Bài giảng Thủy công: Tính toán thiết kế kè bê tông cốt thép - TS. Trần Văn Tỷ

8/7/2015

Chương 3 THẤM DƯỚI ÐÁY CÔNG TRÌNH

1) Định luật Darcy
2) Phương pháp hệ số sức kháng trugaep
3) Phương pháp tỷ lệ đường thẳng
4) Phương pháp lưới thấm
5) Tác hại của dòng thấm và biện pháp khắc phục

1

1) Chuyển động có áp: khi dòng thấm bị giới hạn bởi các biên cứng,
dòng thấm không có mặt thoáng, chuyển động giống như chui qua một
đường ống có áp;
2) Chuyển động không áp: khi dòng thấm có mặt thoáng. Trên đó áp lực
tương đương áp lực khí trời (thấm qua đập đất). Mặt thoáng này nằm theo
đường cong gọi là đường bão hòa.

2

1


8/7/2015

Các giả thiết cơ bản:
1) Nước ngầm chuyển động theo định luật Darcy:
V = k×J
trong đó:
V: lưu tốc, m/s;

k: hệ số thấm của đất nền;
J: độ dốc thuỷ lực (gradient thuỷ lực) tại điểm tính toán.
2) Ðất nền là môi trường đồng nhất và đẳng hướng.
3) Dòng thấm ổn định.
4) Nước chứa đầy các khe rỗng trong đất và không thể ép co được.

3

Ðối với thấm qua nền và thấm qua đập đất, ta thêm 2 giả
thiết sau:
1) Trong miền thấm không có điểm tiếp nước cũng không
có điểm rút nước;
2) Bài toán thấm phẳng.

Các yếu tố của dòng thấm cần tìm là:
- Cột nước thấm;
- Lưu lượng thấm;
- Gradient và vận tốc thấm.
4

2


8/7/2015

1) Phương pháp hệ số sức kháng Trugaep

- Bộ phận cửa vào và bộ phận cửa ra (thường có cừ hoặc có bậc);
- Bộ phận giữa (thường có cừ đứng hoặc bậc thẳng đứng);
- Bộ phận ngang.

5

Cột nước tiêu hao trong mỗi bộ phận tính theo công thức:

6

3


8/7/2015

7

8

4


8/7/2015

9

10

5


8/7/2015

11

12

6


8/7/2015

13

2) Phương pháp lưới thấm
Cơ sở của phương pháp này là bảo đảm xây dựng được một lưới
thấm điển hình có các mắt lưới đều là hình vuông cong (các
đường đẳng thế và các đường dòng vuông góc nhau).
Tỷ số không đổi giữa các cạnh của từng ô lưới khi vẽ lưới
thường lấy bằng 1 (DS = DL)
Ðường thế

Ống dòng
Ðường dòng

Tổn thất

14

7


8/7/2015

H

S
T

15

1
2
3
4
5

a) Vẽ đường dòng:
- Ðường viền dưới đáy công trình là đường dòng đầu tiên;
- Mặt tầng không thấm là đường dòng cuối cùng;
- Miền thấm giữa hai đường dòng liên tiếp gọi là ống dòng;
- Có m+1 đường dòng tạo thành m ống dòng.
16

8


8/7/2015

1
2

3

4

5 6 7 8 9 10 11 12

13

14

15

b) Vẽ đường thế:
- Ðường thế đầu tiên: h = H1 là đáy sông thượng lưu công trình
(H1: cột nước thượng lưu);
- Ðáy sông hạ lưu công trình là đường thế cuối cùng: h = H2 (H2:
cột nước hạ lưu);
- Miền thấm giữa hai đường thế liên tiếp gọi là dải;
- Có n+1 đường thế tạo thành n dải và mỗi ống dòng có n mắt lưới.
17

18

9


8/7/2015

19

m=?
n=?

20

10


8/7/2015

m=?
n=?

21

m=?
n=?
22

11


8/7/2015

m=?
n=?

23

m=?
n=?

24

12


8/7/2015

Lớp sạn sỏi

Mực nước tại A

Tầng không thấm

25

26

13


8/7/2015

27

28

14


8/7/2015

29

30

15


8/7/2015

31

32

16


8/7/2015

33

34

17


8/7/2015

35

36

18


8/7/2015

37

THẤM TRONG NỀN KHÔNG ÐỒNG NHẤT
Hướng dọc các
lớp

Hướng
thẳng góc
các lớp

38

19


8/7/2015

THẤM TRONG NỀN KHÔNG ÐỒNG NHẤT
Hướng dọc các
lớp

Hướng
thẳng góc

các lớp

39

XÁC ÐỊNH BỀ DÀY CỦA BẢN ÐÁY

40

20


8/7/2015

41

TÁC HẠI CỦA DÒNG THẤM VÀ BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC
Tác hại của dòng thấm
- Dòng thấm gây tác hại đối với công trình như sau:
+ Làm mất nước đối với công trình trữ nước;
+ Giảm ổn định công trình như: đẩy trượt công trình;
+ Giảm ổn định hoặc làm mất ổn định nền: đẩy trượt công trình kéo
theo một bộ phận đất nền, gây xói ngầm, trôi đất.

42

21


8/7/2015

- Phân tích tác hại của dòng thấm, ta có một số kết luận sau:
+ Tăng chiều dài đường viền thấm thì gradient thấm và lưu lượng
thấm bình quân giảm.
+ Tăng chiều dài đoạn thượng lưu thì áp lực thấm dưới đáy công
trình giảm nhỏ.
+ Giảm chiều dài đoạn hạ lưu thì áp lực thấm dưới đáy công trình
giảm nhanh.
+ Các đoạn đường viền thẳng đứng có tác dụng tiêu hao cột nước
thấm lớn hơn các đoạn đường viền nằm ngang có cùng độ dài.

43

Biện pháp khắc phục
Xói ngầm
Thiết kế đường viền thấm đủ dài để gradient thấm trong đất nền
không vượt quá gradient thấm cho phép.
- Phương pháp Lane: Ltt ≥ C×H
- Phương pháp Trugaep: khi phân tích vấn đề thấm ổn định của
đất nền, Trugaep đưa ra khái niệm thấm toàn bộ và thấm cục bộ.
Việc thiết kế đường viền thấm trước hết phải bảo đảm ổn định
thấm toàn bộ đất nền, sau đó kiểm tra lại ổn định thấm cục bộ.

44

22


8/7/2015

45

46

23


8/7/2015

47

48

24


8/7/2015

49

50

25