Giúp học sinh hứng thú học môn sử 8

Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng
nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp
LỜI GIỚI THIỆU
iệc nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường phổ thông nói
chung và trong bộ môn Lịch sử nói riêng là một nhiệm vụ hết sức cần kíp
trong giai đoạn đổi mới hiện nay của đất nước . Có nhiều yếu tố và biện
pháp để nâng cao hiệu quả chất lượng giáo dục . Gây hứng thú là một biện pháp
quan trọng trong việc dạy và học lịch sử hiện nay vì biện pháp này nó thể hiện trên
các mặt tư tưởng tình cảm, nhận thức và hành động trong các hoạt động dạy và học,
song sự hứng thú trong nhận thức không phải là sự ngẫu hứng, tuỳ thích mà là sự
định hướng có lựa chọn, nhằm mục đích của sự vươn lên nắm vững kiến thức học
tập một cách sâu sắc và toàn diện đồng thời giúp người học biết vận dụng những
kiến thức đã học vào cuộc sống .
V
Trong giới hạn bài viết này tôi xin giới thiệu với bạn đồng nghiệp một vài kinh
nghiệm trong việc “Gây hứng thú học tập môn Llich sử thế giới (lớp 8) bằng cách
khắc hoạ sâu sắc biểu tượng nhân vật Lịch sử trong giờ lên lớp” nhằm nâng cao
nhận thức và chất lượng giáo dục của bộ môn lịch sử thế giới hiện nay.
Trong quá trình thực hiện chắc không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong các
thầy cô và hội đồng khoa học các cấp đóng góp ý kiến để đề tài thêm phong phú và
có hiệu quả cao.Xin chân thành cảm ơn .

-Gi¸o viªn: TrÇn Minh TuÊn – Trêng PTCS Hóc
1
Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng
nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp
NỘI DUNG CHÍNH
A/ Đ ẶT VẤN ĐỀ
I/ THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Hiện nay hầu như học sinh không còn ham thích học tập bộ môn lịch sử ở
nhà trường phổ thông, việc này có rất nhiều nguyên nhân, song nguyên nhân cơ bản

làm cho các em nhàm chán vì yêu cầu của giáo viên bắt các em nhớ qúa nhiều sự
kiện lịch sử, nhân vật lịch sử một cách máy móc khô khan, mà trong giờ học lịch
sử nào thầy giáo cũng bắt buộc.
Việc học sinh chán học môn lịch sử nói trên là đúng nhưng không phải do
bản thân bộ môn lịch sử gây ra mà chính là do quan niệm và phưong pháp dạy
học của chúng ta chưa đáp ứng được nhu cầu của người học hay nói khác hơn là
người thầy giáo chưa gây hứng thú học tập trong giờ học bộ môn lịch sử.
Thực trạng hiện nay đa số giáo viên đều có cố gắng trong việc đổi mới
phương pháp dạy và học bộ môn lịch sử, song khi lên lớp hầu hết giáo viên giảng
bài các kiến thức bài giảng đều trùng khớp với sách giáo khoa, dẫn đến học sinh
nhàm chán không muốn nghe thầy giảng mà còn nói chuyện riêng hoặc làm bài
môn học khác …
Hiện nay trong giờ học, một số thầy cô vẫn còn lung túng trong việc truyền
thụ kiến thức cơ bản cho các em, nên cho các em ghi bài quá nhiều sự kiện lịch
sử,làm cho học sinh phải một khối lượng thông tin quá lớn, học sinh không nhớ nỗi
rồi dẫn đến chán học.
Trong phương pháp dạy và học lịch sử, giáo viên thường chú ý đến kênh
chữ mà ít chú ý đến kênh hình vì vậy khi giới thiệu nhân vật lịch sử. Giáo viên chỉ
giới thiệu qua loa, chỉ cho học sinh thấy chân dung nhân vật lịch sử mà không giới
thiệu về đặc điểm, tính cách, hình dáng, quan điểm của nhân vật lịch sử không
những để khắc sâu kiến thức cho học sinh mà gây cho các em có những xúc cảm
đối với nhân vật lịch sử đó. Hơn nữa kiểm tra đánh giá giáo viên cũng ít chú ý đến
nội dung kiểm tra về các nhân vật lịch sử mặc dù có một số tiết học vai trò các nhân
vật lịch sử đó rất quan trọng, đóng vai trò trung tâm về nội dung bài giảng trong
suốt một tiết học
Một phần không nhỏ dẫn đến học sinh không ham thích học tập bộ môn lịch
sử là do chúng ta còn thiếu nhiều kinh nghiệm trong dạy học lịch sử, chưa gây cho
học sinh hứng thú thực sự để nâng cao chất lượng bộ môn, trong khi nhà trường
-Gi¸o viªn: TrÇn Minh TuÊn – Trêng PTCS Hóc
2

Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng
nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp
hiện nay còn thiếu nhiều phương tiện dạy học như đèn chiếu, băng đĩa Vi®deo, b
tranh ảnh lịch sử ….
Với những thực trạng trên, là thầy giáo dạy lịch sử luôn tìm tòi cần sớm đưa
ra những giải pháp cụ thể để giải quyết vấn đề trên, ở đây bản thân tôi chỉ giới hạn
với đề tài : “Gây hứng thú học tập bộ môn lịch sử thế giới lớp 8 bằng cách khắc
hoạ sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp.”
II/ CƠ SỞ LÝ LUẬN
Môn lịch sử ở nhà trường phổ thông nói chung, môn lịch sử thế giới lớp 8
hiện nay nói riêng, cho ta thấy rằng sách giáo khoa lịch sử lớp 8 phần lịch sử thế
giới tác giả đã soạn thảo nội dung và chương trình thật sự không khô khan, không
kém phần hấp dẫn, nếu thầy giáo biết cách sử dụng và khai thác nó một cách có
hiệu quả trong giờ lên lớp. Để làm được việc đó, yêu cầu ở người giáo viên rất cao
trong tất cả mọi hoạt động mọi khâu trong quá trình lên lớp hướng dẫn học sinh
học tập, chuẩn bị đồ dùng dạy học, chuẩn bị tài liệu tham khảo … Tất cả sự chuẩn
bị nói trên nhằm gây cho các em hứng thú học tập, tiếp thu bài giảng có hiệu quả,
để nâng cao chất lượng dạy và học, trong đó phương pháp “ Gây hứng thú học tập
lịch sử thế giới ( lớp8) bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng nhân vật lịch sử
trong giờ lên lớp” là một trong những biện pháp gây hứng thú học tập nhằm nâng
cao chất lượng dạy và học môn lịch sử thế giới hiện nay .
Như chúng ta đã biết, sử học mácxít đã làm sáng tỏ quan điểm con người là chủ
thể là nhân vật trung tâm của lịch sử, các vị thần linh, Đức phật, Chúa trời … chỉ do
con người nghĩ ra mà thôi
Sử học mácxít cũng khẳng định chân lý rằng, quần chúng là người làm nên lịch
sử, là động lực quyết định sự phát triển của lịch sử là sức mạnh của lịch sử, đó là
qui luật . Nhưng sử học mácxít không phủ nhận vai trò của cá nhân trong lịch sử.
Các Mác khẳng định : “ Mỗi thời đại xã hội đều cần có những con người vĩ đại
của nó và nếu không có những con người như thế thì…thời đại sáng tạo ra con
người như thế ” . Ở đây chúng ta đề cập đến nhân vật lịch sử mà được xã hội gọi

là vĩ nhân. Trong chương trình và nội dung bài học lịch sử thế giới lớp 8 có nhiều
có nhiều nhân vật lịch sử khi lên lớp giáo viên cần phải chú ý khắc sâu các biểu
tượng nhân vật lịch sử đó trong giờ dạy nhằm gây sự hứng thú học tập cho các em,
đồng thời việc khắc sâu các biểu tượng nhân vật lịch sử trong giờ dạy không những
giúp các em khắc sâu được kiến thức mà cụ thể là các sự kiện lịch sử quan trọng
trong bài học mà còn giáo dục các em học tập, noi gương những đức tính tốt đẹp
của các nhân vật lịch sử trong bài học.
Trong chương trình và nội dung sách giáo khoa lịch sử lớp 8 phần lịch sử thế
giới ) hiện hành có trên 20 nhân vật lịch sử, những biểu tượng nhân vật lịch sử mà
giáo viên cần phải khắc sâu đó là những vĩ nhân lịch sử như : Ôlivơ Crôm Oen
(nhà lãnh đạo Cách mạng tư sản Anh); Rôpe xipie (nhà lãnh đạo Cách mạng tư sản
-Gi¸o viªn: TrÇn Minh TuÊn – Trêng PTCS Hóc
3
Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng
nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp
Pháp ); Oanh Sinh Tơn ( nhà lãnh đạo cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mỹ) ;
Mông te xki ơ ; Rút rô ; vôn te …(các nhà tư tưởng, triết học ánh sáng lớn ở châu
Âu thế kỷ XVIII) Các Mác ; Ăng ghen (các nhà lãnh đạo cách mạng vĩ đại trong
phong trào công nhân quốc tế ); Lê Nin (Vị lãnh tụ vĩ đại Cách mạng tháng Mười
Nga ); V.A Mô Da ; Bét Tô Ven ; SôPanh (các nhạc sĩ nỗi tiếng thế giới ở thế kỷ
XVIII ) Giêm Oát ; Niu Tơn ; Đác Uyn …(các nhà phát minh khoa học). Các nhà
lãnh đạo cách mạng trong phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á như : TiLec (Ấn
Độ ); Áp Đun Ma Ra (Mã Lai ); A.Xu Các Nô (In Đô Nê Xi a) …và một số nhân
vật lịch sử khác.
Như vậy toàn bộ khoá trình lịch sử thế giới lớp 8 hiện hành học sinh phải nhớ
trên 20 nhân vật lịch sử, do đó một trong những điều gây khó khăn đã làm giảm
hứng thú học tập của học sinh đối với bộ môn này. Để các em nhớ lâu và hiểu sâu
sắc các nhân vật lịch sử đó thì người thầy giáo phải biết khắc sâu những biểu tượng
nhân vật lịch sử đó vào trong tâm trí của các em những đặc điểm, hình dáng của
từng nhân vật thì các em rất hào hứng học tập. Từ các nhân vật lịch sử đó các em

biết rút ra những bài học quý báu để học tập.Nhưng nếu ngược lại thầy giáo chỉ
giới thiệu qua loa thì sẽ dẫn đến các em rất khổ tâm khi thầy giáo bắt các em phải
nhớ tên, nhớ năm sinh, quê hương … của từng nhân vật lịch sử. Vì vậy muốn dạy
tốt và học tốt môn lịch sử, ngoài những nguyên tắc và phương pháp bắt buộc khi
lên lớp, giáo viên cần phải biết khắc sâu nhân vật lịch sử ngay trong giờ lên lớp.
Việc khắc sâu biểu tượng nhân vật lịch sử ngay trong giờ lên lớp có nhiều cách
làm,song bản thân tôi xin nêu vài kinh nghiệm đã thu được trong học kỳ I năm học
2008-209ở 2 lớp 8/1 và 8/2 mà tôi đã trực tiếp giảng dạy như sau .
B/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I/ SÁNG KIỄN CỤ THỂ
Khi dạy các bài lịch sử thế giới giáo viên xác định cho được những đặc điểm,
hình dáng … của nhân vật lịch sử cần khắc hoạ sâu sắc cho học sinh nắm, nhằm
gây hứng thú học tập của các em. Theo tôi được phân ra nhiều biện pháp khắc hoạ
sau:
1. Trước hết giáo viên cần phải khắc sâu hình dáng nhân vật lịch sử
Mỗi nhân vật lịch sử đều có một hình dáng của mình. Nếu thầy giáo chỉ giới
thiệu sơ lược qua loa cho HS nắm được hình dáng nhân vật qua hình ảnh giơ lên
trong SGK thì các em không có cảm nhận về nhân vật đó và không có tác dụng
giáo dục nào cả, mà kinh nghiệm cho thấy là, khi dạy đến nhân vật lịch sử, giáo
viên phải giới thiệu vài đặc điểm hình dáng nhân vật lịch sử, khắc sâu hình dáng
riêng, đặc điểm riêng để các em dể làm quen, dể hiểu biết và nhớ lâu về nhân vật
đó.
Qua áp dụng biện pháp này, bản thân có 3 sáng kiến xử lý như sau:
-Gi¸o viªn: TrÇn Minh TuÊn – Trêng PTCS Hóc
4
Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng
nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp
a) Có nhân vật lịch sử chúng ta cần phải mô tả một số nét chân dung nhằm mục
đích giúp học sinh biết kỷ và hiểu sâu sắc về nhân vật đó
Ví dụ; Khi dạy bài 4 “Phong trào cách mạng và sự ra đời của chủ nghĩa

Mác” (SGK). Ở mục II: Sự ra đời chủ nghĩa Mác - mục I: Mác và Ăng ghen SGK
đã giới thiệu vài nét về Các Mác(năm sinh 1818, nơi ở Đức ); đặc điểm là thông
minh, năm 23 tuổi đỏ tiến sĩ triết học, song SGK không tả hình dáng Mác, nếu giáo
viên chỉ đưa ảnh trong SGK cho học sinh xem thì không có ý nghĩa gì, mà giáo
viên cần phải vừa cho các em xem ảnh (nếu photo càng tốt) vừa giới thiệu cho học
sinh thấy rõ C.Mác :có “đôi mắt đen lay láy”, “cái nhìn sắc xảo dưới đôi lông
mày đen sẫm, “vơí cái miệng đường nét gẫy gọn hơi nghiêm”. Chứng tỏ rằng
Mác là một con người nghiêm trang, cương nghị cứng rắng nhưng táo bạo. Với
cách tả hình dáng như vậy nhằm mục đích khắc hoạ sâu sắc hình ảnh của Mác
trong đầu học sinh và làm cho các em mau chóng hiểu biết về nhân vật Mác và qua
đó giáo dục cho các em có lòng kính trọng yêu quí Các Mác một bậc thầy vĩ đại
của giai cấp công nhân thế giới, cũng từ đó giúp các em tìm hiểu thêm về cuộc đời
hoạt động của Mác trong bài học cũng như tài liệu khác ngoài SGK .
Trên cơ sở đó, đối với Ăng ghen giáo viên cũng lần lược mô tả hình dáng
của Ông thật sâu sắc gây cảm xúc cho học sinh qua chân dung trong sách giáo
khoa, gây cho học sinh có những ấn tượng khó quên về các bậc lãnh tụ đó .
b) Có những nhân vật lịch sử cần mô tả về phong thái và đặc điểm chung
Về vị trí và nội dung của hệ thống kiến thức trong bài học lịch sử, hoặc có khi vì
khuôn khổ tài liệu, Giáo viên không thể đặt tả tỉ mỉ chi tiết tùng nhân vật lịch sử,
nhưng cũng không vì vậy mà bỏ đi hoặc lướt qua . Do đó giáo viên có thể lược tả
chung chung nhưng vẫn nêu được đặc điểm đáng ghi nhớ và vẫn phải đạt được yêu
cầu là qua đặc tả phong thái và một vài nét chung đó có thể làm cho học sinh thấy
được phẩm chất của nhân vật lịch sử đó .
Ví dụ 1: Khi dạy bài 2 : “ Cách mạng tư sản Pháp ( 1789 -1794) mục 3 “
Nội dung đấu tranh trên mặt trận tư tưởng” ( trang 11 SGK ) hình 8 có chân dung
của GG Rút Xô, đối với nhân vật lịch sử này Giáo viên đặc tả cho học sinh thấy
được phong thái suy tư sâu rộng qua vẽ mặt của Rút Xô một con người luôn đấu
tranh cho quyền tự do của con người và ngay sâu đó giáo viên kết hợp dẫn câu
nói của Rút Xô “ Tự do là quyền tự nhiên của con người” để tăng thêm tính cách
của con người đó.

Ví dụ 2 : Cũng trong bài này ở phần III mục 3 : “ Chuyên chính dân chủ
cách mạng Gia - cô- banh” Để khắc sâu nhân vật lịch sử Rôpe Xpie, giáo viên giới
thiệu hình ảnh đáng ghi nhớ, vị lãnh tụ xuất sắc của phái Gia cô banh với nhân vật
Rôpe Xpie nỗi tiếng là “con người không thể mua chuộc” . Trước hết giáo viên
cho học sinh xem ảnh chân dung của Rôpe Xpie ( hình11 trang 16 SGK) sau đó
giáo viên đặc tả những nét chung và những phẩm chất tốt đẹp Rôpe xpie được thể
hiện qua chân dung với phong cách nghiêm nghị, ánh mắt nhìn thẳng, thể hiện
tính cứng rắn và cương quyết trừng trị bọn phản cách mạng, luôn luôn bảo vệ
-Gi¸o viªn: TrÇn Minh TuÊn – Trêng PTCS Hóc
5
Gây hứng thú học tập lịch sử thế giới ( lớp 8 ) bằng cách khắc hoạ sâu sắc biểu tượng
nhân vật lịch sử trong giờ lên lớp
quyền lợi cho nhân dân . Như vậy giáo viên chỉ cần ít phút để khắc sâu nhân vật
lịch sử trong bài học sẽ làm cho các em luôn có cảm tình với các nhân vật đó, từ đó
các em sẽ khắc sâu được vai trò của các nhân vật lịch sử nhất là các lãnh tụ của các
cuộc đại cách mạng, cũng từ đó giáo viên giáo dục các em biết tôn trọng các nhân
vật lịch sử, biết noi gương những phẩm chất tốt đẹp mà các nhân vật lịch sử có
được mà giáo viên đã đặt tả được ngay trong giờ lên lớp, đồng thời gây được hứng
thú cho các em ham thích học tập bộ môn lịch sử thế giới .
Bên cạnh việc đặt tả về phong thái của từng nhân vật, ngoài ra giáo viên có
thể, giới thiệu những đặc điểm đặc biệt như năng khiếu, năng lực, tính cách đạo
đức, hoàn cảnh bản thân … của nhân vật lịch sử có được để làm nỗi bật nhân vật
lịch sử đó, giúp cho học sinh có ấn tượng sâu sắc, hoặc cảm thông với từng nhân
vật, làm cho các em mong hiểu và nhớ lâu các sự kiện lịch sử đã xảy ra có liên
quan đến nhân vật lịch sử trong giai đoạn đó.
Ví dụ : khi dạy bài : “ Sự phát triển của kỹ thuật, khoa học, văn học và
nghệ thuật thế kỹ XVIII – XIX ”.mục 3(II) Sự phát triển văn học nghệ thuật .
trong nội dung bài dạy có nói sự phát triển âm nhạc nhiều thiên tài xuất hiện như
Mô Da, Bách và Bét tô ven, Sô Panh,,, Để học sinh nhận biết về các nhân vật này
một cách sâu sắc giáo viên có thể giới thiệu vài nét về đặc điểm đặc biệt về các

nhân vật này ví dụ như về Mô Da “ là một thiên tài âm nhạc, lúc lên 3 tuổi đã biết
chơi đàn, lúc 5 tuổi đã biễu diễn đàn trước hoàng tộc lúc 6 tuổi đã đã biết sáng tác
nhạc …” Với cách giới thiệu đó có thể gây hứng thú cho các em làm cho các em
nhớ mãi về những nhân vật xuất sắc này.
c) Ngoài ra chúng ta chỉ cần chọn một trong hai nét hình dáng của con
người để minh hoạ nhắm khắc sâu hình ảnh của nhân vật lịch sử vào trong trí nhớ
của các em
Trong nội dung bài học lịch sử ngoài những nhân vật chính diện, còn có một
số nhân vật phản diện như : Chi e (trong bài Công xã Pa ri 1871) Hít Le (bài
Chiến tranh thế giới lần thứ 2) . Đối với những nhân vật này giáo viên không cần
dung hình ảnh hay chân dung để minh hoạ, mà người thầy giáo khắc hoạ bằng lời
nói với những lời lẽ hết sức lôi cuốn .
Ví dụ : Đối với nhân vật Chi E giáo viên có thể mô tả là một con người
tính tình hay quau quáu, nét mặt lúc nào cũng thể hiện tính hiếu chiến,ác độc và
tàn sát trong cuộc nội chiến với các chiến sĩ của công xã Pa Ri ( 1871) . Hay giáo
viên có thể mô tả vài nét về Hit le có gương mặt hiểm hóc, hiếu chiến thể hiện là
một tên trùm phát xít, kẻ gây chiến tranh thế giới lần thứ 2 gây ra bao cảnh đau
thương cho nhân loại thế giới, từ đó giáo dục các em biết căm thù chiến tranh,
căm ghét những kẻ gây ra chiến tranh
Tóm lại để gây hứng thú học tập cho học sinh, giáo viên không nên bỏ qua
bất cứ hình ảnh nhân vật lịch sử nào,mà người thầy giáo cần phải khắc sâu các nhân
vật lịch sử đó ngay trong giờ lên lớp, song cũng không nên rập khuôn một cách
máy móc, người thầy giáo phải biết chọn lọc những chi tiết hết sức cần thiết và
-Gi¸o viªn: TrÇn Minh TuÊn – Trêng PTCS Hóc
6