Bài giảng Kinh tế tài nguyên: Chương 1 - Trần Thị Thu Trang

9/9/2010

KINH TẾ TÀI NGUYÊN

CHƢƠNG I
KINH TẾ HỌC PHÚC LỢI VÀ

GV: Trần Thị Thu Trang
BM: Kinh tế Tài nguyên & MT

Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009

NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ KTTN

Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009

1

2

CHƢƠNG I
1.1. Vai trò và lịch sử hình thành khoa học KTTN
1.1.1. Phân biệt KTH, KT vi mô, KT vĩ mô và KTTN
- Kinh tế học
- Kinh tế học vi mô
- Kinh tế học vĩ mô
- Kinh tế tài nguyên
1.1.2. Vai trò và MQH của kinh tế và tài nguyên
- Phát triển KT sử dụng TN là yếu tố đầu vào
- Hệ thống TN chịu sự tác động tích cực và tiêu cực từ việc
phát triển kinh tế

Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009

3

Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009

4

1


9/9/2010

CHƢƠNG I (tiếp)
1.1.3. Lịch sử hình thành môn KTTN
- Từ TK 17 và TK 18, các nhà kinh tế học cổ điển đã đề cập
đến vấn đề cạn kiệt nguồn TNTN và khả năng chứa của trái
đất: David Ricardo, Thomas Robert Malthus, Adam Smith,…..
- Môn KTTN ra đời nhằm đáp ứng yêu cầu của việc sử dụng
nguồn TNTN một cách hiệu quả cho phát triển KT hiện tại và
tương lai.

Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009

5

CHƢƠNG I (tiếp)

Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009

6

CHƢƠNG I (tiếp)

1.2. Đối tƣợng, nhiệm vụ và PP cơ bản tiếp cận
môn học
1.2.1. Đối tượng và nhiệm vụ của KTTN
- Đối tượng: Nghiên cứu các mô hình khai thác, sử dụng, quản

1.2.2. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu KTTN
- PP tiếp cận cận biên: MC, MR, MU, ….

lý và phát triển các nguồn TNTN.

- PP toán học và mô hình hoá

- Nhiệm vụ:

- PP phân tích lợi ích – chi phí (BCA)

+ Trang bị cơ sở khoa học KT cho việc nghiên cứu MQH giữa

- PP tiếp cận hệ thống

PTKT và khai thác, sử dụng, quản lý, bảo vệ và PT nguồn TN
+ Đánh giá tác động tiêu cực, tích cực của quá trình tăng
trưởng KT, các dự án đầu tư, dự án PT đến các nguồn TNTN.
Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009

7

Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009

8

2


9/9/2010

CHƢƠNG I (tiếp)

CHƢƠNG I (tiếp)

- Những vấn đề và câu hỏi cần nghiên cứu

1.3. Khái niệm TN, các vấn đề cần NC và quyền sở hữu
1.3.1. Khái niệm về TN và những vấn đề cần NC

+ Khai thác TN với tốc độ nào để đảm bảo PTKT bền vững

- Khái niệm về TN
TN là loại vật chất có giá trị và hữu dụng khi chúng ta

và đảm bảo không bị cạn kiệt với đối với nguồn TN không thể
tái tạo?

tìm ra chúng, nó có thể là một loại hàng hoá trực tiếp cho
quá trình tiêu dùng (Radall 1981)

+ Bao giờ và khai thác với tốc độ nào thì nguồn TN không
thể tái tạo bị cạn kiệt?

- Phân loại TN: chia làm 2 loại

+ Các nguồn TN thay thế như thế nào và tốc độ tìm kiếm
các nguồn TN này ra sao?

+ TN có thể tái tạo (Renewable resources)
+ TN không thể tái tạo (Non-renewable resources)
Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009

9

CHƢƠNG I (tiếp)

+ Các mô hình quản lý, khai thác và sử dụng các nguồn TN
này như thế nào là bền vững và hiệu quả trong một chuỗi thời
Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009
10
gian?

CHƢƠNG I (tiếp)

1.3.2. Quyền sở hữu

- Những đặc điểm của QSH TN:

- QSH một TN (hoặc một nguồn TN) là tập hợp toàn bộ
các đặc điểm của TN, mà các đặc điểm này xác lập cho chủ

sở hữu của nó có một quyền lực thực sự để quản lý và sử
dụng nó. Chủ sở hữu ở đây có thể là một cá nhân, nhóm

+ QSH một nguồn TN có thể bị giới hạn bởi chính phủ
+ Khoảng thời gian khai thác là yếu tố quan trọng cho QSH
tồn tại
+ Chủ sở hữu có nhiều quyền khác nhau: có thể tiến hành
các hoạt động sử dụng, chia, chuyển đổi các nguồn TN

người, có thể là Nhà nước.
- Chủ sở hữu TN có quyền lực thực sự thể hiện ở 2 mặt
là: quyền chiếm hữu và quyền định đoạt trong việc quản lý
và sử dụng TN.

* Quyền loại trừ là một đặc điểm quan trọng và có thể chia ra
các loại:
- QSH tư nhân
- QSH chung

Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009

11

Trần Thị Thu Trang - Bài giảng KTTN - 2009
- Tài nguyên vô chủ

12

3