TÓM TẮT SÁNG KIẾN
1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến:
Những năm gần đây tỷ lệ học sinh sau tốt nghiệp THPT học sai ngành,
làm sai nghề chiếm khoảng 60% (chỉ có khoảng 10% số học sinh hiểu biết,
30% số học sinh có hiểu biết tương đối đầy đủ và 60% số học sinh thiếu hiểu
biết về ngành nghề bản thân chọn học, chọn làm). Nguyên nhân là do trong
trường THPT các em mới chỉ được tìm hiểu về ngành nghề thông qua một số
tiết lý thuyết môn công nghệ, sinh học, địa lý...mà chưa được tìm hiểu nghề
nghiệp tương lai bằng cách tiếp cận thực tế tại các trường đại học, cao đẳng,
công ty, doanh nghiệp cách định hướng nghề nghiệp hiệu quả nhất cho học
sinh trong giai đoạn hiện nay. Nhưng, làm sao có kinh phí để tổ chức cho các
em tới các đơn vị đó được (tiền thuê xe, tiền ăn...)?; làm sao đưa được các
em vào các đơn vị đó tham quan, trải nghiệm bởi đó là các công ty, doanh
nghiệp nước ngoài?
Mặt khác, để đảm bảo công tác phổ cập và nâng cao chất lượng, hiệu
quả giáo dục, nhà trường phải rất chú trọng đến công tác hỗ trợ, giúp đỡ, động
viên, khen thưởng, thu hút học trò (Thưởng cho học sinh đỗ thủ khoa, á khoa,
điểm cao trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10; thưởng cho học sinh đỗ thủ khoa,
điểm cao trong kỳ thi đại học; trao học bổng cho học sinh giỏi thi đỗ vào
trường cũng như học sinh giỏi đang học tại trường; thưởng cho học sinh đạt
kết quả cao trong các kỳ thi; hỗ trợ, tặng quà học sinh nghèo...) trong khi nguồn
kinh phí của các trường THPT tương đối hạn hẹp ( Chủ yếu dùng để trả lương
cán bộ giáo viên, tu sửa, bổ sung cơ sở vật chất phục vụ dạy học ). Vậy, làm
thế nào để có nguồn kinh phí đó?
Tôi thiết nghĩ, để làm tốt hai việc trên (vừa có điều kiện cho học sinh
tham quan, trải nghiệm, tìm hiểu về ngành nghề mà các em sẽ học, sẽ làm
1
trong tương lai; vừa có nguồn kinh phí khen thưởng, hỗ trợ học sinh...) trong
điều kiện nguồn kinh phí nhà trường hạn hẹp như vậy, chúng ta cần phải xã
hội hóa theo hình thức liên kết chặt chẽ với các trường đại học, cao đẳng, công
ty, doanh nghiệp.
Chính vì vậy, tôi chọn đề tài "Giải pháp thực hiện hiệu quả công tác
xã hội hóa giáo dục thông qua việc liên kết với trường đại học, cao đẳng
và công ty, doanh nghiệp"
2. Điều kiện, thời gian, đối tượng áp dụng sáng kiến:
2.1. Điều kiện: Nhà trường có mối quan hệ mật thiết với một số trường đại
học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp.
2.2. Thời gian: Trong mọi thời điểm, nhưng phù hợp, hiệu quả nhất là tháng 3
hàng năm hoặc dịp Lễ kỷ niệm (Lễ Khai giảng năm học; Lễ Tổng kết năm
học; Lễ Tri ân và Trưởng thành cho học sinh lớp 12).
2.3. Đối tượng áp dụng sáng kiến: Trong các Trường Trung học phổ thông,
Trung tâm Giáo dục Thường xuyên... và có thể áp dụng trong các trường trung
học cơ sở (Khi đó, đối tượng liên kết là các trường THPT và một số công ty).
3. Nội dung sáng kiến (cần làm rõ):
3.1. Tính mới, tính sáng tạo của sáng kiến:
+ Về sử dụng nguồn quỹ xã hội hóa: Nguồn quỹ do các trường đại học, cao
đẳng, công ty, doanh nghiệp ủng hộ tập trung cho công tác khen thưởng, trao
học bổng cho học sinh nhiều thành tích và tặng quà học sinh nghèo vượt khó
(Khác với việc xã hội hóa giáo dục mà hầu hết các nhà trường đã, đang thực
hiện đó là xã hội hóa thông qua sự ủng hộ, đóng góp của cha mẹ học sinh để tu
sửa, bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy);
2
+ Về đối tượng xã hội hóa: Đối tượng xã hội hóa là các trường đại học, cao
đẳng, công ty, doanh nghiệp trong và ngoài nước (Khác với việc xã hội hóa giáo
dục mà hầu hết các nhà trường đã, đang thực hiện đó là xã hội hóa thông qua
sự ủng hộ, đóng góp của cha mẹ học sinh);
+ Mục đích xã hội hóa: Mục đích xã hội hóa theo hướng liên kết với các đơn
vị là sự hỗ trợ, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để tổ chức cho học sinh tham
quan, tìm hiểu, thực tế, trải nghiệm tại các đơn vị; cho các em trực tiếp tham
gia vào hoạt động hướng nghiệp, hoạt động xã hội nhằm bước đầu hình thành
năng lực, sở thích nghề nghiệp để từ đó các em chọn lựa, quyết định hướng
đi và nghề nghiệp trong tương lai (Khác với mục đích xã hội hóa trong hầu hết
các nhà trường hiện nay là vẫn chỉ tập trung vào việc huy động kinh phí).
3.2. Khả năng áp dụng của sáng kiến: Các giải pháp có tính khả thi cao.
Mỗi trường áp dụng sáng kiến một cách linh hoạt, phù hợp về quy mô (tùy
thuộc địa bàn và mối quan hệ của nhà trường với các đơn vị khác). Để tổ chức
với quy môn lớn, nhà trường cần có mối quan hệ rộng, mật thiết với nhiều
trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp trên tinh thần hợp tác, giúp đỡ
cùng phát triển.
3.3. Lợi ích thiết thực của sáng kiến: Thực hiện xã hội hóa giáo dục theo
cách làm trong sáng kiến mang lại giá trị hiệu quả cao, nhà trường có nguồn
kinh phí để trao thưởng, trao học bổng cho học sinh nhiều thành tích; đóng học
phí, hỗ trợ, tặng quà cho học sinh nghèo vượt khó. Tăng cường cơ sở vật chất
phục vụ công tác dạy học (các đơn vị tặng máy chiếu, máy vi tính, máy fax...).
Giúp các em học đi đôi với hành, rèn kỹ năng sống, định hướng nghề nghiệp
đúng đắn thông qua các buổi thực tế, trải nghiệm tại các đơn vị. Tạo điều kiện
thuận lợi về việc làm cho các em sau khi tốt nghiệp THPT hoặc tốt nghiệp đại
học, cao đẳng... . Đồng thời, học sinh còn cảm nhận được sự quan tâm của nhà
3
trường, của toàn xã hội đối với sự nghiệp giáo dục nói chung và bản thân các
em nói riêng.
4. Khẳng định giá trị, kết quả đạt được của sáng kiến: Tôi đã áp
dụng sáng kiến trong bốn năm và đều mang lại kết quả rất tốt: Hàng năm, số
tiền ủng hộ của các trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp để khen
thưởng, trao học bổng cho học sinh giỏi và tặng quà, hỗ trợ học sinh nghèo
khoảng 20 triệu đồng. Cùng với đó là một số trang thiết bị phục vụ hoạt động
dạy học (máy vi tính, máy chiếu, may fax...); Hàng chục chuyến xe và hàng trăm
suất ăn do các đơn vị tài trợ cho học sinh tới tham quan, trải nghiệm giúp các
em phấn khởi, tự tin bước vào cuộc sống.
5. Đề xuất kiến nghị để thực hiện áp dụng hoặc mở rộng sáng
kiến:
5.1. Áp dụng sáng kiến: Sáng kiến có thể áp dụng ở hầu hết các trường
THPT, Trung tâm Giáo dục thường xuyên, một số trường THCS và hầu hết các
trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp chuyên nghiệp, Trung cấp nghề.
+ Đối tượng liên kết của Trung tâm Giáo dục thường xuyên nên tập trung chủ
yếu vào trường Cao đẳng, Trung cấp chuyên nghiệp, Trung cấp nghề và các
công ty.
+ Đối tượng liên kết của trường THCS nên tập trung chủ yếu vào trường
THPT, trường Trung cấp chuyên nghiệp, Trung cấp nghề và các công ty.
+ Đối tượng liên kết của trường Đại học, Cao đẳng nên tập trung chủ yếu vào
các Học viện nước ngoài, các Nghiệp đoàn lớn, các công ty lớn, doanh nghiệp
lớn.
4
+ Đối tượng liên kết của trường Trung cấp chuyên nghiệp, Trung cấp nghề nên
tập trung chủ yếu vào các trường Đại học, Cao đẳng, các công ty, doanh
nghiệp.
5.2. Mở rộng sáng kiến: Sáng kiến có thể mở rộng theo nhiều hướng, ví dụ
+ Thực hiện xã hội hóa giáo dục thông qua việc liên kết giữa trường đại học,
cao đẳng với các công ty, doanh nghiệp;
+ Mô hình liên kết ba môi trường: Trường THPT; Trường Đại học, Cao đẳng;
Công ty, doanh nghiệp hướng đi hiệu quả trong công tác xã hội hóa giáo dục.
MÔ TẢ SÁNG KIẾN
1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến:
Trường THPT Nam Sách II thành lập năm 2000 với tên gọi khi thành lập
là trường THPT Bán công Nam Sách (học sinh phải đóng học phí cao gấp gần 5
lần so với học sinh học tại các trường công lập; học sinh của trường là những
em thi trượt ở hai trường THPT công lập trong huyện). Là trường bán công,
kinh phí ít nên nhà trường rất ít tổ chức các hoạt động, rất ít trao thưởng, trao
5
học bổng cho học sinh giỏi, rất ít tặng quà học sinh nghèo. Đầu vào thấp, học
phí cao, mục tiêu của CMHS khi cho con vào học cũng chỉ là 3 năm sau có tấm
bằng tốt nghiệp rồi đi làm nên sự quan tâm của CMHS tới các em và ý chí phấn
đấu của học sinh không cao dẫn tới chất lượng giáo dục thấp, điều đó khiến
cho nhân dân, cha mẹ học sinh, các thế hệ học sinh luôn đánh giá thấp về nhà
trường, chưa tin tưởng vào nhà trường.
Tháng 5 năm 2014, tôi được Sở GD&ĐT Hải Dương điều động về
trường THPT Nam Sách II với chức danh hiệu trưởng. Thật khó khăn bởi đó
cũng là lần đầu tiên trường THPT Nam Sách II được tuyển sinh theo hình thức
thi tuyển, tôi rất lo lắng bởi mình vừa chuyển từ trường khác về được vài
ngày; bởi nhân dân vẫn nghĩ là trường bán công hoặc trong đầu họ có hai từ
"Công lập" nhưng họ nghĩ cũng chỉ là bình mới, rượu cũ; bởi học sinh các thế
hệ đồn nhau về nhà trường ít hoạt động, ít có chính sách động viên khích lệ học
sinh, ít thành tích… (năm học 20132014, cả trường chỉ có 01 học sinh đạt danh
hiệu học sinh giỏi). Vậy làm thế nào để cha mẹ học sinh cho con mình đăng ký
dự thi vào trường?, làm thế nào để học sinh ở THCS chọn trường THPT Nam
Sách II đăng ký dự thi?, làm thế nào để có nhiều học sinh giỏi ở THCS thi vào
trường? hàng loạt câu hỏi đặt ra với tôi thời gian đó. Tôi nghĩ, về cơ sở vật
chất sẽ tu sửa, bổ sung, xây mới dần dần; về đội ngũ sẽ đào tạo, bồi dưỡng,
nâng cao chất lượng dần dần; lúc này cần tập trung làm thế nào để thay đổi
cách nghĩ, thay đổi nhận xét đánh giá của cha mẹ học sinh và học sinh về nhà
trường, về tương lai của nhà trường, về những điều tốt đẹp nhất mà nhà
trường sẽ mang lại cho các em. Về trường được 12 ngày (ngày 14/5/2014), tôi
tổ chức liên kết với Công ty TNHH Việt Nam Toyo Denso và đưa hàng trăm
học sinh (những em có ý định đi làm luôn ngay sau khi tốt nghiệp THPT) tới đó
thăm, trải nghiệm tại công ty (công ty cho xe ô tô đưa đón, tổ chức cho thầy và
trò ăn trưa tại công ty). Ngày 19/5/2014, tôi tổ chức liên kết với Công ty du học
6
Taiyou và dạy 03 lớp Tiếng Nhật (miễn phí). Ngày 27/5/2014, tôi tổ chức Lễ
Tổng kết năm học 20132014 rất long trọng; mời nhiều cơ quan, tổ chức,
trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp về dự lễ; trao thưởng nhiều
học sinh đạt thành tích và tặng quà nhiều học sinh nghèo. Để chuẩn bị cho kỳ
thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT, tôi trực tiếp tới từng trường THCS để tuyên
truyền về nhà trường, về định hướng phát triển, về mục tiêu nhà trường, về
những đổi mới của nhà trường trong tương lai. Tôi hứa với các em là sẽ tập
trung giáo dục toàn diện, tăng cường rèn kỹ năng sống thông qua những hoạt
động trải nghiệm tại các trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp... để
các em vững vàng bước vào cuộc sống. Tôi cũng mạnh dạn đưa ra những chính
sách thu hút, đãi ngộ nhân tài và giúp đỡ học sinh nghèo: Học sinh đỗ vào
trường điểm cao nhất thưởng 3 triệu đồng (Năm học 20142015), thưởng 01
chiếc xe đạp điện (Năm học 20152016), thưởng 01 chiếc xe máy điện (Năm
học 20162017); Học sinh đỗ vào trường điểm cao thứ nhì thưởng 2 triệu đồng,
Học sinh thi đỗ vào trường đạt từ 40 điểm trở lên thưởng 1 triệu đồng, Học
sinh thi đỗ vào trường đạt từ 35 điểm trở lên thưởng 500 nghìn đồng, Học sinh
đạt danh hiệu học sinh giỏi ở lớp 9 hoặc học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp
huyện (kể cả văn hóa và thể thao...) đỗ vào trường sẽ được miễn học phí 3
năm; Học sinh khi học tại trường đạt danh hiệu học sinh giỏi được thưởng 1
triệu đồng; Học sinh nghèo học tại trường được miễn nhiều khoản đóng góp,
miễn tiền học thêm và được tặng quà hàng năm... Kết thúc việc nộp hồ sơ dự
thi vào lớp 10, tôi vừa mừng vừa lo, mừng vì có 432 em đăng ký dự thi ( loại ra
112 em) trong đó có 32 em đạt danh hiệu học sinh giỏi và học sinh đạt giải
trong kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp huyện ( năm học 20152016 có 583 học
sinh đăng ký dự thi (loại ra 263 em) trong đó có 63 em đạt danh hiệu học sinh
giỏi và học sinh đạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp huyện ...); lo vì
đã hứa với các em đó rồi, đã tuyên truyền trên đài phát thanh huyện tới toàn thể
7
nhân dân rồi, làm sao để có số tiền lớn như vậy khen thưởng, động viên, trao
học bổng, miễn giảm, tặng quà học sinh khi các em vào học; làm sao có
kinh phí để đưa các em đi tham quan, học tập, trải nghiệm... Tôi nghĩ chỉ có
cách tốt nhất là liên kết với thật nhiều trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh
nghiệp. Với ý nghĩ đó, với kinh nghiệm tổ chức xã hội hóa trước đây, nhờ có
những mối quan hệ thân tình...tôi đã tới một số trường đại học, cao đẳng, công
ty, doanh nghiệp đặt vấn đề quan hệ, liên kết. Thật mừng, tôi được lãnh đạo
các đơn vị ủng hộ, giúp đỡ nhiệt tình, tán thành quan điểm, cách làm và hoàn
toàn đồng ý với cơ chế phối hợp cũng như các điều khoản liên kết mà tôi đã dự
kiến. Bốn năm qua, việc liên kết đó đã mang lại nhiều ý nghĩa tích cực cho nhà
trường: giúp các em học sinh nhiều niềm vui trong học tập; động viên, hỗ trợ
nhiều học sinh; giúp các em thêm hiểu biết về một số ngành nghề...
Với những kinh nghiệm, thành quả đạt được, tôi mạnh dạn viết sáng
kiến "Giải pháp thực hiện hiệu quả công tác xã hội hóa giáo dục thông
qua việc liên kết với các trường đại học, cao đẳng và công ty, doanh
nghiệp". Hy vọng, sáng kiến sẽ được nhân rộng, áp dụng rộng rãi tại nhiều
đơn vị, giúp công tác xã hội hóa ở các đơn vị hướng sang đối tượng mới,
cách làm mới mà mục tiêu cuối cùng là học sinh được hưởng lợi nhiều nhất.
2. Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn:
2.1. Cơ sở lý luận:
Xã hội hoá giáo dục là một chủ trương lớn, có tầm chiến lược của Đảng
và Nhà nước từ nhiều năm nay:
+ Nghị quyết số 90CP ngày 21/8/1997: "...Tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ
chức quốc tế, hợp tác giáo dục với nước ngoài để tăng thêm nguồn lực phát
triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo";
8
+ Nghị quyết số 05/2005/NQCP ngày 18/4/2005: "...Huy động nguồn lực của
các ngành, các cấp, các tổ chức kinh tế xã hội và cá nhân để phát triển
giáo dục đào tạo. Tăng cường quan hệ của nhà trường với gia đình và
xã hội; huy động trí tuệ, nguồn lực của toàn ngành, toàn xã hội vào việc
đổi mới nội dung, chương trình, thực hiện giáo dục toàn diện";
+ Đi ề u 97 Lu ậ t Giáo d ụ c 2005: “ Cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị,
tổ chức chính trị xã hội, tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp, tổ chức xã
hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, tổ chức nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, đơn vị
vũ trang nhân dân và công dân có trách nhiệm sau đây:
* Giúp nhà trường tổ chức các hoạt động giáo dục và nghiên cứu khoa học; tạo
điều kiện cho nhà giáo và người học tham quan, thực tập, nghiên cứu khoa học;
* Hỗ trợ về tài lực, vật lực cho sự nghiệp phát triển giáo dục..."
+ Nghị quyết số 29NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI
về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo: “Đổi mới chính sách, cơ
chế tài chính, huy động sự tham gia đóng góp của toàn xã hội”, “Khuyến khích
liên kết với các cơ sở đào tạo nước ngoài có uy tín”; “Khuyến khích các nhà
trường hình thành các quỹ học bổng, khuyến học, khuyến tài giúp học sinh
nghèo học giỏi” hay “Khuyến khích các doanh nghiệp, cá nhân sử dụng lao
động tham gia hỗ trợ hoạt động đào tạo”...
Như vậy, xã hội hóa giáo dục là việc huy động các lực lượng của cộng
đồng tham gia vào công tác giáo dục; là việc mở rộng các nguồn đầu tư, khai
thác tiềm năng về nhân lực, vật lực và tài lực trong xã hội... Đây không những
là chính sách lâu dài trong việc thực hiện các chính sách xã hội của Đảng ta mà
còn là biện pháp cần thiết trong giai đoạn mà nhà nước chưa có đủ kinh phí cần
thiết cho các hoạt động giáo dục.
9
Những căn cứ pháp lý trên là cơ sở để tôi thực hiện công tác xã hội hóa
giáo dục thông qua việc liên kết với các trường đại học, cao đẳng và công ty,
doanh nghiệp.
2.2. Cơ sở thực tiễn:
Trong bài phát biểu của ông Nguyễn Vinh Hiển, Thứ trưởng Bộ Giáo
dục và Đào tạo ngày 23/10/2015 về "Công tác xã hội hóa giáo dục ở nước ta
những năm qua và các giải pháp đồng bộ cần thực hiện thời gian tới", ông
Nguyễn Vinh Hiển đã nhấn mạnh: "Trong điều kiện khả năng đáp ứng của
ngân sách nhà nước cho giáo dục có hạn, việc thực hiện đổi mới căn bản và
toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết số 29NQ/TW, ngày 4112013,
của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đòi hỏi cần phải có kinh phí bổ sung
để đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy, trang bị thêm phương tiện,
thiết bị, công nghệ dạy học mới. Vì vậy, cần đẩy mạnh việc thực hiện đồng
bộ các giải pháp sau về xã hội hóa giáo dục nhằm huy động tối đa nguồn lực
của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, đầu tư phát triển giáo dục và đào
tạo", ông đưa ra 8 giải pháp trong đó, ông nhấn mạnh giải pháp thứ tư " Bốn
là, khuyến khích các doanh nghiệp, tập thể, cá nhân trong và ngoài nước đóng
góp, viện trợ và hỗ trợ giáo dục, đào tạo dưới các hình thức khác nhau, như trao
học bổng, nhận sinh viên đến thực tập, hỗ trợ xây dựng cơ sở vật chất, hiến,
tặng sách vở, tài liệu trực tiếp cho học sinh hoặc cho cơ sở giáo dục, đào tạo"
Như vậy, xã hội hóa giáo dục là việc làm tất yếu xuất phát từ thực tiễn,
và, việc xã hội hóa dựa trên một số cơ sở sau:
+ Nguồn lực của quá trình huy động xã hội hóa giáo dục:
Hiện nay, có hai nguồn lực chính trong quá trình huy động xã hội hóa giáo
dục gồm: Nguồn lực vật chất (tài lực, vật lực, nhân lực, đất đai, trường sở,
trang thiết bị...) phục vụ giảng dạy và học tập; Nguồn lực phi vật chất (việc
10
tạo ra môi trường giáo dục, các yếu tố tinh thần, sự ủng hộ chủ trương giáo
dục, sự tư vấn, trao đổi thông tin, kinh nghiệm...). Cả hai nguồn lực này đều
tìm thấy ở các trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp.
+ Nhóm đối tượng có thể huy động tham gia xã hội hóa giáo dục:
Có sáu nhóm đối tượng có thể huy động tham gia xã hội hóa giáo dục
gồm: Lãnh đạo Đảng, chính quyền các cấp (lực lượng quan trọng quyết định
sự đầu tư cơ sở vật chất cho nhà trường và cũng là lực lượng tạo cơ chế và tạo
điều kiện cho việc xã hội hóa giáo dục triển khai thuận lợi); Gia đình, cha mẹ
học sinh, ban đại diện cha mẹ học sinh (lực lượng có nhu cầu, nguyện vọng,
lợi ích trực tiếp cùng chia sẻ với nhà trường và cũng là lực lượng quan trọng,
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện đối với học sinh); Các cơ
quan, ban ngành (nhất là các ngành có chức năng, có trách nhiệm đối với nhà
trường như y tế, công an, Hội Khuyến học, tổ chức từ thiện,…); Các cơ sở sản
xuất kinh doanh, dịch vụ tạo khả năng liên kết trong việc huy động các nguồn
lực vật chất; Bản thân ngành giáo dục đào tạo cũng là một đối tượng để xã hội
hóa giáo dục; Các tổ chức quốc tế, các cá nhân.... Trong đề tài này, tôi đi sâu
khai thác ba nhóm đối tượng cuối.
+ Một số nguyên tắc huy động cộng đồng tham gia xã hội hóa giáo dục:
11
Trong quá trình huy động các nhóm đối tượng thực hiện hiệu quả công
tác xã hội hóa giáo dục cần thực hiện tốt một số nguyên tắc huy động cộng
đồng tham gia xây dựng giáo dục gồm:
* Lợi ích: Mỗi hoạt động hợp tác, phối hợp đều phải xuất phát từ nhu cầu và
lợi ích của cả hai phía: nhà trường và cộng đồng, mỗi bên tham gia đều cần tìm
thấy lợi ích chung của cá nhân, tập thể. Trong nền kinh tế thị trường, trong
hoàn cảnh nhiều trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp đang gặp
những khó khăn thì nguyên tắc này rất quan trọng. Nếu nhà trường không giúp
được gì cho các đơn vị thì sẽ rất khó nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ của họ.
Bởi vậy, bản thân tôi dành nhiều thời gian giúp đỡ, hỗ trợ các đơn vị: từ việc
làm phiếu thăm dò, khảo sát học sinh (trong phiếu có mục phân 05 luồng, trong
từng luồng ghi rõ nguyện vọng sẽ học ở trường nào, du học tới quốc gia nào,
đi làm ở công ty nào...); tới từng lớp trực tiếp trao đổi, định hướng cho các em
rồi phát phiếu, thu phiếu, nhập dữ liệu, thống kê dữ liệu và chuyển danh sách
cho từng đơn vị; phân công giáo viên giúp đỡ các đơn vị khi họ về trường tuyên
truyền; đăng tải các thông tin tuyển sinh, tuyển lao động của các đơn vị trên
website và facebook của nhà trường...; cập nhật và đưa tin thường xuyên những
việc mà mỗi đơn vị đã làm cho nhà trường (số tiền ủng hộ quỹ khuyến học,
trang thiết bị phục vụ hoạt động giáo dục, các đợt đưa đón học sinh tới thăm,
trải nghiệm ở đơn vị...)
* Chức năng nhiệm vụ: Nhà trường cũng như các đơn vị đều có những chức
năng và trách nhiệm riêng. Để khai thác, phát huy, khuyến khích họ tham gia vào
một hoạt động nào đó thì phải phát hiện và nhằm đúng chức năng, trách nhiệm
của đối tác. Nhà trường có trách nhiệm cung cấp nguồn lực cho các đơn vị
(nguồn học sinh có mong muốn học lên cao cho các trường đại học, cao đẳng;
nguồn học sinh có nguyện vọng đi làm sau khi tốt nghiệp THPT cho các công
12
ty, doanh nghiệp); Các đơn vị có trách nhiệm hỗ trợ, giúp đỡ nhà trường về
kinh phí, về chuyên môn, về trang thiết bị, về đưa đón học sinh của nhà trường
tới đơn vị tham quan, học tập, trải nghiệm thực tế.
* Dân chủ: Tạo môi trường công khai, bình đẳng để các đơn vị và nhà trường
có mối quan hệ gắn kết, bền chặt và mang lại hiệu quả thiết thực: Nhà trường
công khai về điều kiện cơ sở vật chất, về chất lượng giáo dục, về chiến lược,
chủ trương, chính sách giáo dục và về nội dung, hình thức, điều khoản liên kết.
Các đơn vị cũng công khai với nhà trường về tuyển sinh, chế độ học phí, chế
độ đãi ngộ, về thế mạnh và những yêu cầu đối với nhà trường. Hai bên bàn
bạc, thống nhất đảm bảo tính dân chủ, công khai, bình đẳng.
* Luật pháp: Xã hội hóa giáo dục phải tuân thủ pháp luật Nhà nước, nghĩa là
cần dựa trên cơ sở pháp lý. Hai bên phải bám sát những quy định trong các
thông tư, quyết định, văn bản hướng dẫn của các cấp lãnh đạo để tổ chức liên
kết. Mọi điều khoản trong văn bản ghi nhớ hợp tác phải đúng quy định, đúng
pháp luật.
* Phù hợp và thích ứng: Cán bộ quản lý giáo dục phải biết lựa chọn thời gian
thích hợp nhất để đưa ra một chủ trương xã hội hóa giáo dục; đồng thời phải
đổi mới cách làm, đổi mới đối tượng xã hội hóa giáo dục sao cho thích ứng với
tình hình thực tế. Thời gian thích hợp tổ chức xã hội hóa trong nhà trường theo
hình thức liên kết với các đơn vị là khoảng tháng 3 hàng năm, bởi, đối với nhà
trường thì tháng 3 là tháng thanh niên, tháng có nhiều hoạt động sôi nổi, tích
cực; tháng 3, các em ít có những bài kiểm tra, thi thử; tháng 3, chuẩn bị cho
tháng 4 làm hồ sơ thi THPT quốc gia, lựa chọn nguyện vọng học đại học, cao
đẳng; lựa chọn con đường đi sau tốt nghiệp để quyết định làm hồ sơ thi. Đối
với các trường đại học, cao đẳng: tháng 3 là tháng họ chuẩn bị, hoặc bắt đầu
13
phát động chiến dịch tư vấn, tuyên truyền tuyển sinh. Đối với các công ty,
doanh nghiệp thì tháng 3 là tháng họ chuẩn bị cho những đợt sơ tuyển, họ rất
cần học sinh (những em mong muốn đi làm ngay sau khi tốt nghiệp) tới thăm,
trải nghiệm, hiểu biết về công ty, về những công việc và cuộc sống các em sẽ
làm ở đó rồi lựa chọn, để tháng 6, sau khi các em tốt nghiệp họ sẽ tổ chức
tuyển dụng. Theo thời gian, công ty A đã tuyển đủ người làm, ổn định nhân sự,
lúc đó, sự cần thiết về liên kết của họ sẽ giảm thì nhà trường nên chuyển
hướng sang liên kết với công ty khác, công ty mới thành lập, công ty mở rộng
sản xuất hoặc vươn tới những công ty ở xa hơn (có xe đưa đón nhân viên)...Để
thực hiện tốt nguyên tắc này, nhà trường phải luôn cập nhật tình hình của các
đơn vị, biết chiến lược phát triển của họ, từ đó xây dựng chiến lược, kế hoạch
liên kết sao cho phù hợp, thích ứng với từng thời kỳ, từng giai đoạn.
* Truyền thống, tình cảm: Truyền thống nhà trường, truyền thống của các
đơn vị, tình cảm giữa lãnh đạo hai bên và truyền thống hợp tác giữa nhà trường
và đơn vị ảnh hưởng rất lớn đến quá trình và hiệu quả liên kết. Nhà trường,
một mặt cần tăng cường nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, thành tích của
thầy và trò ngày càng cao, truyền thống nhà trường ngày càng vẻ vang; mặt
khác, luôn giữ mối quan hệ tốt với các đơn vị, coi công việc, sự kiện của đơn vị
cũng là công việc, sự kiện của nhà trường; luôn chú ý và đáp ứng các điều
khoản đã ký kết; trao đổi, góp ý thân tình để các đơn vị hoàn thiện hơn, phát
triển vững bền hơn
* Kết hợp ngành lãnh thổ: Cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa địa phương
và ngành giáo dục. Thông thường, nhà trường sẽ chọn các công ty đóng trên địa
bàn huyện, do đó, để các công ty nhiệt tình, sẵn lòng ủng hộ, giúp đỡ nhà
14
trường chúng ta phải cần tới sự giới thiệu, tác động và thương lượng của
UNBD huyện
* Giao tiếp: Có hai con đường giao tiếp đó là con đường chính thức (các văn
bản, công văn, đề nghị...) và con đường không chính thức (thông qua nguyên tắc
truyền thống và tình cảm). Trong việc liên kết với các đơn vị chúng ta thường
theo con đường không chính thức bởi nhà trường không phải là cấp trên của họ,
không yêu cầu, bắt buộc họ phải liên kết. Sau khi tìm hiểu kỹ lưỡng về các
đơn vị, lãnh đạo nhà trường gửi thư ngỏ tới đơn vị, vài ngày sau hỏi bộ phận
giúp việc của lãnh đạo đơn vị để nắm bắt tình hình, những thuận lợi, khó khăn,
những suy nghĩ, ý tưởng và yêu cầu của lãnh đạo các đơn vị. Sau đó, lãnh đạo
nhà trường tới gặp hoặc gọi điện cho lãnh đạo đơn vị đề xuất vấn đề, dự thảo
những điều khoản liên kết và thống nhất thời gian tổ chức ký văn bản hợp tác,
liên kết. Như vậy, trong quá trình tiến tới liên kết thì việc giao tiếp giữa nhà
trường với các đơn vị chủ yếu là vận động, động viên, thuyết phục bằng tình
cảm.
3. Thực trạng công tác xã hội hóa giáo dục ở trường THPT:
3.1. Hiện nay, ở các trường THPT, việc xã hội hóa chủ yếu dựa vào sự đóng
góp, ủng hộ của Cha mẹ học sinh về kinh phí. Nhà trường họp bàn, nêu chủ
trương, được Hội Cha mẹ học sinh đồng thuận, trình lãnh đạo cấp trên phê
duyệt rồi tiến hành vận động Cha mẹ học sinh đóng góp. Kinh phí xã hội hóa
tập trung chủ yếu cho việc tu sửa, bổ sung cơ sở vật chất nhà trường và mua
sắm một số trang thiết bị phục vụ hoạt động giảng dạy mà ít dành cho việc
khen thưởng, trao học bổng cho học sinh nhiều thành tích; đóng học phí, hỗ trợ,
tặng quà cho học sinh nghèo vượt khó. Đồng thời, rất ít trường tiến hành xã hội
hóa theo hướng khai thác tiềm năng về nhân lực, tài lực.
15
3.2. Thực tế tại trường THPT Nam Sách II, với mô hình trường bán công,
chất lượng thấp, kinh phí hạn hẹp nên việc trao thưởng, trao học bổng hay
tặng quà học sinh nghèo hàng năm gần như không có. Năm 2014, trường
chuyển đổi thành trường công lập, đúng thời điểm đó tôi được luân chuyển từ
nơi khác về và bắt tay vào mùa tuyển sinh theo hình thức thi tuyển đầu tiên của
nhà trường. Nếu không có những động thái tích cực, không làm tốt công tác
tuyên truyền, không đưa ra những chính sách ưu đãi và chế độ đãi ngộ hợp lý,
không tạo cho các em niềm vui, sự hứng khởi thông qua những hoạt động trải
nghiệm thực tế thì rất có thể số hồ sơ đăng ký dự thi ít hơn số học sinh được
tuyển. Bởi vậy, việc liên kết với các trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh
nghiệp là chủ trương, cách làm đúng đắn và phù hợp với điều điện, hoàn cảnh
thực tế.
3.3. Một số thuận lợi cơ bản khi thực hiện công tác xã hội hóa giáo dục
theo hiình thức liên kết với các đơn vị:
+ Nhiều năm qua, tôi có mối quan hệ tốt, rất thân tình với lãnh đạo một số
trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp...
+ Tôi là Chủ tịch Hội cựu học sinh của một trường THPT mà số thành viên của
Hội lên tới gần một nghìn, do vậy, có nhiều anh chị em, bạn bè, cựu học sinh
thành đạt hiện đang giữ những chức vụ quan trọng trong các trường đại học,
cao đẳng, công ty, doanh nghiệp...; Đồng thời tôi có mối quan hệ mật thiết với
nhiều phụ huynh học sinh mà hiện tại trong số họ nhiều người đang là lãnh đạo
các đơn vị nên việc liên kết tương đối thuận lợi.
+ Nhà trường thực hiện tốt việc phân luồng học sinh ngay từ lớp 10 với năm
hướng đi cơ bản (học đại học, cao đẳng; học nghề; đi làm tại các công ty,
doanh nghiệp; sản xuất, kinh doanh tại gia đình; đi du học, lao động nước
16
ngoài). Điều này tạo điều kiện thuận lợi để các trường đại học, cao đẳng, các
công ty, doanh nghiệp tiếp cận đối tượng học sinh.
+ Với những thuận lợi trên, với mục tiêu xã hội hóa giáo dục không chỉ dựa vào
phụ huynh học sinh, không chỉ khai thác kinh phí nên tôi đã chủ động liên kết,
hợp tác với một số trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp giúp công
tác xã hội hóa lâu dài, bền chặt và mang lại hiệu quả cao.
* Nhà trường liên kết với năm trường đại học, cao đẳng trong nước: Trường
Đại học Sao Đỏ, trường Đại học MỏĐịa chất, trường Cao đẳng Vận tải
Đường thủy I; trường Cao đẳng Phát thanh Truyền hình Hà Nam; trường Cao
đẳng Công nghệ Bách Khoa Hà Nội.
* Nhà trường liên kết với ba học viện Nhật Bản: Học viện quốc tế SunA;
Học viện quốc tế Ai chi; Học viện Nhật ngữ Hamamatsu.
* Nhà trường liên kết với năm công ty rất lớn trong địa bàn tỉnh: Công ty Cổ
phần Gốm Chu Đậu, công ty TNHH Việt Nam Toyo Denso, công ty TNHH May
Tinh Lợi, công ty Du học quốc tế Taiyou, công ty Cổ phần Kinh doanh
Kiyokawa.
Những mối quan hệ mật thiết trên đã giúp nhà trường thực hiện công tác
xã hội hóa giáo dục rất hiệu quả trong những năm qua.
3.4. Những khó khăn khi thực hiện công tác xã hội hóa giáo dục theo hiình
thức liên kết với các đơn vị:
+ Trong thời kỳ mô hình trường bán công trước đây, nhà trường chưa từng liên
kết với trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp;
+ Trước đây việc xã hội hóa chỉ dựa vào đối tượng phụ huynh học sinh nên các
thầy cô chưa hiểu biết nhiều về nội dung, phương pháp, cách thức tuyên
truyền, vận động các trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh nghiệp ủng hộ;
17
+ Số lượng cựu học sinh rất lớn ( mỗi năm có khoảng 500 học sinh tốt nghiệp
ra trường) nhưng các em mới chập chững bước vào cuộc sống, chủ yếu các em
lao động trong các công ty, doanh nghiệp nên tầm ảnh hưởng của các em tới
lãnh đạo công ty, doanh nghiệp chưa đủ lớn để thuyết phục việc ủng hộ nhà
trường.
Những điều kiện thuận lợi và những khó khăn trên là yếu tố cốt lõi giúp
tôi đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm thực hiện hiệu quả công tác xã hội
hóa giáo dục thông qua việc liên kết với các trường đại học, công ty, doanh
nghiệp.
4. Một số giải pháp, biện pháp thực hiện hiệu quả công tác xã hội
hóa giáo dục thông qua liên kết với trường đại học, cao đẳng, công ty, doanh
nghiệp
Do khuôn khổ đề tài, tôi xin phép chỉ trình bày, phân tích, dẫn chứng cụ
thể trong các giải pháp việc liên kết với ba đại diện của ba nhóm đơn vị, đó là
trường Đại học Sao Đỏ (đại diện nhóm các trường đại học, cao đẳng), Học
viện quốc tế Sun A (đại diện nhóm các học viện nước ngoài), Công ty TNHH
Việt Nam Toyodenso (đại diện nhóm các công ty, doanh nghiệp). Một số minh
chứng trong quá trình liên kết và kết quả đạt được sau khi liên kết được bố trí
ở phần phụ lục của sáng kiến.
4.1. Giải pháp 1. Tìm hiểu các đơn vị và lập kế hoạch liên kết:
Dựa vào tình hình thực tế về việc làm của học sinh, sinh viên sau khi tốt nghiệp
ra trường; Trên cơ sở những thuận lợi và khó khăn của nhà trường. Tôi tìm
hiểu một số trường đại học, cao đẳng và công ty, doanh nghiệp về thế mạnh
của họ, về sự cần thiết trong tuyển sinh đại học, cao đẳng và tuyển lao động
cũng như quảng bá hình ảnh, thương hiệu của họ thông qua trang web; qua
18
mạng xã hội; qua cựu học sinh đang công tác, học tập, làm việc tại các đơn vị;
qua việc giới thiệu của đồng nghiệp, bạn bè, người thân và có đơn vị tôi trực
tiếp đến tận nơi tìm hiểu.
+ Liên kết với trường Đại học Sao Đỏ:
Trường Đại học Sao Đỏ với lợi thế về khoảng cách (gần trường THPT Nam
Sách II), lợi thế về tiếng nước ngoài, lợi thế về lĩnh vực cơ khí, điện, điện tử;
lợi thế về tìm đầu ra cho sinh viên (liên kết với nhiều công ty, doanh nghiệp
lớn trong nước). Những lợi thế đó giúp cho trường THPT Nam Sách II nhiều
mặt như: học sinh tới tham quan, trải nghiệm thuận lợi; học sinh sau khi tốt
nghiệp THPT học tại trường Đại học Sao Đỏ thuận lợi về nơi ăn, chốn nghỉ và
tìm việc làm sau khi tốt nghiệp đại học; giảng viên khoa Du lịch & Ngoại ngữ
có thể hỗ trợ các giáo viên tiếng Anh của nhà trường trong công tác chuyên
môn.... Mặt khác, trường Đại học Sao Đỏ thuộc top 3, đầu vào không cao, rất
phù hợp với học sinh bán công của nhà trường. Mấy năm gần đây, do số trường
đại học tăng nhanh, do tỷ lệ thất nghiệp của sinh viên lớn, do định hướng của
gia đình và bản thân học sinh nên công tác tuyển sinh của nhà trường gặp nhiều
khó khăn, họ đang cần sự liên kết để thông tin, tuyên tuyền, quảng bá hình ảnh
nhà trường nhằm phục vụ công tác tuyển sinh. Do đó, liên kết với trường Đại
học Sao Đỏ sẽ rất thuận lợi, hiệu quả, đôi bên cùng có lợi. Ngày 21/3/2016, hai
trường đã tổ chức liên kết trước sự chứng kiến của cán bộ, giáo viên, nhân viên
hai trường, của một số sinh viên trường Đại học Sao Đỏ và toàn thể học sinh
trường THPT Nam Sách II.
Sau 01 năm liên kết, trường ĐH Sao Đỏ đã ủng hộ quỹ khuyến học của nhà
trường ba triệu đồng; đã cử hai giáo viên người nước ngoài về giao lưu Tiếng
Anh với học sinh toàn trường; đã tổ chức cho học sinh đi tham quan tại Làng
văn hóa các dân tộc Việt Nam; đã cử nhóm sinh viên về giao lưu, biểu diễn văn
19
nghệ, ảo thuật giúp các em học sinh thêm hứng khởi trong học tập và rèn luyện
(Có hình ảnh và văn bản ở phần phụ lục)
+ Liên kết với Học viện quốc tế Sun A và Công ty Du học Taiyou
Trước khó khăn về việc làm trong nước của học sinh, sinh viên nhiều
phụ huynh định hướng cho con em họ đi du học hoặc lao động nước ngoài. Đáp
ứng tình hình đó, nhiều công ty du học thành lập và hoạt động ( trên địa bàn tỉnh
Hải Dương có hơn 30 công ty du học được cấp phép ). Hàng năm, có hàng chục
công ty du học về trường tư vấn, giới thiệu. Trên cơ sở theo dõi, tìm hiểu, rà
soát năng lực, thế mạnh, phương thức hoạt động và sự liên kết của công ty với
các trường đại học, học viện nước ngoài của từng công ty mà tôi quyết định
hợp tác với một vài công ty uy tín, chất lượng, đảm bảo quyền lợi của du học
sinh. Ngày 19 tháng 5 năm 2014, tôi hợp tác với Công ty Du học Taiyou với lợi
thế: Công ty đóng trên địa bàn Thị trấn Nam Sách (Cách trường 300m), Công ty
liên kết với nhiều trường đại học, cao đẳng, trường nghề và học viện phía
Nhật Bản, Tỷ lệ đỗ visa của học viên đạt gần 100%, Công ty có trụ sở đặt tại
Nhật Bản để giải quyết các vấn đề của du học sinh bên Nhật..... Sau khi hợp
tác, công ty đã tổ chức dạy 03 lớp tiếng Nhật (miễn phí) cho học sinh có
nguyện vọng đi du học, lao động Nhật Bản và học sinh, cựu học sinh đang làm
tại các công ty Nhật Bản ở Việt Nam; Công ty tổ chức cho học sinh đi tham
quan, trải nghiệm tại Đền thờ Thầy giáo Chu Văn An; Hàng năm, công ty ủng
hộ quỹ khuyến học của nhà trường, trao học bổng và khen thưởng học sinh
giỏi, trao quà cho học sinh nghèo gần 10 triệu đồng; Công ty hỗ trợ nhà trường
việc tuyển sinh vào lớp 10 và tham quan, học tập kinh nghiệm của cán bộ, giáo
viên. Đặc biệt, công ty là cầu nối để trường THPT Nam Sách II liên kết với
Học viện quốc tế Sun A (Nhật Bản) và học viện đã ủng hộ nhà trường về
nhiều mặt: gửi vào quỹ khuyến học 30.000 yen; tặng nhà trường 01 máy fax,
phô tô và in màu; năm 2016 trao học bổng du học toàn phần cho học sinh Hứa
20
Thị Vân Anh (trị giá 240 triệu VNĐ); năm 2017 trao học bổng du học toàn phần
cho học sinh Vương Thùy Linh (trị giá 240 triệu VNĐ) (Có hình ảnh và văn bản
ở phần phụ lục)
+ Liên kết với Công ty TNHH Việt Nam Toyodenso
Qua thăm dò, khảo sát học sinh và cha mẹ học sinh tôi nhận thấy, khoảng 50%
học sinh của nhà trường mong muốn đi làm ngay sau khi tốt nghiệp THPT. Để
các em hiểu về công việc sẽ làm, từ đó có sự lựa chọn đúng đắn nghề mà mình
sẽ theo. Tôi tìm hiểu một số công ty về một số lĩnh vực làm việc như may mặc,
giầy da, gốm sứ, điện tử ... thông qua cựu học sinh đang là quản lý, là nhân viên
của công ty và đặt vấn đề liên kết với các công ty đó nhằm mục đích đưa các
em đến thăm, tìm hiểu, trải nghiệm tại công ty. Để các em được làm việc trong
một môi trường tốt, thân thiện, có tính kỷ luật cao tôi đã đặt vấn đề liên kết
với công ty TNHH Việt Nam Toyodenso (Công ty điện tử Nhật Bản, Khu Công
nghiệp Nam Sách). Tháng 6 năm 2014, Ban lãnh đạo Công ty đã về thăm
trường, thỏa thuận, thống nhất một số điều khoản và ký văn bản liên kết (Có
hình ảnh và văn bản ở phần phụ lục). Kể từ khi liên kết, dịp khai giảng năm
học mới công ty tặng nhà trường 01 bộ máy chiếu; dịp tổng kết năm học công
ty trao học bổng, trao thưởng cho học sinh giỏi và tặng quà học sinh nghèo;
tháng 3 hàng năm công ty cho ô tô đón các em tới thăm, trải nghiệm, ăn trưa tại
công ty; tháng 5 hàng năm công ty chở máy móc, thiết bị về trường sơ tuyển,
phỏng vấn và tuyển chọn để tháng 6, sau khi tốt nghiệp, công ty tổ chức đón
các em tới làm việc theo danh sách tiến cử của nhà trường.
4.2. Giải pháp 2. Xây dựng cơ chế phối hợp, gắn kết giữa nhà trường với
các trường đại học, cao đẳng và công ty, doanh nghiệp
21
Một trong những yếu tố quan trọng để việc liên kết giữ hai bên nhanh chóng,
hiệu quả, bền chặt chính là phải xây dựng cơ chế phối hợp, gắn kết thật hợp
lý, phát huy tối đa thế mạnh của mỗi bên.
+ Đối với các trường đại học, cao đẳng: Nhà trường phải xác định đây là
những đối tượng có thể kết nghĩa hoặc liên kết dài lâu bởi có sự liên quan, ràng
buộc, hỗ trợ rất lớn từ cả hai phía. Trường THPT tạo điều kiện thuận lợi và
giúp trường đại học, cao đẳng tư vấn tuyển sinh, việc này có lợi cho giáo viên
thêm thông tin và kinh nghiệm tư vấn hướng nghiệp; học sinh được tư vấn có
thêm thông tin, thêm sự lựa chọn; trường đại học, cao đẳng tuyển được người
học để duy trì và phát triển nhà trường. Trường THPT tổ chức cho học sinh đi
tham quan, trải nghiệm, thực tế mà không mất kinh phí. Trường THPT có kinh
phí do các trường đại học, cao đẳng ủng hộ để khen thưởng, trao học bổng,
tặng quà cho học sinh. Trường THPT được hỗ trợ, giúp đỡ về chuyên môn
điều này rất tốt để các thầy cô ở THPT bắt kịp nhanh chóng với phương pháp
dạy học tiên tiến, hiện đại. Trường đại học, cao đẳng đầu tư kinh phí tổ chức
đưa học sinh tới trường tham quan, học tập, trải nghiệm; có chính sách hỗ trợ
sinh viên của trường; ủng hộ Quỹ Khuyến học hàng năm để trao thưởng và
tặng quà...
Chẳng hạn, trường THPT Nam Sách II và trường Đại học Sao Đỏ đã ký
biên bản ghi nhớ với một số nội dung chủ yếu như:
* Trường THPT Nam Sách II:
Hàng năm tổ chức tư vấn, giới thiệu học sinh vào học tập tại trường ĐH Sao
Đỏ;
Đăng tải các thông tin về tuyển sinh của trường ĐH Sao Đỏ trên website nhà
trường;
Kết hợp và tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ tuyển sinh của trường ĐH Sao
Đỏ tổ chức tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho học sinh của trường;
22
Cử giáo viên tham gia các hoạt động học thuật, nghiên cứu của khoa Du lịch &
Ngoại ngữ;....
* Trường ĐH Sao Đỏ:
Hàng năm tổ chức tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho học sinh trường
THPT Nam Sách II;
Tạo điều kiện cho học sinh trường THPT Nam Sách II được học tập, rèn
luyện và phát triển tốt khi trở thành sinh viên của trường ĐH Sao Đỏ;
Cử giảng viên, sinh viên hỗ trợ trường THPT Nam Sách II về xây dựng tour du
lịch cho giáo viên, học sinh; mời giáo viên người nước ngoài về giao lưu và
giảng dạy; tham gia một số hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể thao;
Trao học bổng cho học sinh giỏi, tặng quà học sinh nghèo vượt khó cho học
sinh trường THPT Nam Sách II .....
+ Đối với các công ty, doanh nghiệp:
Mỗi công ty, doanh nghiệp có những mối quan hệ đặc trưng riêng với nhà
trường. Có công ty quan hệ với nhà trường bởi lãnh đạo công ty có con cháu đã,
đang và sẽ theo học tại trường; Có công ty quan hệ với nhà trường bởi lãnh đạo
công ty là anh em bè bạn thân tình với lãnh đạo nhà trường hoặc lãnh đạo công
ty là học sinh cũ của lãnh đạo nhà trường; Có công ty quan hệ với nhà trường
về nhân sự, nhân lực, tuyển dụng (Công ty điện tử, công ty may, công ty du
học...) họ cần tuyển công nhân là những học sinh tốt nghiệp THPT, họ cần
những học sinh tốt nghiệp THPT đi du học nước ngoài... những công ty này rất
cần sự phối hợp, hợp tác cùng với nhà trường, vì thế họ sẵn sàng giúp đỡ, ủng
hộ nhà trường.
Để duy trì và phát triển các mối quan hệ giữa nhà trường với các công ty, doanh
nghiệp, Hiệu trưởng cần làm tốt vai trò đầu mối, tận dụng cơ hội, tạo điều
kiện thuận lợi nhất và chủ động tham gia vào các hoạt động của từng đơn vị.
23
Đồng thời, trong quá trình quan hệ cần thực hiện tốt các nguyên tắc huy động
cộng đồng tham gia xây dựng giáo dục, đặc biệt là nguyên tắc lợi ích "Mỗi
hoạt động hợp tác, phối hợp đều phải xuất phát từ nhu cầu và lợi ích của cả
hai phía": Công ty tạo điều kiện về kinh phí (tiền xe ô tô đưa đón, tiền ăn
trưa…) cho học sinh tới thăm, học tập, trải nghiệm tại công ty; ủng hộ Quỹ
Khuyến học hàng năm để trao thưởng và tặng quà. Trường THPT Nam Sách II
giúp công ty, doanh nghiệp trong vấn đề quảng bá, quảng cáo và tuyển dụng
nhân lực. Nhà trường tổ chức thăm dò, phân luồng, tư vấn, hướng nghiệp học
sinh ngay từ lớp 10. Đến cuối năm lớp 12, nhà trường cho các em đăng ký
nguyện vọng (ghi rõ sẽ đi làm ở công ty, doanh nghiệp nào), nhà trường tổng
hợp số liệu, mời từng công ty về sơ tuyển các em. Sau khi sơ tuyển xong, các
công ty gửi thư mời tới gia đình các em trúng tuyển và tổ chức Lễ đón các em
vào học nghề, làm việc ngay sau khi các em thi tốt nghiệp xong.
+ Đối với các học viện Nhật Bản : Trong Lễ Tri ân và Trưởng thành cho học
sinh lớp 12 khóa 20112014 ngày 19/5/2014, Phó Giám đốc học viện quốc tế
SunA (Nhật Bản) về thăm trường và mong muốn được liên kết cùng nhà
trường. Tháng 10 năm 2014, tôi trực tiếp sang Nhật Bản, thăm học viện và ký
văn bản liên kết với học viện quốc tế SunA, học viện quốc tế Ai chi: H ọc
viện giúp nhà trường dạy tiếng Nhật (miễn phí) cho học sinh, hàng năm cấp 01
suất học bổng toàn phần cho học sinh giỏi du học tại hai học viện; ủng hộ Quỹ
Khuyến học hàng năm để trao thưởng và tặng quà. Trường THPT Nam Sách II
tuyên truyền tới cha mẹ học sinh và học sinh về học viện, tư vấn, định hướng
cho học sinh đi du học Nhật Bản học tập tại hai học viện...
Nhà trường cần thường xuyên tổ chức các hoạt động, các phong trào thi
đua, các cuộc thi...tổ chức long trọng các ngày Lễ, ngày Kỷ niệm (Lễ Khai
giảng, Lễ Kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam, Lễ Kỷ niệm Ngày Thành lập
24
Đoàn, Lễ Tri ân và Trưởng thành cho học sinh lớp 12, Lễ Tổng kết năm học...)
và mời các cơ quan, tổ chức, các đơn vị liên kết, các công ty, doanh nghiệp về
dự Lễ để họ được thể hiện sự quan tâm của mình với nhà trường, với thế hệ
trẻ qua những đóa hoa tươi thắm trao tặng nhà trường, qua những phần thưởng
trao cho học sinh giỏi, qua những món quà giúp đỡ học sinh nghèo. Khi giới
thiệu các đơn vị lên tặng hoa, tặng quà, trao thưởng, nhà trường cần khắc sâu
những nội dung cơ bản của mỗi đơn vị (chuyên về vấn đề gì, đặt tại đâu, lợi
thế như thế nào...). Đó cũng là cơ hội quảng bá hình ảnh, xây dựng thương
hiệu của mỗi đơn vị.
4.3. Giải pháp 3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong quá trình liên kết
Trong quá trình liên kết với các đơn vị, chúng ta cần trình bày, giải thích,
tuyên truyền để các đồng chí cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường; các đơn vị
liên kết thấy được tầm quan trọng, sự cần thiết, mục đích, ý nghĩa của công tác
xã hội hóa giáo dục.
+ Nội dung tuyên truyền: tuyên truyền các chủ trương, nội dung xã hội hóa
giáo dục của Đảng và Nhà nước; về nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng
dồng xã hội và mỗi người dân trong việc chăm lo phát triển giáo dục; về những
khó khăn, thuận lợi và định hướng phát triển của nhà trường; về những kết
quả, thành tích nhà trường đạt được; về những đóng góp, ủng hộ nhiều mặt
của các đơn vị; những bài viết, cảm nhận của thầy cô, học sinh về các đơn vị
sau khi liên kết; về những sinh viên ưu tú, những du học sinh ưu tú, những công
nhân ưu tú đã, đang học tập, làm việc tại các đơn vị...từ đó có sự đồng thuận và
ủng hộ tích cực của các đơn vị.
+ Hình thức tuyên truyền: tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại
chúng; Mời các đơn vị tới dự các ngày Lễ, ngày Kỷ niệm mà nhà trường tổ
chức (trong buổi Lễ, nhà trường mời các đơn vị lên tặng hoa, trao thưởng, trao
25