Bài giảng Kinh tế học: Chương 4 - Trương Ngọc Hảo
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.31 MB, 30 trang )
Chương 4: THỊ TRƯỜNG CẠNH TRANH
và THỊ TRƯỜNG ĐỘC QUYỀN
A. THỊ TRƯỜNG
CẠNH TRANH HOÀN HẢO
1
I.Sự cạnh tranh
1.Thị trường cạnh tranh hoàn hảo
Thị trường là một nhóm người bán và người
mua một hàng hóa hoặc dịch vụ nhất định.
Thị trường có nhiều dạng hay cấu trúc khác
nhau:
1. Thị trường cạnh tranh hoàn hảo
2. Thị trường độc quyền thuần túy
3. Thị trường cạnh tranh độc quyền
4. Thị trường độc quyền nhóm
2
I.Sự cạnh tranh
1.Thị trường cạnh tranh hoàn hảo
Khái niệm
Thị trường cạnh tranh hoàn hảo là thị trường
có nhiều người bán và người mua đến mức
mỗi người chỉ có ảnh hưởng không đáng kể
đến giá thị trường.
3
I.Sự cạnh tranh
1.Thị trường cạnh tranh hoàn hảo
Đặc điểm
Rất nhiều người mua và người bán.
Sản phẩm đồng nhất.
Thông tin hoàn hảo và chi phí giao dịch
thấp (không đáng kể).
Tự do gia nhập và rời khỏi ngành.
4
I.Sự cạnh tranh
2.Hãng cạnh tranh
Người bán trên thị trường cạnh tranh phải
chấp nhận giá do thị trường quy định.
Hãng cạnh tranh đương đầu với đường cầu
nằm ngang, đó là đường giá song song với trục
hoành.
5
I.Sự cạnh tranh
2.Hãng cạnh tranh
P
Đường cầu của hãng
P
Toàn ngành (Thị trường)
S
D
P*
P*
D
q
Q*
Q
6
I.Sự cạnh tranh
3.Doanh thu của hãng cạnh tranh
Doanh thu: TR = P Q
Doanh thu trung bình: AR = TR/Q = P
Doanh thu biên (MR) là chênh lệch trong
tổng doanh thu khi hãng bán thêm một
đơn vị sản phẩm
MR = ∆TR/∆Q = dTR/dQ
7
Tình huống: Quán nước của chị Lan trước
trường CĐ Công Thương – 1 hãng cạnh tranh
Lượng
(Chai C2)
Giá
Tổng
donh thu
Doanh thu
bình quân
Doanh thu
biên
Q
P
TR = P.Q
AR = TR/Q
MR = ΔTR/ΔQ
1
6
6
6
6
2
6
12
6
6
3
6
18
6
6
4
6
24
6
6
5
6
30
6
6
6
6
36
6
6
7
6
42
6
6
8
6
48
6
6
8
I.Sự cạnh tranh
3.Doanh thu của hãng cạnh tranh
Đối với mọi doanh nghiệp, doanh thu
trung bình luôn bằng giá bán hàng hóa:
AR = P
Đối với hãng cạnh tranh, doanh thu biên
bằng giá bán hàng hóa:
MR = P
Hãng cạnh tranh có đường MR, D và AR
trùng nhau
9
II. Hãng cạnh tranh tối đa hóa lợi nhuận
(trong ngắn hạn)
Cũng như hầu hết các doanh nghiệp khác
trong nền kinh tế, mục tiêu của hãng cạnh
tranh là tối đa hóa lợi nhuận.
10
II.Hãng cạnh tranh tối đa hóa lợi nhuận
1.Điều kiện tối đa hóa lợi nhuận
Lợi nhuận (π) = Tổng doanh thu (TR) – Tổng chi phí (TC)
=> Hàm lợi nhuận của hãng: π(Q) = TR(Q) – TC(Q)
=> Tối đa lợi nhuận:
π’(Q) = 0
<=> TR’(Q) – TC’(Q) = 0
<=> MR – MC = 0
<=> MR = MC
=> Một hãng sẽ tối đa hóa lợi nhuận khi sản xuất ở mức
sản lượng có doanh thu biên bằng chi phí biên. 11
Nghiên cứu tình huống: Trại bò sữa của Cô Mai
Lượng
Giá Doanh Chi
bán
thu
phí
Lợi
nhuận
Doanh thu
biên
Chí phí
biên
Lợi
nhuận
thay đổi
MR - MC
Q
P
TR
TC
TR - TC
MR = ΔTR/ΔQ
MC = ΔTC/ΔQ
0
6
0
3
-3
-
-
1
6
6
5
1
6
2
4
2
6
12
8
4
6
3
3
3
6
18
12
6
6
4
2
4
6
24
17
7
6
5
1
5
6
30
23
7
6
6
0
6
6
36
30
6
6
7
-1
7
6
42
38
4
6
8
-2
8
6
48
47
1
6
9
-3
Nếu cô Mai là người duy lý, Cô sẽ chọn mức sản lượng
Q = 5 khi MR = MC = P vì lợi nhuận khi đó là cao nhất. 12
II.Hãng cạnh tranh tối đa hóa lợi nhuận
1.Điều kiện tối đa hóa lợi nhuận
Q : TR TC
hay P ACmin
Dấu hiệu:
Nguyên tắc: Sản xuất tại Q*: MC = MR hay MC = P
(Hãng cạnh tranh có MR = P)
13
Hình 1: Hãng cạnh tranh tối đa hóa lợi nhuận
Chi phí
và
Doanh thu
Hãng cạnh tranh tối
đa hóa lợi nhuận khi
sản xuất ở mức sản
lượng có MR = MC
MC
MC2
AC
P = AR = MR =D
P = MR1 = MR2
AVC
Khi MR > MC: tăng Q
Khi MR < MC: giảm Q
MC1
0
Q1
QMAX
Q2
Sản lượng
14
Copyright © 2004 South-Western
B. THỊ TRƯỜNG ĐỘC QUYỀN BÁN
(Hãng độc quyền)
15
Thị trường độc quyền
Một người bán – Nhiều người mua
Một sản phẩm (Không có hàng hóa thay thế
gần gũi)
Có những rào cản các doanh nghiệp khác gia
nhập thị trường.
16
Thị trường độc quyền
Các rào cản gia nhập thị trường hay lý do
tồn tại độc quyền:
Pháp lý
Nguồn lực
Kinh tế (độc quyền tự nhiên)
Độc quyền tự nhiên là tình huống mà ở đó một doanh
nghiệp có thể cung cấp một sản phẩm cho toàn bộ thị
trường với chi phí thấp hơn là hai hay nhiều doanh
nghiệp.
17
Hình 1: Lợi thế kinh tế theo quy mô gây ra độc quyền
Chi phí
AC
0
Sản lượng
18
Hãng độc quyền
Khái niệm:
Hãng độc quyền là người bán duy nhất trên thị
trường và sản phẩm của hãng không có các
hàng hóa thay thế gần gũi.
19
Hãng độc quyền
Là người quyết định giá bán
Đường cầu của hãng là đường cầu thị trường
=> Sức mạnh độc quyền (Quyền lực thị trường)
của hãng là có giới hạn
20
Hình 2: Đường cầu hãng cạnh tranh và hãng độc quyền
(a) Đường cầu của một hãng cạnh tranh
(b) Đường cầu của một hãng độc quyền
’
’
P
P
D
D
0
Q
0
Q
21
Doanh thu của hãng độc quyền
Giả sử một hãng độc quyền có đường cầu: P = 11 - Q
Tổng
Doanh thu Doanh thu
Giá
Sản lượng doanh thu
biên
trung bình
P
Q
TR
MR
AR
10
9
8
7
6
5
4
3
1
2
3
4
5
6
7
8
10
18
24
28
30
30
28
24
10
8
6
4
2
0
-2
-4
10
9
8
7
6
5
4
3
22
Doanh thu của hãng độc quyền
Nhận xét:
1.
AR = P
2.
MR giảm dần
3.
MR < P
23
Hình 3: Đường cầu và đường doanh thu biên của
hãng độc quyền
$/sản phẩm
Doanh thu trung bình (Đường cầu)
Doanh thu
biên
0
Sản lượng
24
Hãng độc quyền tối đa hóa lợi nhuận
Hãng tối đa lợi nhuận bằng cách sản xuất mức
sản lượng có doanh thu biên bằng chi phí biên.
MR = MC
Sau đó, hãng sử dụng đường cầu để tìm ra mức
giá cao nhất mà hãng có thể bán hết mức sản
lượng đó.
25
