Ebook Công nghệ VoIP và các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ: Phần 1

ThS. N G O XU A N THA N H

CONG NGHE VoIP
■

VA CAC Glfll PHAP
NANG CAO CHAT LUONG DICH VU
■

UYEN
LIEU

N H A X U A T B A N B J U O IE N

■

■


CONG NGHE VoIP
VACAC GIAI PHAP
NANG CAO CHAT LU0NG DjCH VU


THS. NGO XUAN THANH

CONG NGHE VoIP
V A C A C G lfll P H A P
N A N G C A O C H A T L lO T N G D IC H V U
■

NHA XUAT BAN Bl/U DIEN
Ha Noi, thang 9 - 2005

■

■


LOfI N O I D A U

Trong nhicng nam gan day cong nghe truyen thoai da co
nhieu thay doi vicot bdc. Thoai gio day da co the truyen tren
m ang goi vd mot trong cdc cong nghe thoai goi nhieu him hen
do Id thoai IP. Cong nghe truyen thoai qua mang sic dung giao
thicc Internet ra doi vdi nhieu iru diem vd mang lai nhieu lai ich
cho cd nguai sir dung vd nhd khai thac vien thong. Thoai qua
giao thicc IP co the Id VoIP hodc thoai Internet dang ngay cdng
dicoc sic dung rong rdi.
Nhin chung, cdc cuoc dien thoai qua giao thicc IP co chat
hccxng thdp hem so voi cdc cuoc dien thoai truyen thong. Doi khi,
sic khde biet ve chat liromg nay Id nhd vd ngicai sic dung khong
nhan thay dicac. Tuy nhien. khi thicc hien cdc cuoc goi qua
Internet thi ngicai dung se thay chat luang thoai giam mot cach
ro ret. De thoai qua giao thicc IP thicc sic dap icng dicac mong
doi ciia ngicai sic dung thi van de chat Iicong dich vu can giai
quyet tot hem nica.
Nhdm cung cap cho doc gid cong nghe VoIP den ban doc,
Nhd xudt ban Bicu dien xuat ban cuon sach “ Cong nghe VoIP
va cdc giai pit dp nang cao chat luang dich v u ” Cuon sdeh gom
6 chicong:

Chiccmg I: Gioi thieu chung, trinh bay ve xu hiccmg vd icng
dung ciia thoai IP ciing n/nc cdc ddc diem ciia tin hieu thoai.


Chicang II: Tong quan giao thicc TCP/IP. La bo giao thicc
chcac sic dung cho cdc mang IP, mang sic dung de truyen thoai
IP tren do.
Chxcang III: Cong nghe VoIP. Chicang nay tr'inh bay can
tr ie mot he thong VoIP vd cdc ky thudt md hoa, truyen tai sic
dung trong thoai IP.
Chicang IV: Cdc giao thicc dieu khien, Id cdc bo giao thicc
dieu khien sic dung cho thoai IP.
Chicang V: QoS vd cdc yen to chinh dnh hicdmg den chat
licang thoai
Chicang VI: Gidi phap ndng cao chat licang thoai. Chicang
nay tr'inh bay mot so gidi phdip co the sic dung de ndng cao chat
licang thoai.
Hi vong cuon sdeh se la tai lieu tham khao him ich cho
cdc can bo dang hoat dong trong ngdnh Buru dien, cdc ky su, cdc
kv thudt vien dang hoat dong trong linh vicc vien thong, cdc sinh
vien vd ban doc quan tam den van de nay.
r

r

%

/

Y kien dong gop ciia quy vi vd ban doc xin gici ve Nhd xuat

ban Bicu dien - 18 Nguyen Du, Hd Noi.
Tran trong cam an./.
Hd Noi, thang 8 nam 2005
NHA XUAT BAN BlTU DIEN


Chi/dng I
g i6 i th ieu ch un g

1.1. LICH SU* VA XU Hl/ONG PHAT TRIEN CUA THOAI IP
Cong nghe vien thong gan day co nhieu thay doi Ion, cac
mang vien thong chu dao hoat dong tren nen chuyen mach kenh
sc co \ u hirang chuyen sang hoat dong tren nen chuyen mach
goi. Dieu nay co nghTa la phan Ion luu lirong thoai se dugc
truyen qua mang chuyen mach goi. Dien thoai IP ra doi da gay
dugc su chu y manh me va co kha nang tro thanh nen tang cho
m ang thoai dung cong nghe chuyen mach goi. Nlumg lieu dien
thoai II’ co the thay the hoan toan dien thoai truyen thong sir
dung cong nghe chuyen mach kenh khong? Hay lieu co con cho
cho chuyen mach kenh khi hien nay tren the gioi cong nghe
chuyen mach goi dang phat trien manh me? Thai gian se tra loi
dieu do. Dieu ma chung ta dang nhan thay la mang the he mai sir
dung cong nghe chuyen mach goi dang ngay cang lan lucrt va thu
hep dan pham vi cua mang PSTN sir dung cong nghe chuyen
mach kenh truyen thong va cac mang truyen du lieu tnroc day.
Khai niem tru \e n tin hieu thoai qua mang chuyen mach goi
khong phai la mot khai niem mai. No da dugc nghien ciru kha
nhieu vao nhung nam cuoi thap ky 1970 va nhung nam dau thap
ky 1980. Cuoi thap ky 1970 da co nhung nghien ciru va thir
nghiem vai thoai goi hoa truyen qua mang APPANET (ti£n than

8

Cong nghe l olP va cac giai phap.

cua mang Internet ngay nay) cho thay dieu nay co the thuc hien
dugc. Dau nam 1995, cong ty VocalTec dua ra san pham phan
mem thoai qua Internet (ket noi diem - diem) dau tien tren the
giai. Sau do, nhieu cong ty da dau tu nghien ciru va dua ra san
pham thuong mai. Thang 3 nam 1996, VocalTec ket hgp vai
Dialogic da dua ra san pham cong ket noi PSTN va Internet
(gateway) dau tien tren the giai. Hiep hoi cac nha san xuat thoai
qua may ti'nh (ECTF) da ra doi nham dua ra cac tieu chuan cho
thoai qua giao thuc Internet. Hiep hoi nay bao gom 36 cong ty
may ti'nh va vien thong hang dau the giai nhu AT&T, IBM. Sun
Microsystem, Digital, Ericsson...
N hung don nhan cua cac thanh phan trong xa hoi doi vai
thoai goi co khac nhau nhung deu co xu h u ang tich cuc thuc day
no phat trien.
- Doi vai nguai su dung Internet la ho gia dinh thi xem
thoai goi nhu mot p h u a n g tien de thuc hien cac cuoc goi tur bat
ky noi nao tren the giai.
- Cac nha quan ly cong ty vien thong xem thoai goi nhu la
p h uang tien de tich hgp thoai va du lieu trong mot mang duy
nhat va nho do ma tiet kiem gia thanh dau tu va quan ly.
- Cac nha cung cap djch vu Internet (ISP) co the xem
thoai n h u m ot dich vu va co the hy vong tao ra lgi nhuan tu
dich vu m ai.
- Cac cong ty cung cap duong truyen co the sir dung hieu

qua h an dutm g truyen va co the chia se tai nguyen d uang tru\ en
giua cac mang thoai va Internet.


9

( hiarng I: Giai thieu chung

- Cac nha san xuat thiet bi co the ban them nhieu san
p ham m ai
- Cac cong ty thoai co co hoi giam gia thanh va tang ti'nh
canh tranh.
Hinh 1.1 duai day la lich su phat trien ciia thoai qua giao
thuc IP. Cac nghien cuu va thuc nghiem ve sir hoi tu cua cac
cong nghe tir nhung nam cua thap ky 1980. Tuy nhien, sir hoi tu
m ang chuyen mach goi va thoai dien ra cham, cho mai den giua
thap ky 1990 cac thuc nghiem mai thanh cong. Va tir do, thoai
truyen qua giao thuc IP dugc phat trien manh me.
Mang chuyen
mach kenh

1970

Mang chuyen
mach goi

Cac thi nghiem ve
thoai goi

PCM

APAPnet

Giao thifc TCP/IP

1980 Ma hoa thoai
Ma hoa dang song
1990 Ma lai ghep
H.323

Hoi nghi qua
Internet (RTP,
SIP, H.323)

IP Multicast
WWW Internet toan cau
Dich vu tich hdp
Dich vu khac biet

2000

Thoai qua IP

Hlnh 1.1: Lich sir phat trien cua VoIP
Vai lgi the gia cu ac thap, djch vu thoai qua mang IP thuc sir
da lam nhieu nha kinh doanh tren the giai quan tarn. Tuy mai
dirge trien khai, song luu lugng thoai qua mang Internet da tang


10

C o n g nghe I o l P va ciic g ia i p h ap

dang ke. Viec dira VoIP vao mang co the coi la mot cuoc cach
mang thuc su trong nganh vien thong.
Thoai IP la cong nghe truyen thoai qua mang su dung giao
thuc IP. no co the goi la VoIP hoac thoai Internet. Mang IP da
phat trien nhanh chong va ngay cang tra nen pho bien trong
nhung nam gan day. Thoai truyen trong mang IP co nhieu uu
diem hon thoai qua mang chuyen mach kenh nhu: de dang tich
hop cac loai dich vu, thong tin da p h u an g tien: su dung hieu qua
bang thong.
Dong lire chinh de phat trien truyen thoai trC-n nen IP la tiet
kiem bang thong, giam dugc gia thanh mang. Nguyen ly cua
cong nghe nay la tin hieu thoai dirge so hoa, sau dcS phan doan
(vi du phan thanh cac doan vai chieu dai la 10 ms) va dong vao
cac goi tin sau do giri chung qua mang IP. Tai dau thu, du lieu
dugc lay ra tir cac goi, dugc giai m a va bien doi lai thanh tin
hieu thoai ban dau. M ang IP co the la mang cue bo (LAN) nhu
Intranet, mang dien rong (W AN), mang pha tron giura mang
Internet cong cong va cac m ang Extranet logic ca nhan nhu
mang rieng ao (VPN) dugc quan ly bang IP va Ian nhat la mang
Internet. Day chinh la mot trong nhung moi truang hap dan ciia
IP cho nha cung cap dich vu mang. Hoan toan khong co su giai
han ve loai m ang m a IP chay tren do. IP co the chay tren nhieu
loai mang ma khong can nhung thay doi lan ve cau true goi tin
IP va cac c a che hoat dong. IP la mot giao thuc mang chung. no
co the phii hgp vai rat nhieu loai loai mang ma khong doi hoi
cac phien ban dac biet de thuc hien chuc nang chuven doi cho
phii hgp tir m ang LAN sang mang WAN va ngugc lai.

( 'h in nig I: (7/7/ / 1hieu chung

11

Chi phi cho dich vu dien thoai khong phai la re khi so sanh
vai cac chi phi sinh hoat thong thirang trong gia dinh va chi phi
kinh doanh. T ruac day dien thoai la mot dich vu rat xa xi va chi
phi cho no la kha Ion. Cuac phi cho cuoc goi noi hat da cao,
nhung cho cuoc goi d uang dai con cao lion va dac biet la cuoc
goi quoc te. Khai dau dien thoai chu yeu phuc vu cho viec kinh
doanh, tuy nhicn sau do no xam nhap vao thj truang la cac gia
dinh. Nlur vay, van de cuoc phi dugc quan tarn hang dau. Bon
uu dieni tlurong dugc de cap den cua VoIP la:
- Giam cuoc phi dich vu thoai duang dai
- Ho trg nhieu cuoc ggi vai bang tan nho han
- Kha nang ho trg nhieu dich vu mai vai chat lugng tot han
- Sir dung co hieu qua giao thirc IP.
Sau day chiing ta phan tich tirng uu diem ciia VoIP.

1.1.1 Giam cirac phi djch vu thoai dircmg dai
Cac doi tugng nh u doanh nghiep thucmg hay goi cac cuoc
ggi d u an g dai nhieu han so vai ho gia dinh. Vi vay, giam cuoc
phi dich vu thoai d u an g dai bao g ia cung la muc tieu xuyen suot.
Chi phi ggi d u an g dai sir dung VoIP cung chi bang khoang 30%
chi phi ciia cuoc ggi qua mang dien thoai chuyen mach cong
cong (PSTN).
Do dac thii ciia kinh doanh, cac doanh nghiep thuc hien rAt
nhieu cac cuoc ggi duang dai. Chiing ta de dang nhan M y lgi ich

lan nhat ciia VoIP doi vai cac doanh nghiep la giam cuac phi dich
vu thoai. Trong thuc te. do tinh phan tan tu nhien ciia cac doanh


Cong nghe VoIP va cac giai phap.

12

nghiep va ti'nh lien ket giira cac doanh nghiep da lam cho cac cuoc
goi duang dai tra len rat pho bien han truac day nhieu.
Cac cong ty dien thoai noi hat thuang la cac cong ty doc
quyen, co xu the co gang duy tri mire cu ac de tranh giam lai
nhuan. Noi cach khac la cac cong ty doc quyen muon duy tri
cu ac phi a mire cao de thu dugc nhieu lgi nhuan. Trong khi do,
cac cong ty dien thoai d u a n g dai a trong moi tru ang canh tranh
khoc liet lai co gang kiem tien bang cach giam thieu chi phi de
tao lgi the canh tranh vai cac doi thu.
Trong mgi tru ang hgp, VoIP it nhieu tao ra su canh tranh
giua cac cong ty dien thoai noi hat va cac cong ty dien thoai
d u an g dai. Va lgi the nay co thiic day cac cong ty dien thoai
cung cap dich vu VoIP khong? Van de nay hien van con dang
dugc tranh cai soi noi. Trong phan nay chiing ta chi de cap den
ti'nh canh tranh ciia VoIP vai djch vu thoai truyen thong tren
khi'a canh no co the cung cap cac cuoc ggi noi hat. duang dai
den cac cuoc ggi quoc te vai chi phi th4p nhat.
*

^

1.1.2 Nhieu cuoc goi hem voi bang tan nhd hon

N h u chung ta da biet m ot kenh thoai so truyen thong yeu
cau toe do 64 kbit/s. V an de 6 day la tin hieu thoai xuat hien
trong snot thai gian dam thoai va chiem toan bo bang tan. Day la
ban chat ciia cong nghe ghep kenh phan chia theo thai gian
(TDM ) sir dung trong m ang chuyen mach kenh. Viec chiem toan
bo bang tan trong toan bo thai gian xay ra ngay ca khi mot nguai
im lang khi nghe hoac tham chi' ngay ca khi ca hai ngudi dat
dien thoai vao trang thai giu duang day. Mot trong nhung


13

Chicang 1: Giai thieu chung

nguyen nhan ma tin hieu thoai dugc so hoa a toe do 64 kbit/s la
de dam bao chat lugng tin hieu thoai theo dinh ly Nyquist. Khi
cong nghe so hoa tin hieu thoai dugc dua vao sir dung trong thuc
a ,'
'
'
*
,
te lan dau tien vao dau nhung nam 1960 thi so hoa tin hieu thoai
a toe do 64 kbit/s dugc coi la phii hgp de dam bao chat lugng
dich vu.
Ngay nay, n h a sir phat trien ciia cong nghe, dieu do khong
con hoan toan dung. Tin hieu thoai co chat lugng tot co the dat
dugc khi so hoa a toe do nho hon 64 kbit/s nhieu lan bang cach
sir dung cac p h uang thirc ma hoa hien dai. Vai cong nghe nhu
hien nay, chat lugng thoai chap nhan dugc (chat lugng ma co it

ngu ai phan nan ve dich vu thoai) co the dat dugc a toe do ca
f

'

2 kbit/s, tuy nhien thu an g sir dung toe do 8 kbit/s do nhieu
nguyen nhan se de cap sau. P h uang phap ma hoa tin hieu thoai
thap h an 64 kbit/s th u an g dugc goi la thoai nen, nhung khong
phai tat ca cac p h u an g phap ma hoa tin hieu thoai toe do nho
h an 64 kbit/s deu la nen tin hieu thoai. Ma hoa tin hieu thoai a
toe do 8 kbit/s thu ang chi thuc hien khi co mot ai do dam thoai
thuc sir. Triet khoang lang la c a che quyet dinh ciia nhieu cong
nghe nen.
Cac cong ty dien thoai thu ang chia bang tan cua mang thanh
cac kenh thoai toe do 64 kbit/s. Cac kenh thoai nay dugc ggi la
cac kenh c a s a (DS-0) va hien tai no van la don vi kenh thue
rieng pho bien nhat. Dieu nay van dung khi cac kenh thue rieng
DS-0 dugc sir dung de truyen dir lieu nhu de ket n6i cac bo dinh
tuySn (router) a cac vi tri khac nhau. Tat nhien, nguai ta co th6
thue nhieu d u an g E0 de ket noi cac tong dai PBX ciia ho.


14

Cong nghe VoIP va cac giai phap.
Chung ta hay xem xct viec sir dung kenh thoai HO de truyen

cac cuoc thoai giua cac PBX. Mot kenh 64 kbit/s chi co the
mang dugc mot cuoc thoai. Tuy nhien neu thiet bi phia khach
hang (CPE) co kha nang tao kenh thoai so toe do 8 kbit/s. khi do

vai ciing do rong bang tan co the ket noi dugc 8 cuoc thoai tren
cung mot kenh. Dieu do tuong dutmg voi viec khach hang da
tang kha nang ket noi thoai Ien 8 lan. Neu nhu gia cua thiet bi
dau cuoi nho han cu ac thue them 7 kenh thue rieng thi doanh
nghiep do co dong c a sir dung cong nghe thoai m ai vi da tiet
kiem dugc chi phi.
Viec toi uu hoa sir dung mot kenh DS-0 dugc the hien tren
hinh 1.2. No khong co tinh thuc te ma chi la vi du d an gian de
minh chimg cho khai niem nay.
Tong dai A

PBX

Tong dai B
Kenh thue rieng DS-0 64 kbit/s
(tra cl/6c hang thang theo khoang cach)

PBX

1 cuoc thoai vdi toe do 64 kbit/s
8 cuoc thoai vdi toe do 8 kbit/s

Hinh 1.2: Nhieu cuoc goi hem vai it hang tan hem
Viec so hoa tin hieu thoai a toe do 8 kbit/s nhu tren van su
dung toan bo bang tan trong toan bo khoang thai gian. Bang viec
sir dung c a che triet khoang lang va so hoa tin hieu thoai da tao
ra su "bung no" dong bit. C o che nay tao ra cac bit thoai so hoa
dira tren su xuat hien dot ngot ciia tin hieu thoai. tham chi ngay
ca khi mot ng uai noi lien tuc thi theo c a che nen tin hieu thoai
mai cung chi dugc coi la nhieu lan tin hieu thoai xuat hien dot

( hiarng I Ciioi Ihieu chung

15

nggt. Tirang tir nhu vay. sir hung no cac bit cung la mot dac
diem cua cac img dung so lieu. IP la giao thuc pho bicn nhat de
dinh tuyen cac dong bit bune no tir diem nav den diem khac.
Chinh vi vay ta goi cac bit tin hieu thoai vao goi IP. cac goi tin
dugc phan biet dua tren phan mao dau va noi dung cua chiing
sau do gui chiing di tren mang. Do ciing chinh la VoIP sir dung
co che nen va triet khoang lang. Cac goi dir lieu (phi thoai) cung
dugc gui di trong mang. tuy nhien sir bung no tin hieu thoai va
du' lieu it khi xuat hien d o n s thai. Neu dieu nay xay ra se lam
tang do tie cac goi tin thoai do kich thirac han che cua bo dem
hoac mat thong tin do phai loai bo mot so goi. Vi vay phai sir
dung c a che uu tiC'n cac goi mang thong tin thai gian thuc (thoai,
video). Tuy nhien ngu ai ta van truyen ca thoai lan du lieu tren
ciing mot kenh.
Hinh 1.3 minh hoa viec sir dung mot kenh DS-0 de truyen
khong chi cac cuoc thoai giua hai PBX cua cong ty ma con ca
cac goi IP giira cac bo dinh tuyen. Trong hinh nay. cac tong dai
PBX dung chung d u a n g ket noi vai cac bo dinh tuyen. Cau hinh
a day rat dan gian. tuy nhien trong thirc te co van de dat ra la:
PBX co cac giao dien hoat dong trong mang chuyen mach kenh
con cac bo dinh tuyen IP co cac giao dien hoat dong trong mang
chuyen mach goi. Khi do. cac tong dai thoai PBX phai co cac
giao dien hoat dong trong moi truang mang truyen so lieu. Di£u
nay dua chung ta den uu diem thu 3 la: tao ra nhieu loai dich vu

tan tien va ho trg tot h a n cac dich vu bo sung chu veu la cho cac
dich vu so lieu.


16

Cong nghe VoIP va cdc gidi phap.
Tong dai A

Tong dai B

Hinh 1.3: Ket hap so lieu vd thoai trong VoIP
1.1.3 Ho trff cac dich vu moi
Noi chuyen tren dien thoai chi la dich vu co ban cua PSTN.
Mang PSTN cung ho trg rat nhieu cac dich vu cong them. Ngay
nay nhieu nguai coi cac dich vu cong them nay la hien nhien.
Cac dich vu cong them la cac dich vu bo sung vao djch vu thoai
c a so, cac dich vu nay th uan g phai tra c u a c phi bo sung. Mot so
loai djch vu cong them huu dung c a ban la: chuyen h u an g cuoc
ggi, ch a cuoc goi, cudc goi tay ba, nhan dang thue bao chu goi
(CLIP). Dac diem cua cac dich vu cong them nay phu thuoc vao
tong dai va loai bao hieu ma no su dung.
r

*

r

Tuy nhien van de a day la lam the nao de chia se kenh giua
PBX va bo dinh tuyen IP trong khi PBX co cac giao dien va thu

tuc tu an g ung vai mang chuyen mach kenh, con bo dinh tuyen
IP co cac giao dien va thu tuc tu a n g ung vai mang chuyen mach
goi. Co giai phap la dua PBX vao hoat dong trong mang LAN
tu an g tu nh u mot bo dinh tuyen va khi do cac goi tin hieu thoai
dugc coi giong nhu cac goi so lieu thong thuang va dugc xir ly
nhu cac goi so lieu.


( huemg I: Giai lhieu chung

17

Kenh DS-0 sir dung de truyen ca thoai va so lieu dugc mo ta
Iren hinh 1.4. Trong cau hinh nay, PBX dong vai tro nhu la mot
loai may chu trong mang LAN. May chu trong mang LAN la
mot may ti'nh ca nhan dugc sir dung cho chirc nang dac bict nhu
luu tru toan bo cac thu dien tir hoac cac ban ghi ca so du lieu
cho toan he thong. N guai dung sir dung cac PC dong vai tro nhu
may tram trong mang LAN, cac may tram nay sir dung cho cac
chirc nang chung nhu dgc va giri cac thu dien tir ciia nguai dung,
truy nhap den cac ban ghi co sa dir lieu ma nguai sir dung quan
tarn thong qua mot truy van c a sa du lieu. May tram va may chii
dugc lien ket voi nhau thong qua mang LAN trong do bo dinh
tuyen dong vai tro nhu phan tu lien ket cac vi tri rieng biet. Bo
dinh tuyen co the ket noi mang LAN giua cac tang khac nhau
trong mot toa nha hoac ket noi LAN tren toan the giai. Vai bat
ky cau hinh ket noi m ang LAN, bat ky may tram nao deu co the
truy nhap den moi may chu de lay thong tin can thiet va thuc
hien mot tac vu nao do. Cau hinh nay dugc biet den duai cai ten
khach-chu va tat ca cac img dung;£h$y.tren,c&uliinh nay deu yeu

cau mot phien ban phan menV cfiay tren m&y khdth sir dung ciing
vai phien ban phan mem chay tren may chu. Trong mang co cau
true khach-chu tu an g ung vai cac giao thirc sir dung trong no
yeu cau tat ca cac thiet bi lien ket deu la khach hoac chu.
Nlnr vay, VoIP tao ra moi quan he mat thiet giua cac thiet bi
thoai va cac thiet bj d u lieu truyen thong. Cac tin hieu thoai da
nen va triet khoang lang khong chi dugc xem la mot dang du
lieu, ma no ccS the dugc coi la du lieu thuc su trong nhieu truang
hgp khac nhau. Thoai VoIP co the dirge ghi, luu tru, xu ly,


Cong nghe VoIP vu cac giai phap..

18

chuyen doi tren cung phan cung va phan mem ma da dugc sir
dung cho cac img dung du lieu truac kia.
nil
inim mini
mini mini
PBX

DS-0 (64 kbit/s)
Thoai va so lieu

liBHHMHHH___________ m m .....~ri—
Bo dinh tuyen

May chu

PBX

Bo djnh tuyen

May tram

May chu

Hinh 1.4: P BX Jong vai tro nhu may chu (server)
trong mang LAN
Thiet bi may chu VoIP trong mang LAN co the ho trg cac
dich vu bo sung ma cac thiet bi PBX truyen thong co the cung
cap. Ngay nay xu the tich hgp may tinh va dien thoai (CTI) ma
VoIP la mot trong nhung ung dung ciia cong nghe CTI. Vcri
cong nghe CTI tharn chi ngay ca khi khong phai la VoIP, mot
tong dai PBX co giao dien m ang LAN co the chuyen so thue bao
chii goi khong chi tai may dien thoai ciia mot thue bao A nao do
ma con co the tai may tinh ciia thue bao nay. M ot may tram co
the tim kiem c a s a d u lieu trong may chii ciia m ang LAN, sir
dung so thue bao chu ggi de hien thi len man hinh ciia no khong
chi so thue bao ma con ca cac thong tin lien quan den thue bao
nay vi du nhu ten. anh, thong tin ve tai khoan, thong tin the tin
dung, ten huy, mon the thao ua thich, s a th ich... Tat ca cac
thong tin nay xuat hien tren man hinh truac khi dien thoai rung
chuong lan thu hai.


19

Chicang I: Giai (hieu chung

Tuy nhien vai cong nghe CTI, thiet bi quan trong la may
tinh chu khong phai chi co ban than PBX. Chung ta hay xem xet
dich vu bo sung khac dua tren cong nghe CTI. Thay vi nhac ong
nghe dien thoai va quay so, thue bao A co the m a mot cua so
danh ba tren may tinh cua minh va duyet qua c a sa du lieu cac
hop dong vai khach hang mot cach de dang nhu la duyet qua
danh sach dia chi e-mail. Tat ca nhung gi ma thue bao A phai
lam la chi va bam chuot vao ten nguai can lien lac, so dien thoai
ciia nguai do co the se khong xuat hien nhu binh thuang. Mang
LAN se chuyen so can goi den PBX, PBX se thuc hien cuoc goi
r

t

f

va ket qua la ca hai dien thoai do chuong cung mot luc. Neu nhu
thue bao bi goi ban thi chi co chap tren man hinh va khong anh
h u a n g gi den dien thoai de ban.
Cac djch vu cho cuoc goi, chuyen huang cuoc goi va tat ca
cac dich vu bo sung co the cung cap bai PBX deu dugc xu ly
mot cach tuang tu. M ot bieu tugng se xu ly tat ca cac sir kien
den va mot bieu tugng se thuc hien tat ca cac chuc nang huang
ra khi ta nhan chuot vao. CTI con co the dugc sir dung dS nh4c
n h a mot nguai goi dien ve nha truac khi rai van phong va tham
chi no con tu dong thuc hien cuoc goi cho ban. Do la mot trong
s6 cac tinh nang “thong m inh” ma cong nghe CTI co th£ dem lai.
N hung may chu VoIP trong mang LAN ho trg nhieu dich vu
bo sung b an PBX tham chi ngay ca khi PBX co tich hgp cong

nghe CTI. So di VoIP dat dugc tinh nang vugt troi nay la do tinh
ph6 bien cua cac giao thuc lien quan den Internet, Web va cac
ung dung trong moi tru ang kinh doanh ngay nay. Sir bung n6 su


Cong nghe VoIP vd cdc giai phap.

20

dung IP se dugc de cap den trong phan tiep theo. Khi bo giao
thuc Internet (TCP/IP) dugc sir dung trong mang LAN thi no
dugc ggi la mang Intranet. Hai cong ty sir dung giao thirc
TCP/IP, mot may tram a cong ty nay co the dang ky truy nhap
thong tin trong may chii ciia cong ty kia va dugc ggi la Extranet.
Chung ta se dat dugc hieu qua rat cao khi ket hgp Internet va
Web de cung cap cac dich vu cong them m a cac tong dai PBX
th uang cung cap.

1.1.4 Sir dung IP mot cach co hieu qua nhat
N h u da de cap den a tren, uu diem thir tu cung la uu diem
cuoi ciing ciia VoIP se thuc day viec trien khai cac thiet bi VoIP.
IP la mot giao thirc m a trong moi tru ang m ang Internet va
Web. Khoang giua nhung nam 1990, IP khong chi la giai phap
tot ma no con la giai phap bat buoc de moi nguai truy nhap
Internet va Web nham thuc hien cac cong viec hang ngav. Mang
Internet va mot phan ciia no dugc biet den la W W W (World
Wide Web) khong phai la m ang da giao thirc, no chi su dung
mot giao thirc do la IP. N eu nh u ban muon truy nhap den mot
trang Web thi may tinh ca nhan ciia ban phai sir dung giao thirc
IP, neu khong thi truac het ban phai truy nhap den mot cong ket

noi (gateway) chuyen dung. Viec thir nghiem cac cong ket noi
chuyen dung la mot giai phap tot de co the sir dung IP a moi nai
trong cac may tram va m ay chii ciia cac cong ty. Vi IP la mot
giao thirc m a nen de dang tim dugc mot nha cung cap thiet bj su
dung cac phien ban cua giao thirc IP chay tren hau het cac nen
tang phan cung tir cac may M AC den cac may tinh lan
(mainframe).


C huang I: Gidi Ihieu chung

21

Khi chuyen sang sir dung giao thuc Internet, cac mang
doanh nghiep tro thanh mang Intranet. Hai dieu kien can dau tien
cua m ang van ton tai, do la nhieu diem ket noi va nhieu nen tang
phan cung, con dieu kien thu ba la su dung nhieu giao thuc bj
loai bo vi bay g ia tat ca deu su dung giao thuc IP. Khi tat ca deu
sir dung giao thuc IP thi chi con hai dieu kien can de xay dung
m ang Intranet do la:
- Nhieu vi tri ket noi
- Nhieu nen tang phan cung.
N h u da trinh bay a phan tren, mot PBX dugc dua vao mang
LAN sir dung VoIP de ho trg khong chi cac dich vu cong them
cua dich vu thoai truyen thong cho cac may tram ma no con
cung cap tot han va nhieu han cac dich vu cong them. S a di
nguai ta su dung IP de ho trg cac dich vu thoai vi IP ton tai a
moi nai.
IP da chung minh tinh thich ung cua no vai cac doi tugng
sir dung dich vu phi d u lieu. Hau het cac doi tugng su dung deu

quen thuoc vai cac noi dung am thanh va hinh anh cua trang
W eb cung nhu cac d u lieu dang text cua chung. Cac trang Web
th u an g cung cap hinh anh ve mgi thu tu h uan g dan lap dat san
phSm den birc tranh toan canh. Truyen thong quang b a tr e n cac
trang Web cung rat pho bien. Mot khach hang truy nhap d in
trang Web cua cong ty va co the noi chuyen vai dai dien ban
hang hoac vai chuyen gia ho trg ky thuat chi vai mot dong tac
bam chuot len phim co ghi dong chu, vi du nhu v‘Hay noi chuyen
vai tai” . No lam cho n gu ai sir dung cam thdy thoai mai hem la


Cong nghe VoIP va cdc gidi phdp..

22

nhac may dien thoai, ngay ca khi no dat canh may tinh cua ho va
co gang tim kiem so dien thoai de goi de noi chuyen vdri mot
nhan vien cua cong ty. Va tat nhien nhan vien nay tra lai dien
thoai nhung khong truy nhap den cung trang Web ma khach
hang dang truy nhap den va ket qua la lam tach rai mang dir lieu
va mang thoai truyen thong.
Lgi ich cuoi cung cua VoIP la sir dung cac giao thirc IP co
hieu qua han. Neu nhu cac mang deu sir dung giao thirc IP thi
cau hoi dat ra la tai sao chiing ta khong sir dung luon no de
truyen tin hieu thoai?

1.2. DAC DIEM CUA TIN HIEU THOAI
•

•

•

Cac nghien ciru khoa hoc ve ngon ng u cho thay rang, viec
chiing ta co the noi chuyen vai nhau chinh la yeu to lam cho con
nguai ve c a ban khac vai cac loai vat. Giong noi dugc hoc mot
cach nhanh chong sau khi sinh ra, xuat hien de dieu khien rat
nhieu nhung bo phan khac nhau trong bo nao. Dieu do cho phep
dura tre co the noi chuyen vai cha me chir khong phai noi chuyen
vai nhung con vat. N o m ang lai sir ngac nhien cho cac nha
nghien ciru, bai vi nhung hieu biet tru ac day coi tieng noi la do
to chirc ciia bo nao loai ngirai chir khong phai la mot cach nao
khac. Bo nao con ngirai ngay cang "thong minh" han vi ho can
phai the hien nhung suy nghT cua minh bang tieng noi tot hem.
Chinh vi the ma co the chi loai ngirai la sir dung tieng noi nhu
nhung phirang tien c a scr cho cac trao doi thong tin xa hoi. Va
khi nhu cau lien lac bang giong noi trong xa hoi loai ngu ai m a
rong ra toan the giai, dan tai su phat trien ciia he thong dien


Chuang /: Giai Ihieu chung

23

thoai toan cau. Hien nay, voi sir phat trien va tien ich cua
Internet, ngirai ta dang dan dua dich vu truyen thoai qua mang
Internet vao trong dai song con nguai.
Am thoai hay giong noi dugc tao ra do luong khong khi tir
cac la phoi lam rung cac day thanh quan trong co hgng ket hgp
voi cac chirc nang cua vom mieng tao ra am thanh va theo thuat

ngir cua khoa hoc ngon ngu la cac am vi. Su rung dong xay ra a
mot dai tan (so lan rung trong mot giay) do rung dong cua day
thanh am qua cac the he no khong thay doi nhieu. Tuy nhien,
day cac am thanh lai gay ra sir bien doi rat nhieu va co nghien
ciru da chung to rang, vai mot dua tre neu mot am tiet cu the
khong dugc hgc mot cach chinh xac cho den khoang 7 tuoi thi se
khong co kha nang de phat ra am do mot cach chinh xac. Day
chinh la mot ly do tai sao khi nguai ta cang hgc ngoai ngu muon
thi hg d u a n g nhu luon noi vai mot trgng am. Cac am dugc sap
xep lai thanh mot don vj am thanh goi la tu, cac tir dugc to chirc
thanh cac cum tir, cac cum tir tao nen cac cau...
Am thanh dugc mang trong song am la mot dang thong tin
tu a n g tu. Dieu nay co nghTa la bien do ciia tin hieu co the biSn
doi tir gia tri lan nhat cho tai gia tri nho nhat va co the la bAt cir
gia tri nao trong khoang do. Cac tin hieu am thoai co the mo ta
theo mot vai p h uan g thirc. Co the mo ta am thoai mot cach dan
gian la sir pha tron ciia cac am co bien do Ion dugc goi la am
hun thanh (am tieng) va cac am co bien do thap dugc ggi la am
vo thanh (am cam). Cac am huu thanh bao gom cac nguyen am
n hu a, e, i, o va u. Cac am huu thanh dugc hinh thanh trong c6
hgng va dugc quyet dinh true tiep bang vj tri ciia day thanh am.


Cong nghe VoIP vd cdc giai phap..

24

Cac am vo thanh la cac phu am nhu h, /. v... Cac am vo thanh
dugc hinh thanh tu luai va moi khi khong khi di qua cac day
thanh am. Cac am huu thanh co bien do gap khoang 20 lan so

voi cac am vo thanh va mang hau het nang lugng cua giong noi.
Tuy nhien, tai dua vao cac am vo thanh de phan biet giua cac tu
co cung nguyen am. nhu phan biet giua cac tir: ta, ma, xa...
Hinh 1.5 bieu dien bien do tu an g quan giua am huu thanh
va am vo thanh trong song am cua mot doan thoai. Hinh ve minh
hga song c a hgc theo thai gian. Cac ngon ngu khac nhau sir
dung cac am khac nhau. nhung tat ca deu dugc hinh thanh tu co
hong va mieng. Dai giai han cua cac am la mot dac tinh quan
trgng cua thoai tu ang tu se dugc ap dung trong cac cong nghe so
hoa am thanh hien dai.
Doan vo thanh

Os

Doan hOu thanh

0 ,1 s

Khoang I3ng

0,2 s

Hinh 1.5: Bieu dien dang song ciia mot doan tin hieu thoai
Am huu thanh. nhu minh hga trong hinh 1.5, co dang song
kha deu khi cac rung dong trong co hgng on dinh. Mat khac, cac
am vo thanh co dang song ngau nhien khong xac djnh truac bai
vi vi tri ciia m ieng co the thay doi trong qua trinh phat am.


( huang I: Giai Ihieu chung

25

N hung quan sat nay cung sc rat quan trong trong cac cong nghe
so hoa thoai.
Cac dang song am co xu huang lap lai theo cach dugc goi la
chu ky am lugng (pitch). Do dai cua chu ky am lugng co the
thay doi dac biet la giua nam va nu. Khi nguai dan ong noi, chu
ky am lugng keo dai trong khoang 5 tai 20 ms va khi nguai dan
ba noi, chu ky am lugng keo dai trong khoang 2,5 tai 10 ms.
D an vi ly thuyet c a s a cau thanh nen thoai la am vi
(phoneme). No la co chieu dai trung binh khoang 80 den 120 ms
(day la doi vai tieng Anh, tieng Viet hien nay chua co ket qua
nghien ciru nao ve van de nay). Neu nhu thong tin vai chieu dai
lan han mot am vi thi co the anh huang den kha nang nghe hieu
cua tu do. Do do mot am huu thanh dan co the co tu 5 tai 50 chu
ky am lugng lap lai. Co dieu dac biet la khong phai tat ca cac
chu ky am lugng la can thiet cho nhan dang gigng noi. Con
nguai co the hieu tieng noi nhanh han la ho phat am. Mot vai
chuo ng trinh quang cao tren cac chuong trinh truyen hinh, de co
the tang toe do phat tin va tao cac hieu ung la, thong thuang ho
bo mot vai chu ky am lugng lap lai trong am tieng de tang toe do
am thanh ma khong lam meo no. Ket qua am thanh co the gay
ngac nhien cho nguai nghe nhung rat it nguai co the noi mot
cach chinh xac su khac nhau do la gi.
Tren thuc te, khi ta noi se co khoang ngat giua cac cau va
khoang ngat giira cac tir ggi la khoang lang, khoang lang dong
vai tro quan trgng trong lien lac bang tieng noi. Tai mot thcri
di(3m nguai nghe hau nh u hoan toan im lang trong cuoc dam

Cong nghe VoIP vd cdc giai phap..

26

thoai, chi co nhung am ngan dugc phat ra de cho nguai noi biet
rang ho dang nghe nhu if, vay hd hoac hg van hieu nguai noi va
lam cho nguai noi biet hg muon nghe gi nhu "noi tiep di".
N hung am phan hoi thuang lap lai khi hai nguai hoi thoai va
hoan toan khong co nhung am nay khi nguai dugc chi dinh nam
trong nhom nguai nghe.
H an ntra, khoang lang thu ang dien ra trong truang hap
nguai noi can lay hai tai cuoi mot cau hoac mot cum tu dai. Cac
khoang lang co khoang thai gian ngan thu ang dien ra trong cac
cum tu, giua cac tu va tham chi la trong chinh cac tu do, thuang
la vai cac tir co nhieu am tiet (mot am tiet la su ket hgp giua mot
phu am va nguyen am - dugc xem nhu mot d an vi am thanh).
Trong suot khoang thai gian dam thoai giua hai nguai, cac
am can thiet dugc phat ra tir mot ngu ai hoac nguai kia chiem
khoang 40% khoang thai gian. M ot nira thai gian tir nguai nghe
va khoang 10% la tir cac khoang dimg giua cac cau, cac tu va
cac am tiet. Trong mot cuoc goi dien thoai, nguai nghe cung tap
trung vao cac nhieu nen, khong chi la cac nguon nhieu nhu
may thu hinh, dai ma con la cac tieng re co am lugng a mire thap
lien tuc. N hieu nen nay dugc ggi la am ngoai. S u co mat ciia am
ngoai trong khoang lang cho phep n gu ai nghe nhan ra la ducmg
truyen thoai hoat dong van tot.
Tir nhung phan tich a tren cho thay, gigng noi dugc dac tinh
hoa theo 3 dac diem sau:
- Su pha tron giua cac am bien do cao va cac am bien do thap.