Chuyên đề chủ nhiệm

Người viết : Lê Thò Hồng.
Tổ : Văn-Sử-Đòa.
Trường : Trung học cơ sở Ninh Gia.
A. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Trong chương trình thay sách lớp 6,7 – Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được xem là một môn học
mới. Hoạt động này là sự đổi mới phương pháp giáo dục học sinh . Phối kết hợp cùng các môn học khác,
nó góp phần giáo dục học sinh một cách toàn diện. Bởi vì thông qua hoạt động này, giáo viên giúp học
sinh củng cố hành động, hình thành cảm xúc, cảm nghó … trong sáng, tốt đẹp. Ngoài ra còn rèn luyện cho
học sinh hình thành 8 năng lực :
- Tự hoàn thiện.
- Giao tiếp, ứng xử.
- Thích ứng với cuộc sống.
- Tổ chức quản lý.
- Hoạt động chính trò, xã hội.
- Hợp tác cạnh tranh lành mạnh.
- Lao động chuyên nghiệp.
- Nghiên cứu khoa học.
Do vậy, để hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có hiệu quả, đạt mục đích thì GVCN phải phát huy
được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh thông qua nội dung của hoạt động. Hay nói cách khác,
GVCN phải xác đònh : Học sinh – là chủ thể của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
B. NỘI DUNG:
1. Thực trạng :
a. Về phía giáo viên :
- Khi chưa thay sách, ngoài 15 phút đầu giờ của những buổi học hàng tuần, thì GVCN còn có một giờ
chào cờ đầu tuần, và một tiết sinh hoạt lớp cuối tuần. Đối với tiết sinh hoạt lớp cuối tuần, GVCN dành
phần lớn thời gian cho việc kiểm điểm, phê bình, nhắc nhở những học sinh vi phạm. Chủ thể trong giờ sinh
hoạt lớp chủ yếu là GVCN. GVCN độc thoại, diễn thuyết chiếm phần lớn thời gian của giờ sinh hoạt lớp,
biến HS thành đối tượng thụ động.
- Từ khi thay sách, GVCN cũng đã có sự đổi mới. Ngoài 2 tiết như đã nói ở trên, thì GVCN còn có
thêm một tiết Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Với tiết học này, GVCN phải soạn giáo án và tổ chức
cho HS tham gia hoạt động. Tuy nhiên, thói quen cũ vẫn còn, GVCN vẫn chưa thật sự coi trọng hoạt động

giáo dục ngoài giờ lên lớp. Qua một năm thay sách chương trình lớp 6, phần lớn GVCN sọan giáo án để
đối phó , hình thức tổ chức còn qua loa, đại khái. Chưa phát huy được sự năng động và khả năng tự hoàn
thiện của học sinh.
b. Về phía học sinh :
- Từ trước đến nay, trong những giờ sinh hoạt lớp, học sinh được nghe nhiều hơn được nói. Do đó dẫn
đến thói quen thụ động, ít thể hiện tư tưởng, tình cảm, suy nghó của bản thân trước tập thể lớp.
- Hơn nữa, HS có tâm lý ngại đứng trước đám đông, ngại thể hiện năng khiếu của bản thân khi có
mặt thầy cô giáo. Một số khác thì mặc cảm, tự ti…Đó là những lý do khiến hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp gượng ép, học sinh ít hứng thú.
2. Giải pháp :
Để đạt được mục đích, chương trình và nội dung cụ thể của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp- lớp 7,
GVCN cần phải nắm được chương trình và cách thức tổ chức thực hiện. Xin giới thiệu khái quát như sau:
I. Một số vấn đề chung của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở lớp 7 :
1. Mục tiêu giáo dục: Cần đạt được ba mục tiêu sau:
* Nhận thức: Củng cố và mở rộng những kiến thức mà HS đã tiếp thu được qua các môn học ở trên lớp;
biết vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống; bổ sung thêm vốn kinh nghiệm trong cuộc sống
tập thể ở nhà trường, gia đình và ngoài xã hội.
* Kỹ năng: Rèn luyện các kỹ năng cơ bản, cần thiết đã được luyện tập ở lớp 6 nhằm nâng cao năng lực
tổ chức và điều khiển hoạt động tập thể.
* Thái độ: Góp phần phát triển thái độ tích cực trong học tập và rèn luyện hằng ngày, có ý thức tham gia
hoạt động và hoàn thành nhiệm vụ được giao.
2. Nội dung chương trình:
Cấu trúc thành 2 phần :  Phần bắt buộc : 8 chủ điểm trong năm học và 1 chủ điểm thời gian hè.
 Phần tự chọn : hoạt động CLB, vui chơi giải trí, giáo dục pháp luật …
* Khác với lớp 6: Mặc dù các chủ điểm giống với lớp 6, nhưng mức độ, mục tiêu, nội dung và hình thức
hoạt động của lớp 7 theo chiều hướng cao dần. ( từ 6  7  8  9 ).
* Điểm mới của nội dung chương trình :
- Chương trình mới hoàn toàn ( trước đây không có ).
- Đã xây dựng chương trình cụ thể cho từng khối lớp.
- Cụ thể hoá được hoạt động tự chọn cho HS và cho nhà trường.

- Xây dựng được tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động của HS.
3. Phương tiện, trang thiết bò cho hoạt động :
Cách 1: Động viên, khuyến khích HS tự tìm tòi, sáng tạo những cái đơn giản nhất phục vụ cho hoạt động.
Cách 2: Xin sự giúp đỡ, hổ trợ của nhà trường, phòng giáo dục…về cơ sở vật chất như : sân bãi, loa đài,
micrô, băng hình, …
* Lưu ý: Sử dụng trang thiết bò phải phù hợp, có hiệu quả, tránh lãng phí…
4. Phương thức tổ chức hoạt động :
a. Quỹ thời gian: Quyết đònh số 03/2002/
QĐ BGD-ĐT
quy đònh : 3 tiết/
1 tuần
.
- Chào cờ đầu tuần.
- Sinh hoạt lớp cuối tuần.
- Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. ( Tiết này do nhà trường sắp xếp sao cho phù hợp với đặc
điểm và điều kiện của nhà trường.)
b. Cơ chế chỉ đạo, phối hợp thực hiện:
TRƯỞNG BAN
(Hiệu trưởng)
HIỆU PHÓ
CHUYÊN MÔN
PHÓ BAN
(Tổng phụ trách)
HIỆU PHÓ
ĐỨC DỤC.
KHỐI TRƯỞNG
CHỦ NHIỆM
HỘI TRƯỞNG
HỘI PHHS
GIÁO VIÊN

BỘ MÔN
GVCN
Chi hội CMHS
CÁC ĐOÀN
THỂ
c. Một số điểm cần lưu ý đối với GVCN:
* Cần chú ý tới sự đa dạng của các hình thức hoạt động nhằm lôi cuốn HS tham gia hoạt động, kích thích
tính tích cực hoạt động của các em. Tránh lặp đi lặp lại một vài dạng hoạt động mà HS đã quá quen thuộc.
* Tăng cường phát huy vai trò chủ thể của HS trong hoạt động.
* Cần khai thác tiềm năng của các lực lượng xã hội trong việc tổ chức hoạt động cho học sinh.
* GVCN cần phối hợp chặt chẽ với Tổng phụ trách Đội để nắm bắt kế hoạch hoạt động của Đội, đồng thời
tranh thủ sự ủng hộ và giúp đỡ của tổ chức Đội để thực hiện các hoạt động có hiệu quả.
5. Đánh giá kết quả hoạt động của học sinh:
a. Mục tiêu đánh giá : Đánh giá toàn diện những nổ lực của HS trong hoạt động cả về nhận thức, thái
độ và kỹ năng.
b. Nội dung đánh giá: Dựa vào 4 loại : Tốt, Khá, Trung bình, Yếu.
Mỗi loại có một tiêu chuẩn nhất đònh.
6. Hướng dẫn sử dụng sách Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp-lớp 7:
Trong sách là sự thiết kế hoạt động mang tính chất gợi ý. Tuỳ theo đặc điểm, điều kiện của từng lớp,
từng trường, từng đòa phương mà GVCN cần cụ thể hoá, linh hoạt và sáng tạo trong việc vận dụng cho phù
hợp với thực tế, đảm bảo hiệu quả của hoạt động.
II. Hướng dẫn thực hiện các chủ điểm giáo dục: ( 9 chủ điểm)
1. Cấu trúc của mỗi chủ điểm:

 Nhận thức - Đònh hướng rõ để hoạt động đạt kết quả.
Phần 1: Mục tiêu giáo dục  Thái độ. } - Đònh rõ nội dung, hình thức hoạt động.
 Kỹ năng, hành vi. - Cơ sở đánh giá kết quả hoạt động.
 Tuần 1 làm gì?
Phần 2: Gợi ý nội dung hoạt động  Tuần 2 làm gì? } - Tính chủ động có kế hoạch.
 Tuần 3 làm gì? … - Đảm bảo hoạt động đạt kết quả.

 Hoạt động 1 Làm như
Phần 3: Gợi ý tiến hành  Hoạt động 2 } thế nào?  Giúp GV tham khảo và thực hiện.
một vài hoạt động.  Hoạt động 3,… ( cách làm )

 HS tự đánh giá. Đối chiếu
Phần 4: Đánh giá kết  Tổ, nhóm đánh giá. } với  - GVCN rút kinh nghiệm.
quả hoạt động.  GVCN đánh giá. mục tiêu. - Tạo động lực phấn đấu cho HS.
Phần 5: Tài liệu tham khảo (Các bài hát, câu đố…)  Giúp GV tham khảo, sử dụng…
2. Cấu trúc của một hoạt động giáo dục:
 Nhận thức. - Chỉ đạo hoạt động đúng hướng.
Phần 1: Yêu cầu giáo dục HS  Thái độ. } - Là căn cứ để xây dựng nội dung, hình thức HĐ.
(Hết sức quan trọng)  Kỹ năng, hành vi. - Là căn cứ để đánh giá kết quả hoạt động.
Phần 2: Nội dung hình thức hoạt động  Giúp HS lónh hội được yêu cầu giáo dục.
Phần 3: Chuẩn bò hoạt động  về phương tiện hoạt động. - Gần như quyết đònh kết quả hoạt động.
 về tổ chức hoạt động. } - Chuẩn bò tốt thì kết quả tốt…

 Thể hiện rõ sự chuẩn bò của GV và HS.
Phần 4: Tiến hành hoạt động  Thể hiện rõ nhu cầu hứng thú của HS.
(Trưng bày kết quả bước chuẩn bò)  Giúp HS lónh hội được yêu cầu giáo dục.

 Nhận xét. - Giúp GV và HS rút kinh nghiệm cho hoạt động sau
Phần 5: Kết thúc hoạt động  Đánh giá. } tốt hơn.
 Khen thưởng. - Khích lệ, động viên HS phấn đấu tốt hơn.
III. Hướng dẫn soạn giáo án thực hành tổ chức giáo dục ngoài giờ lên lớp:
Bước 1: YÊU CẦU GIÁO DỤC HỌC SINH.
Cần xác đònh 3 loại yêu cầu:
* Nhận thức : Hoạt động nhằm cung cấp cho HS những hiểu biết gì?
* Thái độ: Giáo dục cho HS tình cảm, thái độ gì?
* Kỹ năng, hành vi: Qua hoạt động nhằm bồi dưỡng cho HS kỹ năng, hành vi gì?
Bước 2: NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG.

a. Nội dung: Tóm tắt các nội dung mà hoạt động cần chuyển tải đến học sinh.
b. Hình thức: Tuỳ theo nội dung, thời điểm của trường, lớp, đòa phương…để thiết kế cho hoạt động phù
hợp và phong phú.
Bước 3: CHUẨN BỊ CHO HOẠT ĐỘNG (Quan trọng nhất)
a. Phương tiện hoạt động và tổ chức hoạt động.
- Dự kiến những công việc cần chuẩn bò.
- Lên chương trình hoạt động…, phân công cụ thể cho cá nhân, nhóm, tổ HS và các lực lượng khác
như Hội CMHS, đoàn thể, chữ thập đỏ…
- Hướng dẫn HS chuẩn bò và đôn đốc sự chuẩn bò.
- Kiểm tra sự chuẩn bò và dự kiến các tình huống xẩy ra & cách giải quyết.
b. Lưu ý:
- Ở phần chuẩn bò, GV xây dựng câu hỏi thì cần phải có đáp án, dù là những gợi ý.
- Cần huy động sự giúp đỡ của các lực lượng giáo dục khác trong và ngoài nhà trường.
- Chuẩn bò không tốt  hoạt động không có kết quả.
- Cần đảm bảo phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS.
Bước 4: TIẾN HÀNH HOẠT ĐỘNG.
a. Nội dung: Người điều khiển giới thiệu chương trình và điều khiển chương trình theo thời gian quy
đònh.
b. Lưu ý: - Cần nhấn mạnh vai trò của điều khiển là HS.
- Vai trò của GVCN vừa là đại biểu, vừa là thành viên. Sự có mặt của GVCN có ý nghóa rất
lớn trong bước tiến hành. Đó là động viên HS và giúp các em giải quyết tình huống xảy ra.
Bước 5: KẾT THÚC HOẠT ĐỘNG.
a. Nhận xét, đánh giá kết quả hoạt động:
- Người điều khiển nhận xét kết quả hoạt động về các mặt : kỷ luật, trật tự, ý thức tự giác, kết quả
hoạt động…
- Yêu cầu một số thành viên nhận xét, đánh giá. Sau đó người điều khiển tổng hợp các ý kiến và nêu
ý kiến chung của cả lớp.
b. Ý nghóa: - Giúp thầy và trò rút kinh nghiệm.
- Khích lệ HS học tốt hơn.
* Một số chú ý: Khi hoạt động thất bại, không đạt kết quả thì nên tổ chức rút kinh nghiệm. Bước này kết

hợp vào bước kết thúc hoạt động. Khi tổ chức rút kinh nghiệm, thì tiến hành theo các bước sau:
+ Ưu điểm : - Ý thức kỷ luật trong hoạt động.
- Tinh thần tham gia hoạt động.
- Kết quả tham gia hoạt động.
- Vai trò điều khiển hoạt động.
+ Nhược điểm: Có những nhược điểm gì? (Dựa trên 4 ý ở phần ưu điểm)
+ Tìm được nguyên nhân của ưu, khuyết điểm trong bước chuẩn bò tốt hay chưa tốt, do người hướng
dẫn, người điều khiển hay do cá nhân, tổ, nhóm được phân công chuẩn bò. Trong bước tiến hành, HS tham
gia tốt hay chưa tốt do từng cá nhân, hay nhóm, tổ…Trên cơ sở đó, mọi người tự rút kinh nghiệm cho hoạt
động sau.
IV. Cách ghi số tiết trong giáo án (Thống nhất trên toàn tỉnh)
Tuần 1, Tiết 1 : CHÀO CỜ.
Tiết 2 : HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP. (Soạn giáo án)
Tiết 3 : SINH HOẠT LỚP.
Tuần 2, Tiết 4 : CHÀO CỜ.
Tiết 5 : HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP. (Soạn giáo án)
Tiết 6 : SINH HOẠT LỚP.
Tuần 3, Tiết 7 : CHÀO CỜ.
Tiết 8 : HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP. (Soạn giáo án)
Tiết 9 : SINH HOẠT LỚP.
………………………………….
* Từ nội dung chương trình và cách thức thực hiện được giới thiệu như trên, căn cứ vào đặc điểm, tình hình
của từng khối lớp mà GVCN xây dựng chương trình và tổ chức hoạt động cho phù hợp. Bởi vì thông qua
hoạt động, học sinh rèn luyện được các kỹ năng trong giao tiếp ứng xử, trong tổ chức quản lý và các hoạt
động tập thể…
Đối với HS lớp 7, ít nhiều cũng đã được làm quen với hoạt động này ở năm học lớp 6, GVCN cũng cần
kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để giúp HS tự mình có thể tham gia tổ chức và điều khiển hoạt động
nhằm phát huy năng lực tự quản của HS. Do đó khi xây dựng nội dung chương trình, GVCN cần bàn bạc,
thảo luận, thống nhất nội dung hoạt động với Ban cán sự lớp. Trên cơ sở đó, dặn dò HS chuẩn bò theo yêu
cầu để giờ hoạt động được tốt.

Việc chuẩn bò cũng không nên quá cầu kỳ, rườm rà; nội dung hoạt động phải phù hợp với yêu cầu, nguyện
vọng, khả năng của HS. Trong mỗi hoạt động, GV nên để cho HS điều khiển chương trình.
Để hoạt động có kết quả tốt, GVCN cần phân công rõ:
 Mỗi giờ hoạt động, phân công theo tổ trang trí lớp (luân phiên nhau). Qua sự phân công này, HS sẽ
phát huy được tính sáng tạo trong khâu trang trí lớp, trang trí bảng đen, cách sắp xếp bàn ghế, cắm hoa…
 Phân công người dẫn chương trình (Cán sự lớp).Công việc này sẽ rèn luyện cho HS kỹ năng tổ chức
quản lý, kỹ năng giải quyết các tình huống, sự việc nảy sinh trong sinh hoạt tập thể.
 Mỗi cá nhân, tổ, nhóm tự chuẩn bò một nội dung liên quan đến giờ hoạt động. Có thể là một tiết mục
văn nghệ, hoặc nội dung thảo luận về một vấn đề nào đó nhằm rèn luyện kỹ năng tham gia các hoạt động
tập thể một cách chủ động và có trách nhiệm. Từ đó hình thành ở HS sự tự tin, bình tónh khi trình bày ý
kiến trước đám đông.
* Một điều quan trọng mà GVCN cần ghi nhớ : phải thực sự tin tưởng và tôn trọng HS. Phải động viên,
khuyến khích kòp thời. Phải tạo ra được mối quan hệ hợp tác, đồng trách nhiệm giữa GV và HS. Nếu làm
tốt được những điều trên, HS sẽ tự tin hơn, mạnh dạn hơn, sáng tạo hơn; mặt khác, giúp HS khẳng đònh
được vai trò là chủ thể hoạt động của mình.
3. Tổ chức thực hiện và kết quả đạt được:
Để chuẩn bò tổ chức một giờ hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, thông thường phải trải qua các bước:
- Xác đònh nội dung để soạn giáo án.
- GVCN + Ban cán sự lớp bàn bạc, thảo luận để thống nhất nội dung chương trình.
- Phân công nhiệm vụ cho HS và hướng dẫn HS chuẩn bò theo nội dung đã thống nhất.
- Tổ chức thực hiện (theo thời khoá biểu).
Trong quá trình tổ chức thực hiện, thì :
- HS điều khiển chương trình, điều khiển nội dung của hoạt động.
- GVCN là đại biểu tham dự, sau đó cho ý kiến nhận xét, đánh giá.
Trong năm học 2002-2003, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được thực hiện ở lớp 6
A
1 với các bước như
trên,nghóa là, học sinh là chủ thể của hoạt động, qua năm học này tôi nhận thấy rằng:
- Học sinh rất thích được giao việc, do đó có ý thức và có trách nhiệm trong công việc được giao.
- Học sinh nào cũng có cơ hội thể hiện mình. Lần đầu còn rụt rè, nhút nhát; dần dần học sinh đã tự tin

hơn, hồn nhiên hơn, năng động hơn…
- Khả năng lãnh đạo lớp của ban cán sự lớp ngày càng vững vàng, chững chạc.
- Tập thể lớp dần từng bước tự quản, tự giác, có tinh thần kỷ luật cao.
Kết quả thi đua trong năm học 2002-2003 của lớp 6
A
1 như sau :
+Tháng 9 : vò thứ 10. +Tháng 10 : vò thứ 2. +Tháng 11 : vò thứ 2. +Tháng 12 : vò thứ 8.
+Tháng 1 : vò thứ 1. +Tháng 2 : vò thứ 1. +Tháng 3 : vò thứ 2. +Tháng 4 : vò thứ 1.
+Tháng 5: vò thứ 1. Học kỳ I : vò thứ 2. Học kỳ II : vò thứ 1.
C. KẾT LUẬN :
GVCN nên thực hiện một cách đều đặn, để tạo thành một thói quen nề nếp trong việc tổ chức hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp cho HS. Nếu được tổ chức thường xuyên theo hướng HS là chủ thể của hoạt
động thì sẽ góp phần kích thích hứng thú và tích cực hoạt động của HS.
Trên đây chỉ là một trong những giải pháp nhằm mục đích góp phần giáo dục học sinh một cách toàn
diện. Giải pháp trên chắc chắn còn nhiều thiếu sót, tôi rất mong nhận được sự bổ sung và đóng góp ý kiến
của đồng nghiệp để giải pháp được hoàn chỉnh và tốt hơn.

Ninh Gia, ngày 05 tháng 09 năm 2003.
Người viết