Các phương pháp bảo vệ tỷ giá bằng các công cụ phái sinh, thực tiễn trên thế giới và bài học cho việt nam.doc

Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
MỤC LỤC
MỤC LỤC .............................................................................................................................................. 1
.............................................................................................................................................................. 2
LỜI NÓI ĐẦU ........................................................................................................................................ 3
PHẦN 1: THỊ TRƯỜNG PHÁI SINH VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP BẢO VỆ TỶ GIÁ, NGUYÊN TẮC
HOẠT ĐỘNG ........................................................................................................................................ 4
I. Hợp đồng kỳ hạn. ........................................................................................................................... 4
1. Khái niệm ................................................................................................................................... 4
2. Bảo hiểm rủi ro tỷ giá bằng hợp đồng kỳ hạn. .......................................................................... 5
II. Hợp đồng quyền chọn ................................................................................................................... 7
1. Khái niệm ................................................................................................................................... 7
2. Sử dụng giao dịch quyền chọn để quản lý rủi ro ngoại hối ...................................................... 8
III. Hợp đồng tương lai. ................................................................................................................... 10
1. Hợp đồng tương lai trên thị trường ngoại hối ......................................................................... 10
2. Bảo hiểm rủi ro bằng hợp đồng tương lai. .............................................................................. 10
IV. Hợp đồng hoán đổi. ................................................................................................................... 12
1. Khái niệm. ................................................................................................................................ 12
2. Bảo hiểm rủi ro tỷ giá bằng hợp đồng hoán đổi. ..................................................................... 12
PHẦN 2: THỰC TIỄN TRÊN THẾ GIỚI ............................................................................................. 16
I. Tác động của tỷ giá đến các doanh nghiệp ................................................................................. 16
II. Phòng ngừa rủi ro tỷ giá và đầu cơ từ những hợp đồng phái sinh ............................................ 19
PHẦN 3: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP THỊ TRƯỜNG PHÁI SINH Ở VIỆT NAM ......................... 24
I. Tổng quan về thực trạng thị trường công cụ tài chính phái sinh ở Việt Nam. ........................... 24
1. Thực Trạng .............................................................................................................................. 24
2 Khung pháp lý chế độ kế toán Việt Nam liên quan đến công cụ tài chính phái sinh. ............. 28
II. Nguyên nhân và giải pháp. ......................................................................................................... 29
1 Nguyên nhân. ........................................................................................................................... 29
2 Giải pháp. ................................................................................................................................. 32
-1-
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối

3 Xu hướng phát triển tương lai. ................................................................................................ 34
KẾT LUẬN ........................................................................................................................................... 36
-2-
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
LỜI NÓI ĐẦU
Ngày nay, hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại (NHTM) trở nên
phong phú và đa dạng hơn bao giờ hết. Bên cạnh các nghiệp vụ ngân hàng mang tính truyền
thống thì các ngân hàng không ngừng phát triển các nghiệp vụ tài chính mới hiện đại, mà
trong đó phải kể đến các giao dịch kinh doanh ngoại tệ. Đây là một hoạt động kinh doanh có
thể đem lại lợi nhuận rất cao cho ngân hàng, nhưng ngược lại chúng cũng tiềm tàng rất nhiều
rủi ro mà điển hình là rủi ro tỉ giá. Để có thể hạn chế được rủi ro này, ngân hàng sẽ phải tiến
hành các biện pháp phòng ngừa. Một trong những công cụ để phòng ngừa rủi ro tỉ giá chính là
hợp đồng phái sinh tiền tệ (Currency Derivaties). Các hợp đồng phái sinh tiền tệ bao gồm:
hợp đồng ngoại hối kì hạn (Forward), hợp đồng ngoại hối tương lai (Future), hợp đồng ngoại
hối quyền chọn (Option) và hợp đồng ngoại hối hoán đổi (Swap).
Thị trường phái sinh tiền tệ trên thế giới đã được thực hiện từ những năm 1970 của thế
kỉ trước. Và theo các chuyên gia, các công cụ phái sinh không những cho phép các nhà đầu tư
phòng ngừa rủi ro, mà nó còn là một trong các nghiệp vụ có khả năng sinh lời cao nhất. Vậy
tại sao những công cụ này lại chưa được sử dụng rộng rãi ở Việt Nam? Và nếu sử dụng thì
làm thế nào chúng ta có thể sử dụng chúng một cách hiệu quả nhất? Đó sẽ là những vấn đề
chúng tôi sẽ cố gắng đưa ra câu trả lời thích hợp nhất trong bài tiểu luận của mình. Vì vậy
chúng em chọn đề tài “Các phương pháp bảo vệ tỷ giá bằng các công cụ phái sinh, thực
tiễn trên thế giới và bài học cho việt nam”.
Tiểu luận của chúng em gồm 4 phần chính:
Phần 1: Thị trường phái sinh và các phương pháp bảo vệ tỷ giá, nguyên tắc hoạt
động
Phần 2: Thực tiễn trên thế giới
Phần 3: Bài học cho Việt Nam
Phần 4: Kết luận
Do thời gian có hạn nên bài tiểu luận của chúng em sẽ không thể tránh được thiếu sót.

Rất mong được cô góp ý để nhóm tiểu luận chúng em sẽ có thể hoàn thiện bài tiểu luận của
mình một cách tốt nhất.
Chúng em xin chân thành cảm ơn cô !
-3-
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
PHẦN 1: THỊ TRƯỜNG PHÁI SINH VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP BẢO VỆ TỶ
GIÁ, NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG
I. Hợp đồng kỳ hạn.
1. Khái niệm
a) Các khái niệm chung
Giao dịch ngoại hối kỳ hạn(Forward Transaction): những giao dịch ngoại hối có ngày
kỳ hạn xa hơn ngày giá trị giao ngay.
Tỷ giá kỳ hạn(Forward Rate): Là tỷ giá được thỏa thuận hôm nay làm cơ sở cho giao
dịch tiền tệ tại một ngày xác định xa hơn ngày giá trị giao ngay.
Theo quy luật ngang giá lãi suất IRP tỷ giá kỳ hạn được xác định theo công thức:
F=
Trong đó:
S: tỷ giá giao ngay
F: tỷ giá kỳ hạn
Rt: lãi suất/năm của đồng tiền định giá
Rc: lãi suất/năm của đòng tiền yết giá
T: thời hạn hơp đồng tính theo năm.
Tỷ giá kỳ hạn mua vào: =
)*1(
).(
tRca
tRcaRtbSb
Sb
+
−

+
Tỷ giá kỳ hạn bán ra: =
)*1(
)..(
tRcb
tRcbRtaSa
Sa
+
−
+
Điểm kỳ hạn(Forward Point): Là độ lệch giữa tỷ giá kỳ hạn và tỷ giá giao ngay.
P=F-S → F=S+P
P= S
-4-
)*1(
)*1.(
tRca
tRtbSb
Fb
+
+
=
)*1(
)*1.(
tRcb
tRtaSa
Fa
+
+
=

Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
F=S+S
Trong đó P- điểm kỳ hạn, S- Tỷ giá giao ngay, F- Tỷ giá kỳ hạn
P>0 (Rt>Rc): điểm kỳ hạn gia tăng - Forward premium
P<0 (Rt<Rc): điểm kỳ hạn khấu trừ - Forward discount
Hợp đồng kỳ hạn: Là công cụ tài chính để mua hoặc bán một lượng tiền nhất định, tại
một tỷ giá nhất định, tại một thời điểm xác định trong tương lai.
b) Đặc điểm của hợp đồng kỳ hạn.
- Giao dịch kỳ hạn không diễn ra tại sở giao dịch, mà giống như giao dịch giao ngay
đây là thị trường phi tập trung của các ngân hàng và các nhà môi giới được liên kết với nhau
bằng điện thoại, telex, vi tính và hệ thống SWIFT.
- Tại thời điểm ký kết hợp đồng kỳ hạn, không hề có sự trao đổi tài sản cơ sở hay
thanh toán tiền. Hoạt động thanh toán xảy ra trong tương lai tại thời điểm xác định trong hợp
đồng. Vào lúc đó, hai bên thoả thuận hợp đồng buộc phải thực hiện nghĩa vụ mua bán theo
mức giá đã xác định, bất chấp giá thị trường lúc đó là bao nhiêu đi nữa.
- Theo hợp đồng này thì chỉ có hai bên tham gia vào việc ký kết, giá cả do hai bên tự
thoả thuận với nhau, dựa theo những ước tính mang tính các nhân.
- Ngày giá trị kỳ hạn – forward value date
FVD = (J + 2) + x
x - thời hạn của HĐ kỳ hạn
2. Bảo hiểm rủi ro tỷ giá bằng hợp đồng kỳ hạn.
a) Bảo hiểm khoản thanh toán nhập khẩu.
Muốn biết nhà Nhập khẩu bảo hiểm rủi ro tỷ giá như thế nào trước hết phải xem xét họ
chịu rủi ro gì.
Ví dụ nếu nhà nhập khẩu của Mỹ mua ôtô từ Nhật và việc thanh toán được tiến hành
bằng đồng JPY sau 3 tháng nữa. Nhà nhập khẩu phải đối mặt với rủi ro giá của USD giảm so
với JPY, do đó mà chi phí bằng USD để mua Euro sẽ tăng lên. Lúc này nhà nhập khẩu sẽ bảo
hiểm rủi ro bằng cách mua kỳ hạn lượng euro cần thanh toán. Lúc này đường chi phí sẽ là một
đường nằm ngang.
-5-

Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
Chi phí mua Euro
Đường chi phí chưa bảo hiểm
Đường chi phí đã bảo hiểm
F3
Đường chi phí là một đường nằm ngang, điều này nói lên rằng khi đã sử dụng hợp
đồng kỳ hạn để bảo hiểm rủi ro tỷ giá, thì nhà nhập khẩu biết được chi phí bằng USD để mua
JPY sau 3 tháng là một số cố định cho dù tỷ giá giao ngay tại thời điểm sau 3 tháng như thế
nào đi chăng nữa. Hay nói cách khác hợp đồng kỳ hạn cho phép nhà NK loại bỏ được rủi ro
do biến động của tỷ giá qua đó ổn định được bảng cân đối kế toán và các số liệu tài chính, tạo
sự ổn định cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Nếu tỷ giá giao ngay tương lai sau 3 tháng thấp hơn tỷ giá kỳ hạn F3 thì chiến lược có
bảo hiểm có chi phí thấp hơn chiến lược không có bảo hiểm.
Nếu tỷ giá giao ngay tương lai sau 3 tháng cao hơn tỷ giá kỳ hạn F3 thì chiến lược có
bảo hiểm có chi phí cao hơn chiến lược không có bảo hiểm.
b) Bảo hiểm khoản thanh toán xuất khẩu.
Tương tự như nhà nhập khẩu, nhà XK cũng chịu rủi ro tỷ giá, họ chịu rủi ro khi đồng
tiền thanh toán bị mất giá. Hợp đồng kỳ hạn giúp họ cố định được khoản thu xuất khẩu qua đó
cho phép nhà XK loại bỏ được rủi ro tỷ giá.
Khoản thu
Khoản thu chưa bh
Khoản thu đã bh
F3 Tỷ giá
-6-
Tỷ giá
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
Nếu tỷ giá giao ngay tương lai sau 3 tháng thấp hơn tỷ giá kỳ hạn F3 thì chiến lược có
bảo hiểm có khoản thu thấp hơn chiến lược không có bảo hiểm.
Nếu tỷ giá giao ngay tương lai sau 3 tháng cao hơn tỷ giá kỳ hạn F3 thì chiến lược có
bảo hiểm có khoản thu cao hơn chiến lược không có bảo hiểm.

c) Bảo hiểm khoản vay và đầu tư bằng ngoại tệ.
Tương tự như với nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu, nhà đầu tư bảo hiểm rủi ro tỷ giá
đồng tiền mình đầu tư xuống giá và người đi vay bảo hiểm rủi ro đồng tiền mình đi vay lên
giá
Ví dụ về bảo hiểm khoản đầu tư bằng ngoại tệ: VCB dùng vốn huy động 100 tỷ VND
để đầu tư vào USD thời hạn 9 tháng bằng cách: Bán VND lấy USD trên thị trường theo tỷ giá
giao ngay → đầu tư USD trên thị trường tiền tệ theo mức lãi suất thị trường → đến hạn
chuyển gốc và lãi bằng USD sang VND. Nhà đầu tư sẽ ký một hợp đồng kỳ hạn 9 tháng bán
USD, nhờ vậy thu nhập bằng VND không bị ảnh hưởng bởi tỷ giá giao ngay sau 9 tháng nữa.
Trường hợp tương tự với người vay ngoaị tệ.
II. Hợp đồng quyền chọn
1. Khái niệm
Quyền chọn là một dạng đặc quyền, trong đó cho phép người mua đặc quyền này có
quyền, nhưng không có nghĩa vụ phải mua/bán một tài sản nhất định với mức giá xác định
trong một khoảng thời gian xác định hoặc vào một thời điểm xác định trong tương lai.
Phân loại hợp đồng quyền chọn:
- Theo loại quyền
• Hợp đồng quyền chọn mua (call option): là hợp đồng mà người mua có quyền, nhưng
không có nghĩa vụ bắt buộc, mua một tài sản nhất định với giá xác định vào một thời điểm
xác định hoặc trong một khoảng thời gian xác định;
• Hợp đồng quyền chọn bán (put option): là hợp đồng mà người mua có quyền, nhưng
không có nghĩa vụ bắt buộc, bán một tài sản nhất định với giá xác định vào một thời điểm xác
định hoặc trong một khoảng thời gian xác định.
- Theo kiểu hợp đồng
-7-
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
• Quyền chọn kiểu Mỹ: là dạng quyền chọn mà người nắm quyền có thể thực hiện mua/
bán tại mức giá thực hiện vào bất kỳ ngày nào kể từ ngày bắt đầu nắm giữa quyền cho đến hết
ngày đáo hạn;
• Quyền chọn kiểu châu Âu: là dạng quyền chọn mà người nắm quyền chỉ có thể thực

hiện mua/bán tại mức giá thực hiện vào ngày thực hiện hay ngày đáo hạn.
2. Sử dụng giao dịch quyền chọn để quản lý rủi ro ngoại hối
Hợp đồng quyền chọn, ngoài việc được sử dụng như một công cụ đầu cơ, còn được sử
dụng như một công cụ phòng ngừa rủi ro ngoại hối cho cả hai trường hợp: phòng ngừa rủi ro
ngoại hối đối với khoản phải trả và giá đối với khoản phải thu bằng ngoại tệ.
a) Phòng ngừa rủi ro ngoại hối đối với khoản phải trả
Để phòng ngừa rủi ro ngoại hối đối với khoản phải trả doanh nghiệp có thể thương
lượng với ngân hàng mua quyền chọn mua. Khi ấy ngân hàng, bên bán quyền, sẽ xem xét
chào cho doanh nghiệp, bên mua quyền, một quyền chọn mua có nội dung bao gồm :
-Trị giá quyền chọn (K), bằng hoặc tương đương trị giá khoản phải trả
-Tỷ giá thực hiện (E)
-Phí mua quyền bằng K.P trong đó P là phí mua quyền chọn tính trên mỗi đồng ngoại
tệ
-Kiểu quyền chọn (kiểu Âu hoặc Mỹ)
-Thời hạn hiệu lực của quyền chọn (T), bằng hoặc tương đương thời hạn của khoản
phải trả.
Tất cả những nội dung này của quyền chọn đã được hai bên thỏa thuận trước. Ở thời
điểm thỏa thuận, tỷ giá giao ngay trên thị trường đã biết nhưng ở thời điểm đến hạn tỷ giá
giao ngay trên thị trường chưa biết. Nếu không sử dụng quyền chọn để ngừa rủi ro thì trị giá
quy ra nội tệ của khoản phải trả bằng V(Sb) = KSb = f(Sb) phụ thuộc vào tỷ giá giao ngay lúc
khoản phải trả đến hạn, trong đó K là trị giá khoản phải trả và S
b
là tỷ giá bán giao ngay ở thời
điểm khoản phải trả đến hạn. Nếu sử dụng quyền chọn mua để phòng ngừa rủi ro ngoại hối thì
trị giá khoản phải trả khi đến hạn là bao nhiêu còn tùy thuộc vào quan hệ giữa tỷ giá giao ngay
và tỷ giá thực hiện khi khoản phải trả đến hạn. Mặc dù thời điểm đến hạn chưa xảy ra nhưng
ở thời điểm thỏa thuận, doanh nghiệp biết trước khi đến hạn có một trong hai khả năng xảy
ra :
-8-
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối

• Nếu Sb > E thì doanh nghiệp sẽ thực hiện quyền chọn mua. Khi ấy giá trị của khoản
phải trả quy ra nội tệ là V = K.E = hằng số, bất chấp tỷ giá giao ngay trên thị trường là bao
nhiêu. Cần lưu ý rằng doanh nghiệp trước đó đã bỏ ra một khoản chi phí bằng K.P để mua
quyền chọn nên tổng chi phí quy ra nội tệ của khoản phải trả được cố định ở mức K(E + P).
Nhờ vậy, rủi ro ngoại hối được kiểm soát.
• Nếu Sb < E thì doanh nghiệp không thực hiện quyền chọn mua, mà mua ngoại tệ trên
thị trường giao ngay để thanh toán khoản phải trả. Khi ấy giá trị khoản phải trả quy ra nội tệ là
V(Sb) = K.Sb. Cần lưu ý rằng doanh nghiệp trước đó đã bỏ ra một khoản chi phí bằng K.P để
mua quyền chọn nên tổng chi phí quy ra nội tệ của khoản phải trả bằng K(Sb + P). Chi phí
này chưa được cố định nhưng bị chận trên tối đa ở mức K(E+P), nghĩa là K(Sb + P) < K(E +
P), do Sb < E. Do đó, rủi ro ngoại hối cũng được kiểm soát. Tương tự, doanh nghiệp cũng có
thể sử dụng quyền chọn bán để phòng ngừa rủi ro ngoại hối đối với khoản phải thu.
b) Phòng ngừa rui ro ngoại hối đối với khoản phải thu
Để phòng ngừa rủi ro ngoại hối đối với khoản phải thu, doanh nghiệp có thể thương
lượng với ngân hàng mua quyền chọn bán. Khi ấy ngân hàng, bên bán quyền, sẽ xem xét chào
cho doanh nghiệp, bên mua quyền, một quyền chọn bán có nội dung bao gồm :
- Trị giá quyền chọn (K), bằng hoặc tương đương trị giá khoản phải thu
- Tỷ giá thực hiện (E)
- Phí mua quyền bằng K.P trong đó P là phí mua quyền chọn tính trên mỗi đồng
ngoại tệ
- Kiểu quyền chọn (kiểu Âu hoặc Mỹ)
- Thời hạn hiệu lực của quyền chọn (T), bằng hoặc tương đương thời hạn của khoản
phải thu.
Tất cả những nội dung này của quyền chọn đã được hai bên thỏa thuận trước. Ở thời
điểm thỏa thuận, tỷ giá giao ngay trên thị trường đã biết nhưng ở thời điểm khoản phải đến
hạn tỷ giá giao ngay trên thị trường chưa biết. Nếu không sử dụng quyền chọn để ngừa rủi ro
thì trị giá quy ra nội tệ của khoản phải thu bằng V(Sm) = KSm = f(Sm) phụ thuộc vào tỷ giá
giao ngay lúc khoản phải thu đến hạn, trong đó K là trị giá khoản phải thu và Sm là tỷ giá mua
giao ngay ở thời điểm khoản phải thu đến hạn. Nếu sử dụng quyền chọn mua để phòng ngừa
rủi ro ngoại hối thì trị giá khoản phải thu khi đến hạn là bao nhiêu còn tùy thuộc vào quan hệ

giữa tỷ giá giao ngay và tỷ giá thực hiện khi khoản phải thu đến hạn. Mặc dù thời điểm đến
-9-
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
hạn chưa xảy ra nhưng ở thời điểm thỏa thuận, doanh nghiệp biết trước khi đến hạn có một
trong hai khả năng xảy ra :
• Nếu Sm < E thì doanh nghiệp sẽ thực hiện quyền chọn bán. Khi ấy giá trị của khoản
phải thu quy ra nội tệ là V = K.E = hằng số, bất chấp tỷ giá giao ngay trên thị trường là bao
nhiêu. Cần lưu ý rằng doanh nghiệp trước đó đã bỏ ra một khoản chi phí bằng K.P để mua
quyền chọn nên giá trị quy ra nội tệ của khoản phải thu chỉ còn và được cố định ở mức K(E –
P). Nhờ vậy, rủi ro ngoại hối được kiểm
soát.
• Nếu Sm > E thì doanh nghiệp không thực hiện quyền chọn bán, mà bán ngoại tệ trên
thị trường giao ngay. Khi ấy giá trị khoản phải thu quy ra nội tệ là V(Sm) = K.Sm. Cần lưu ý
rằng doanh nghiệp trước đó đã bỏ ra một khoản chi phí bằng K.P để mua quyền chọn nên giá
trị khoản phải thu quy ra nội tệ chỉ còn bằng K(Sm -
P). Giá trị này chưa được cố định nhưng bị chận dưới tối thiểu ở mức K(E - P), nghĩa
là K(Sm - P) > K(E - P), do Sm > E. Do đó, rủi ro ngoại hối cũng được kiểm soát.
Tóm lại, thông qua hợp đồng quyền chọn, doanh nghiệp có thể kiểm soát được rủi ro
ngoại hối bằng cách giới hạn tối đa chi phí nội tệ đối với khoản phải trả ở mức bằng trị giá
khoản phải trả nhân với tỷ giá thực hiện và công thêm chi phí mua quyền chọn mua và giới
hạn tối thiểu giá trị nội tệ của khoản phải thu ở mức bằng trị giá khoản phải thu nhân với tỷ
giá thực hiện và trừ đi chi phí mua quyền chọn bán.
III. Hợp đồng tương lai.
1. Hợp đồng tương lai trên thị trường ngoại hối
Thị trường ngoại tệ tương lai (currency future markets) là thị trường giao dịch các hợp
đồng mua bán ngoại tệ tương lai, sau đây gọi tắt là hợp đồng tương lai.
Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận mua bán một số lượng ngoại tệ đã biết theo tỷ
giá cố định tại thời điểm hợp đồng có hiệu lực và việc chuyển giao ngoại tệ được thực hiện
vào một ngày trong tương lai được xác định bởi Sở giao dịch (IMM).
Giao dịch tương lai, về thực chất, chính là giao dịch kỳ hạn nhưng được chuẩn hoá

(standardized) về loại ngoại tệ giao dịch, doanh số giao dịch, và ngày giao dịch.
2. Bảo hiểm rủi ro bằng hợp đồng tương lai.
Có một thực tế chúng ta đều biết rằng hợp đồng tương lai là một công cụ thực hiện đầu
-10-
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
cơ bởi vì hợp đồng tương lai chỉ cung cấp giới hạn cho một vài ngoại tệ và một vài ngày
thanh toán trong năm nên khả năng phòng ngừa rủi ro của nó hơi hạn chế. Tuy nhiên, hợp
đồng tương lai vẫn có thể sử dụng như là một công cụ phòng ngừa rủi ro ngoại hối. Nguyên lý
chung là khi có một khoản phải trả bằng ngoại tệ và lo sợ rằng ngoại tệ đó sẽ lên giá khi
khoản phải trả đến hạn thì nên mua một hợp đồng tương lai ngoại tệ đó. Bằng cách này có thể
tạo ra hai trạng thái ngoại tệ trái ngược nhau: trạng thái âm khi nợ một khoản phải trả và trạng
thái dương khi mua hợp đồng tương lai với cùng loại ngoại tệ đó. Hai trạng thái ngoại tệ trái
chiều nhau ấy sẽ tự hóa giải rủi ro. Trường hợp có một khoản phải thu, thay vì khoản phải trả,
thì làm ngược lại.
Quản lý rủi ro ngoại hối đối với khoản phải trả:
Hợp đồng giao sau tuy không dễ thoả thuận giao dịch như hợp đồng kỳ hạn nhưng
cũng có thể sử dụng để quản lý rủi ro ngoại hối đối với một số ngoại tệ có giao dịch trên thị
trường giao sau. Để có thể phòng ngừa rủi ro ngoại hối đối với một khoản phải trả bằng ngoại
tệ, doanh nghiệp có thể thực hiện mua ngoại tệ theo hợp đồng giao sau có trị giá và thời hạn
tương đương với khoản phải trả. Khi đáo hạn, có hai khả năng xảy ra:
- Nếu ngoại tệ lên giá so với nội tệ thì doanh nghiệp sẽ có lợi do biến động tỷ giá từ
hợp đồng giao sau, nhưng bị thiệt từ sự gia tăng chi phí của khoản phải trả. Khi ấy, doanh
nghiệp lấy lợi từ hợp đồng giao sau bù đắp cho thiệt của khoản phải trả. Nhờ vậy tổn thất do
rủi ro ngoại hối được giảm thiểu hay có thể kiểm soát.
- Nếu ngoại tệ giảm giá so với nội tệ thì doanh nghiệp sẽ bị thiệt do mua hợp đồng giao
sau, nhưng có lợi từ khoản phải trả do biến động tỷ giá làm giảm chi phí của khoản phải trả.
Khi ấy doanh nghiệp lấy lợi từ khoản phải trả bù đắp cho thiệt của hợp đồng giao sau. Nhờ
vậy tổn thất do rủi ro ngoại hối được giảm thiểu hay có thể kiểm soát.
Tương tự, doanh nghiệp cũng có thể sử dụng hợp đồng giao sau như là công cụ phòng
ngừa rủi ro ngoại hối đối với khoản phu thu.

Quản lý rủi ro ngoại hối đối với khoản phải thu:
Để có thể bảo hiểm rủi ro ngoại hối đối với một khoản phải thu bằng ngoại tệ, doanh
nghiệp có thể thực hiện bán ngoại tệ theo hợp đồng giao sau có trị giá và thời hạn tương
đương với khoản phải thu. Khi đáo hạn, có hai khả năng xảy ra:
- Nếu ngoại tệ lên giá so với nội tệ thì doanh nghiệp sẽ có lợi do biến động tỷ giá từ
khoản phải thu nhưng bị thiệt do bán ngoại tệ theo hợp đồng giao sau. Lấy lợi từ hợp đồng
này bù đắp cho thiệt của hợp đồng kia.
- Nếu ngoại tệ giảm giá so với nội tệ thì doanh nghiệp sẽ có lợi do bán ngoại tệ theo
-11-
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
hợp đồng giao sau nhưng bị thiệt do biến động tỷ giá của khoản phải thu bằng ngoại tệ. Lấy
lợi từ hợp đồng này bù đắp cho thiệt của hợp đồng kia.
Tuy nhiên, do hợp đồng giao sau giao dịch trên thị trường theo trị giá đã được chuẩn
hóa nên thường trị giá khoản phải thu và trị giá hợp đồng giao sau không khớp với nhau theo
một tỷ lệ nhất định nên hợp đồng giao sau chỉ có thể giúp cắt giảm hay kiểm soát rủi ro chứ
chưa hẳn hoàn toàn loại trừ rủi ro. Chẳng hạn trên thị trường giao sau trị giá hợp đồng giao
dịch đối với GBP là 62.500 nếu doanh nghiệp có khoản phải thu trị giá 650.000GBP thì có
thể phòng ngừa rủi ro bằng cách mua 10 hợp đồng giao sau hết 625.000 còn lại 25.000GBP
không được phòng ngừa.
IV. Hợp đồng hoán đổi.
1. Khái niệm.
Giao dịch hoán đổi là giao dịch hối đoái bao gồm đồng thời cả hai giao dịch: giao dịch
mua và giao dịch bán cùng một số lượng đồng tiền này với đồng tiền khác, trong đó kỳ hạn
thanh toán của hai giao dịch khác nhau và tỷ giá của hai giao dịch được xác định tại thời điểm
ký hợp đồng.
Đặc điểm của hợp đồng hoán đổi ngoại tệ:
- mua vào và bán ra đồng thời một đồng tiền tại ngày hôm nay
- cùng một số lượng mua vào và bán ra
- tỷ giá khác nhau: tỷ giá của hai giao dịch được xác định tại thời điểm ký hợp
đồng.

- ngày giá trị mua vào # ngày giá trị bán ra
- giao dịch thực hiện trên thị trường OTC và không có qui định chuẩn
2. Bảo hiểm rủi ro tỷ giá bằng hợp đồng hoán đổi.
Tình huống 1: Công ty Saigonimex vừa thu ngoại tệ 90.000USD từ một hợp đồng
xuất khẩu. Hiện tại công ty cần VND để chi trả tiền mua nguyên liệu và lương cho công nhân.
Ngoài ra, công ty biết rằng ba tháng nữa sẽ có một hợp đồng nhập khẩu đến hạn thanh toán.
Khi ấy công ty cần một khoản ngoại tệ 80.000USD để thanh toán hợp đồng nhập khẩu. Để
thoả mãn nhu cầu VND ở hiện tại và USD trong tương lai, ở thời điểm hiện tại
Saigonimex có thể thoả thuận với ngân hàng hai loại giao dịch:
-12-
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
- Bán 90.000USD giao ngay để lấy VND chi tiêu ở thời điểm hiện tại.
- Mua 80.000USD kỳ hạn để có USD thanh toán hợp đồng nhập khẩu sẽ đến hạn sau
ba tháng nữa.
Tình huống 2: Công ty Cholonimex đang cần ngoại tệ 90.000USD để chi trả cho
một hợp đồng nhập khẩu đến hạn. Ngoài ra, công ty biết rằng ba tháng nữa sẽ có một hợp
đồng xuất khẩu đến hạn thanh toán. Khi ấy công ty sẽ có một khoản ngoại tệ thu về
80.000USD cần bán để lấy VND. Để thoả mãn nhu cầu USD ở hiện tại và VND trong tương
lai, ở thời điểm hiện tại Cholonimex có thể thoả thuận với ngân hàng hai loại giao dịch:
- Mua 90.000USD giao ngay để có USD thanh toán hợp đồng nhập khẩu đến hạn.
- Bán 80.000USD kỳ hạn để có VND chi tiêu sau ba tháng nữa.
Khách hàng có thể thực hiện từng loại giao dịch riêng lẻ nhằm thoả mãn nhu cầu ngoại
tệ và VND. Tuy nhiên, nếu thực hiện riêng lẻ từng loại giao dịch giao ngay và giao dịch kỳ
hạn thì ngân hàng và khách hàng phải thỏa thuận đến hai loại hợp đồng, theo đó khách hàng
bán giao ngay và mua kỳ hạn hoặc mua giao ngay và bán kỳ hạn với cùng một loại ngoại tệ.
Giao dịch riêng lẻ này khiến cho khách hàng phải chịu thiệt hai lần do chênh lệch giữa giá bán
và giá mua và những phiến toái trong thoả thuận hợp đồng giao dịch.
Thay vì thực hiện giao dịch giao ngay và giao dịch kỳ hạn riêng biệt, ngân hàng kết
hợp hai loại giao dịch này lại trong một hợp đồng, gọi là hợp đồng hoán đổi tiền tệ. Trong hợp
đồng giao dịch hoán đổi, hai bên ngân hàng và khách hàng thỏa thuận với nhau một số nội

dung chính như sau:
Thời hạn giao dịch – Thời hạn giao dịch hoán đổi có thể từ 3 ngày đến 6 tháng. Nếu
ngày đáo hạn rơi vào ngày Chủ nhật hoặc ngày lễ thì hai bên sẽ thoả thuận chọn một ngày đáo
hạn thích hợp và thời hạn hợp đồng sẽ tính trên số ngày thực tế.
Điều kiện thực hiện – Giao dịch hoán đổi áp dụng đối với khách hàng có đủ các điều
kiện sau: (1) có giấy phép kinh doanh, (2) xuất trình các chứng từ chứng minh nhu cầu sử
dụng ngoại tệ, (3) mở tài khoản ngoại tệ và tài khoản VND ở ngân hàng, (4) trả phí giao dịch
theo qui định, (5) duy trì một tỷ lệ đặt cọc tối đa không quá 5% trị giá hợp đồng để bảo đảm
việc thực hiện hợp đồng, và (6) ký hợp đồng giao dịch hoán đổi với ngân hàng.
Ngày thanh toán – Trong giao dịch hoán đổi, ngày thanh toán bao gồm hai loại ngày
khác nhau: ngày hiệu lực và ngày đáo hạn. Ngày hiệu lực là ngày thực hiện thanh toán giao
dịch giao ngay trong khi ngày đáo hạn là ngày thực hiện thanh toán giao dịch có kỳ hạn.
-13-
Tiểu luận kinh doanh ngoại hối
Xách định tỷ giá hoán đổi – Một hợp đồng hoán đổi liên quan đến hai loại tỷ giá: tỷ
giá giao ngay và tỷ giá có kỳ hạn. Tỷ giá giao ngay là tỷ giá do ngân hàng niêm yết tại thời
điểm giao dịch do hai bên thoả thuận. Tỷ giá có kỳ hạn được tính trên cơ sở tỷ giá giao ngay,
chênh lệch lãi suất giữa VND và ngoại tệ, và số ngày thực tế của hợp đồng.
Quy trình thực hiện giao dịch hoán đổi – Tại ngân hàng thương mại quy trình thực
hiện giao dịch hoán đổi tiến hành qua các bước sau đây:
- Khách hàng có nhu cầu thực hiện giao dịch hoán đổi đến liên hệ với phòng kinh
doanh tiền tệ của ngân hàng
- Căn cứ vào cung và cầu ngoại tệ, phòng kinh doanh tiền tệ sẽ chào giá và kỳ hạn cụ
thể cho khách hàng
- Nếu khách hàng đồng ý giá cả thì hai bên sẽ ký hợp đồng hoán đổi.
Có hai trường hợp xảy ra hợp đồng hoán đổi như vừa trình bày trong hai tình huống
trên đây. Ở tình huống 1 ngân hàng mua giao ngay và bán có kỳ hạn. Ở tình huống 2 ngân
hàng bán giao ngay và mua có kỳ hạn. Để thực hiện giao dịch hoán đổi với khách hàng, ở
ngày hiệu lực ngân hàng phải thu thập thông tin tỷ giá và lãi suất để xác định tỷ giá và chào
cho khách hàng. Giả sử vào ngày hiệu lực có tỷ giá và lãi suất như sau:

USD/VND: 15805 – 15810
USD: 4,6 – 5,2
VND: 7,8 – 10,6
Nếu Saigonimex và Cholonimex đồng ý thực hiện giao dịch hoán đổi với ngân hàng
với trị giá hợp đồng hoán đổi là 80.000USD, các giao dịch diễn ra như sau:
Vào ngày hiệu lực:
- Ngân hàng bán giao ngay 80.000USD cho Cholonimex theo tỷ giá giao ngay
USD/VND=15810 và nhận được: 80.000 x 15810 = 1.264.800.000VND trong khi
Cholonimex nhận 80.000USD.
- Ngân hàng mua giao ngay 80.000USD của Saigonimex theo tỷ giá mua
USD/VND =15805 và nhận 80.000USD trong khi Saigonimex nhận
được: 80.000 x 15805 = 1.264.400.000VND.
- Ngân hàng xác định và chào tỷ giá mua kỳ hạn (Fb) cho Cholonimex và tỷ giá bán
kỳ hạn (Fa) cho Saigonimex:
-14-
)*1(
)*1.(
tRca
tRtbSb
Fb
+
+
=