Giảng dạy địa lý lớp 6 gắn với thực tế và GD môi trường

Giảng dạy địa lý 6 gắn với đời sống và giáo dục môi trờng
PHềNG GIO DC V O TO ễNG TRIU
TRNG THCS NGUYN C CNH
----- -----
SNG KIN KINH NGHIM
GING DY A Lí LP 6 GN VI THC T
V GIO DC MễI TRNG



Tỏc gi: MAI TH CHIấN
NM HC 2008-2009
GV: Mai thị Chiên Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
1
Giảng dạy địa lý 6 gắn với đời sống và giáo dục môi trờng
I. Phần mở đầu
I.1. Lý do chọn đề tài:
Chúng ta đang sống trong những năm đầu thế kỷ XXI thế kỷ của sự
bùng nổ khoa học kỹ thuật và hội nhập kinh tế toàn cầu. Một đất nớc muốn
có một nền khoa học kỹ thuật tiên tiến, kinh tế phát triển bền vững, phải chú
ý tới việc phát triển giáo dục nói chung và giáo dục môi trờng nói riêng.
Giáo dục đào tạo ra những con làm chủ đất nớc xã hội và vận mệnh dân tộc
con ngời đó phải có trí thức và năng động trong hội kinh tế toàn cầu. Đối
với Việt Nam chúng ta đang bớc vào thời kỳ công nghiệp hóa và hiện đại
hóa đất nớc. Do vậy giáo dục đợc đặc biệt quan tâm và đa lên hàng đầu vì
vậy giáo dục không ngừng đổi mới để phù hợp với xu hớng chung của thời
đại và sự phát triển của xã hội đất nớc. Trớc tình hình đó Đảng ta đã đặt ra
cho Giáo dục và đào của nớc ta là: Đào tạo học sinh thành những con ngời
năng động sáng tạo tiếp thu đợc chi thức khoa học hiện đại và biết vận dụng
tìm ra các giải pháp hợp lý cho vấn đề cuộc sống cho bản thân và cho xã
hội.( Trích nghị quyết của TW Đảng).

Để phát triển kinh tế bền vững thủ tớng chính phủ đã ban hành quyêts
định đa giáo dục môi trờng vào hệ thống giáo dục quốc dân với mục đích
giáo dục cụ thể là: Giáo dục cho học sinh có những hiểu biết về pháp luật
chủ trơng chính sách của Đảng của nhà nớc về bảo vệ môi trờng, có kiến
thức về môi trờng có kỹ năng về bảo vệ môi trờng, có ý thức tự giác về bảo
vệ môi trờng và tuyên truyền cho mọi ngời trong cộng đồng cùng tham gia
bảo vệ môi trờng, góp phần phát triển kinh tế bền vững của đất nớc ( Trích
NQ 1363 của thủ tớng chính phủ). Ngày 15-11-2004 bộ chính trị đã ra nghiị
quyết số 41/NQTƯ về Bảo vệ môi trờng trong thời kì đẩy mạnh công nhiệp
hóa hiện đại hóa đất nớc. Cụ thể hóa và triển khai các chủ trơng của Đảng
GV: Mai thị Chiên Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
2
Giảng dạy địa lý 6 gắn với đời sống và giáo dục môi trờng
và nhà nớc ngày 21-01-2005 Bộ trởng bộ giáo dục và đào tạo ra chỉ thị về
tăng cờng công tác giáo dục và bảo vệ môi trờng xác định rõ nhiệm vụ trọng
tâm từ 2005 đến 2010 là: trang bị cho học sinh kiến thức kĩ năng về môi tr-
ờng và bảo vệ môi trờng bằng các hình thức phù hợp với các môn học và
thông qua các hoạt động ngoại khóa, xây dựng nhà trờng xanh - sạch - đẹp
phù hợp với các vùng miền. Gần đây nhất bộ giáo dục đào tạo đã phát
động phong trào Nhà trờng thân thiện hs tích cực.
Xuất phát từ tình hình thực tế hiện nay môi trờng mái nhà chung của
thế giới đang bị ô nhiễm nặng nó đã ảnh hởng xấu tới tự nhiên và ảnh hởng
tới con ngời với các hiện tợng hạn hán, ngập lụt, sạt nở đất và bệnh dịch sẩy
ra liên tiếp, nhiệt độ trái đất đang nóng dần lên do hiệu ứng nhà kính ...
Một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra sự ô nhiễm đó là do các hoạt
động thiếu ý thức của con ngời. Trong xã hội có những ngời không hề biết
những việc mình làm sẽ ảnh hởng môi trờng nh thế nào, hoặc có ngời biết
nhng vì lợi ích trớc mắt họ cứ mặc kệ, thờ ơ theo kiểu cha chung không ai
khóc. Vì vậy môi trờng ngày càng ô nhiễm thảm họa thiên nhiên do con
ngời gây lên ngày càng nhiều.

Vì vậy việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trờng cho mọi ngời trong xã
hội nói chung và học sinh nói riêng là việc làm cần thiết để mọi ngời thấy đ-
ợc việc bảo vệ môi trờng là trách nhiệm của mọi ngời trong xã hội.
Để thực hiện nghị quyết TW Đảng và chỉ thị của thủ tớng chính phủ
cac nhà trờng đã lồng ghép kiến thức giáo dục môi trờng vào các bộ môn
giảng dạy ở các chơng, bài phù hợp. Với đặc trng của bộ môn a lý trong
các trờng THCS là bộ môn có nhiều khả năng gắn với đời sống và giáo dục
môi trờng. Đối với học sinh lớp 6 các em mới rời ghế nhà trờng tiểu học để
bớc vào các trờng THCS nên còn nhiều bỡ ngỡ trong học tập kiến thức về
thực tế đời sống và bảo vệ môi trờng còn rất hạn chế, việc vận dụng kiến
GV: Mai thị Chiên Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
3
Giảng dạy địa lý 6 gắn với đời sống và giáo dục môi trờng
thức vào đời sống còn rất lúng túng cha biết cách ứng sử tích cực. Do vậy
việc giảng dạy các môn học nói chung môn a lý nói riêng gắn với đời
sống và giáo dục môi trờng cho học sinh là rất cần thiết hiện nay. Với các lý
do trên tôi đã chọ đề tài: Giảng dạy môn a lý lớp 6 gắn với đời sống và
giáo dục môi trờng
I.2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
I.2.1.Tìm hiểu vấn đề lý luận về giáo dục môi trờng
I.2.2.Tìm hiểu thực trạng học sinh lớp 6 trờng THCS Nguyễn Đức
Cảnh về việc bảo vệ môi trờng ý thức xây dựng môi trờng nhà trờng xanh -
sạch - đẹp và vận dụng kiến thức a lý vào đời sống
I.2.3 Đề xuất một số biện pháp để giảng dạy tốt hơn trong việc
giảng dậy môn sinh học lớp 6 gắn với đời sống và giáo dục môi trờng.
Giúp cho học sinh không những năm vững kiến thức của bài mà còn
bết vận dụng kiến thức đó vào đời sống sản xuất và giải thích đợc cơ sở
khoa học của một số biện pháp nhằm giải quyết những vấn đề đơn giản của
bản thân và của gia đình đồng thời các em có những hiểu biết cơ bản về môi
trờng có kỹ năng ứng sử với môi trờng có ý thức tự giác tham gia bảo vệ

môi trờng xây dựng nhà xanh - sạch - dẹp khu phố làng xóm văn hoá.
I.3 Thời gian - địa điểm
Với đề tài này tôi nghiên cứu trong năm học 2008 - 2009 tại trờng
THCS Nguyễn Đức Cảnh - Mạo khê - Đông Triều - Quảng Ninh ở đối tợng
là học sinh khối 6 của trờng.
I.4 Đóng góp lý luận thực tiễn
Việc giảng dậy sinh học lớp 6 gắn với đời sống và giáo dục môi trờng
góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ năm học và mục tiêu giáo dục của Đảng.
Đồng thời hoàn thành mục tiêu giáo dục của chơng trình sinh học 6 là giúp
cho học sinh bắt đầu làm quen với môn khoa học chuyên nghiên cứu về Trái
GV: Mai thị Chiên Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
4
Giảng dạy địa lý 6 gắn với đời sống và giáo dục môi trờng
Đất: Các kiến thức về Trái Đất và các thành phần tự nhiên của nó, mối quan
hệ về các thành phần tự nhiên với đời sống của con ngời và sinh vật trên
Trái Đất. Sau khi học chơng trình này học sinh có đợc những kiến thức Địa
lý cơ bản phổ thông hoàn chỉnh vừa giúp cho học sinh có cơ sở để tiếp tục
học những kiến thức Địa lý ở các lớp học, cấp học trên. Đồng thời làm nền
tảng cho việc nắm vững các biện pháp kĩ thuật trong sản xuất nông nghiệp,
lâm nghiệp sẽ học trong các môn công nghệ của lớp 7. Mặt khác giúp học
sinh biết vận dụng những kiến thức Địa lý vào đời sống sản xuất của bản
thân, gia đình và địa phơng có những hiểu biết về môi trờng, có ý thức tự
giác tham gia bảo vệ môi trờng góp phần nhỏ bé của mình vào việc xây
dựng nhà trờng có môi trờng xanh - sạch - đẹp, khu phố văn hoá, gia đình
văn hoá.
Trên thực tế hiện nay môi trờng ở vùng mỏ Mạo Khê nơi nhà trờng
đóng có tình hình phức tạp việc khai thác than với nhiều thành phần có kiểm
soát đã làm cho môi trờng ở đây bị ô nhiễm đờng xá đầy than, đất, bụi
không khí bụi bặm ô nhiễm, nớc ở sông suối ứ đọng ô nhiễm. Do vậy việc
giáo dục môi trờng cho mọi ngời trong địa bàn nói chung và học sinh vùng

mỏ nói riêng là việc làm rất cần thiết góp phần xây dựng môi trờng của
vùng mỏ xanh, sạch, đẹp xây dựng quê hơng ngày càng giàu đẹp. Từ những
lí luận và thực tiễn trên tôi đã đề ra các nội dung của đề tài nh sau:
II. Phần nội dung:
Chơng 1: Tổng quan:
- Với nội dung đề tài này chủ yếu là nghiên cứu phần địa lý tự nhiên của trái
đất gắn liền với đời sống và giáo dục môi trờng phù hợp với từng bài từng
chơng sát với đối tợng học sinh lớp 6 trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh.
- Tình hình khả năng tiếp thu bài của học sinh klỹ năng vận dụng kiến thức
của bài vào đời sống và biết xử lý tích cực với môi trờng. Với các biện pháp
GV: Mai thị Chiên Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
5
Giảng dạy địa lý 6 gắn với đời sống và giáo dục môi trờng
tổ chức hớng dẫn học sinh học tập và vận dụng kiến thức vào đời sông và
bảo vệ môi trờng. Các tình hình học sinh tiếp cận và nắm bắt phơng pháp
học bài và vận dụng kiến tức đã học vào đời sống và môi trờng, từ đó đa ra
những nhận xét và bài học phù hợp để giảng dạy đạt kết quả tốt hơn.
Chơng 2: Nội dung
II.1. Nội dung nghiên cứu: Trong đề tài này tôi đã đi nghiên cứu
hai vấn đề chính sau:
II.1.1 Nghiên cứu khả năng tiếp thu kiến thức sinh học và vận dụng
kiến thức này vào đời sống của học sinh lớp 6 trờng THCS Nguyễn Đức
Cảnh.
II.2 Khai thác lồng ghép kiến thức giáo dục môi trờng vào các bài
giảng thích hợp của Địa lý lớp 6 vừa làm cho học sinh có sự hiểu biết về
môi trờng có kĩ năng bảo vệ môi trờng biết ứng xử tích cực với môi trờng,
có ý thức tự giác tham gia bảo vệ môi trờng mà không làm nặng thêm kiến
thức quy định trong bài ở sách giáo khoa Địa lý lớp 6.
II.2. Phơng pháp nghiên cứu đề tài:
Để thực hiện tốt mục đích và nhiệm vụ của đề tài tôi đã sử dụng các

phơng pháp nghiên cứu nh sau:
II.2.1 Phơng pháp nghiên cứu lí luận:
Nghiên cứu những tài liệu có liên quan đến phơng pháp dạy học bồi
dỡng thờng xuyên môn Địa lý tài liệu hớng dẫn thực hành và thí nghiệm,
thăm quan thiên nhiên ở trờng THCS và tài liệu Vịnh Hạ Long với đời sống
con ngời do nhà xuất bản Giáo Dục ấn hành.
Đề án: Đa nội dung giáo dục bảo vệ môi trờng vào hệ thống giáo dục
quốc dân theo quyết định số 1363 của thủ tớng Chính Phủ.
Luật bảo vệ môi trờng năm 2005 thực hiện năm 2006 và Tài liệu giáo
dục bảo vệ môi trờng trong Địa lý THCS năm 2008
GV: Mai thị Chiên Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
6
Giảng dạy địa lý 6 gắn với đời sống và giáo dục môi trờng
Qua các tài liệu trên giúp cho tôi thu thập thông tin và tìm hiểu cơ sở
lí luận về vấn đề mình nghiên cứu.
II.2.2 Phơng pháp nghiên cứu thực tiễn :
Điều tra thực trạng HS lớp 6
Tiếp xúc trò chuyện với HS để tìm hiểu hoàn cảnh gia đình, tình hình
địa phơng và các vấn đề quan tâm của HS .
Quan sát thực tế HS lớp 6 tham gia các hoạt động vận dụng kiến thức
vào đời sống, tham gia bảo vệ môi trờng góp phần xây dựng nhà trờng xanh
sạch đẹp hoặc tham quan thiên nhiên và hoạt động ngoại khoá.
II.2.3 Phơng pháp nghiên cứu sản phẩm :
Dựa vào kết quả của các bài kiểm tra tìm hiểu của HS về môi trờng ở địa
phơng, kết quả của cá nhân, của lớp trong các phong trào thi đua của nhà tr-
ờng về bảo vệ môi trờng xây dựng trờng lớp xanh - sạch - đẹp.
Căn cứ vào các biện pháp nghiên cứu trên tôi đã đề ra các biện pháp
cụ thể phục vụ cho nghiên cứu đề tài nh sau :
II.3 Biện pháp thực hiện :
II.3.1 Điều tra cơ bản tình hình HS :

A.Thuận lợi :
Trờng T.H.C.S Nguyễn Đức Cảnh là trờng chuẩn Quốc gia đóng tại
trung tâm khu mỏ Mạo Khê nơi có kinh tế và môi trờng văn hoá tơng đối
tốt. Nhà trờng đợc sự quan tâm của các cấp lãnh đạo địa phơng và phòng
G.D.Đ.T Đông triều đầu t cơ sở vật chất khá đầy đủ với 15 phòng học, một
th viện và một phòng thực hành. Toàn trờng có 749 HS chia làm 20 lớp
thuộc 4 khối 6,7,8,9. Riêng khối 6 có 173 HS chia làm 5 lớp ( 6A : 40 HS,
6B :39 HS, 6C: 30 HS, 6D: 33 HS, 6E: 31 HS ). Đa số HS đều là con em
công nhân có điều kiện kinh tế và có sự quan tâm tới điều kiện học hành
của con cái. Đối với HS tuy còn bỡ ngỡ với việc học tập ở trờng T.H.C.S nh-
GV: Mai thị Chiên Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
7
Giảng dạy địa lý 6 gắn với đời sống và giáo dục môi trờng
ng nhìn chung các em có khả năng nhận thức khá nhanh, có hứng thú học
tập bộ môn có khả năng thực hành thí nghiệm.
Ban giám hiệu và tổ chuyên môn luôn quan tâm đến công tác giảng
dạy nói chung và bộ môn Địa lý nói riêng tạo điều kiện cho tôi thực hiện tốt
đề tài của mình.
B - Khó khăn:
Nhà trờng ở trung tâm khu công nghiệp mỏ Mạo Khê bên cạnh những
thuận lợi cũng nảy sinh những khó khăn nh: Những tệ nạn xã hội đã ảnh h-
ởng đến gia đình và đời sống một số HS, một số HS còn mải chơi ham điện
tử vi tính lời học, một số gia đình công nhân do đi ca kíp hoặc những gia
đình nông dân, làm nghề tự do còn cha quan tâm đến việc học hành của con
phó thác cho nhà trờng.
Mặt khác một số HS tuy có ý thức học tập song khả năng vận dụng
kiến thức còn lúng túng, sự hiểu biết về môi trờng còn rất hạn chế, cha biết
ứng xử tích cực với môi trờng, ý thức bảo vệ môi trờng cha cao. Bản thân tôi
trớc dạy sunh học nay do tình hình nhà trờng chuyển đổi giáo viên nên
chuyển sang dạy Địa lý vì vậy bớc đầu cũng có những khó khăn nhất định.

Kết quả khảo sát môn sinh đầu năm:
STT Lớp Điểm
Giỏi Khá TB Yếu Kém Đạt từ TB trở lên
1 6A 35% 50% 15% 0 0 100%
2 6B 15% 60% 25% 0 0 100%
3 6C 3,2% 35% 60% 6,2% 0 93,8%
GV: Mai thị Chiên Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
8