Đề tài: Tính tất yếu khách quan trong phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay. Ưu, khuyết điểm của kinh tế thị trường. Cho ví dụ

11. Tính tất yếu khách quan trong phát triển kinh tế thị trường ở VN hiện nay.
12. Ưu, khuyết điểm của kinh tế thị trường. Cho ví dụ.
Bài làm
Câu 11: Tính tất yếu khách quan trong phát triển kinh tế thị trường ở VN hiện nay.
Khái niệm:
­ Kinh tế: là tổng thể các yếu tố sản xuất, các điều kiện sống của con người, các mối quan 
hệ trong quá trình sản xuất và tái sản xuất xã hội. Kinh tế thế giới nói chung tính đến nay đã 
trải qua 3 trình độ:
Kinh tế tự nhiên: là một kiểu tổ chức kinh tế với hoạt động sản xuất tự cấp, tự túc, phụ thộc 
vào thiên nhiên. 
Kinh tế hàng hóa: là một kiểu sản xuất mà của cải vật chất được sản xuất ra không chỉ phục 
vụ nhu cầu của người tạo ra nó mà mục đích chính là để trao đổi, mua bán trên thị trường.
Kinh tế thị trường: là trình độ phát triển cao hơn của kinh tế hàng hoá, trong đó: mọi yếu tố 
"đầu vào" và "đầu ra" của sản xuất đều thông qua thị trường, vận hành theo cơ chế thị 
trường­ chịu sự tác động, điều tiết của các quy luật thị trường như: luật cung­cầu, quy luật 
giá cả, quy luật lưu thông tiền tệ...
Kinh tế thị trường tồn tại khi có đủ hai điều kiện: Phân công lao động xã hội và sự tách biệt 
tương đối về mặt kinh tế giữa các chủ thể kinh tế.
Tính tất yếu khách quan trong phát triển kinh tế thị trường ở VN hiện nay:
­ Xuất phát từ đặc điểm của nền kinh tế nước ta: Cùng với sự phát triển của kinh tế thế giới, 
nền kinh tế nước ta nếu muốn phát triển phải có sự chuyển đổi từ kinh tế hàng hóa lên kinh 
tế thị trường. 
­ Thỏa mãn được hai điều kiện để tồn tại:
+ Phân công lao động xã hội ở nước ta: với tư cách là cơ sở chung của sản xuất hàng hoá 
chẳng những không mất đi, mà trái lại còn được phát triển mạnh về cả chiều rộng lẫn chiều 
sâu. Phân công lao động trong từng khu vực, từng địa phương ngày càng phát triển. Sự phát 
triển của phân công lao động được thể hiện ở tính phong phú, đa dạng và chất lượng ngày 
càng cao của sản phẩm đưa ra trao đổi trên thị trường. Việc chuyên môn hóa sản xuất không 
chỉ ở các sản phẩm với nhau mà còn ở các chi tiết của một sản phẩm.
+ Sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế giữa các chủ thể: Trong nền kinh tế nước ta tồn tại 
nhiều nhiều loại hình sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất. Do đó, tồn tại nhiều chủ thể 

kinh tế độc lập, có lợi ích riêng nên quan hệ kinh tế giữa họ chỉ được thực hiện bằng quan hệ 
hàng hóa­ tiền tệ.
=> Từ tất cả những lí do trên, cho thấy việc phát triển kinh tế thị trường là tất yếu, khách 
quan đối với Việt Nam.
Câu 12:Ưu, khuyết điểm của kinh tế thị trường. Cho ví dụ.
Nền kinh tế thị trường là nền kinh tế tự do cạnh tranh. Doanh nghiệp muốn đứng vững được 
trên thị trường phải luôn luôn đổi mới về sản phẩm, về tổ chức quản lý. Do vậy, nó luôn tạo 
ra lực lượng sản xuất cho xã hội, tạo ra sự dư thừa hàng hoá để cho phép thoả mãn nhu cầu ở 
mức tối đa.
Ưu điểm: Trong điều kiện các yếu tố sản xuất được lưu động, di chuyển dễ dàng; giá cả thị 
trường có tính linh hoạt, thông tin thị trường phải nhanh nhạy, và các chủ thể thị trường phải 
nắm được đầy đủ thông tin liên quan:
­ Thứ nhất, cơ chế thị trường kích thích hoạt động của các chủ thể kinh tế và tạo điều kiện 
thuận lợi cho hoạt động tự do của họ. Do đó, làm cho nền kinh tế phát triển năng động, có 
hiệu quả.
VD: Để có được hiệu quả kinh doanh tốt, những người dân trồng cam Cao Phong đã phải đi 
học tại các lớp tập huấn, các lớp hướng dẫn chăm sóc cây trồng, đầu tư thiết bị dẫn nước lên 
đồi tưới,…giúp cam phát triển tốt hơn với chất lượng cao hơn cho người tiêu dùng.
­ Thứ hai, sự tác động của cơ chế thị trường sẽ đưa đến sự thích ứng tự phát giữa khối lượng 
và cơ cấu của sản xuất (tổng cung) với khối lượng và cơ cấu nhu cầu của xã hội (tổng cầu). 
Nhờ đó ta có thể thoả mãn tốt nhu cầu tiêu dùng cá nhân về hàng ngàn, hàng vạn sản phẩm 
khác nhau. Nhiệm vụ này nếu để Nhà nước làm sẽ phải thực hiện một số công việc rất lớn, 
có khi không thực hiện được và đòi hỏi chi phí cao trong quá trình ra các quyết định.
VD: Từ khi bắt đầu xuất hiện hiện tượng bão hòa ở các thành phố lớn, ngày càng có nhiều 
các chi nhánh Viettel mở ra ở các vùng tỷ lẻ, xa xôi để đưa dịch vụ của mình với giá tốt nhất 
đến những người có  nhu cầu, thu hút ngày càng nhiều các khách hàng cho riêng mình.
­ Thứ ba, cơ chế thị trường kích thích đổi mới kỹ thuật, hợp lý hoá sản xuất. Sức ép của cạnh 
tranh buộc những người sản xuất phải giảm chi phí sản xuất cá biệt đến mức tối thiểu bằng 

cách áp dụng phương pháp sản xuất tốt nhất như không ngừng đổi mới kỹ thuật và công 
nghệ sản xuất, đổi mới sản phẩm, đổi mới tổ chức sản xuất và quản lý kinh doanh, nâng cao 
hiệu quả.
VD: Năm 1946, máy tính ra đời với kích thước khổng lồ: dài 20 mét, cao 2,8 mét và rộng vài 
mét, có khả năng thực hiện 5.000 phép toán cộng trong một giây. Năm 1981, IBM mới cho ra 


mắt chiếc PC đầu tiên nặng 21 pound (khoảng 9,5 kg) giá bán 1.565 USD với  đặc điểm của 
chiếc máy tính IBM đời đầu là: bộ nhớ chỉ có 16k, có khả năng kết nối với TV, chơi game và 
xử lí văn bản. Có thể nói, chính IBM đã châm ngòi cho sự bùng nổ máy tính cá nhân và sự phát 
triển của IBM cũng phần nào thể hiện những bước tiến dài của nền tin học toàn cầu. Ngày 
nay, thị trường máy tính sôi động với rất nhiều các công ty máy tính: ASUS, DELL, APPLE, 
HP,…không ngừng đổi mới để đưa đến thị trường những sản phẩm tốt nhất 
­ Thứ tư, cơ chế thị trường thực hiện phân phối các nguồn lực kinh tế một cách tối ưu. Trong 
nền kinh tế thị trường, việc lưu động, di chuyển, phân phối các yếu tố sản xuất, vốn đều 
tuân theo nguyên tắc của thị trường; chúng sẽ chuyển đến nơi được sử dụng với hiệu quả 
cao nhất, do đó các nguồn lực kinh tế được phân bố một cách tối ưu.
VD: Từ một tỉnh đói nghèo của cả nước với nền nông nghiệp lạc hậu, Ninh Bình đang được 
xây dựng để vươn lên trở thành là một trung tâm dịch vụ, du lịch và là đô thị đầu mối giao 
thông ở cửa ngõ của miền Bắc. Nhờ đó, các doanh nghiệp dịch vụ, du lịch trên thành phố làm 
ăn ngày càng thuận lợi, tỷ suất sinh lợi cao, người dân tham gia vào các công ty hoặc tự mình 
cung cấp dịch vụ đến cho khách hàng, nhờ đó họ có thêm thu nhập và mức sống ngày càng 
cao.
­ Thứ năm, sự điều tiết của cơ chế thị trường mềm dẻo hơn sự điều chỉnh của cơ quan nhà 
nước và có khả năng thích nghi cao hơn trước những điều kiện kinh tế biến đổi, làm thích 
ứng kịp thời giữa sản xuất xã hội với nhu cầu xã hội.
Nhờ những ưu điểm và tác dụng đó, cơ chế thị trường có thể giải quyết được những vấn đề 
cơ bản của tổ chức kinh tế. Nó là cơ chế tốt nhất điều tiết nền  sản xuất xã hội.
Nhược điểm của KTTT: Ngoài những ưu điểm nêu trên, kinh tế thị trường còn tồn tại một 
số khuyết tật sau:

­ Thứ nhất, cơ chế thị trường chỉ phát huy tác dụng đầy đủ khi có cạnh tranh hoàn hảo, khi 
xuất hiện cạnh tranh không hoàn hảo, thì hiệu lực của cơ chế thị trường bị giảm. Chẳng hạn 
xuất hiện độc quyền, các nhà độc quyền có thể giảm sản lượng, tăng giá để thu lợi nhuận 
cao, mặt khác, khi xuất hiện độc quyền, thì không có sức ép của cạnh tranh đối với việc đổi 
mới kỹ thuật.
Ví dụ: Trong tình trạng mà  một doanh nghiệp tiếp cận được nguồn dầu mỏ dồi dào, chỉ có 
họ mới có đủ tiềm lực tài chính, công nghệ để khai thác, chế biến dầu mỏ. Họ trở thành nhà 
độc quyền nắm trong tay yếu tố chính của nền sản xuất­ nhiên liệu. Họ có thể thao túng giá 
của hầu hết các mặt hàng trên thị trường làm cho nền kinh tế trở nên điêu đứng mà không cần 
nghĩ đến việc phải phục vụ tốt hơn đối với khách hàng.


­ Thứ hai, mục đích hoạt động của các doanh nghiệp là lợi nhuận tối đa, vì vậy họ có thể lạm 
dụng tài nguyên của xã hội, gây ô nhiễm môi trường sống của con người, do đó hiệu quả kinh 
tế ­ xã hội không được bảo đảm, không giải quyết được vấn đề hàng hóa công (đường xá, 
các công trình văn hoá, y tế và giáo dục .v.v.).
VD: Tình trạng chặt phá rừng bừa bãi để  kiếm lời, đặc biêt tại các rừng đầu nguồn gây thiên 
tai, sạt lở đất, lũ quét, là nguyên nhân biến đổi khí hậu toàn cầu đang có những tác hại vô 
cùng lớn đến cuộc sống con người.
­ Thứ ba, kinh tế thị trường chú trọng đến những nhu cầu có khả năng thanh toán, không chú ý 
đến những nhu cầu cơ bản của xã hội.
VD: Thực phẩm ngày càng bị ô nhiễm bởi các chất độc hại còn sót lại từ thuốc bảo vệ thực 
vật, thuốc kích thích tăng trưởng do người dân chỉ lo chạy theo nhu cầu ăn ngon mặc đẹp mà 
lơ là nhu cầu về sự an toàn khi sử dụng.
­ Thứ tư, phân phối thu nhập không công bằng, vì vậy sự tác động của cơ chế thị trường sẽ 
dẫn đến sự phân hoá giàu nghèo, sự phân cực về của cải, tác động xấu đến đạo đức và tình 
người.
VD: Quy luật 80/20: 20% số người trên thế giới là người giàu và họ nắm giữ 80% của cải 
thế giới trong khi 80% dân số còn lại chỉ chiếm 20% của cải….
Bảng thu nhập BQĐN 1 tháng chia theo khu vực thành thị ­ nông thôn ở Việt Nam thời kỳ 

2002 ­ 2012
Năm
TNBQ ở thành thị (1.000 đ)
TNBQ ở nông thôn (1.000 đ)
Hệ số chênh lệch TT­NT (lần)
Chệnh   lệch   tuyệt   đối   TT­NT 
(1.000đ)

2002

2004

2006

2008

2010 2012

622,1
275,1
2,3

815,4
378,1
2,2

1058,4
505,7
2,1

1605,2
762,2
2,1

2129,5
1070,4
2,0

2989,1
1579,4
1,9

347,0

437,3

552,7

843,0

1059,1

1409,7

 
Nguồn:Kết quả điều tra mức sống hộ gia đình ­Tổng cục Thống kê
­ Thứ năm, do tính tự phát vốn có,một nền kinh tế thị trường có thể mang lại không chỉ có 
tiến bộ mà còn cả suy thoái, khủng hoảng và xung đột xã hội nên cần phải có sự can thiệp 
của Nhà nước.
KL: Do cơ chế thị trường có một loạt các khuyết tật vốn có của nó, nên trong thực tế không 

tồn tại cơ chế thị trường thuần tuý, mà thường có sự can thiệp của Nhà nước để sửa chữa 


những thất bại của cơ chế thị trường, khi đó nền kinh tế, như người ta gọi, là nền kinh tế 
hỗn hợp.