hi thu hep trong qua
trinh hdi nhap.
ThU tu, chien lade phat tridn cua Trung
Qud'c se hfldng ndi nhieu hdn sd vdi trfldc
day, kfch thfeh tieu dung ndi dia n h i i u hdn,
dfla tieu dung ngi dia thanh dgng Iflc ciia
tfing trfldng, dam bao phat t r i l n tren ed sd
kd't hdp hfii hda thi tradng ngi dia vfi x u i t
khfiu; khuylri khich va eung 'cd' cac nganh
then chd't bao gom ea eac nganh edng nghiep
mui nhgn.
Hdn

Qudc

Hfin Qud'c da trai qua cudc khung hoang
tai chinh bung phat tfl cuoi n a m 2007.
Ei

OUAN Lt KINH TE

KINH NGHIEM TAI CO CAU KINH Tg T R £ N THg GI6I...

Chfldng trinh tai cd cfi'u n i n kinh tM da giup
Hfin Qud'c ti^p tuc phat t r i l n vfi phdng
chd'ng hflu hi^u trfldc nhflng tac ddng tidu
cflc cua kinh t l t h ^ gidi hi$n nay. Bfing
nhflng chinh sach phan flng kip thdi va
mgnh me nhfi't vdi nhflng nguyen tie, ehiln
\\igc tai cd cfi'u tren 6 linh vflc dfl^c thflc
hi^n; tfii chfnh vfi doanh nghidp, h$ thdng
g i i m sat tfii ehfnh, t h u tue pha san, quan tri
doanh nghidp chinh sach vi md, mang Ifldi
an sinh xa hdi vfi cfi'u true tfii ehfnh quoc te.
Han Quo'c da dgt dfldc nhflng thay dd'i tfch
cflc v l hi^n dai hda khudn khd' phap ly, thi
che thi trfldng tfii ehinh, thdng Id kinh
doanh, nang Iflc eua chinh phu trong ddi phd
vdi nguy cd tiem I n va suy thoai kinh te.
Ke't qua, chi hai nam sau khung hoang tai
ehfnh nfim 2007, 346 cdng ty tai chinh
(16,5% td'ng so'cdng ty) da hi ddng cfla hoac
pha san, 18 tfip doan trong tong so" 30 tap
doan ldn pha san hoac phai thay ddi cac c6
ddng chinh. Cd ca'u tai chfnh dadc cai thien
dang ke, ti le nd/vd'n trung binh cai thien tfl
hdn 400% xudng khoang 120%, vd'n cho vay
cua cac ngan hfing ldn tdi 21 ti USD. Chinh

phu da bdm ra 168,5 nghin ti won (tadng
dadng 12% GDP) va 91,7 nghin ri won da
thu hdi (tinh d^n nfim 2008). Cd quan giam
sat thdng nha't dfldc thfinh Ifip vdi nhidm vu
k i l m soat ngoai hoi vfi dfl trfl bfit huge.
My vd Lien minh Chdu

Au

My dfi thflc hidn d i l u chinh cac yeu to
tfing tradng kinh te theo hadng tfl dap flng
tieu dflng sang d i y mgnh san xufi't va xufi't
k h i u Ifim dgng Iflc. Td'ng thd'ng Obama
tuyen bd', nfldc My phai dfit mdt n i n tang
mdi cho tfing trfldng va phdn vinh, mdt ndn
tang giup c h u y i n tfl mgt thdi dai dfla vfio
vay mfldn va chi tieu sang thdi dgi t i l t kidm
va d i u tfl. Nfldc My se tieu dung it hdn vfi cd
n h i i u h i n g xufi't k h i u hdn. Theo phfldng
hfldng nay, Chinh phu My d l ra muc tidu
tang gfi'p ddi xufi't k h i u cua minh trong 5
n a m tdi thdng qua thuc d i y dfim phan ky
5048(7+8/2012)


CANH TRANH TREN THj T R J O N G CAO SU TH^ GlOl.,,

k i t va thflc thi cac hiep dinh thadng mgi tfl
do. Thflc te, ty Id t a n g tradng tidu dung eua
My da giam tfl mfle trung binh 3,5%/nfim

trong 15 nam trfldc k h u n g hoang xuo'ng mfle
- 0,7% nfim 2009; ty 1$ dfl trfl g i n n h a bfing
khdng nfim 2007 da t a n g ldn 4% nam 2009,
nhfip sieu cung giam tfl mfle 6% GDP xudng
khoang 3% GDP.
Lidn minh chau Au (EU) cung da dfla ra
chid'n Ifldc kinh t l 10 nfim (2010 - 2020) thay
cho ehiln lade Lisbon (2000 - 2010) vdi muc
tieu thuc dfiy phat tridn kinh td' dfla vfio tri
thflc vfi doi mdi, ngfin chfin nguy cd tai xua't
hidn khung hoang nd cdng, tao vide lam va
duy tri da tang tradng kinh te'. Cudc khung
hoang vfla qua da bgc Id nhflng yd'u kdm va
bat cfip cua he thd'ng tfii chinh-tiln td the'
gidi. Ddi vdi cac nadc ldn, nhfi't la My, EU,
cai each hd thd'ng tai chinh - ngan hfing Ifi
mgt trgng tfim ciia tai cd ca'u nen kinh te vfi
dfldc trien khai k h a mgnh me trong thdi
gian qua. Cac de xufi't v l cai cfich tfii chinhngan hang cua h i u he't cac qud'c gia thdi
gian gan dfiy chu ye'u tap trung vfio vide
thifc thi nghiem ngat nhflng quy dinh v l ehe
do quan ly tofin bd he thd'ng tai chinh, han
c h l ty Id giai phap ddn bfiy, tfing cadng giam
sat cac dinh c h l tai ehinh phi ngan hfing ed
chflc nfing hoat ddng nhfl ngan hfing.
4. Mot so bai h o c rut r a c h o V i ^ ^ a m
Cd cfi'u kinh t^ hdp ly Ifi cd cfi'u hinh
thanh trdn cd sd khai thac, tfin dung td't cac
ldi t h i cgnh tranh; do dd mgt nen kinh te cd
cd cfi'u hdp ly se Ifi tien d l dd phat trien

nhanh va ben vflng. Tfl xu hadng tai cd cS^u
cua cac n i n kinh te tren the gidi, cd the tha'y
tai cd ca'u phai dfldc thflc hidn S t a t ca cac
ca'p do cua n i n kinh te bao gdm tai cd cfi'u
toan bd n i n kinh td', tai cd cfi'u nganh, cd cfi'u
vung vfi tai ed cfi'u cac doanh nghidp, dac
bidt chu trgng dd'n k h u vflc ngan hang tai
chinh vfi cae td'ng cdng ty, tfip doan nhfi
nadc. Vdi nhflng kinh nghiem va bfii hgc cac
80 48(7-1-8/2012)

KINH NGHIEM THUft TlPlI [ J ^

nfldc, theo y kid'n tac gia, ed t h i rut ra cac
bai hgc ehfnh sach cd the tham khao cho
Viet Nam n h a sau:
- Tai cd ca'u di phai di cung vdi vide thay
doi mo hinh tang tradng theo hadng thi
tradng, nang cao hieu qua, nfing Iflc canh
tranh cua n i n kinh td', phat triln theo
hadng tang tradng xanh va than thien vdi
mdi tradng. Mgt so' nUdc da dfit ra muc tieu
hadng tdi kinh te tri thflc, gia tang ham
Ifldng cha't xam/tang nfing sufi't vfi kinh td'
xanh Ifi each thfle duy nhfi't giup cac n i n
kinh te' trfinh tang trUdng thee chiiu rgng,
lam dung khai thfic tfii nguyen vfi bao ve
mdi tradng De'n nay, Viet Nam phai k h l n g
dinh rfing chung ta khdng phai Ifi nadc g i l u
cd ve tfii nguyen thien nhidn de the he sau

t r a n h phu thugc, y lgi vfi tfin thu ngudn tfii
nguyen cdn lai khdng nhilu.
- Tai cd ca'u kinh te theo hadng hgi nhap
vfio n i n kinh td' tofin c i u thdng qua vide
tham gia ngay cang sau rdng vao chudi gia
tri tofin e l u cua cac ngfinh, cung n h a cac
mang ladi san xua't khu vflc va qud'c te.
Chung ta khdng nha't thid't phai xay dflng
mdt ngfinh cdng nghiep, mgt linh vflc dgc
lap n h a t h a m vgng san xufi't d td lau nay
v i n khdng thanh, thay vao dd nen trd thanh
mdt edng doan cua chudi san xua't.
• Xay dflng qua trinh quan ly rui ro 5 mgi
nganh, mgi linh vflc hang hda va dich vu, thi
trfldng tai ehinh, tai nguydn thien nhien, cung
n h a he thdng tai khoa. Quan ly rui ro giup cac
doanh nghiep, cac cd quan giam thieu eac tac
ddng ngoai mong mud'n, dac bidt cac cu sdc thi
trfldng va suy thoai kinh t^. Hinh thanh eac
phadng an dfl phdng cd le nen dfla vfio luat va
cac yeu cau trong quy dinh xet duyet va tham
dinh dfl an, chfldng trinh.
- Tai ed ca'u kinh t l c i n chu trgng can ddi
gifla nguon tiet kidm trong nfldc va tid't
kidm nfldc ngofii d l t r a n h phu thugc nhieu
vfio ngudn vd'n nfldc ngofii, can doi gifla thi
QUAN Lt KINH TE

B|

f j ^

KINH N G H I E M THUC TlJN

tradng trong nadc va thi tradng nfldc ngofii.
Phu thudc ngudn vd'n d i u tfl nflde ngofii
ludn c i n thid't trong nhieu hofin canh canh
n h a n g thadng di theo nd Ifi nhflng phi,i
thudc chinh tri vfi rui ro qud'c t l . Vi^t nam
e i n huy ddng tdi da sfle dfin, vdn trong dfin
bang cac chfnh saeh tai khda hgp ly.
Tai cd ca'u theo hfldng phat t r i l n dfla
tren quan hd hfii hda gifla thi trfldng trong
nfldc vfi thi trfldng qud'c td'. N i n kinh t l phat
t r i l n theo hfldng "dflng vflng tren hai chfin"
mdt mfit d i y mgnh xufi't k h i u , d i u tfl nfldc
ngoli, m^t khac tfing cfldng phuc vu thi
trfldng ndi dia vfi thuc d i y d i u tfl trong ndi
bd n i n kinh td'. Qua phu thudc vfio cac thi
trfldng xufi't k h i u dem lai rui ro rfi't ldn, d§c
bidt trade cac bid'n ddng cd tinh lan t r u y i n .
Chu ddng dflng tren ddi chan cua minh ludn
la bai hgc de ddi tfl cha dng ta, do dd chiin
lagc qua phu thugc vae xua't k h i u e i n phai
xem xdt lai trong bdi canh hidn tai.
- D I tai cd ca'u dgt dadc hidu qua thi qua
trinh nay phai dadc theo duoi vdi mdt khudn
khd nhfi't quan vfi can n h a n h chdng hinh
thfinh cd sd phap ly d l nfing cae tinh khach

quan ciia hogt ddng tai cd c9'u. Cd le Viet
Nam c i n xay dflng nhflng chid'n lagc t i m
nhin xa hdn, khdng chi de'n 2020, 2030 mfi
manh dan quy hoach d i n 2050 vfi xa hdn
nfla. Cdng tac quy hoach vfi thflc hien hien
nay rfi't yeu, nd m a n g tinh manh mun
nganh, dia phfldng, vfi nhidm ky, dd dd thid'u
sfl ddng bg, thdng nhfi't trong vi$c thflc thi.
- Tai ed cfi'u n i n kinh te' theo hfldng nang
cao hieu qua tieu thu nfing Ifldng vfi phat
t r i l n cac ngudn nfing Ifldng (dac bidt nfing
Ifldng tai tgo) thay the' nhfim giam mfle do
nhay cam ve nfing Ifldng vfi mfle do phu
thudc vae nhap k h i u . P h a t trien nfing Ifldng
mat trdi, gid, tan dung chfi't thai ndng nghidp
vfi gan day la dfl an khf sinh hge la nhiJng
hfldng di phat t r i l n ben vflng Vidt Nam c i n

I S QUAN Lt KINH Tl

KINH NGHl£M TAI CO cAU KINH Tg TREN THg GI6I...

nhfin rdng p h a t t r i l n eac md hinh. Vidt Nam
e i n phai y thflc dfl^c t i m quan trgng ciia
ehiln Iflgc an ninh nfing Ifldng chfnh Ifi chia
khda thfinh cdng trong tfldng lai.
• Tai cd cfi'u phai giai quye't ngay eac nut
t h a t cua n i n kinh t l Ifi ed ch^ (hfinh chfnh
ggn nh?, chfnh p h u cdng tam), cd sd hg ting
(bao gdm giao thdng v$n tai vfi quy hogch dd

thi), vfi ngudn n h a n Ifle (ngfinh giao due cin
cd t a duy mdi, each Ifim mdi). Day Ifi tiln dl
d l t i l p tuc dii mdi vfi tgo thufin ldi cho cac
chadng trinh tai c i u true quy md nhd hdn
nfing cao tfnh kha thi.
- Cudi cflng, cd le tai cfi'u t n i e n i n kinh te
cung ndn xem lai cfic hfldng p h a t triln/tilp
efin mdi nhfl kinh t l biln, vai trd cua biln
trong n i n kinh te Viet N a m d l tfl dd cd
nhflng t i l n d l , bfldc di phu hdp hdn trong
bdi canh mdi.
TAI LIEU THAM KHAO
Nguyen Ngoc Sdn, (2010). Tai co cfi'u kinh t l
sau khung hoang tfii chinh toan ciu: Kmh
nghi§m cua cac nUflc vfi khuyen nghi cho Vifit
Nam. Tap chi Kinh tlvfi Phat triln.
Pham Do Chf, (2011). Khi rong mudn thvjtc
dfty- Loai hoay vdi mo hinh kinh t l sau doi
mdi. Nha xufi't ban Lao dong- Xa h$i.
Tgp chf Cong San - Viln Chien lUdc, (2011).
Doi mdi m6 hinh tfing trudng, cd d u lai nen
kinh t l . Hdi thao khoa hoc.
Tg Dinh Thi, (2007). Chuyen dich cd cfi'u kinh
te trSn quan dilm phfit triln ben vflng cua
vflng kmh te trgng dilm Bfic bg - Viet Nam.
Lu^n vfin Tien sy, DH Kinh te Qulc dan.
Ngan hfing The gidi (2009), Bao cao phit
triln the gidi 2009. Tai dinh dang dia kinh te,
NXB Vfin hda Thong tin.
Bao dien tfl vnexpress: />gl/kinh-doanh/2012/04/de-an-tai-co-cau-kinhte-chua-luong-toi-chi-phi-trien-khai/

5048(7+8/2012)